«خبرگزاری دانشجو» گفتوگویی با حسن مسلمینائینی، رئیس کل سابق اداره بورس داشته و از اقدمات وی در هشت سال گذشته و اهداف و ضرورتهای ...
گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»؛ اینخبرگزاری گفت و گویی صمیمی با دکتر حسن مسلمی نائینی، معاون سابق بورس و امور دانشجویان خارج از کشور وزارت علوم، تحقیقات و فناوری داشته و از اقدمات وی در هشت سال گذشته، اهداف و ضرورت های بورس در شرایط کنونی و ...سوالاتی پرسیده است.
شرح این گفتوگو در ادامه آمده است:
در ابتدا لازم است تشکری از شما به عنوان خبرنگار و کل خبرنگاران داشته باشم به جهت این که کمک کرد تا محیطی که به آن می روم و مدیریت آن را بدست می گیرم را بشناسم. از طریق اخبار، مصاحبه ها و اطلاعاتی که خبرنگاران تهیه کردند و در پایگاه اطلاعاتی خبرگزاری ها و روزنامه های خود قرار دادند با فضا و محیط کاری خود آشنا شدم.
متأسفانه در مملکت ما فرد بدون هیچ آموزشی مدیر می شود و بعضاً تخصص و تجارب وی با مدیریتش فاصله دارد. مثلاً فرد هیئت علمی است، اما پست مدیریتی می گیرد و از طرف دیگر مدیر قبلی نیز هیچ اطلاعاتی باقی نمی گذارد. من واقعاً در ابتدای مدیریتم، از اطلاعات موجود در خبرگزاری ها استفاده نمودم. بیش از 100 صفحه مصاحبه، سخنرانی و اطلاعات دیگران را از پایگاه اطلاعاتی خبرگزاری ها دانلود کردم، از مسئولان و مدیران قبلی مانند دکتر ظریفیان، دکتر توفیقی و مسئولان دیگر که در وزارتخانه بودند، سپس این اطلاعات را دسته بندی و مطالعه کردم و بعد براساس این اطلاعات و اطلاعات دیگر و تجارب خود برنامه کاریام را برای حوزه تحت مدیریتم تهیه کردم.
شما کار خود را ساده نگیرید، گمان نکنید همین یک لحظه است که با من مصاحبه می کنید. من هیچ وقت خبرهایی که از آقای دکتر ظریفیان استفاده کردم را از یاد نمی برم. خبرنگاری از یکی از خبرگزاری ها پنجشنبه به وزارتخانه رفته و مصاحبه مفصلی با وی انجام داده بود. این متن مصاحبه، یکی از مراجعی بود که از آن بسیار استفاده کردم.
به نظرم هر کسی که می خواهد در حوزه مربوط به دانشجویان مسئولیت بپذیرد و کار کند، باید علاقه و عشق و اعتقاد به این کار داشته باشد؛ چرا که کار این حوزه، در واقع یک مسئولیت سنگین است و پست مدیریتی نیست.
باید توجه داشت که در حوزه بورس دانشجویان برای تحصیل و انجام تحقیق خود با سختی ها و مشکلات فراوانی سروکار دارند، خود من هم در داخل کشور و هم در خارج از کشور بورس بودم و نسبت به بورس، شناخت خوبی دارم، گاهی اوقات مشکلات علمی و غربت چنان به ما فشار می آورد که اگر توکل به خدا، عنایات ائمه (ع)، دعا و حمایت های دیگر نبود تحصیل را رها می کردیم.
علاوه بر این، مشکلات معیشتی بسیاری داشتیم، گاهی باید با یک تکه نان خود را سیر می کردیم و به تحصیل و زندگی می رسیدیم. فردی که در این حوزه کار می کند باید با این گونه مشکلات آشنا باشد.
لازم است اشاره کنم یک ابزار دیگر مفید برای آموزش من، ارتباط نزدیک با ارباب رجوع، بویژه دانشجویان بود، در طی هشت سال گذشته هر هفته جلسات منظم ارتباط مردمی با دانشجویان و خانواده آنها داشتم و این ارتباط بندرت تعطیل می شد و این خیلی مهم بود؛ چرا که به نکات بسیار مهمی دست پیدا می کردم، بسیاری از برنامه ها و تغییراتی که می دادیم و نیز بخشنامه هایی را که می نوشتیم براساس اطلاعات کسب شده از همین ارتباطات بود.
یکی از برکت های دیگر، سفرهای استانی بود، من از بیش از 200 خوابگاه را بازدید کرده ام؛ در بازدیدی که دو سه ساعت به طول انجامید با دانشجویان نشسته و گفت و شنود داشتم. بعضی از دانشجوها می گفتند می دانیم نمی توانید کار زیادی برای ما بکنید، ولی فقط حرف های ما را گوش بدهید.
در چهار سال اول یکی از راه های خوب ارتباط با دانشجویان و شناخت مشکلات آنها شوراهای صنفی بود که پیگیر مسائل و مشکلات دانشگاه ها و دانشجویان می شد.
بحث دیگر، دانشجوی غیرایرانی بود. ما می خواهیم تعامل علمی و فرهنگی با دنیا داشته باشیم و در صدور مسائل فرهنگی، ارزشی و علمی، در سطح آسیا و دنیا اقدام نماییم. ما وظیفه انتقال را به عهده داریم و الان همه دنیا این کار را از طریق بورس و جذب و اعزام دانشجو انجام می دهند، در بورس تنها بحث تجارت علمی مورد نظر نیست، بلکه اهداف زیادی دارد. ما تعداد زیادی دانشجو از افغانستان، عراق، لبنان، سوریه، فلسطین، تاجیکستان و جاهای دیگر داریم که بعضاً از شاگردان ممتاز دانشگاه ها هستند؛ همچنین از کشورهای دیگر چون آلمان، آمریکا، چین و ژاپن هم دانشجو داشته ایم و این واقعاً فرصت خوبی است که باید از آن استفاده کرد.
