به گزارش گروه بازرگانی خبرگزاری دانشجو، آزمایش‌های روتین تست‌هایی پرکاربرد و تکرارشونده‌ای هستند که ممکن است هر فرد، حداقل چند بار در طول زندگی خود، آن‌ها را انجام دهد. بدون تردید، معروف‌ترین و در عین‌حال روتین‌ترین آزمایش پزشکی، آزمایش خون است که همه ما کم و بیش با آن، آشنا هستیم. اما سوال اینجاست که آزمایش روتین خون، شامل چه تست‌هایی است و شرایط هر کدام به چه صورت است؟
در این مقاله قصد داریم شما را با لیست آزمایش‌های روتین، تفسیر آن‌ها و شرایط و پیش‌نیازهای لازم برای انجامشان، بیشتر آشنا کنیم. اگر از آن دسته افرادی هستید که ترجیح می‌دهید آزمایش خون را خودتان و در منزل تفسیر کنید، حتما تا پایان، با ما همراه باشید .
شمارش سلول‌های خونی (CBC)
در میان انواع آزمایش‌های خون، CBC از همه رایج‌تر و پرکاربردتر است. همانطور که از اسم این تست نیز مشخص است، جهت شمارش کامل انواع سلول‌های خونی انجام می‌شود. آزمایش CBC می‌تواند اطلاعات مفیدی را در رابطه با وضعیت کلی سلامتی افراد، در اختیار پزشکان قرار دهد.
آزمایش شمارش سلول‌های خونی، خود به زیردسته‌های مخلتفی تقسیم می‌شود که در ادامه به معرفی هرکدام از آن‌ها خواهیم پرداخت:
آزمایش شمارش سلول‌های قرمز خون (RBC)
در این آزمایش، گلبول‌ها یا همان سلول‌های قرمز خون شمارش می‌شوند. این گلبول‌ها نقش انتقال اکسیژن در سراسر بدن را برعهده دارند. مقدار نرمال فاکتور RBC در آزمایش خون برای آقایان، بین 4.32 الی 5.72 میلیون سلول در هر میلی‌لیتر از خون است. این درحالیست که تعداد طبیعی گلبول‌های قرمز در بانوان، 3.90 الی 5.03 میلیون سلول در هر میلی‌لیتر خون تلقی می‌شود.
آزمایش شمارش هموگلوبین خون (HGB)
هموگلوبین پروتئین حامل اکسیژنی است که در گلبول‌های قرمز خون وجود دارد. آزمایش HGB در آزمایش خون به شمارش تعداد این پروتئین‌ها می‌پردازد. مقدار نرمال و طبیعی این فاکتور در برگه آزمایش خون برای آقایان، بین 132 الی 166 گرم در هر لیتر خون و برای بانوان، 116 الی 150 گرم در هر لیتر خون است.
آزمایش میزان غلظت هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز خون (MCHC)
این تست، ارتباط نزدیکی با HGB و RBC دارد و به بررسی غلظت هموگلوبین‌ها در سلول‌های قرمز خون اختصاص دارد. از آزمایش MCHC برای بررسی شدت کم‌خونی افراد، استفاده می‌شود. بازه نرمال این فاکتور در افراد بالغ بین ۳۳.۴-۳۵.۵ گرم در هر دسی‌لیتر قرار دارد.
درباره mchc در آزمایش خون بیشتر بخوانید.
آزمایش میزان تغییر در اندازه سلول‌های قرمز خون (RDW)
Rdw در آزمایش خون نیز کماکان به بررسی گلبول‌های قرمز خون اختصاص دارد؛ با این تفاوت که تغییرات به وجود آمده در اندازه این سلول‌ها را اندازه گیری می‌کند. این تست برای اطلاع از علت اصلی کم خونی گرفته می‌شود و مقدار نرمال آن نیز بین 6 تا 8 میکرومتر است.
آزمایش شمارش گلبول‌های سفید خون (WBC)
گلبول‌های سفید، دیگر سلول‌های مهم خون را تشکیل می‌دهند. این سلول‌ها، وظیفه کمک به سیستم ایمنی بدن و مبارزه با عفونت‌ها و بیماری‌های ویروسی را بر عهده دارند.
