«زیباتر از زندگی» نتوانست حق مطلب را نسبت به شهید علم‌الهدی ادا کند/ از کارگردان انتظار بیشتر داشتیم

به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، فیلم «زیباتر از زندگی» شب گذشته در پردیس سینمای قلهک با حضور دکتر عادل پیغامی، استاد خسروشاهی، دکتر یعقوب توکلی، سعید مستغاثی و دکتر صادقی نقد و بررسی شد. 

 

ابتدا دکتر پیغامی با انتقادی تند، این فیلم را در اندازه شخصیت شهید علم‌الهدی ندانست.

 

استاد دانشگاه امام صادق (ع) گفت: موضوع فیلم خوب و نقطه قوت بود، اما همین قوت، نقطه ضعف فیلم نیز بود؛ زیرا نتوانسته بود حق مطلب را نسبت به شهید علم‌الهدی ادا کند. 

 

وی ادامه داد: شخصیتی که ما در ذهنمان از شهید علم‌الهدی ساخته بودیم، شخصیتی علمی و محکم بود، اما نمی‌دانم چرا این فیلم شخصیتی فانتزی از این شهید ساخته است، داستان فیلم نیز بسیار فانتزی بود؛ صحبت‌ها، بازی‌ها، روابط بین افراد و شخصیت‌پردازی را فانتزی می‌دانم، بنابراین فیلم را به عنوان معرفی شهید علم‌الهدی جدی نمی‌گیرم.

  

پیغامی افزود: آیا این فیلم توانست آن بخش از تاریخ جنگ را به مخاطبان نسل جوان ارائه دهد؟ در این فیلم حتی ارتباط بین سپاه و نیروهای داوطلب هم فانتزی بود؛ یعنی ارتش هم این گونه نبود که «زیباتر از زندگی» نمایش داد.

  

استاد دانشگاه امام صادق (ع) با ذکر خاطره‌ای جدید از شهید چمران ادامه داد: در جریانات حوادث سوسنگرد، این فرمانده در اتاقی نشسته بود که شهید چمران با پرخاش با فرمانده‌ ارتشی که برای کمک نیامده بود، صحبت می‌کرد؛ این فرمانده ارتش بعدها به عنوان فاتح سوسنگرد معرفی شد، او می‌گفت شهید چمرانی که عموماً آرام بود، به آن فرمانده گفت: فلانی دعا کن من فردا صبح زنده نباشم و گرنه تیربارانت می‌کنم.

 

وی پس از ذکر این خاطره ادامه داد: در مجموع می‌خواستم بگویم اولویت‌بندی درستی که باید اتفاق می‌افتاد، در این فیلم انجام نشده است.

 

پیغامی در نهایت گفت: در مجموع به خاطر انتخاب این موضوع تشکر می‌کنیم، ولی از کارگردان محترم انتظاری بیش از این داشتیم.

 

سپس خسروشاهی به نقد این فیلم پرداخت.

 

این منتقد سینما پس از تشکر از اینکه فیلمی به فیلم‌های دفاع مقدس اضافه شده است، گفت: دوستان را به کتاب «حماسه هویزه» اثر محمودزاده ارجاع می دهم؛ در آن کتاب بخشی از زندگی شهید علم‌الهدی منعکس شده است.

 

وی ادامه داد: به نظر من سلامتی که در نام علم‌الهدی هست، ما را وادار می‌کند که در مقابل هر کسی که بخشی از زندگی این شهید را روایت می‌کند، سر تعظیم فرود آوریم؛ در اینجا نیز اگر دوستان نقدی به این فیلم می‌کنند، منظور این نیست که فیلمسازان، عامداً فیلمی ضعیف برای شهید علم‌الهدی ارائه داده‌اند.

 

خسروشاهی در خصوص سختی‌های این فیلم افزود: من خبر دارم برای انتخاب حامد کمیلی به‌ عنوان بازیگر نقش شهید علم‌الهدی چه تلاشی‌هایی انجام شد و چند بازیگر را انتخاب کردند که هیچ کدام به سرانجام نرسید.

 

این منتقد سینما در نقدی به «زیباتر از زندگی» گفت: شهید علم‌الهدی در این فیلم امتداد و شخصیتی ندارد؛ فعالیت‌های فکری، مبارزات قبل از انقلاب، زندان و شکنجه‌های ساواک، مسائل زمان جنگ و  غیره در این فیلم به خوبی نمایش داده نشده است.

 

وی در توصیه‌ای به منتقدان گفت: مبادا به واسطه این ضعف پشت سر سینماگران را خالی کنید.

 

دکتر یعقوب توکلی سومین منتقدی بود که به ارزیابی «زیباتر از زندگی» پرداخت.

 

این منتقد سینما گفت: من برای بعضی صحنه‌ها گریه کردم؛ زیرا با شخصیت شهید علم‌الهدی آشنا بودم.

 

وی ادامه داد: کسی که در این فیلم راجع ‌به او گفته می‌شود یک فرمانده جنگی در روستاست، حسین علم الهدی نیست؛ شما در این فیلم شهری به نام هویزه نمی‌بینید و همچنین هیچ نشانه‌ای از حسین علم‌الهدی در آن دیده نمی شود.

 

توکلی در خصوص شهید علم الهدی گفت: زندگی حدود 400 شهید را به‌صورت دایرة المعارفی نوشته‌ام، اما هر موقع خسته می‌شوم از میان این 400 شهید، به دو سه شهید پناه می‌برم که یکی از آن شهدا علم الهدی است.

