به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، براساس آخرین تصمیم دولت از روز سه شنبه ۲۲ مرداد ماه سال ۹۸ عرضه بنزین در جایگاه‌ها فقط از طریق کارت سوخت شخصی امکان پذیر است؛ هرچند کارت سوخت جایگاه‌ها تا مدتی وجود دارد، اما ظاهرا برای اینکه مصرف کنندگان ملزم به استفاده از کارت سوخت شخصی خود باشند، عرضه بنزین از طریق کارت جایگاه‌ها محدود می‌شود.
احیای مجدد کارت سوخت توسط دولت دوازدهم در حالی صورت می‌گیرد که مسئولان فعلی وزارت نفت و دولت در سال ۹۴ بنا به دلایلی که مشخص نیست تصمیم به حذف کارت سوخت از چرخه سوخت گیری کردند. اما امسال بعد از گذشت ۴ سال تصمیم دارند این سامانه را دوباره راه اندازی کنند.
به همین منظور نشستی کارشناسی با حضور مالک شریعتی، محمدجواد نوفرستی و مسعود صباغی از کارشناسان و اهل فن در حوزه کارت سوخت برگزار شد.
در این جلسه موضوعات حول سه محور اساسی مطرح شدد که اولین آن علت حذف کارت سوخت در سال ۹۴ و تصمیم به احیای مجدد کارت سوخت بود. در گام بعدی کارشناسان به علت قاچاق و کمکی که میتواند کارت سوخت به کاهش و یا حذف قاچاق سوخت بگیرد گفتگو کردند.
موضوع بعدی مراحل تکمیلی احیای کارت سوخت بود و اینکه باید از مرحله احیا عبور کرد و نظام توزیع یارانه‌ها را که یک نظام پر ایراد و اشکالی است را تغییر داد.
در ادامه متن صحبت‌های مسعود صباغی را در این نشست کارشناسی ملاحظه می‌کنید:
* حذف کارت سوخت پایگاه‌ها داده مصرف سوخت را از بین برد
مسعود صباغی یکی از کارشناسان انرژی در مورد تصمیم سال ۹۴ دولت مبنی بر حذف کارت سوخت گفت: این تصمیم کاملا تصمیم اشتباهی بود چرا که مهمترین داده‌های اطلاعاتی که میتوانستیم از میزان مصرف سوخت داشته باشیم به تفکیک تمام جایگاه‌های کل کشور وجود داشت از بین رفت.
وی ادامه داد: یک باب دیگری باز شد و محدودیت مصرف هم از بین رفت و مردم بیشتر مصرف می‌کردند و این در حالی بود که قیمت بنزین ثابت و تورم رو به بالا بود.
صباغی تصریح کرد: در سال ۹۷ وقتی شوک ارزی به اقتصاد کشور وارد شد دولت تقریبا به این نتیجه رسیده بود که کارت سوخت را دوباره احیا کند، زیرا اختلاف قیمتی که قیمت بنزین داخلی با قیمت بنزین کشور‌های همسایه ما وجود داشت باعث این شد که بنزین قاچاق شود و هرچه این زمان می‌گذشت این اختلاف قیمت بیشتر می‌شد و این جذابیت وجود داشت تا میزان قاچاق افزایش پیدا کند.
* دولت ۸ ماه با ارزش را در احیای کارت سوخت از دست داد
این کارشناس انرژی ادامه داد: دولت متوجه این قضیه شد و به اجبار به این تصمیم درست رسید که کارت سوخت را احیا کند و من خنده‌ام می‌گیرد که این اقدام درست و به جایی که باید خیلی زودتر از این‌ها اتفاق می‌افتاد از همان اوایل سال ۹۷ به تاخیر می‌افتد و اکنون که ما اواسط سال ۹۸ هستیم این تصمیم اجرایی نشده است. من اطلاعیه شرکت ملی پخش را خاطر دارم که در سال ۹۷ که این قضیه جدی شده بود اطلاعیه داد که مالکان خودرو و کسانی که کارت سوخت دارند و کسانی که کارت سوختشان مفقود شده از تاریخ ۳ آذر تا ۲۴ آذر درخواست بدهند که به این‌ها کارت سوخت بدهیم.