و اما این که چرا باید بورس باشد و چه استفاده هایی باید از بورس بکنیم. ما در یک کشور وقتی می خواهیم یک ورزشکار تربیت کنیم، می گوییم باید از خردسالی به آن آموزش داد و او را آماده کرد، اما در جایی که یک استاد دانشگاه می خواهیم، فکر آن نیستیم که باید او را از کی آموزش دهیم، این نکته بسیار مهمی است. اصلاً به آموزش های خاص معلمی توجه نداشته و فقط به کسب مدرک اکتفا می کنیم.
استاد دانشگاه الگو، مأمن و پناهگاه دانشجو است؛ دانشجویی که از شهر دیگر و یا حتی از کشور دیگری آمده و کسی بجز استاد خود را ندارد. یک استاد دانشگاه باید ویژگی های متعددی داشته باشد. اصلی ترین نقش در موفقیت دانشجو را استاد ایفا می کند. آیینه تمام نمای یک دانشجوی استاد است؛ یعنی همه چیز را از او یاد می گیرد این که استاد چگونه زندگی کند، چگونه کار کند مهم است؛ در واقع هر کنش استاد بر دانشجو اثر فوق العادهای دارد و از این جهت بورس بسیار حائز اهمیت است. اولین ویژگی این است که از تعهد و تخصص لازم بهرهمند باشد و دوم اینکه باید دارای صلاحیت های مدرسی باشد. لازم است در این خصوص استعدادیابی کرد، البته نه در دانشگاه، بلکه از دوره های پایین تر؛ باید این استعدادها را با تربیت، آموزش و تعلیم شکوفا نمود و در صورت داشتن شرایط لازم به عنوان استاد به کار گرفت.
یکی از مشکلاتی که ما داشتیم، این بود؛ دانشجوی دکترایی که بعضاً در انتهای سال های دکتری بورس شده، بدون هیچ آموزش خاص برای آمادگی تدریس، پس از فارغ التحصیلی، در دانشگاه به عنوان هیئت علمی استخدام می کنیم.
به عنوان مثال، گاهی اوقات دانشجو تا 31 شهریور، دانشجوی بورسیه دکتری بوده و پس از دفاع و فارغ التحصیلی، اول مهر برای تدریس به سر کلاس میرود! و تعدادی زیادی واحد درسی برای تدریس به او میدهند! این در حالی است هیچ آمادگی قبلی نداشته و آموزش خاصی نیز ندیده است.
در این راستا دانشجویان یکسری کارها را در ارتباط با دانش افزایی دانشجویان بورسیه آغاز کرده اند. آنها با دعوت از استادان و متخصصان برجسته تعلیم و تربیت، روان شناسی و روش های تدریس، دوره ها و کارگاه های دانش افزایی برای دانشجویان بورسیه برگزار می کنند.
نکته دیگری که لازم می دانم به آن اشاره کنم، این است که در برخی موارد، متاسفانه مشکلات معیشتی و رفع آنها در دوره دانشجویی باعث جذب در بورس میشد. تعدادی از دانشگاهها میگفتند این که یک نفر بورس است به معنای این نیست که ما میخواهیم او را در آینده به کار بگیریم، بلکه به خاطر این بوده است که در طی تحصیل کمک هزینه ای به او بدهیم؛ به این ترتیب از بکارگیری دانش آموختگان بورسیه خودداری می کردند؛ این در حالی است که دانشجو تمام امیدش را روی بورس گذاشته و امیدوار است پس از فارغالتحصیلی در مؤسسه مشغول شود و الان یکدفعه به او میگویند نه.
ما باید بورس را درست تعریف و از آن بهره بگیریم؛ چرا که بورس روش خوبی است برای تامین اعضای هیئت علمی و متخصصان برای مؤسسات آموزشی و پژوهشی و اجرایی کشور.
ما در این دوره تلاش کردیم افرادی که بورسیه میشوند، دو بال را داشته باشند. یعنی هم تخصص و هم تعهد. اول این که تلاش کردیم کسانی که بورس خارج میشوند حتماً برگردند که تقریباً همه برگشتند و میتوانید آنها را رصد کنید. فقط یکی دو نفر برنگشتند و آن هم به این علت بود که همسرانشان کمی دیر درسشان را شروع کردند، بنابراین مجبور شدند بمانند تا تحصیل همسرانشان تمام شود.
«خبرگزاری دانشجو» - در دورههای قبلی هم این گونه بود؟
مسلمی نائینی: خوب کمتر بوده است، البته من آماری ندارم و نمی توانم بگویم، اما می توانم از دوره خودمان دفاع کنم و بگویم که برگشتند و این کسانی که برگشته اند، از نظر علمی بسیار قوی اند و هر کدام سوابق علمی و پژوهشی برجسته ای دارند و دارای چندین مقاله در مجلات علمی معتبر جهان هستند. برخی از آنها کمک استاد خود بوده و پیشنهادهای خوبی برای ماندن، کار و پست دکترا داشتند، اما برگشته اند. خیلی از آنها رفتارهای خوبی که در خارج از کشور دیده اند، مثل «برخورد صمیمی استاد با دانشجو» این جا رواج می دهند. یکی از همین دانشجوهای بورسی که هم اکنون استاد است، تعریف می کرد که الان در بسیاری موارد، نه فقط درسی، به دانشجوها مشاوره می دهد.
