آغاز سال نو مازندرانی‌ها با «نوروز خوانی»/ مازندرانی‌ها؛ به نیت سال خوش و خرم شاخه‌های سبز را از خانه آویزان می‌کنند

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مازندران از فرهنگ و تمدن بسیار کهن و اصیلی برخوردار است و به دلیل داشتن این تمدن باستانی و به دلیل علاقه به دین و مذهب مراسم مذهبی بسیار با شکوهی در این دیار کهن برگزار می شود و مردم این استان مانند استان‌های دیگر کشورمان در ایام نوروز با آداب و رسوم خاصی سال جدید را جشن می‌گیرند.

یکی از رسوماتی که مردم مازندران در آستانه عید نوروز دارند، رسم نوروز خوانی است که از چند روز مانده به عید آغاز می شود.

در این رسم عده‌ای که به آنان نوروز خوان گفته می‌شود، پانزده روز قبل از فرا رسیدن عید نوروز به منازل مردم دیگر سر می زنند و با خواندن اشعار در مدح امامان و ترانه‌های محلی، طلیعه سال نو را به آنان مژده می‌دهند. نوروز خوانان چند نفر هستند که یک نفر اشعار را می خواند، یک نفر ساز می زند، نفر دیگر که به آن کوله کش یا بارکش می‌گویند، هدایای مردم را جمع آوری می کند.

نمونه‌ای از اشعار نوروزخوانی اینگونه است که نوروزخوانان می‌گویند:
باد بهارون بیمو / نوروز سلطون بیمو/ مژده دهید به دوستان / گل به گلستون اومد / بهار آمد بهار آمد خوش آمد/ علی باذولفقار آمد، خوش آمد/ نوروزتان نوروز دیگر / شما را سال نو باشد مبارک

در این میان صاحب خانه نیز با دادن پول، شیرینی، گردو، تخم مرغ و چیزهای دیگر از آنان پذیرایی می‌کند.

برای آشنایی بیشتر با آداب و رسوم استان مازندران، با جواد کیاکجوری، کارشناس فرهنگی و دانشجویی دانشکده گردشگری مازندران گفتگو کردیم و از او در مورد رسم و رسومات این استان پرسیدیم. وی گفت: برجسته‌ترین مراسمی که مردم مازندران قبل از تحویل سال نو انجام می‌دهند، این است که در خانه اقوام بزرگ خانواده دور هم جمع می‌شوند و به پختن آش چهارشنبه آخر سال می‌پردازند.

کیاکجوری مطرح کرد: زنان مازندرانی چند روز مانده به عید مقدار زیادی برنج را می خیساندند و بعد از شستشوی کامل، آن را نیمه خشک می‌کردند و به همراه دیگر زنان به دنگه سر (آسیاب دستی) می رفتند و برنج ها را آرد می کردند که به آن آرد برنج «دنکو» می‌گویند. پس از آن که سهم صاحب آسیاب را از دنکو دادند به خانه بر می گشتند. دنکو را روی حرارت ملایم تفت می دادند آن وقت با پودر قند و روغن حیوانی حلوا درست می کردند.

کارشناس فرهنگی و دانشجویی دانشکده گردشگری مازندران در ادامه تاکید کرد: این روزها بعضی از آداب و رسوم نوروز به خاطر زندگی شهر نشینی تغییر کرده و در حال حاضر مردم برای آرد برنج به دنگه‌سر نمی روند، بلکه با آسیاب های کوچک برقی در منزلشان برنج آرد می‌کنند؛ البته چه در بعضی نقاط مثل خواجه کلا زیرآب هنوز دنگه سر وجود دارد و مردم از هر محله ای به آنجا می روند و برنجشان را دنکو می کنند.

وی گفت: مردم مازندران در هنگام تحويل سال، با افراد خانواده دور سفره هفت‌سين كه با ظرافت و سليقه خانم خانه چيده شده می‌نشينند و در حالی‌كه پدر خانواده دعای تحويل می‌خواند، منتظر سال نو می‌شوند؛ البته در گذشته که راديو و تلويزيون نبود، با تيراندازی يا گفتن اذان سال جديد را به همه اعلام می‌داشتند.

کجوری‌کیا ادامه داد: بعد از اين كه سال نو شد، شخصی كه به‌عنوان «مادرمه» انتخاب شده با مجمعی( سینی) كه در آن قرآن، آيينه، آب، سبزه و شاخه‌های سبز جوان قرار دارد، وارد خانه می‌شود. چهارگوشه اتاق‌ها را آب می‌پاشد قرآن را كنار سفره هفت‌سين می‌گذارد و شاخه‌های سبز را به اين نيت كه سال سرسبز و خوش و خرمی برای خانواده باشد، جلو در اتاق آويزان يا روی طاقچه اتاق می‌گذارد.

کارشناس فرهنگی و دانشجویی دانشکده گردشگری مازندران اظهار داشت: در روز اول عید خانم خانه، سبزی پلو با مرغ يا گوشت به عنوان غذای عيد درست می‌كند. علاوه بر آن، غذايی به عنوان خيرات برای اموات می‌پزند و بين مردم پخش می‌كنند و برای داشتن سالی خوب دعا می‌کنند.