کرسی‌های دانشگاه شهید باهنر؛ جایی برای جدل

گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، دانشجویان امروز مسئولان فردای مملکت اسلامی هستند و نیاز است قبل از ورود رسمی به صحنه اداره کشور از لحاظ بلوغ سیاسی و فکری رشد قابل ملاحظه داشته باشند و مسئولان در مقاطع زمانی مختلف و به شیوه هایی این مهم را در دستور کار خود قرار داده اند.

 

اما در این میان دانشگاه های کشور بیشترین سهم را در تربیت نیروهای آینده دارند. امروز دانشگاه ها به مراکزی برای اخذ مدرک تبدیل شدند که تعهد و بلوغ فکری و سیاسی و تربیت مسئولان آینده مملکت، نیاز جدی است که در این مراکز مغفول مانده است.

 

برپایی کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاه ها از جمله ایده های قدرتمندی است که می تواند به تنهایی بار زیادی از تربیت نیروهای آینده را در دانشگاه ها بر عهده بگیرد و وجود این جلسات در دانشگاه اساسا زمینه را برای ایجاد دانش و اندیشه بومی در حوزه های مختلف علوم فراهم آورده و بستری است برای اینکه کشور را به جایگاه صادر کننده علم ارتقا دهد.

 

طرح موضوع کرسی های آزاد اندیشی به ‎عنوان مسئله روز جامعه و دانشگاه و تشریح آن، برای اولین‎بار از سوی مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای انجمن اهل قلم در سال 81 صورت گرفت، اما متاسفانه کم‎کاری‎‎های برخی صاحبان تریبون و مسئولان و بویژه دانشجویان و دانشگاهیان، سبب شد تا مقام معظم رهبری در چندین مرحله از عدم پیشرفت در استقرار کرسی‎‎های آزاداندیشی گله کنند.

 

ایشان در جمع دانشجویان و دانشگاهیان دانشگاه سمنان به نهضت آزادفکری اشاره کردند و اظهار داشتند که هنوز «عملا آن کاری را که من گفته بودم، انجام نشده است؛ نه در حوزه، نه در دانشگاه... »

 

مقام معظم رهبری در سال 88 و در بخشی از تذکرشان نسبت به پیاده نشدن کرسی های آزاد اندیشی به دانشجویان صراحتا فرمودند: «شما کرسى آزاد فکرى سیاسى را، کرسى آزاد فکرى معرفتى را تو همین دانشگاه تهران، تو همین دانشگاه شریف، تو همین دانشگاه امیرکبیر به وجود بیاورید. چند نفر دانشجو بروند، آنجا حرفشان را بزنند، حرف همدیگر را نقد کنند، با همدیگر مجادله کنند. حق، آنجا خودش را نمایان خواهد کرد.»

 

با این حساب مناظره های ساده دانشجویی در حوزه های مختلف سیاسی و فکری نیز مصداق بارز کرسی های آزاد اندیشی تلقی شده و این نیز مطالبه امروز رهبری از جریانات دانشجویی است.

 

در این میان نحوه برگزاری این جلسات و نیز نوع مطالب بیان شده در آن از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.

 

دانشگاه شهید باهنر کرمان که به عنوان دانشگاه مادر در استان کرمان با بیش از 18 هزار دانشجو به شمار می رود و داعیه دار برگزاری کرسی ها آزاد اندیشی است، در نیم ترم سال جاری 5 کرسی برگزار کرده است.

 

 

نصرالله گرامی، رئیس دانشگاه شهید باهنر کرمان با بیان اینکه در برگزاری هر کرسی آزاد اندیشی باید راهکاری بیرون بیاید، تصریح کرد: در کرسی های آزاد اندیشی باید چالش ها مطرح شوند.

 

وی با اشاره به اهداف کرسی های آزاد اندیشی اظهارداشت: هدف از برگزاری کرسی های آزاد اندیشی آموختن و بیان نظرات با آزادی به دانشجویان و شرکت کنندگان است.

 

رئیس دانشگاه شهید باهنر کرمان افزود: امروز تفکر و تعقل ضرورتی اجتناب ناپذیر است و تاکیدات مقام معظم رهبری برای برگزاری کرسی های آزاد اندیشی به دلیل نیاز مبرم جامعه به تفکر و تعقل در مسائل مختلف است.

 

گرامی با اشاره به صدور مجوز کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاه ها بیان کرد: طبق آیین نامه وزارت علوم هر کرسی شرایط برگزاری را داشته باشد، ما استقبال می کنیم.