ما در زمینه بورس باید تلاش مضاعفی کرده و سوگیری خاصی هم نداشته باشیم. بچه هایی بودند که دقیقاً مخالف نظر ما حرف می زدند و در جلسه مصاحبه هم از این نظر خود دفاع می کردند، اما دیدیم آدم برجسته و متعهدی است و او را اعزام کردیم. البته مسائل و مشکلاتی را هم داشته ایم که امیدواریم مسئولان جدید بتوانند این مشکلات را حل کنند. ما تلاش کردیم قبل از اعزام، کارگاه های آموزشی برای آنها برگزار کنیم تا دانشجویان با مسائل مختلف آشنا شوند، از استادان و متخصصان روان شناس دعوت کردیم که در خصوص مشکلات خانوادگی، تاهل و زندگی در خارج به دانشجویان مشاوره دهند، حتی استادانی که فارغ التحصیل خارج بودند به متقاضیان کمک می کردند، به این ترتیب تمام تلاش خود را برای آماده کردن دانشجویان برای اعزام به کار گرفتیم.
«خبرگزاری دانشجو»: در دوره های قبل هم این گونه کارگاه ها برگزار می شد؟
مسلمی نائینی- شاید بوده، اما بیشتر، راهنمایی های علمی توسط مشاوران ارائه می شد.
مسئله دیگر ارتباط با این بچه هاست، ما اجازه نمی دادیم ارتباط مان قطع شود، یکی از مشکلات جدی در گذشته، نبود ارتباط بود و یکی از مسائلی که موجب می شد دانشجو در خارج بماند همین عدم ارتباط با داخل بود. ما برای حفظ ارتباطمان با دانشجوها، روزانه شاید 150 تا 200 ایمیل را جواب می دادیم و دانشجویان نیز از این طریق ارتباط، راضی و خوشحال بودند.
بحث دیگر این است که رفتن دانشجویان به خارج نباید صرفاً علمی باشد و ما هرگز نمی خواهیم دانشجویان فقط کار علمی انجام دهند، براساس توصیه های مقام معظم رهبری باید دانشجویان علاوه بر کار علمی، از نظر اخلاقی نیز متخلق باشند و بتواند در تبیین نظام جمهوری اسلامی نقش آفرینی کنند. خوشبختانه با همکاری دفتر مقام معظم رهبری در خارج از کشور، سفارت های کشورمان در خارج و رایزنان علمی تا حدودی در این امر نیز موفق بوده ایم.
تشکل های علمی، هیئت ها و انجمن های اسلامی دانشجویی متعدد تشکیل شده و خود دانشجویان در انجام کارهای علمی و فرهنگی، کمک به دیگر دانشجویان و بویژه متقاضیان اعزام به خارج با اطلاع رسانی در سایت ها، تشکیل شبکه های اینترنتی و ارائه پست الکترونیکی خود و برنامه های دیگر نقش فعالی داشتند.
لازم است بگویم دانشجویان بورس، جزو دانشجوهای برترند و استادان دانشگاه های خارجی، بسیار از آنها راضی هستند و بارها گفته اند که اگر شما این ها را بورس نمی کردید قطعاً خود ما آنها را بورس می کردیم. فرزندان ایرانی چه بورس و چه غیر بورس که در حال تحصیل در خارج از کشور هستند، واقعاً نیروهای ارزشمند و گنجینه والایی هستند که باید از این پتانسیل ارزشمند استفاده کرد.
در ابتدای امر ما هیچ آمار معتبری از دانشجویان ایرانی در حال تحصیل در خارج نداشتیم، ولی هم اکنون آمار خیلی خوب و دقیقی تهیه شده است و تلاش شده با آنها ارتباط داشته باشیم. بسیاری از آنها که از رتبه های بالای کنکور بودند، آمادگی کمک داشتند و متقاضی برگشت به کشور عزیزمان و جذب بودند که متأسفانه ما خیلی نتوانستیم در جذبشان مؤثر باشیم. خیلی از اینها که دارای رتبه های ممتاز کنکور مقطع کارشناسی بودند و در دانشگاه ها بسیار معتبر و ممتاز دنیا در مقاطع دکتری تحصیل کرده اند، آمادگی برگشت را دارند.
هدفمند کردن بورس داخل و خارج یکی از ضروریات در کشور است، یعنی دانشجویان بورسیه باید هم در صدد اخذ مدرک لازم بوده و هم مشکلات کشور را در نظر داشته و در پی حل آن باشند. دولت نیز باید در این خصوص برنامه ریزی دقیق داشته باشد. در بعضی از کشورها چندین وزارتخانه و نیز دستگاه های دولتی و غیر دولتی در بورس دخالت دارند، مثلاً در عربستان چهار وزارتخانه در برنامه ریزی بورس دانشجویان نقش دارند. به نظر می رسد بورس در این 34 سال هدفمند نبوده است. لازم به ذکر است، اولین گروه بورس حدود 201 سال پیش در دوران عباس میرزا اعزام شد و همه این افراد با یک هدف مشخص رفتند.
در گزارش ها آمده است که دولت های خارجی به دانشجویان خودشان بورس داده و از آنها می خواهند به کشور دیگری اعزام شده و یک طرح تحقیقاتی خاص را انجام دهند، تعهد آنها همین است، اما در کشور ما باید به یک موسسه یا ارگانی تعهد بدهد.
در طی مدیریت خود با مواردی برخورد کردم که فردی در یک دانشگاه ممتاز خارجی تحصیل کرده و یک کار تحقیقاتی پیشرفته انجام داده بود، اما حال که برگشته باید در یک دانشگاه کوچک درس بدهد؛ چون بورس آن جا بوده؛ این در حالی است که گاهی دو واحد مفید هم برای تدریس او وجود ندارد و در عین حال یک دانشگاه بزرگ کشور هم به او نیازمند است. بعضاً همین امر باعث شده دانش آموخته ما از برگشت صرفنظر کرده و در همان کشور خارجی بماند. در این خصوص باید برای بورس و اعزام برنامه ریزی کرد.