وی گفت: دولت می‌بایست در همان موقع کارت سوخت را احیا می‌کرد و قبل از عید این کار را انجام می‌داد، اما الان ۵ ماه از سال هم گذشته و ما ۸ ماه را از دست دادیم و مصرف بالای سوخت را شاهدیم که میتوانستیم جلوی آن را بگیریم، اما این کار را انجام نمی‌دهیم. این میزان مصرف قابلیت صادرات را داشت و قبل از اینکه ستاره خلیج فارس را بیاوریم ما بنزین وارد می‌کردیم و میزان ضرری که داشت به کشور وارد می‌شد مضاعف بود تا قبل از افتتاح ستاره خلیج فارس تمام این شواهد نشان می‌دهد که دولت هنوز بحران را درک نکرده است.
وی گفت: باید تاکید کرد که در کنار استفاده از کارت سوخت شخصی باید کارت سوخت جایگاه‌ها کنار گذاشته شود.
این کارشناس انرژی گفت: من تا حالا نشنیده‌ام که میتوان در خروجی جلوی قاچاق را بگیریم همیشه شنیده ام که پیشگیری بهتر از درمان است. مثل این که به مریض بگوییم برو مریض شو و بعد هر بحث درمانی که داشتی بیا پیش من و تو را درمان می‌کنم. اما راه کار عاقلانه‌تر و کم هزینه‌تر این است که ما جلوی مریض شدن این فرد را بگیریم و یا اینکه بعد از مریض شدن برویم به فکر درمانش باشیم.
وی ادامه داد: در خصوص فساد‌های اقتصادی هم همین گونه است. ما باید کاری کنیم که فساد رخ ندهد تا اینکه بعدا بیاییم دنبال مفسد بگردیم و بخواهیم مجازاتش کنیم و در مورد بنزین هم همین گونه است ما باید کاری کنیم که قاچاق سوختی نداشته باشیم و به حد اقل برسانیم تا اینکه برویم در خروجی‌ها بگردیم و دنبال قاچاق چی باشیم و بخواهیم جلوی آن را بگیریم و چه هزینه و چه نیروی انسانی میخواهد که جلوی آن را بگیرد.
* چند گام برای توزیع عادلانه انرژی
وی ادامه داد: به نظرم چند گام می‌توانیم برای کارت سوخت و یا توزیع عادلانه انرژی داشته باشیم که گام صفر این است که همین اتفاق که قرار است رخ دهد و و کارت سوخت جایگاه حذف و کارت سوخت شخصی استفاده شود و یا کارت جایگاه را با شرایط خاصی داشته باشیم تا این طرح موثر واقع شود یا از تفاوت قیمت برخوردار باشد یا کارمزد داشته باشد تا کسی که کارت سوخت ندارد ملزم شود تا از کارت سوخت شخصی خود استفاده کند در صورتی که نه سهمیه بندی وجود دارد و نه تفاوت قیمتی در ان وجود دارد و صرف میخواهیم شهروندان را ملزم کنیم که از کارت سوخت شخصی خود استفاده کنند.
وی ادامه داد: یک کاهش مصرف در این گام خواهیم داشت، اما گام بعدی که باید برداشته شود باید یک سهمیه معتنابهی به خودرو‌های شخصی بدهیم مثلا ۸۰ تا ۱۰۰ لیتر به خودرو‌های شخصی بدهیم و برای خودرو‌های مسافر بر سهمیه ۲۰۰ لیتری در نظر بگیریم و برای آن‌هایی که سی ان جی ندارند عدد سهمیه را بالاتر ببریم در کنار این، وقتی سهمیه بندی کردیم باید یک تفاوت قیمت اعمال شود.
صباغی گفت: گام بعد باید این باشد که این سهمیه‌هایی که دادیم موقت باشد مثلا ۲۰۰ لیتر سهمیه برای خودرو‌های مسافربر را کم کنیم و به سمت استفاده از سی ان جی سوق دهیم تا آن‌ها از سی ان جی استفاده کنندو اینجا هزینه وارد میکنیم به خودرو‌های شخصی و تاکسی‌ها که باید خودروی خود را سی ان جی سوز کنند در دو مرحله قبل ما ذخیره سازی سوخت داشتیم و این بنزین قابلیت صادرات دارد و درآمد دارد برای دولت؛ ودولت میتواند از درآمدی که قبلا داشت در این بخش یارانه بدهد تا حتی هزینه‌های این گام را صفر کند و هزینه‌ای برای سی ان جی سوز کردن خودرو‌ها دریافت نکنند.