 

این منتقد سینما ادامه داد: تعجب می‌کنم که مشاوران نظامی در این فیلم چه نقشی داشته‌اند؛ اسطوره مقاومتی که می‌شناسیم شبانه‌روز نداشت و از نظر علمی نیز بسیار برجسته بود، در حالی که در این فیلم تنها با دو سه طعنه به بنی‌صدر متوجه نقش شهید علم‌الهدی می‌فهمیم.

 

این استاد تاریخ گفت: مهم‌ترین نکته این فیلم این است که خانم شاه حسینی فیلم را بسان یک مادر دیده است؛ یعنی اگر یک مادر در آن واقعه قرار گیرد و بخواهد شهادت فرزندش را روایت کند، این‌گونه روایت‌ می‌کند؛ یعنی آرزوی ازدواج، گل، گنجشک و در واقع احساسات برایش مهم می‌شود، اما در 90 دقیقه این ‌قدر وقت نداریم که مثلاً 10 بار گنجشک ببینیم.

 

توکلی در نهایت گفت: من از خانم شاه حسینی خواهش می‌کنم که این فیلم را به نام شهید علم الهدی اکران نکنند، بلکه به نام یک فرمانده عملیاتی در یک روستا به نمایش بگذارند و شهید علم الهدی را دوباره به مسلخ سینما نبرند.

 

سپس مستغاثی نقد خود نسبت به فیلم را بیان کرد.

 

این منتقد برجسته سینما نیز عقیده داشت که نباید این گونه فیلم‌ها را کوبید؛ متاسفانه آن قدر زمان برای ساخت این گونه فیلم‌ها محدود است که دوستانی که به چنین فرصت‌هایی می‌رسند، هر چه نگفته و ساخته‌اند را در این فیلم‌ها می‌ریزند. 

 

وی ادامه داد: خانم شاه حسینی فیلمساز خوبی است و فیلم‌های قبلی او نیز خوب بوده‌، به نظر من نیز موسسه اوج باید نظارت بیشتری بر فیلم می‌کرد. 

 

مستغاثی تصریح کرد: این فیلم در بین اتوبیوگرافی، فیلم جنگی و موضوعی که خانم شاه حسینی می‌خواسته بگوید «رزمنده‌ها طرفدار جنگ و کشتار نبوده‌اند»، سر در گم بود؛ البته شاید با یک صحنه کوچک به این موضوع می‌رسید و نیازی به این همه شعار نبود.

 

دکتر صادقی نیز از دیگر منتقدانی بودکه نسبت به ساخت این فیلم نقدهای تندی داشت؛ وی معتقد بود شخصیت شهید علم الهدی مینی‌مالیستی شده بود.

  

استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران گفت: شاه حسینی بسیاری جاها اشتباه کرده بود، شاید یک خانم نتواند مانند یک آقا حس و حال جنگ را درک و منتقل کند، اما یک کارگردان باید در انتخاب بازیگران دقت لازم را داشته باشد.

 

وی افزود: همه ما فیلم‌های ضعیف و کاراکتر حامد کمیلی را می‌شناسیم؛ به نظر من سپردن چنین شخصیتی به این فرد، واقعاً فاجعه است؛ همچنین شخصیت آقای پاک نیت در قالب یک ساواکی، به این فیلم نمی‌خورد.

  

این منتقد سینما تصریح کرد: شاه حسینی در انتخاب بازیگران اشتباه کرد تا داستان نویسی؛ چون در زمینه جنگی مشاوره نگرفته بود.

 

صادقی ادامه داد: من واقعاً معتقدم خانم‌ها نمی‌توانند فیلم جنگی بسازند؛ باید بپذیریم که ما تجربه فعالیت در جنگ به شکل زنانه نداریم.

 

استاد دانشگاه تهران در خصوص لزوم نقد این گونه فیلم‌ها گفت: اصلاً قبول ندارم که اگر یک فیلمی در زمینه جنگ ساخته شد، به این دلیل که فیلم‌های بد زیادی تا به حال ساخته شده، خوشحال باشیم، اگر یک فیلم جنگی به این صورت ساخته شود، و لو اینکه در گفتمان انقلاب اسلامی تعریف شود، به همان اندازه می‌تواند ضربه زننده باشد؛ به نظر می‌آید که جبهه فکری انقلاب نباید در این زمینه انفعالی برخورد کند.

  

در ادامه دانشجویان در میزگرد دانشجویی به نقد و بررسی فیلم «زیباتر از زندگی» پرداختند.

 

دانشجویان معتقد بودند که «زیباتر از زندگی» ایده بسیار عالی داشت، ولی متاسفانه نتوانست آن گونه که درخور یک فیلم سینمایی دفاع مقدسی است، از آب درآید. 

 

تعدادی از دانشجویان، این فیلم را شعاری دانستند و حامد کمیلی را برای بازی در نقش شهید علم‌الهدی مناسب ندیدند. 

 

یکی دیگر از ایراداتی که آنها به این فیلم وارد دانستند، تکرار زیاد برخی دیالوگ‌ها توسط نقش اول فیلم یعنی حامد کمیلی بود؛ به طوری که این فیلم بیشتر به یک فیلم احساسی شباهت داشت تا یک فیلم جنگی. 

 

همچنین دانشجویان گلایه‌هایی نسبت به جلوه‌های ویژه فیلم «زیباتر از زندگی» داشتند؛ به طوری که آن را بیشتر شبیه به فیلم‌های تخیلی می دانستند تا یک فیلم جنگی که در آن بحث مرگ و زندگی انسان‌های بی گناه در میان است. 

 

آنها نوع لباس‌هایی را که شخصیت‌های فیلم به عنوان رزمنده استفاده می‌کردند را نیز مورد نقد قرار دادند و آن را مصنوعی دانستند؛ همچنین بازی خشک برخی از شخصیت‌ها به مصنوعی شدن فیلم کمک کرده بود.