 

وی افزود: برای رسیدن به جایگاه مطلوب کرسی‌ آزاداندیشی راه زیادی مانده است که تنها با اراده دانشجویان محقق می‌شود.

 

رئیس دانشگاه شهید باهنر کرمان خاطرنشان کرد: یکی از را‌‌ه های آشنایی جوانان با مبانی فکری برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی است و ارتقای فکری جوانان در دانشگاه‌ها از طریق همین کرسی‌های آزاداندیشی ایجاد می شود.

 

گرامی با اشاره به اینکه در کرسی های آزاد اندیشی، تولید فکر و اندیشه نمی شود، گفت: در کرسی های آزاد اندیشی باید چالش ها مطرح، و ارائه راهکار شود.

 

وی ‌عفاف و حجاب، اقتصاد مقاومتی، رابطه با آمریکا، سبک زندگی، هدفمند کردن یارانه ها را از جمله مهمترین مباحث کرسی‌های آزاداندیشی برشمرد و بر پرداختن به این موضوعات تأکید کرد.

 

رئیس دانشگاه شهید باهنر کرمان با اشاره به برگزاری این کرسی افزود: مصوب کردیم که در کلاس های درس گروه معارف کرسی های آزاداندیشی برگزار شود.

 

 

محمد اکبری، معاون فرهنگی دانشگاه شهید باهنر کرمان کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاه ها را یک بحث علمی دانست و گفت: در کرسی های دانشگاه ها تهدید امنیتی وجود ندارد و کسانی که این موضوعات را مطرح می کنند نگاه علمی ندارند، بلکه یک نگاه سیاسی دارند.  در آیین نامه کرسی ها تاکید شده که از امنیتی کردن کرسی ها به شدت جلوگیری شود.

 

وی افزود: از مهرماه سال گذشته تاکنون 15 کرسی آزاد اندیشی در دانشگاه شهید باهنر کرمان برگزار شده است.

 

اکبری نبود هماهنگی و برنامه ریزی دقیق را از موانع برگزاری کرسی های آزاد اندیشی در این دانشگاه عنوان کرد و گفت: همچنین در کرسی ها ایده و متخصصانی که بتوانند این ایده ها را پردازش کنند، وجود ندارد.

 

معاون فرهنگی دانشگاه شهید باهنر کرمان با اشاره به اینکه کرسی های آزاد اندیشی دارای آیین نامه است، گفت: بر اساس قوانینی که در آیین نامه مطرح شده است باید موضوعات توسط هیئت کرسی ها تأیید شود.

 

وی تصریح کرد: باید موضوعات کرسی های آزاد اندیشی مسائل روز جامعه باشد؛ زیرا دانشجویان استقبال بیشتری خواهند کرد؛ در عین حال موانعی برای موضوع کرسی ها نداریم.

 

اکبری با بیان اینکه دانشگاه ها باید به دنبال علمی تر کردن بحث‌های کرسی‌ها باشد، افزود: بحث‌های مطرح شده باید به صورت علمی در بین دانشجویان و جوانان مطرح شود تا کسی نتواند از آن بهره‌برداری‌ سیاسی کند.

 

معاون فرهنگی دانشگاه شهید باهنر کرمان افزود: از مهم ترین مشکلات در مورد برگزاری کرسی ابهام در موضوعات است، دانشجویان موضوعات روز و چالشی جامعه را در مورد کرسی ارائه نمی کنند.

 

وی با اشاره به عملکرد جنبش دانشجویی بیان کرد: ترویج گفتمان عدالت خواهی، بی‌تردید یکی از مهم‌ترین کارکردهای جنبش دانشجویی در طول حیات آن بوده است و باید در خصوص برگزاری کرسی های آزاد اندیشی اهتمام بیشتری داشته باشیم.

 

اکبری گفت: بخش عمده مشکل در برگزار نشدن کرسی مسئله استاد مدعو است، چون همه منتظر استاد و مدعو هستند و اصولاً آدم های حرف دار جدی و رسانه ای هم سرشان شلوغ است؛ در حالی که کرسی ها بحث دانشجو با دانشجوست، ولی به دلیل استاد با مشکل مواجه شده است.

 

معاون فرهنگی دانشگاه شهید باهنر کرمان با بیان اینکه منظم بودن دوره برگزاری کرسی ها می تواند در پیدا کردن مخاطبان خاص خود کمک کند، تصریح کرد: زیاد برگزار شدن کرسی با موضوعات مختلف موجب جذب دانشجویان مختلف به برنامه خواهند شد؛ ولی نباید انتظار داشت میزان استقبال از یک بحث معرفتی یا علمی به اندازه یک برنامه خاص سیاسی یا سؤالات روز و یا یک مسئله مهم باشد.