شاید نتوان فعالیت های تحقیقاتی و رساله همه دانشجویان دکتری کشور را جهت داد و هدفمند کرد، ولی می توان کارهای تحقیقاتی دانشجویان دکتری بورس را که کمی از لحاظ مالی حمایت می شوند و در عین حال کمبود اعضای هیئت علمی دانشگاه ها را تامین می کنند، به سمت حل مشکلات کشور جهت داد. اگر دانشگاه ها بهتر و فعال تر برخورد می کردند، می توانستند از بورسیه های خود بخواهند بر روی تخصص خاص که آن دانشگاه در حال حاضر به آن احتیاج دارد، کار کنند. این که در طی تحصیل هیچ گونه ارتباطی با دانشجوی بورسیه نداشته و بگویند «برو مدرک دکترا بگیر حالا آخر کار ببینیم چه کار می توانی انجام دهی»، اشتباه است.
در خصوص هدفمند کردن رساله دانشجویان بورسیه، نامه ای برای رئیس جمهور نوشته و اعلام شد بیش از 3000 دانشجوی بورس داریم، از وزارتخانه و دستگاه های دولتی و غیر دولتی خواسته شود تا نیازهای تحقیقاتی خود را برای بررسی توسط این دانشجویان در اختیار اداره کل بورس قرار دهند، سپس تعدادی زیادی از عناوین مورد نیاز وزارتخانه ها و دستگاه های دیگر دریافت شد و جلسات متعدد با مدیران آنها برگزار شد و دانشجویان را جهت بازدید از موارد مورد نیاز و ملاقات با مدیران قسمت های پژوهش آنها بردیم.
«خبرگزاری دانشجو» - به نظر می آید ما در بورس، به دنبال تأمین نیروی انسانی در هیئت علمی دانشگاه هستیم نه آموزش افراد متخصصی که در حوزه های مختلف به آنها نیاز داریم. نظر شما در این باره چیست؟
مسلمی نائینی: عضو هیئت علمی بودن به معنای این نیست که فرد نباید متخصص باشد. استادان چه علوم انسانی و چه فنی باید صاحب ایده و تخصص باشند. باید با مشکلات کشور آشنا شده و در جهت حل آنها تلاش کنند. گفته می شود که مشکلات و نیازهای کشور در حد رساله دکتری نیست، در صورتی که شما می توانید این خودکار را با دید مهندسی درست کنید، می توانید با دید دکتری درست کنید و حتی می توانید محققانه درست کنید.
اشتباه، این است که گمان می کنیم مسائل ما در داخل کشور در سطح پایین است و در حد تحقیقات دانشگاهی، بویژه مقطع دکتری نیست، در حالی که ما کوچک ترین مسائل را می تواینم با دید دکتری درست کنیم و نه دید صرفاً مهندسی. با دید دکتری، بر موضوع تسلط علمی پیدا کرده و امکان تغییرات زیاد و بهتر کردن محصول میسر می شود، ولی با دید مهندسی نهایتاً ساخت محصول مشابه حاصل می شود.
«خبرگزاری دانشجو» - با توجه به نقد مبانی غربی علوم انسانی در سال های اخیر، نگاه بورس به علوم انسانی چگونه بوده است؟
مسلمی نائینی: این مسئله خیلی مهم است، گاهی می گویند دانشجو نباید برود خارج چون ممکن است متحول و استحاله شود. در علوم انسانی هم رشته های زیادی است که در کشور کمبود داریم و نیازاست اعزام داشته باشیم. موضوعاتی مانند مدیریت انرژی، حقوق انرژی، فضا، دریا و ...؛ در همه این موضوعات مشکل داریم. حتی بعضاً در فلسفه هم نیاز داریم که کسی برود و در آن جا با آنان چالش داشته و بحث کرده و فلسفه اسلامی را ارائه دهد، در حال حاضر در دنیا فقط تکیه به تجربه با بن بست روبرو شده و شناخت دیگر منابع غیر تجربی ضروری است. همان طور که گفته شد باید افرادی آموزش دیده، دارای معلومات و اطلاعات کافی از مبانی اسلامی موضوع مورد تحقیق، متعهد، متخصص و با هدف مشخص، برای رفع مشکل خاص و با نگاه چالشی و موثر اعزام شوند. اینکه بگوییم هر کس به خارج اعزام شود استحاله می شود و تأثیر می پذیرد صحیح نیست، بلکه ما باید با جهان در ارتباط باشیم.
«خبرگزاری دانشجو» - بهتر نیست برای این هدف، یعنی به چالش کشیدن، افراد در قالب فرصت مطالعاتی بروند نه بورس بلندمدت به عنوان دانشجو؟
مسلمی نائینی: این فرصت نیز در اختیار دانشجویان دکتری رشته های علوم انسانی است، اما کمتر استفاده می کنند.
«خبرگزاری دانشجو» - یعنی این فرصت برای علوم انسانی ها وجود دارد و نمی روند؟
مسلمی نائینی: بله. دقیقاً. شما بروید ببینید چقدر از دانشجویان گروه های علوم انسانی و چقدر از دانشجویان رشته های دیگر از فرصت مطالعاتی استفاده می کنند. دانشجویان اعزامی بیشتر در رشته های فنی و مهندسی، کشاورزی و علوم پایه تحصیل می کنند. من بندرت دیده ام در این سال ها، دانشجویان علوم انسانی برای فرصت مطالعاتی اقدامی کنند. باید روی این موضوع کار شود تا ببینیم چرا این گونه است.