وی تصریح کرد: دولت این را هم باید در نظر بگیرد که هزینه جایگاه‌های سی ان جی در کلانشهر‌ها بالاتر از بخش‌های دیگر است و کارمزد جایگاه‌های سی ان جی را بدون اینکه افزایش قیمتی در سی ان جی داشته باشد افزایش دهد تا درآمد آن‌ها افزایش یابد و از طرف دیگر هم مصرف بالا می‌رود و هم درآمد جایگاه بالا می‌رود.
وی تصریح کرد: بعد از این بازه زمانی می‌توانیم این سهمیه را کاهش دهیم تا مازاد سهمیه بنزین که قبلا می‌گرفتند را بتوانند از سی ان جی استفاده کنند و گام نهایی این باشد که بعد از تمامی این مراحل باید به این سمت برویم که یارانه انرژی باید عادلانه انجام شود و تا زمانی که این قدم‌ها را برنداشتیم اینکه برویم به سمت پرداخت عادلانه یارانه انرژی کمی سخت و دشوار است که البته در ظرف مدت یک سال میتوان تمام این گام‌ها را برداشت.
وی خاطر نشان کرد: بحثی که در مورد یارانه پنهان انرژی گفته شد من حقیقتا مخالف ترویج این اعداد بزرگی که گفته شد هستم اعدادی مثل همین ۱۰۰ میلیارد دلار و بزرگی که به نظرم محاسباتش دقیق نیست از این جهت که به نظرم محاسباتی که برای این‌ها مطرح شده است محاسبات صادراتی است و لزوما برای مردم ایران نباید چنین چیزی را در نظر بگیریم.
* اعداد بزرگی که درباره میزان یارانه انرژی گفته می‌شود دقیق نیست
وی ادامه داد: برای مردم کشورمان در مرحله نخست اگر بخواهیم هزینه بالا را در نظر بگیریم ماکزیمم حالتش این است که قیمت تمام شده را محاسبه کنیم و نباید هزینه‌های بالایی را برای مردم تحمیل کنیم و در درجه بعد اگر بخواهیم هزینه صادراتی را محاسبه کنیم باید ببینیم که چه مقدر از این هزینه‌های صادراتی محقق شده و با ضریب وزنی ان را اعمال کنیم. مثلا در حوزه گاز ۲۰ میلیون متر مکعب به ترکیه می‌دهیم و همین حدود‌ها به عراق می‌دهیم در مقایسه با تولید گاز که ۷۰۰ میلیون متر مکعب است باید ضریب وزنی بدهیم تا ببینیم حجم صادراتی ما چه مقدار است که این عدد خیلی کاهش می‌یابد از این میزان درآمدی که داریم از گاز می‌بریم.
وی ادامه داد: این عدد ۱۰۰ میلیارد دلار که در گاز برق و سوخت است را من فکر می‌کنم این شیوه محاسبه خیلی کاهش می‌دهد، اما من چرا تاکید دارم که این عدد را باید اصلاح کنیم؟ زیرا بزرگ بودن این عدد چند گرا می‌دهد به خارج از کشور که یکی از دلایلش مثلا در بحث توافق نامه پاریس است که عمده یارانه‌ای که می‌دهیم از منابع نفت و گازی است که می‌دهیم و خارجی‌ها دست می‌گذارند روی ان و می‌گویند شما ۱۰۰ میلیارد دلار دارید یارانه انرژی می‌دهید و یارانه را کم کنید و هزینه کاهش گاز‌های گلخانه‌ای را از همین جا دربیاورید که این اصلا واقعی نیست و محقق نشده و موهومی است.
صباغی در پایان تصریح کرد: من امیدوارم کسانی که کارت سوخت را حذف کردند و امروز نیز در احیای ان تعلل میکنند جوابی در پیشگاه خداوند داشته باشند که چگونه موجب این هدر رفت انرژی را داده اند.
*احیای کارت سوخت به دلیل لجبازی دو وزیر به تاخیر افتاد
یک کارشناس انرژی گفت: با استفاده از کارت سوخت در سال ۸۶ به یکباره مصرف بنزین ۱۰ میلیون لیتر در روز کاهش یافت.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس براساس آخرین تصمیم دولت از روز سه شنبه ۲۲ مرداد ماه سال ۹۸ عرضه بنزین در جایگاه‌ها فقط از طریق کارت سوخت شخصی امکان پذیر است؛ هرچند کارت سوخت جایگاه‌ها تا مدتی وجود دارد، اما ظاهرا برای اینکه مصرف کنندگان ملزم به استفاده از کارت سوخت شخصی خود باشند عرضه بنزین از طریق کارت جایگاه‌ها محدود می‌شود.