 

وی شکل و محتوای فضای کرسی های آزاد اندیشی را در دانشگاه شهید باهنر خوب توصیف کرد و گفت: دانشگاه شهید باهنر دارای تخصص در رشته های مختلف است و با وجود موضوعات چالشی زیاد در جامعه، باید تشکل های دانشجویی در این زمینه فعال تر و منسجم تر شوند.

 

اکبری افزود: کمبود ایده ها و متخصصانی که بتوانند این ایده ها را پردازش کند و همچنین نبود تیم اتاق فکر، از موانعی بر سر راه کرسی ها هستند که اکثر دانشگاهها با آن مواجه هستند.

 

 

حجت الاسلام محمد سلطانمرادی، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه شهید باهنر کرمان نیز در این خصوص گفت: به دانشجویان این اطمینان را می دهیم که هیچ حاشیه امنیتی در کرسی های آزاد اندیشی وجود ندارد و فقط آنها باید به لحاظ اخلاقی و قانونی خطوط قرمز، و اخلاق مناظره و گفت و گو را رعایت کنند.

 

وی با اشاره به اینکه کرسی ها به دو صورت برگزار می شود، اظهار داشت: این کرسی ها در سطح دانشگاه ها و در سطح کلاس های معارف با توجه به سرفصل های دروس در دانشگاه ها برگزار می شود.

 

سلطانمرادی با بیان اینکه مسئولان باید برای محقق شدن کرسی های آزاد اندیشی بستر سازی کنند، تصریح کرد: عدم استقبال و عدم اطلاعات کافی دانشجویان از مطالبی که در ارتباط با موضوع کرسی ها ارائه می شود، از مشکلات و موانع عدم تحقق کرسی های آزاد اندیشی است.

 

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه شهید باهنر کرمان گفت: مشکلات عمده ای از ناحیه مسئولان و نیروهای امنیتی نداریم، بلکه مشکل ما عدم استقبال دانشجویان و عدم مطالعه آنها در خصوص موضوع کرسی است.

 

وی با اشاره به اینکه کرسی های آزاد اندیشی بر طبق ضوابط هیئتی دارند که به منزله اتاق فکر تلقی می شود، تصریح کرد: در این دانشگاه گرامی، رئیس هیئت و معاون فرهنگی دانشگاه دبیر این هیئت است و همچنین یک حقوقدان به عنوان عضو هیئت وجود دارد که در این اتاق فکر راهکارهایی برای اجرای این کرسی ها ارائه می شود.

 

سلطانمرادی بیان کرد: برای اینکه دانشجو راحت تر بتواند نقطه نظرات خودش را بیان کند، مسئولان دانشگاه در این کرسی ها شرکت نمی کنند.

 

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه شهید باهنر کرمان با اشاره به موضوعات کرسی های آزاد اندیشی گفت: مسائل سیاسی، صنفی، مسائل روز جامعه، مسائل اقتصادی، رابطه ایران با آمریکا، تحریم ها، تفکیک جنسیتی، سبک زندگی که مقام معظم رهبری بر روی این موضوع تأکید ویژه ای دارند، می تواند از موضوعات کرسی ها باشد.

 

وی با اشاره به برگزاری بیشتر این کرسی ها در دانشگاه گفت: فرم های نیاز سنجی بین دانشجویان در سطح دانشگاه توزیع می شود.

 

 

مهران شیخی، مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه شهید باهنر کرمان با اشاره به اینکه برگزاری کرسی های آزاد اندیشی باعث گفتمان سازی در بین لایه نخبگان دانشجو می شود، گفت: دانشجوی نخبه برای شرکت در کرسی آزاد اندیشی کم است.

 

وی با اشاره به اینکه دانشگاه مکانی برای به چالش کشیدن نظریه هاست، افزود: تولید علم از طریق ایجاد فضای آزاداندیشی، در دانشگاه‌های ما اصلاً شناخته شده نیست و اگر کرسی های آزاد اندیشی در فضایی غیر تخصصی برگزار شود، مورد هجوم آفات بیشتری هم قرار می گیرند.

 

شیخی از برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی تخصصی در دانشگاه شهید باهنر کرمان خبر داد و گفت: این کرسی‌ها به صورت تخصصی روی موضوعات خاص و بسته به رشته‌های دانشجویان برگزار می‌شود.