«خبرگزاری دانشجو» - به نظر شما چه علت هایی دارد؟
مسلمی نائینی: به نظر من دانشجویان رشته های علوم انسانی کمتر با خارج از کشور ارتباط دارند، بیشتر از منابع موجود در داخل کشور برای تحقیقات خود استفاده می کنند. کمتر با استادان و دانشجویان خارجی مکاتبه داشته و درخواست اطلاعات و منابع می کنند. بعضاً نگران مهارت کافی در زبان انگلیسی برای گفت و گو با آنها هستند. نیازی به رفتن به خارج احساس نمی کنند، در صورتی که دانشجویان رشته های دیگر برای تکمیل مطالعات خود، بویژه برای انجام کارهای تجربی و استفاده از فرصت مطالعاتی به خارج از کشور می روند.
«خبرگزاری دانشجو» - بهتر نیست وزارت علوم با همکاری وزارتخانه های دیگر به صورت هدفمند عمل کند تا افراد با سازماندهی مشخص و برای اهداف مشخصی برای تحصیل به خارج اعزام شوند.
مسلمی نائینی: دقیقاً همین طوراست، مسائل به خوبی تبیین نشده، هنوز در وزارت علوم معلوم نشده که آیا دانشجوی ما در خارج از کشور می تواند روی موضوعاتی که به کشورمان مربوط می شود کار کند یا خیر. همان طور که گفتم برای هدفمند کردن بورس، مکاتباتی با دستگاه های دیگر نیز داشتیم، اما کار تکمیل نشده است.
«خبرگزاری دانشجو» - چرا این اتفاق نمی افتد؟
مسلمی نائینی: برخی می گویند اطلاعات داخل کشور را به خارج انتقال می دهند و مشکلاتی برای کشور بوجود می آورند و چند نمونه نیز در اختیار دارند. اما اگر مؤسسات نسبت به بورسیه های خود حساس بوده و آنها را هدایت نمایند تا اطلاعات ویژه را منتقل نکنند و در ارتباط مستمر با دانشگاه باشند، شاید بتوان مشکل را برطرف کرد. قرار بود کارهایی انجام شود، از جمله تعیین استاد ناظر داخلی برای دانشجویان بورس خارج که بطور مستمر با دانشجو در ارتباط بوده و از پیشرفت کار دانشجو مطلع شود و در صورت لزوم وی را راهنمایی کند و از طرف دیگر استاد ناظر با اداره کل بورس در ارتباط باشد. اگرچه در دو سال گذشته کلیه دانشجویان اعزامی دارای استاد ناظر داخلی از دانشگاه محل خدمت آتی هستند، اما متاسفانه این کار بطور کامل انجام نشده است.
«خبرگزاری دانشجو» - بورس در اعزام نیروهای خود چقدر تعهد به نظام را در نظر می گیرد؟
مسلمی نائینی: ما باید تعهد را مد نظر قرار دهیم، فرد متعهد می تواند متخصص هم شود، اما تلاش اصلی ما این بود که هر دوی اینها در سطح بالایی باشد. به هر حال بودجه نظام باید برای کسی صرف شود که یک علقه ای نسبت به نظام دارد و وفاداری خود را نسبت به نظام نشان داده است. کسانی که در این دوره بورس شدند به جز یک درصد محدود این دو ویژگی را داشتند، ما جانباز 70 درصد داشتیم که سه ساله دکترای خود را در یکی از دانشگاه ها ممتاز کشور با معدل بالا اخذ کرد. جانباز 70 درصد دیگری توانست با سابقه درخشان کمتر از چهار سال مدرک دکترای خود را در رشته اقتصاد از خارج از کشور بگیرد. از این نمونه افراد بسیار زیاد هستند.
«خبرگزاری دانشجو» - اداره بورس در خصوص مقصدهایی که دانشجوی بورسیه خارج از کشور انتخاب می کند، چه نقشی دارد؟
مسلمی نائینی: وقتی بورس هدفمند نباشد همه چیز را خود دانشجو تعیین می کند، اگر ما و دانشگاه ها هدفمند عمل می کردیم و دانشجو را برای هدف مشخصی اعزام می نمودیم، آن وقت بورس در مقصدهای انتخابی دانشجویان نیز می توانست موثر باشد. اگرچه پس ار انتخاب دانشجو، موضوع رساله، دانشگاه انتخاب شده در خارج و استاد راهنما در شورای تخصصی بورس بررسی می شود، اما این کافی به نظر نمی رسد.
«خبرگزاری دانشجو» - آیا دانشجویان در خارج از کشور به غیر از کارهای علمی و پژوهشی، تحت تاثیر عوامل دیگری نیز قرار می گیرند؟
مسلمی نائینی: به احتمال قوی بله، به هر حال رفتارهای بسیار باارزشی نیز از استادان خود می بینند که لازم است آنها را مدنظر قرار داده و در داخل عمل بکنند، از جمله تعامل صمیمانه با استادان، دانشجویان دیگر و کارمندان. اخیراً اداره کل بورس طرحی برای اخذ تجارب و نظرات دانش آموختگان خارج داشته و این تجارب هم اکنون در پایگاه اطلاعاتی اداره کل بورس قرار دارد(http://scholarship.msrt.gov.ir/1390-08-03-11-42-11/110-1390-08-03-11-41-47). به عنوان نمونه، یکی از دانشجویان نوشته زمانی که به کشور بلژیک رسیدم روز تعطیل و بسیار سرد بود. همسر استادم برای خوشامد گویی به من و خانواده ام به منزلمان آمد. خودم هم وقتی به دانشگاه رفتم استادم تمام مسائل اداری از معرفی به منشی و سایر دانشجویان گرفته تا توضیح نحوه کار با دستگاه کپی و اسکنر را شخصاً به من آموزش داد.
