لزوم استوار کردن علوم انسانی بر جهان بینی الهی/ فرصت بسیار ارزشمند اساتید معارف در دانشگاه‌ها

گروه آزاداندیشی «خبرگزاری دانشجو»؛ تا کنون در موارد بسیاری، شاهد تأکیدات رهبر معظم انقلاب بر اهمیت تداوم جدی، پر شتاب و همه جانبه نهضت علمی به عنوان عامل اصلی شکل دهنده سرنوشت آینده ایران و جهان اسلام بوده ایم؛ که در شماره پیشین مختصری از اشارات ایشان را متذکر شدیم. در قسمت دوم از تأملمان بر تحول علوم انسانی، به گزارشی از مباحثی که در دیدار اخیر ایشان با جمعی از اساتید دانشگاه در تاریخ 11/4/1393 مطرح شد می پردازیم.

آیت الله خامنه ای در دیدار با جمعی از اساتید دانشگاه، تحقق تداوم جدی، پرشتاب و همه جانبه نهضت علمی کشور را نیازمند فعالیت و مدیریت جهادی کسانی دانستند که عاشق پیشرفت میهن و ملت هستند. ایشان در این دیدار لزوم کُند و متوقف نشدن حرکت علمی کشور و ادامه آن با حرکتی پرشتاب‌تر و مضاعف را به عنوان اولین نکته در خصوص حرکت علمی کشور دانسته و از این حرکت به عنوان موضوعی اساسی برای آینده کشور و جامعه و حتی برای دنیای اسلام یاد کردند.

رهبر انقلاب خاطر نشان کردند که پس از سال‌ها تأکید بر اهمیت کار علمی، اکنون حرکت علمی کشور به موفقیت‌های بزرگی دست یافته و در بُعد جهانی نیز شناخته شده است و در واقع می‌توان گفت از نهضت علمی جمهوری اسلامی ایران، در دنیا، رونمایی شده است. ایشان سپس به مهمترین دغدغه و نگرانی در خصوص پیشرفت های علمی کشور اشاره کرده و مهمترین نگرانی را در این زمینه دچار وقفه و یا متوقف شدن حرکت علمی کشور دانستند؛ در حالی‌که این نهضت پس از سال‌ها زحمت و مجاهدت و حرکت در مسیری سخت، به نیمه راه رسیده است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید کردند: هرگونه توقف در این مسیر و یا کُند شدن شتاب موتور علمی کشور، با عقب‌گرد همراه خواهد بود و اگر این نهضت و حرکت علمی متوقف شود، بازگرداندن آن، بسیار مشکل خواهد بود. بنابراین همه باید با تمام توان، به پیشرفت علمی کشور کمک کنند.

رهبر انقلاب متوقف شدن نهضت علمی کشور را یکی از نقشه های اصلی دشمنان نظام اسلامی دانسته و فرمودند: برخی درخصوص استفاده از کلمه «دشمن» و تکرار آن، حساسیت دارند در حالیکه در قرآن کریم نیز بارها کلمه های شیطان و ابلیس تکرار شده که پیام آن، غافل نشدن از شیطان و دشمن است.

شایان ذکر است که از نظر مبارک ایشان، تکیه بر موضوع دشمن به معنای توجه نکردن به مشکلات و عیوب داخلی نیست؛ لکن غفلت از دشمن بیرونی را خطای راهبردی عظیمی می دانند که ما را دچار خسارت می‌کند. لذا ایشان در این مورد خاطرنشان کردند که مقابله با نقشه و چالش خصمانه دشمن، نیازمند حرکت و مدیریت جهادی در عرصه علمی و مقابله صحیح و هوشمندانه مسئولان و اساتید دانشگاه‌ها با آن است.

رهبر انقلاب با اشاره به اینکه دشمن می خواهد با ابزار تحریم بر روی آبروی ملی ایرانیان فشار بیاورد و ملت را تحقیر کند، از بی اثر شدن تحریم ها به عنوان فایده گرانقدری از پیشرفت علمی کشور یاد کرده و فرمودند: استمرار «نهضت و پیشرفت علمی» این ابزار را هم بی اثر خواهد کرد و با پیشرفت علمی، تحریم های دشمن حتی در کوتاه مدت بی اثر می شود.

مقام معظم رهبری ضمن تأسف بر اینکه ما در دوران‌هایی، نمونه‌های نامطلوبی را در دانشگاه‌ها داشتیم که جوانان نخبه را به ترک کشور تشویق می‌کردند و یا در سال‌هایی، افرادی در داخل وزارت علوم، در مقابل حرکت علمی مانع‌تراشی می‌کردند، فرمودند: این موارد به هیچ وجه نباید تکرار شوند. لذا تأکید فرمودند که دانشگاه نباید در اختیار کسانی قرار گیرد که پیشرفت علمی کشور را به هیچ می‌انگارند بلکه باید در اختیار کسانی باشد که عاشق پیشرفت علمی ایران هستند و اهمیت آن را برای سرنوشت کشور و ملت درک می کنند.

رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به اظهار تردید برخی از افراد تریبون‌دار در اصل مسئله پیشرفت علمی ایران، خاطر نشان کردند: این صحبت‌ها از روی بی‌اطلاعی است و باید برای اینگونه افراد در بخش‌های مختلف، تور علمی گذاشت تا پیشرفتهای تحسین برانگیز پزشکی، هسته‌ای، نانو، سلول‌های بنیادین و دیگر عرصه‌ها را درک کنند و از سر بی‌اطلاعی سخن نگویند.

ایشان، تدوین نقشه جامع علمی کشور را، مسئله‌ای راهبردی و مبنای سندهای علمی تنظیم شده برای بخش‌های مختلف کشور برشمردند و افزودند: لازم است سهم دانشگاه‌های مختلف در این نقشه جامع علمی، تعیین شود تا مراکز علمی براساس مزیتها و ظرفیتهای خود، مسئولیتشان را در این سند مهم ایفا کنند.

همچنین از نظر ایشان انطباق هرچه بیشتر فعالیت‌های علمی با نیازهای کشور، ضرورتی اساسی خوانده شده و اشاره کردند با اینکه مقالات علمی استادان ایرانی که در جهان مرجع علمی می‌شود باعث افتخار و نشانه پیشرفت ایران است، اما لازم است مقالات و دیگر فعالیت‌های پژوهشی علمی، ناظر به تأمین نیازهای داخلی باشد تا دانشگاه‌ها سهم خود را در کمک به مدیریت کشور به خوبی ایفا کنند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با استادان دانشگاه‌ها به نکته مهم تأثیرگذاری ویژه «سخن، رفتار و منش استادان» بر دانشجویان اشاره کرده و خاطرنشان کردند: تفوق علمی استاد، برای او جایگاه ویژه‌ای در ذهن و شخصیت دانشجو به وجود می آورد که لازم است از این جایگاه تأثیرگذار برای پرورش جوانانی «خوش روحیه، امیدوار، خوش‌بین، شجاع، آینده‌نگر، دارای ایمان و اعتماد به نفس، معتقد به مبانی نظام، برخوردار از روحیه خدمت و پایبند به تعلقات معنوی و میهنی» استفاده کرد.

رهبر انقلاب در نگاهی نقادانه به جریانی که مرعوب و مغلوب فرهنگ غربی است افزودند: این جریان هرچه را ملی، خودی و میهنی است مستقیم یا غیرمستقیم مایه تحقیر و استهزا قرار می‌دهد و موجبات دلزدگی و یأس دانشجویان را فراهم می کند که این کار، بسیار غلطی است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین در مورد فرصت بسیار ارزشمندی که دروس معارف در دانشگاه‌ها به وجود می آورد، خاطرنشان کردند: اگر استادان معارف با هوشمندی، تکیه بر معلومات عمیق و به روز شده، با دانشجو مواجه شوند بیشترین سود را به کشور و جامعه می‌رساند که نهاد نمایندگی در دانشگاه‌ها، باید به این مسئله دقت و برای آن برنامه‌ریزی کند.

رهبر معظم در سخنان خود به تحول بنیادین علوم انسانی اشاره کرده و ضمن اینکه این تحول را نیازی حقیقی خواندند، به ذکر این نکته جالب پرداختند که: معنای تحول در علوم انسانی، بی‌نیازی از کارهای علمی و تحقیقاتی غربی‌ها نیست.

ایشان سپس به بررسی علت ضرورت و لزوم تحول در علوم انسانی پرداخته و گفتند: مبنای علوم انسانی در غرب، مادی و غیرالهی است در حالیکه علوم انسانی هنگامی به حال فرد و جامعه مفید خواهد بود که براساس جهان‌بینی الهی و اسلامی استوار باشد که باید در این زمینه با سرعت مناسب و بدون کندی یا شتاب‌زدگی تلاش کرد.

در پایان سخنان رهبر انقلاب اسلامی، بار دیگر شاهد تأکید بر نکته‌ای بسیار مهم هستیم که فرمودند: مسئولان ذیربط و مدیران دانشگاه‌ها باید با جدیت از تبدیل مراکز علمی به محل جولان و فعالیت‌های جریان‌های سیاسی جلوگیری کنند. ایشان در این تأکید خود، تبدیل دانشگاه‌ها به باشگاه‌های سیاسی را سمی مهلک در حرکت علمی کشور خواندند و خاطرنشان کردند: متأسفانه در دوره‌ای شاهد این پدیده زیان‌بار بودیم. گفتنی است که این تأکیدات ایشان به معنای کنار گذاشتن سیاست در میان دانشجویان نیست، به همین علت ایشان با تأیید و دفاع از نگرش، فهم و مشرب سیاسی در میان دانشجویان تأکید کردند: این مسئله با تبدیل مراکز علمی به جولانگاه جریان‌های سیاسی تفاوت دارد. لذا در این زمینه خاطرنشان کردند که آرامش دانشگاه‌ها، زمینه‌ساز و شتاب بخش حرکت علمی کشور است و اگر خدای نکرده این آرامش ضربه بخورد، حرکت علمی متوقف می‌شود و ایران به عقب باز می‌گردد.

منبع
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با جمعی از اساتید دانشگاه، 11/4/1393