 

مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه شهید باهنر کرمان بیان کرد: هدف از برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی باید تولید علم باشد؛ یعنی محصول این جلسات باید تولید گزاره‌های علمی باشد.

 

وی گفت: هدف اصلی از برگزاری این کرسی ها ایجاد آزادی برای تفکرات و تضارب آراء و رویکردهایی علمی و محققانه است.

 

شیخی خاطرنشان کرد: کرسی های آزاد اندیشی در وهله اول باعث بروز اعتماد به نفس و کنار گذاشتن ملاحظه کاری های بی مورد در تفکر می شود؛ اما این احساس باید در مسیری علمی و محققانه برای پرسشگری و پژوهش بیشتر به کار بیفتد.

 

مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه شهید باهنر کرمان با اشاره به اینکه برگزاری تخصصی کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه شهید باهنر کرمان توسط بسیج دانشجویی این واحد دانشگاهی به شورای کرسی های آزاد اندیشی دانشگاه ها ارائه شده است، تصریح کرد: این طرح به این صورت است که فضای کرسی ها وارد کلاس های درسی شود و به طور تخصصی روی موضوعات خاص مربوط به رشته های دانشجویان برگزار شود.

 

وی افزود: این طرح به صورت آزمایشی در بخش معارف دانشکده الهیات به مرحله اجرا در آمده است و اساتید خاصی در کلاس ها برای این موضوع انتخاب می شوند.

 

شیخی با اشاره به اینکه اجرای این طرح، فضای امنیتی که برای برگزاری کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاه ها به وجود می آمد را حل می کند، ادامه داد: تخصصی بودن این طرح موجب می شود دانشجویان هر رشته راجع به موضوعات تخصصی خودشان بحث کنند.

 

مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه شهید باهنر کرمان خاطرنشان کرد: برای اجرای این طرح از سرفصل درسی دانشجویان کم می شود و به جای آن کرسی آزاد اندیشی در کلاس های درس برگزار می شود.

 

وی با اشاره به موانع عدم تحقق کرسی های آزاد اندیشی گفت: راغب نبودن و عدم تمایل در میان دانشجویان برای مشارکت در برگزاری کرسی های آزاد اندیشی از موانع فراگیر شدن کرسی هاست، که باید در جهت به جریان انداختن پتانسیل دانشجویان و اعضای هیئت علمی تلاش شود.

 

شیخی با اشاره به تعداد کرسی های برگزار شده در این دانشگاه افزود: چهار کرسی با موضوعات عفاف وحجاب، از چادر چه کسی حمایت می کند؟، رابطه با آمریکا آری یا نه و آیا فتنه گران حق ورود به حکومت را دارند در این دانشگاه توسط بسیج دانشجویی برگزار شده است . 

 

 

رضا کارگر، دبیر جامعه اسلامی دانشگاه شهید باهنر کرمان با بیان اینکه هنوز ضرورت برگزاری کرسی‌های آزاد اندیشی در دانشگاه‌ها درک نشده است، تصریح کرد: جنبش دانشجویی در زمینه برگزاری کرسی های آزاد اندیشی کم کاری کرده است.

 

وی افزود: جنبش دانشجویی و برخی مسئولان نتوانستند هویت واقعی کرسی‌های آزاد اندیشی را درک کنند و این باعث شد که در رسیدن به مفهوم کرسی‌های آزاد اندیشی به معنای واقعی آن غفلت شود.

 

دبیر جامعه اسلامی دانشگاه شهید باهنر کرمان با اشاره به اینکه تعریف دقیقی از کرسی های آزاد اندیشی وجود ندارد، گفت : کرسی‌های آزاد اندیشی از حیث اندیشه بیان نمی‌شوند.

 

کارگر افزود: برگزاری کرسی آزاد اندیشی فضای مبهم فکری را بر طرف و جو خفقان فکری و تعقلی را آزاد می کند.

 

وی بیان کرد: تحلیل‌های سیاسی درست از جامعه و مشکلات اجتماعی در کنار پیگیری مطالبات مردم در دانشگاه ها به درستی ارائه نشد و این انتقاد به جنبش دانشجویی نیز وارد است که هنوز نتوانسته است الگوی مطلوبی از کرسی‌های آزاد اندیشی در دانشگاه ارائه دهد.‌

 

دبیر جامعه اسلامی دانشگاه شهید باهنر کرمان خاطرنشان کرد: بخشی از علل عدم درک ضرورت کرسی های آزاد اندیشی نیز ناشی از ارتباط کم وزارت علوم و تحقیقات با بدنه دانشجویی و بخش‌نامه‌ای عمل کردن آن است.