موارد این چنینی زیاد است، در هند، چین، آمریکا، بلژیک، ژاپن و... دانشجوی دیگری نوشته که پس از وضع حمل همسرش، استادش به همراه خانواده برای عیادت به بیمارستان آمده اند، تبریک گفته و به من اجازه دادند وقت بیشتر را کنار همسرم باشم و کمتر به آزمایشگاه بروم. دیگری تعریف نوشته زمانی که خانواده ام را به کشور محل تحصیل بردم منشی آزمایشگاه از طرف استاد پیغام داد که مایلم برای دیدن خانواده تو و خوشامدگویی به منزل شما بیایم، ولی با توجه به مشغله فراوان و دوری راه، خانواده را جهت ملاقات به دفتر ایشان ببرم.
یقیناً کسانی که در خارج از کشور در مقام استاد عمل می کنند، آموزش دیده اند. به نظر می رسد این رفتارها ناشی از تعلیم و تربیت خاصی است، مگر می شود یک غیر تعلیم دیده این رفتار را داشته باشد. آنها به این نتیجه رسیده اند که دانشجو باید تنها دغدغه علمی و تحصیلی داشته باشد نه چیز دیگر.
متاسفانه این در حالی است که دانشجویان ما به علت عدم تعامل و رابطه روحی و صمیمانه و همدلانه با استادان خود در دانشگاه ها عمدتاً خاطره خوبی از دانشگاه ندارند. داشتن خاطره خوب موجب می شود دانشجو به دانشگاه علاقه پیدا کند؛ این امر موجب شکوفایی استعداد وی شده و موفقیت های بزرگی را برایش به دنبال دارد. اگر وی پس از فراغت از تحصیل مسئولیتی پذیرفت مثلاً رئیس کارخانه ای صنعتی یا دستگاه خدماتی شد، اگر به مشکلی بربخورد برای حل مشکلش به دانشگاه مراجعه می کند.
«خبرگزاری دانشجو» - تحریم ها چه تاثیری بر روند بورس داشت؟
مسلمی نائینی: در واقع تحریم ها تاثیر زیادی نداشته، تنها مشکل ما سوءمدیریت بود، از خود من تا بقیه. در سخت ترین شرایط که سفارت ما در انگلیس بسته شده بوده است، مقرری دانشجویان در انگلیس به آنها رسانده شد. از نظر بودجه نیز کمبودی وجود نداشت، کلاً شاید برای دانشجویان بورس و غیر بورس در داخل و خارج درصد ناچیزی از بودجه کشور تخصیص داده شده است که تامین آن براحتی امکان پذیر بود.
«خبرگزاری دانشجو» - غیر از مسائل ارزی، آیا پذیرش دانشجو در یک کشور به علت مشکلات مربوط به تحریم، دچار مشکل شده است؟
مسلمی نائینی: ما در این سال ها پذیرش از آمریکا هم داشته ایم، جلوی اعزام به انگلیس را نیز خودمان گرفته ایم. دانشجوهای ایرانی را نه تنها می پذیرند، بلکه بورس و حمایت مالی دیگر هم به آنها می دهند. بدون اغراق باید بگویم بهترین دانشجویان، در بین دیگر دانشجویان در خارج از کشور، دانشجویان ایرانی هستند و در ملاقات با استادان خارجی این ادعا تایید شده است.
بعضاً می گفتنداگر دولت جمهوری اسلامی اینها را بورس نمی کرد، ما خودمان آنها بورس می کردیم. مشکل پذیرش دانشجو به علت تحریم بسیار محدود بوده است. من فقط یک مورد در ذهن دارم آن هم درخواست بورس همان کشور را داشت که در لحظات آخر به او گفتند نمی دهند.
70 هزار دانشجو در خارج از کشور که در سامانه های داخل ثبت شده، داریم، غیر از این هم بیشتر است و به واقع اصلاً در این زمینه مشکل نداریم.
«خبرگزاری دانشجو» - آیا در بورس نگاه جنسیتی وجود دارد؟ یا پسران سهم بیشتری برای بورس شدن دارند؟ و نیز شرط تأهل اجباری است؟
مسلمی نائینی: خیر مردان هیچ امتیازی نسبت به زنان ندارند، اما متاهلان به جهات بسیاری، چون دریافت مقرری بیشتر و مشکلات عاطفی کمتر در اولویتند. تاکید و توصیه می شد که دانشجوی متاهل اعزام شود، اما اجبار کاملاً اشتباه است. ازدواج بسیار مهم تر از درس و بورس است و نباید به خاطر بورس کسی به اجبار ازدواج کند. در شرایط مساوی اگر دانشجوی دختری ازدواج کرده بود برای اعزام در اولویت قرار می گرفت.
«خبرگزاری دانشجو» - اگر مایلید از دلایل استعفای خود بگویید
مسلمی نائینی: برای بنده دوره مدیریت در وزارت نظام جمهوری اسلامی واقعاً یک فرصت استثنایی بود که در عمرم بدست آوردم. با وجود اینکه برایم بسیار سخت بود که توفیق خدمتگزاری به قشر فرهیخته دانشجویان را از خود سلب کنم، اما برای بازگذاشتن دست رئیس جدید سازمان امور دانشجویان در انتخاب همکاران خود و اینکه احساس کردم وقتی دیدگاه جدیدی آمده لازم است افراد نزدیکتر به این دیدگاه نیز انتخاب شوند، استعفا دادم.
