یکی از نظریاتی که در مورد بسیج بعد از جنگ وجود داشت این بود که بسیج مولود اقتضائاتی بود که پس از جنگ تحمیلی بوجود آمده بود؛ و با این استدلال بر آن بودند که در شرایط غیر جنگی بسیج موجودیت خود را از دست داده و دچار از هم گسیختگی خواهد شد؛ اما آنچه در عمل اتفاق افتاد بیانگر چیز دیگری بود.
«باید بسیجیان جهان اسلام در فکر ایجاد حکومت بزرگ اسلامی باشند و این شدنی است، چرا که بسیج تنها منحصر به ایران اسلامی نیست، باید هسته های مقاومت را در تمامی جهان به وجود آورد و در مقابل شرق و غرب ایستاد. شما در جنگ تحمیلی نشان دادید که با مدیریت صحیح و خوب میتوان اسلام را فاتح جهان نمود. شما باید بدانید که کارتان به پایان نرسیده، انقلاب اسلامی در جهان نیازمند فداکاریهای شماست و مسئولین تنها با پشتوانه شما ست که میتوانند به تمامی تشنگان حقیقت و صداقت اثبات کنند که بدون امریکا و شوروی میشود به زندگی مسالمت آمیز توأم با صلح و آزادی رسید.» بخشی از بیانات امام خمینی در پیام تشکیل بسیج.
اگر امروز سخن از تهدیدات هسته ای، میکروبی، بیولوژیکی، بیوتروریسم، بیوتکنولوژیکی، لیزری، صوتی و به میان آمده است، باز هم انسان نقش اول را در تعیین سرنوشت قدرت در عملیات های نظامی دارد بسیج به عنوان نیروی نظامی نقش اساسی در استراتژی دفاعی کشور ما دارد.
در ادبیات سیاسی جدید، مفهوم «قدرت» از یک زاویه به قدرت سخت و نرم تقسیم میشود بسیج در کشور ما عنصری است که میتواند در هردو زمینه قدرت سخت و نرم پاسخ گوی نیازهای ما باشد، اما ویژگیهای خاص بسیج که به عنوان قدرت نرم برای نظام به کار گرفته میشوند چیستند؟
یکی از نظریاتی که در مورد بسیج بعد از جنگ وجود داشت این بود که بسیج مولود اقتضائاتی بود که پس از جنگ تحمیلی بوجود آمده بود؛ و با این استدلال بر آن بودند که در شرایط غیر جنگی بسیج موجودیت خود را از دست داده و دچار از هم گسیختگی خواهد شد؛ اما آنچه در عمل اتفاق افتاد بیانگر چیز دیگری بود.
آغاز جنگ تحمیلی در فاصله کمتر از 2 سال، پس از تغییر نظام سیاسی در ایران، هرچند صحنه خوبی برای نمایش توان غلبه نیروی حزب الله بر حزب شیطان را فراهم کرد، اما از لحاظ استراتژیک، افقهای نویی را پیش چشمان استراتژیست های ارشد ایران و جهان گشود.
بسیج یک مجموعه سازمان یافته است که برای تحقق اهداف انقلاب اسلامی تشکیل شده است. یکی از ویژگیهای بسیج نظامی بودن آن است. آیا نظامی بودن جزیی از ماهیت این مجموعه است یا نه یکی از کارکردهای آن؟
وقوع انقلاب بسیج را با رکود مواجه می کند. البته این امکان نیز وجود دارد که در اوایل انقلاب نظام های سیاسی برای مستحکم کردن خود از بسیج عمومی استفاده کنند. اما معمولا در این زمان مهمترین دغدغه مسئولین جدید، نظام سازی بر اساس ایدئولوژی انقلاب است.
تا زمانی که انقلابها بر ضد وضع موجود هستند میتوانند حرکت بیافرینند و چون به ساختار و نظام سیاسی میرسند به حالت سکون و توجیه گری میرسند و آنجاست که در واقع مرگ انقلاب و جنبش فرا میرسد. نظام سازی به صورتی که باعث حفظ و رشد آرمانها و ارزشهای انقلاب شود از مهمترین اقداماتی است که باید بعد از انقلاب انجام شود.
ملتی که بصیرت دارد، همه تیغ های دشمن در مقابل آنها کند میشود
اینکه من در طول چند سال گذشته همیشه بر روی بصیرت تأکید کرده ام، به خاطر این است که یک ملتی که بصیرت دارد، مجموعه جوانان یک کشور وقتی بصیرت دارند، آگاهانه حرکت می کنند و قدم بر می دارند، همه تیغ های دشمن در مقابل آن ها کند می شود، بصیرت این است.
روایت بیگدلی از مقاومت دانشجویان بسیجی در مقابل پذیرش پروتکل الحاقی
... بعد بچه های یگان ویژه آمدند و ایستادند و ما 400 نفر هم ایستادیم؛ این بچه های حفاظت هم نگاه می کردند و می گفتند چه کار کنیم، چه کار نکنیم؟ بالاخره گفتند در را باز کنید ماشین ها بیایند؛ تا در را باز کردند ما 400 نفر خوابیدیم کف خیابان!