احیای مجدد کارت سوخت توسط دولت دوازدهم در حالی صورت می‌گیرد که مسئولان فعلی وزارت نفت و دولت در سال ۹۴ بنا به دلایلی که مشخص نیست تصمیم به حذف کارت سوخت از چرخه سوخت گیری کردند. اما امسال بعد از گذشت ۴ سال تصمیم دارند این سامانه را دوباره راه اندازی کنند.
به همین منظور خبرگزاری فارس تصمیم به برگزاری نشستی کارشناسی با حضور مالک شریعتی، محمدجواد نوفرستی و مسعود صباغی از کارشناسان و اهل فن در حوزه کارت سوخت کرد.
در این نشست موضوعات حول سه محور اساسی مطرح شد که اولین آن علت حذف کارت سوخت در سال ۹۴ و تصمیم به احیای مجدد کارت سوخت بود. در گام بعدی کارشناسان به علت قاچاق و کمکی که میتواند کارت سوخت به کاهش و یا حذف قاچاق سوخت بگیرد گفت: وگو کردند.
موضوع بعدی مراحل تکمیلی احیای کارت سوخت بود و اینکه باید از مرحله احیا عبور کرد و نظام توزیع یارانه‌ها را که یک نظام پر ایراد و اشکالی است را تغییر داد.
در ادامه متن صحبت‌های محمد جواد نوفرستی را در این نشست کارشناسی را ملاحظه می‌کنید:
* کارت سوخت جایگاه‌ها باید حذف شود
محمد جواد نوفرستی عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا و از اعضای اندیشکده حکمرانی دانشگاه شریف در این نشست کار شناسی گفت: من این تصمیم دولت یعنی احیای کارت سوخت را هر چند که با ۴ سال تاخیر در حال انجام است به فال نیک می‌گیرم هرچند که حذف کارت سوخت تصمیمی بود که به اشتباه گرفته شد و اگر امروز و همین الان هم احیای مجدد کارت سوخت را اجرا کنند مورد تقدیر است. البته این کار باید کامل انجام شود یعنی زمانی این طرح کامل اجرا می‌شود که کارت سوخت جایگاه وجود نداشته باشد والا دوباره مردم حاضر نیستند که از کارت سوخت شخصی خود استفاده کنند.
وی ادامه داد: حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیون نفر از دارندگان کارت ملزم به استفاده از کارت سوخت شخصی خود نیستند و اتفاقا استفاده نیز نخواهند کرد تا زمانی که کارت سوخت جایگاه وجود دارد، اما به هر حال با فرجه‌ای که اعلام شده است و از یک سال قبل هم که تاکید می‌کردیم اجرای همین راه کار ساده این بود که کارت سوخت جایگاه حذف شود و الا احیای آن قانونی است که خیلی ارزش نخواهد داشت.
این کارشناس انرژی ادامه داد: در سال ۹۴ تصمیم گرفته شده بود که بنزین تک نرخی شود من نیز اعلام کردم که تک نرخی کردن بنزین مقدمه‌ای بر حذف کار سوخت است و فکر می‌کنم بیشتر از استدلال و منطق اقتصادی موضوعات سیاسی هم اثر گذار بود.
وی ادامه داد: در سال ۹۴ وقتی این طرح اجرا شد و دولت تصمیم گرفت که کارت سوخت را حذف کند، مجلس پیگیری‌هایی کرد و با ارتباطاتی که با نمایندگان مجلس گرفته شد در سال ۹۵ دولت ملزم به احیای کارت سوخت شد؛ این مصوبه مجلس است و این درحالی است که خیلی از نمایندگان امروز مجلس نمی‌دانند که این تصمیم را خودشان گرفتند و بعضا در مصاحبه هایشان در سال گذشته می‌گفتند که اگر لازم باشد دولت را ملزم میکنیم که کارت سوخت را احیا کند. یعنی خبر نداشتند که چنین مصوبه‌ای را خودشان تصویب کرده اند.