البته تا شبی که استعفای من پذیرفته شد من مشغول کار بودم. از یک هفته قبل که استعفا دادم تا روزی که موافقت کردند همانند روزهای قبل کار می کردم. پس از اینکه استعفایم نیز پذیرفته شد کلیه اطلاعات و آمار جمع آوری شده و تجارب خود در طی مدیریت و برنامه ها و پیشنهادهای خود را در قالب فایل های رایانه ای متعدد را در اختیار مدیرکل جدید بورس قرار دادم. واقعاً احساس خستگی نمی کردم، شاید الان بیشتر احساس خستگی می کنم. ما در این چند سال بسیار تلاش کردیم اعتمادسازی کنیم و ارتباط عمیق با دانشجویان و ارباب رجوع ایجاد نماییم. سعی می کردیم با کمک خود دانشجویان به دنبال کارهای جدید باشیم.
یقیناً در کارمان قصور و کوتاهی داشته و مشکلاتی نیز بوجود آمده است که امیدوارم دانشجویان مرا مورد عفو قرار داده و از ما راضی باشند تا انشاء الله خدا هم راضی باشد. از کلیه مدیران، استادان، کارشناسان، دانشجویان و همکاران دانشگاهی، ستاد وزارت و دستگاه های دیگر کشور که با همکاری صمیمانه و ارزشمند، حمایت و راهنمایی دلسوزانه، هماندیشی صادقانه و متعهدانه و نیز تلاش خالصانه خود بنده را در پیشبرد برنامه ریزی ها و سیاستگذاری های لازم و انجام کارها یاری کردند، صمیمانه تشکر و سپاسگزاری می کنم.
امیدوارم دوستان و مدیران جدید وزارت نیز در پرتو عنایات الهی در خدمتگزاری شایسته و صادقانه به مردم، بویژه به فرهیختگان دانشگاهی و دانشجویان موفق باشند.
با تشکر از گفتگوي خوب و مفيدتون. واقعا ايشون 8 سال از جون و دل براي دانشجوهاي چه ايراني و چه خارجي مايه گذاشتند ...خداوند ايشان را براي خانواده شان حفظ کند. صحبت هاي ايشان بسيار مفيد بود و اميدوارم به عنوان دانش پژوي کوچکي از اين کشور بتوانم همانند ايشان به کشورم خدمت کنم.
روزي به دفتر ايشان رفتم يکي از معاونينش اون روز عصباني بود جوابم رو نداد پيش دکتر مسلمي رفتم. دکتر مسلمي با خط جالبي بر روي درخواستم نوشت لطفا عصباني نشو .دوباره نزد معاونش رفتم اونو که ديد دوباره گفت نمي شه . و عصباني تر شد. باز به نزد دکتر مسلمي رفتم .بر روي درخواستم براي معاونش نوشت . لطفا اصلا عصباني هم نشو.... بعد به پيش معاونش که دوباره رفتم . معاونش خندش گرفت و کارم درست شد.
هر گاه توفيق شد و به ديدار ايشان مي آمدم از محبت وي به دانشجويان عزيز و خانواده هاي آنها بسيار لذت مي بردم. هميشه در اتاق ايشان باز بود. هيچکس مانع ارباب رجوع براي ديدن ايشان نمي شد. اگر کاري هم نمي توانست بکند ولي باز هم دلگرمي مي داد و راهنمايي مي کرد.
باسلام خدمت شما و اين استاد عزيز
بخدا قسم توي اين مدت که دانشجو بودم و ايشان براي بازديد به دانشگاه ما امدند فهميديم چه انسان وارسته و باتقوايي هستند.نمونه کامل يک انسان که باتمام وجود در خدمت دانشجويان بودن ودر فکر حل مشکلات دانشجويان.اميدوارم خداوند به ايشان سلامتي و سربلندي عنايت کنه.اميدوارم دوباره ايشان را در مديريت هاي کلان دانشگاهي ببينيم.
دانشجوي شاهد
با سلام
وظيفه خودم مي دانم از زحمات و مديريت متعهدانه دکتر مسلمي ناييني در دوره مديريت شان و توجه به دانشجويان شاهد و ايثارگر تشکر نمايم و از خداوند متعال براي ايشان آرزوي سربلندي و سرافرازي دارم .
باسلام و تشکر
دريافت پيام تبريک و شادباش از طرف اداره کل تحت امر ايشان به مناسبت تولد بنده و سال نو در غربت براي من بسيارشگفتي ساز و خوشحال کننده بود. اين اقدام را هيچ وقت فراموش نخواهم کرد.
با سلام خدمت شما و حضرت استاد مسلمي
يک بار کارم به اداره بورس افتاد و درخواستي داشتم. يکي از دوستان هم که با دکتر آشنا بود جهت معرفي همراهم برده بودم اما دکتر کاملا قانوني و البته با احترام گفتند بايد رول قانوني طي شود! حاضر نشدند اندکي از قانون تخطي کنند.
پس از آن ارادت من هم به ايشان بيشتر شد.
انشاءالله که هر کجا هستند موفق و پايدار باشند. حيف که مديراني اين چنين مغضوب دولت اعتدال! و تدبير!! مي باشند. چه روزي خواهد رسيد که فارغ از علايق جناحي کار به شايستگان سپرده شود.
باسلام از تلاش بي وقفه اداره کل بورس براي حل معضل مالي پيش آمده براي دانشجويان در کشور انگلستان در زمان اخراج رايزن علمي تشکر مي نمايم. آنها با پشتکار و ناديده گرقتن بسياري از گير و بند هاي زائد اداري آن را حل نموده و لبخند شادي را بر لبهاي دانشجويان نشاندند. بنده دانشجوي بورس وزارت بهداشت بوده و در اين قضيه نفعي نداشتم.