مقدار نرمال WBC در آزمایش خون بین ۳۸۰۰ الی ۹۶۰۰ سلول در هر میلی لیتر خون قرار دارد. سلول‌های سفید خون به پنج دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- نوتروفیل‌ها
- آئوزینوفیل‌ها
- لنفوسیت‌ها
- بازوفیل‌ها
- مونوسیت‌ها
آزمایش شمارش تعداد پلاکت‌ها
آخرین زیر مجموعه از آزمایش CBC مربوط به شمارش پلاکت‌های خون است. پلاکت‌ها نقشی اساسی در انعقاد خون دارند و همچنین عامل اصلی لخته شدن خون نیز به شمار می‌روند. این آزمایش، خود به دو تست میانگین حجم پلاکت‌ها (MPV) و عرض توزیع پلاکت‌ها (PDW) تقسیم می‌شود.
رنج نرمال MPV در آزمایش خون برای مردان، بین ۱۳۵ الی ۳۱۷ هزار واحد در هر میلی‌لیتر خون و برای بانوان، ۱۵۷ الی ۳۷۱ هزار واحد در هر میلی‌لیتر خون است.
آزمایش خون FBS
یکی دیگر از آزمایش‌های روتین خون، FBS است. این فاکتور، مخفف عبارت “Fasting Blood Sugar" بوده و به معنی قند خون ناشتا است. رنج نرمال FBS در آزمایش خون، بین ۷۰ تا ۱۱۰ واحد بوده و برای افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
عوامل زیر می‌توانند منجر به بالا رفتن ناگهانی قند خون ناشتا در خون شوند:
- عدم فعالیت بدنی مداوم
- استفاده بیش از حد از کربوهیدرات‌ها
- انواع عفونت
در صورتی که با هر یک از علائم زیر مواجه هستید، سریعا به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است قند خون شما بالا رفته باشد:
- تشنگی مداوم و خشکی لب‌ها
- سردردهای همیشگی و بیدلیل
- کاهش وزن ناگهانی و غیر طبیعی
- خستگی مفرط
آزمایش خون BUN
این آزمایش نیتروژن اوره خون را اندازه گیری می‌کند و برای بررسی وضعیت سلامتی کبد و کلیه‌ها، بسیار کاربردی است. بازه نرمال BUN در آزمایش خون، بین 7 تا 20 میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر است. کاهش یا افزایش نیتروژن اوره خون، هرکدام می‌تواند علامت مشکل یا مشکلاتی در بدن باشند.
اصلی‌‌ترین دلیل کاهش BUN در خون، مشکلات تغذیه‌ای است. البته این مورد نمی‌تواند نگران‌کننده باشد و معمولا با تغییر رژیم غذایی، خود به خود مرتفع می‌شود. اما افزایش ناگهانی آن می‌تواند نشانه بیماری‌ها یا نارسایی کلیه و کبد باشد. در این شرایط است که سریعا باید تحت نظر پزشک قرار بگیرید.
آزمایش خون LDL و HDL
تست‌های LDL و HDL هر دو به اندازه گیری کلسترول خون اشاره می‌کنند. ماده‌ای که حتما باید حداقل هر 5 سال یکبار در افراد بالغ کنترل شده و وضعیت آن، مورد بررسی قرار بگیرد.
LDL خلاصه شده عبارت " “low-density lipoprotein cholesterolبوده و به معنی کلسترول با چگالی کم است. مقدار نرمال این فاکتور در آزمایش خون، نباید از 40 میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر بیشتر باشد.
HDL نیز مخفف “high-density lipoprotein cholesterol" بوده و به معنی کلسترول با چگالی زیاد است. مقدار طبیعی و نرمال HDL در برگه آزمایش خون، نباید از 100 میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر خون کمتر باشد.
سایر آزمایش‌های روتین
علاوه بر تست‌هایی که در بالا و به صورت مفصل در رابطه با آن‌ها صحبت شد، موارد زیر نیز می‌توانند در لیست آزمایش‌های روتین قرار داشته باشند:
- آزمایش خون HCT
- آزمایش خون PL
- آزمایش خون PTT
- آزمایش خون HB
- آزمایش خون BS
- آزمایش ادرار
- آزمایش مدفوع
کلام پایانی
اگرچه با استفاده از اطلاعاتی که امروز و در این نوشته در اختیارتان قرار گرفت، به احتمال زیاد قادر خواهید بود آزمایش خون خود را تفسیر کنید؛ با این وجود، توصیه می‌کنیم این کار را به یک پزشک متخصص واگذار کنید.
در پایان آرزومندیم این مقاله که توسط مجله اینترنتی ایده آل مگ آماده شده و در اختیار شما عزیزان قرار گرفت، توانسته باشد نظر مثبت شما را جلب نماید.
ارسال نظرات