نوفرستی خاطرنشان کرد: حتی سخنگوی هیات رئیسه مجلس در سال گذشته چنین چیزی را مطرح کرده بود و مجلس در همین حوزه هم دوباره پذیرفت که کوتاهی کرده اند و پیگیر مصوبه خود نیستند.
به گفته این کارشناس انرژی متاسفانه ما قانون گریز هستیم یعنی قانون می‌نویسیم که اجرا نکنیم و راه دور زدن قانون را بلد هستیم.
* رشد نجومی مصرف بنزین بعد از حذف کارت سوخت
وی با اشره به علت حذف کارت سوخت گفت: تنها استدلال درست آن روز آقای زنگنه این بود که می‌گفت: طبق آمار مردم ارزش بنزین را درک کرده اند و رشد مصرف بنزین در سال ۹۳ و ۹۴ زیر ۲ درصد بوده است و این رشد ۲ درصدی منطقی است، زیرا که افزایش واردات و تولید خود رو و موتور سیکلت وجود دارد و همه ما این رشد را می‌پذیریم.
نوفرستی ادامه داد:، اما آن موقع اتفاقی که افتاد علت کاهش مصرف بنزین سقوط قیمت جهانی نفت بود به طوریکه در یک مقطع زمانی کوتاهی حتی نرخ بنزین ۱۰۰۰ تومانی در داخل کشور از نرخ فوب خلیج فارس بالاتر هم بود و حتی بعضا در برخی از رسانه‌ها گفته می‌شد چرا قیمت بنزین را پایین نمی‌آوریم.
وی تصریح کرد: به استناد دوره کوتاه مدتی که نفت به زیر ۳۰ دلار رسید وزارت نفت و دولتی‌ها گفتند خب با این شرایط بیاییم کارت سوخت را حذف کنیم.
وی ادامه داد:، اما اگر تغییرات سال‌های بعد را نگاه کنید وقتی کارت سوخت را حذف کردند رشد فروش بنزین در داخل که می‌شود شامل مصرف و قاچاق تغییر کرد به طوریکه در سال ۹۵ حدود ۵ درصد و در سال ۹۶ حدود ۸ درصد و در نیمه اول سال ۹۷ به ۱۱ درصدمی رسد که دیگر بعد از آن گزارشی ارائه نشد. یعنی اگر با همان استدلال درست آقای زنگنه در مجلس در سال ۹۵ رشد تا ۲ درصد را قبول می‌کردیم فروش بنزین در سال ۹۷ روزانه باید می‌رسید به حدود ۷۸ میلیون لیتر در حالی که طبق آمار رسمی خود وزارت نفت در نیمه اول سال ۹۷ چیزی حدود ۹۱ میلیون لیتر بنزین مصرف کردیم.
وی ادامه داد: این مابه التفاوت قطعا بخشی از آن تشویق افزایش مصرف بوده است که براساس همین آمار و مستندات تابستان سال گذشته دولت و وزارت نفت اعلام کردند که ۱۰ میلیون لیتر قاچاق بنزین داریم هر چند که در تابستان سال گذشته برخی نیز تکذیب کردند، اما به هر حال این آمار‌ها وجود دارد.
* کارت سوخت مصرف بنزین را روزانه ۱۰ میلیون لیتر کاهش داد
نوفرستی تصریح کرد: در سال ۸۵ یعنی قبل از اینکه سامانه کارت سوخت اجرا شود فروش روزانه بنزین طبق آمار و مستنداتی که خود دولت ارائه می‌دهد چیزی حدود ۷۳ میلیون لیتر بوده است، اما ۹ تیر ماه یعنی بعد از گذشت ۱۰۰ روز که از سال سامانه کارت سوخت اجرا می‌شود و میانگین فروش روزانه بنزین در سال ۸۶ می‌رسد به ۶۴ میلیون لیتر. حتی در ایامی به ۵۲ میلیون لیتر هم رسیده حالا با این شرایط باید گفت: این آمار در حالی رقم خورده است که در ایام پر سفر هم بوده است.
وی خاطرنشان کرد: همه متفق القول هستند سامانه کارت سوخت به خاطر کارکردی که دارد فروش روزانه را ۱۰ میلیون لیتر کاهش داد و خیلی جالب است که این ۶۴ میلیون لیتر فروش روزانه بنزین در سال ۸۶ بعد از ۸ سال که کارت سوخت وجود داشت یعنی در سال ۹۴ تازه رسید به ۷۴ میلیون لیتر یعنی بعد از گذشت ۸ سال فقط ۸ میلیون لیتر به مصرف افزوده شد.