 

کارگر با اشاره به تردید و ترس دانشجویان بعد از برگزاری کرسی آزاد اندیشی افزود: این در حالی است که تا کنون با دانشجویانی که در کرسی آزاد اندیشی شرکت ‌کرده‌اند، برخوردی نشده است.

 

وی با بیان اینکه کرسی‌های آزاد اندیشی با تریبون آزاد متفاوت است، گفت: ما در برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی می خواهیم بیاموزیم که منطقی حرف بزنیم و استدلال داشته باشیم، باید این مهم در دانشگاه‌های ما نهادینه شود.

 

دبیر جامعه اسلامی دانشگاه شهید باهنر کرمان افزود: در تریبون آزاد حرف‌های دانشجویان بر اساس استدلال نیست، کرسی‌های آزاداندیشی سبب می شود که دانشجویان از کسانی که تنها به دادن شعار بسنده می کنند، خواهان استدلال برای بیان شعارهایشان باشند.

 

کارگر گفت : مسئله اصلی در برگزاری کرسی های آزاد اندیشی خارج کردن دانشجویان خاکستری از فضای انزوا در کف دانشگاه است.

 

وی با اشاره به تعداد کرسی های برگزار شده توسط این تشکل در این دانشگاه گفت: در این نیم ترم یک کرسی رابطه با آمریکا آری یا نه را با همکاری بسیج دانشجویی برگزار کردیم و یک کرسی هم در رابطه با  16آذر برگزار شد.

 

 

احمد دهقان، یک دانشجوی دانشگاه شهید باهنر کرمان نیز در ادامه بخشنامه و دستورالعمل را از موانع آزاداندیشی دانست و گفت: با بخشنامه و دستورالعمل آزاداندیشی محقق نمی شود؛ زیرا همت مسئولان به اجرای صرف کرسی در جهت کمیت گماشته می شود، نه کیفیت کرسی.

 

وی بیان کرد: کرسی های آزاد اندیشی و به طور کلی نهضت تولید علم بیش از ده سال است که توسط مقام معظم رهبری طرح، و تاکیدات بسیار زیادی از سوی ایشان هم در مورد بیان ضرورت و حتی چگونگی برگزاری آن شده است؛ اما این مهم هنوز به طور جدی و گسترده عملیاتی نشده است.

 

دهقان با اشاره به بیان ضرورت و اهمیت کرسی ها گفت: کرسی های آزاد اندیشی حلال اکثر مسائل عقیدتی، فرهنگی و علمی بویژه مسئله علوم انسانی سکولار است.

 

دانشجوی دانشگاه شهبد باهنر کرمان با اشاره به آسیب های موجود در عدم محقق شدن کرسی های آزاد اندیشی تصریح کرد: در اکثر کرسی های دانشجویی شاهد یک سری مجادلات گسترده هستیم؛ به این گونه که انگار این جلسه برای نزاع و مجادله شکل گرفته و علت آن پایین بودن سطح نخبگانی دانشجویان است.

 

وی افزود: این مسئله واقعیتی است که دانشجویان ما در موضوعات، واقع نگر و اهل پژوهش نیستند، بلکه با تصورات پژوهش نشده خود به یک جلسه جدل می آیند، نه جلسه ای برای تبادل اطلاعات و کسب دانایی، در این جلسه نه اقناعی وجود دارد و نه فرصتی برای تصحیح و تکمیل آنچه که می دانستیم و به همین جهت کرسی از هدف اصلی خود فاصله می گیرد.

 

دهقان افزود: البته این قضیه به گونه ای در کرسی های استادان هم کمابیش دیده می شود و این نکته موجود در کرسی ها که منجر به نزاع می شود، قضیه امنیتی شدن را به بار می آورد؛ در صورتی که باید ابتدا آن را اصلاح کرد و محیط هایی صرفا به جهت پاسخگویی ایجاد کرد.

 

دانشجوی دانشگاه شهید باهنر کرمان درادامه افزود: گاهی اوقات دیده شده دانشجویان فقط یک سوال داشته اند؛ ولی بدون هیچ تلاشی برای یافتن پاسخ از کاه کوهی ساخته اند و دیگر هیچ راهکاری ارائه نشده است.

 

وی گفت: ضروری است که که دانشگاه ها ابتدا محیط هایی برای رفع پاسخگویی ایجاد کنند که کلاس های معارف در زمینه عقیدتی می تواند بسیار موثر باشد.