بودجه کار‌ پژوهشی بسیار کم؛ انتظار پیشرفت بسیار بالا!

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- حسین همتی؛* در مقطع تحصیلات تکمیلی در ایران برای پایان نامه‌های دانشجویی بودجه تحقیقاتی در نظر گرفته می‌شود. این میزان بودجه در دانشگاه‌های مختلف تا حدودی متفاوت است. دوستانی که کار‌های آزمایشگاهی انجام می‌دهند به خوبی به مشکلات مربوط به هزینه‌های آزمایشگاهی واقفند. بودجه‌ای که برای پایان نامه کارشناسی ارشد در نظر گرفته شده است تا جایی که بنده اطلاع دارم حدود ۵۰۰ هزار تومان هست و بعید می دانم در دانشگاهی بالای ۲ میلیون باشد. برای دانشجویان دکتری نیز بودجه پژوهشی کمی بیشتر است، ولی نه به اندازه کافی.حدود ۵ میلیون (البته معمولا دانشجو باید از جیب خودش هزینه کند و بعدا از گرنت استاد بگیرد که زمان پس گیری این هزینه مشخص نیست!).

 

تجهیزات لازم برای کار پژوهشی را نیز خیلی از دانشگاه‌ها در اختیار ندارند و یا به تعداد محدود در اختیار دارند. یک دانشجوی دکتری باید در مدت ۴ سال از پایان نامه خود دفاع کند که معمولا دو سال برای دروس، آزمون جامع و پروپزال می‌گذرد و دو سال وقت دارد که کار تحقیقاتی انجام دهد. باید دو مقاله نیز برای دفاع بدهد و از طرفی تجهیزات لازم برای انجام کار‌های آزمایشگاهی را ندارد و یا کم دارد؛ و یا اینکه تجهیزات با کیفیت ندارد که داده‌های تولید شده مورد توجه مجلات قرار بگیرند.

عدم تخصیص منابع کافی برای بحث‌های پژوهشی

حال این دانشجو هزینه‌ای برای زندگی هم دریافت نمی‌کند و مجبور است با کار در بیرون دانشگاه هزینه زندگی خود را تامین کند و طبیعتا باید از کار پژوهشی اش کم کند. برای پذیرش مقالات نیز معمولا سخت گیری بیشتری می‌شود نسبت به مقالاتی که از ایران فرستاده می‌شود. وقتی همه این‌ها را کنار هم میگذاریم متوجه سختی زیاد دکتری گرفتن در داخل کشور می‌شویم. البته خیلی موارد هم پایان نامه‌ها کیفیت لازم را ندارند و مقصر سیاست‌های اشتباهی هست که داریم و دانشجویان کمترین تقصیر را دارند؟!

با این بودجه و شرایط طبیعتا استاد و دانشجو به سمت تعریف پایان نامه‌هایی می‌روند که تجهیزات خاصی نخواهد. طبیعتا کاربردی بودن آن پژوهش در اولویت قرار نمی‌گیرد و انجام پایان نامه با شرایط موجود به نحوی که بشود مقاله از آن استخراج کرد ملاک قرار می‌گیرد. (البته استثنا‌هایی نیز وجود دارند).

در دانشگاه‌های خوب خارج کشور دانشجویی که پذیرش می‌گیرد علاوه بر هزینه شهریه دانشگاه، هزینه برای مخارج زندگی نیز دریافت می‌کند. این دریافتی تقریبا همه هزینه‌های زندگی دانشجو را در بر می‌گیرد. از طرفی تقریبا هر تجهیزات و مواد آزمایشگاهی که بخواهد برایش فراهم می‌کنند و طبیعتا امکانات خیلی بیشتر و وقت خیلی بیشتری در اختیار دارد برای کار پژوهشی. مقالاتی که دانشجویان خارج کشور می‌فرستند معمولا با سخت گیری کمتری داوری می‌شوند. بجز شهریه دانشگاه، تقریبا بیش از ۲۰ هزار دلار (۶۰ میلیون) هزینه می‌شود تا یک دانشجو مقاله‌ای تولید کند.

در کشور‌های پیشرفته بودجه‌های بسیار کلانی برای کار‌های پژوهشی در نظر می‌گیرند و سعی می‌کنند اهمیت خاصی به این قضیه بدهند. مثلا یکی از اساتید پروژه‌ای در حدود ۶۰ میلیون دلار گرفته بود (نزدیک ۲۰۰ میلیارد تومان که این پول تقریبا معادل بودجه یک سال دانشگاهی مثل امیرکبیر می‌باشد) و کار تحقیقاتی برای صنعت انجام می‌داد. از این دست پروژه‌ها البته در ابعاد کوچک‌تر فراوان یافت می‌شود. خلاصه هزینه بسیار قابل توجهی برای انجام کار‌های تحقیقاتی خرج می‌کنند و نتیجه اش را نیز می‌بینند.

در ایران متاسفانه بودجه کار‌های پژوهشی بسیار کم است و از طرفی توقع هم داریم که مثل دانشگاه‌های پیشرفته دنیا پیشرفت کنیم و مشکلات صنعت را حل کنیم و ...؟!

متاسفانه بعضی مسئولین منتظرند که از کشور‌های دیگر بیایند مشکلات ما را حل کنند و البته هزینه بسیار زیادی نیز میگیرند در حالیکه اگر این هزینه‌ها را در داخل کشور برای پیشرفت تکنولوژی بکار ببریم خیلی از مشکلات قابل حل هستند!

 

هزینه کردن در زمینه‌های علمی و تحقیقاتی در بلند مدت می‌تواند به پیشرفت کشور کمک شایانی کند و ما را از بیگانگان بی نیاز کند که متاسفانه توجه کافی به آن نمی‌شود.