من شخصا ايشان را بسيار استاد متخلق و مدير لايقي و بي ادعا يافتم و با اينکه تقاضاي مورد نظرم در دورة مديريت ايشان برآورده نشد و اکنون به نحوي پيگير اون هستم اما در دل تحسين کردم بخصوص هنگامي که ديدم يک فرد متظاهر و رياکاري با ادبيات انقلابي نتوانست او را فريب دهد خوشم آمد چون قبل از ملاقات با ايشان در صندلي هاي راهرو، به ماها مي گفت قانون مهم نيست و مي توان با شيوه هاي ديگري کار را پيش برد شما بايد اونا را ياد بگيريد و فرزند خودش را مثال مي زد که سال هاست برغم پايان مهلت قانوني بورسيه در خارج است و قصد برگشت ندارد اما وقتي از جلسه خارج شده بود به زمين و زمان بد و بيراه مي گفت اين کشور چيه که پسرمن برگرده و غيره. ظاهرا ترفندش کارساز نشده بود و ما صداي مسلمي را مي شنيديم که گفت من براي شماها احترام قائلم اما قانون بايد رعايت شود. تجربه حضور من و ملاقات با دکتر مسلمي و مسائلي که از نزديک در حوزة مديريتي اش ديدم او را بهترين مديري در اين سطوح يافتم و مطمئنم هر دانشجوي ايراني و خارجي که او را ديده باشد خاطرات خوبي از منش اخلاقي و تواضع ايشان دارد. شايد بهتر باشد براي تقويت بنية علمي و مديريتي کشور چنين افرادي در حاشيه قرار نگيرند. پيشنهاد مي کنم براي اعتلاي کشورمان به عنوان يک کيس مطالعاتي الگوپذير، مورد توجه قرار گيرد که مي تواند سطح دانش و تعهد را در کشور بالا ببرد متاسفانه اغراض سياسي مانع از گل کردن اين چهره هاي فاخر مي شود. براي من جالبه که ايشان رزومه علمي و مديريتي اش را شفاف ارائه کرده و در همان سايت قرار داده بود و برنامه کاري اش مشخص بود از جمله روزهاي سه شنبه به مراجعه کنندگان اختصاص داده بود که هيچ کس اونجا احساس ظلم نمي کرد. من يکي از اونها بودم و بطور کلي نگاهم به اين تيپ افراد عوض شد و پيش خودم بارها فکردم که آيا خودم در اون جايگاه قرار مي گرفتم مي تونستم مثل اون عمل کنم. راستش بگويم: چنين حالي و انگيزه اي را در خودم نديدم. با اينکه خيلي منتقدم. ولي انصافا ايشون در من تنبه ايجاد کرد و در خودم شک کردم.
طی مدتی که بنده ایشان را از نزدیک می شناسم بدون شک یکی از بهترین مدیران و اساتید کشور می باشند، روحیه تلاش برای رفع مشکلات دانشجویان و همکاران، صمیمی و با محبت بودن و در عین حال دافعه در مقابل بی قانونی در ایشان موج می زند. همیشه آرزو میکنم خداوند به ایشان توفیق بیش از پیش بدهد و افرادی اینچنین را برای آن مملکت محفوظ بدارد. ان شاالله روزی برسد که بدور از جناح بندی سیاسی در صدد موفقیت و رشد آن مملکت همه انسان های شایسته همچون ایشان را در حال خدمتگزاری به مردم و کشور ببینیم.
ارسال نظرات
خبرگزاری دانشجو نظراتی را که حاوی توهین است منتشر نمی کند.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگیلیش) خودداری نمايید.
توصیه می شود به جای ارسال نظرات مشابه با نظرات منتشر شده، از مثبت یا منفی استفاده فرمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابهی دارند، انتشار نمی یابد.
به نظر بنده ايشان از بهترين و دلسوزترين مديران بودند، انشاالله هميشه در پناه حق سلامت و موفق و موئد باشند.
بخدا قسم توي اين مدت که دانشجو بودم و ايشان براي بازديد به دانشگاه ما امدند فهميديم چه انسان وارسته و باتقوايي هستند.نمونه کامل يک انسان که باتمام وجود در خدمت دانشجويان بودن ودر فکر حل مشکلات دانشجويان.اميدوارم خداوند به ايشان سلامتي و سربلندي عنايت کنه.اميدوارم دوباره ايشان را در مديريت هاي کلان دانشگاهي ببينيم.
با سلام
وظيفه خودم مي دانم از زحمات و مديريت متعهدانه دکتر مسلمي ناييني در دوره مديريت شان و توجه به دانشجويان شاهد و ايثارگر تشکر نمايم و از خداوند متعال براي ايشان آرزوي سربلندي و سرافرازي دارم .
دريافت پيام تبريک و شادباش از طرف اداره کل تحت امر ايشان به مناسبت تولد بنده و سال نو در غربت براي من بسيارشگفتي ساز و خوشحال کننده بود. اين اقدام را هيچ وقت فراموش نخواهم کرد.
يک بار کارم به اداره بورس افتاد و درخواستي داشتم. يکي از دوستان هم که با دکتر آشنا بود جهت معرفي همراهم برده بودم اما دکتر کاملا قانوني و البته با احترام گفتند بايد رول قانوني طي شود! حاضر نشدند اندکي از قانون تخطي کنند.
پس از آن ارادت من هم به ايشان بيشتر شد.
انشاءالله که هر کجا هستند موفق و پايدار باشند. حيف که مديراني اين چنين مغضوب دولت اعتدال! و تدبير!! مي باشند. چه روزي خواهد رسيد که فارغ از علايق جناحي کار به شايستگان سپرده شود.