* بخش عمده قاچاق قبل از رسیدن سوخت به جایگاه رخ می‌دهد
وی ادامه داد:، اما نقش کارت سوخت چه بود؟ غیر از همان نظارت و شفافیت است که این را حذف کردیم؟ سال گذشته که این موضوع مطرح شد که این کار را انجام دهیم به دلیل شرایط روز اقتصادی که اصلا دیگر امکان افزایش قیمت وجود نداشت و حتی من موافق اصلاح قیمت‌ها در سال ۹۶ هم بودم مدام می‌گفتیم که کارت سوخت را احیا کنیم و حتی بار‌ها در مناظره‌های گوناگون به گوش مسئولان مختلف رساندیم که باید این کار انجام شود، اما همه فکر می‌کردند که کارت سوخت یعنی دو نرخی کردن و یعنی سهمیه بندی، ولی گفتیم نه لزوما، احیای کارت سوخت به معنی سهمیه بندی نیست. یعنی شما ملزم هستید که با کارت سوخت شخصی بنزین بزنید بدون سهمیه بندی و با همین نرخ ۱۰۰۰ تومان، اما مشخص است که این پایش می‌شود و من باز تاکید می‌کنم که کارت سوخت جایگاه هم حذف شود.
نوفرستی ادامه داد: نکته مهمی وجود دارد که خوب است در اینجا به آن اشاره کنیم و خوانندگان نیز آن را بدانند که بخش عمده قاچاق بعد از جایگاه نیست و عمده قاچاق برای قبل از جایگاه است پس اینجا نقش کارت سوخت چیست؟ که باید پاسخ داد کارت سوخت سامانه نظارتی است که ورود و خروج بنزین به جایگاه را و امکان کنترل و پایش را با خروجی مراکز تولید مثل پالایشگاه‌ها در اختیار نهاد ناظر قرار می‌دهد.
این کارشناس انرژی ادامه داد: وقتی ما کارت سوخت را حذف میکنیم دیگر چه چیزی را با چه چیزی مقایسه میخواهیم کنیم؟ وقتی تانکر سوخت از مبدا یعنی از پالایشگاه بارنامه می‌شود به نام جایگاه سوخت خیابان فلان از شهر فلان، اما چون نظارتی وجود ندارد و کارت سوختی نیست و قرار نیست به کسی گزارش دهند وسط راه مسیر عوض می‌شود و سوخت به جای دیگری می‌رود. اما این کارت سوخت وقتی احیا شود و درست اجرا شود میدانم که این تانکر به کجا رفته است و سوختش چه شده است.
* چرا قیمت را سه سال ثابت نگه داشتند؟
وی ادامه داد: من به هرحال خوشبین نیستم که طرح احیای کارت سوخت را درست اجرا کنند، اما اگر این کار درست انجام شود مثل سال ۸۶ باید شاهد فروکش مصرف بنزین باشیم و حد اقل ۱۰ میلیون لیتر این مصرف باید در یک بازه زمانی کاهش یابد. من البته این نکته را هم باید اضافه کنم که آیا میتوانستیم سیاست‌های قیمتی را در پیش بگیریم یا نه که یادمان باشد در بودجه سال ۹۷ یعنی در آذر ماه سال ۹۶ دولت بعد از سه سال که قیمت بنزین را تغییر نداده بود یک دفعه آمد و گفت: قیمت بنزین ۱۵۰۰ تومان که من با آن مخالفت جدی کردم، زیرا که جامعه اصلا تحمل چنین افزایش قیمتی را نداشت وحتی الان هم ندارد و سوال اینجا بود که چرا سه سال قیمت را ثابت نگه داشتید به اشتباه وقتی که ما تورم حد اقل ۱۰ درصدی در سال داریم تثبیت نرخ یعنی ارزان کردن وتشویق به مصرف بیشتر.
* فعلا امکان افزایش قیمت بنزین وجود ندارد
نوفرستی گفت: یک باک ۶۰ لیتری بنزین امروز معادل ۲۰۰ هزار تومان در ۴ یا ۵ سال قبل است و این یعنی قیمت بنزین را ارزان کردیم، اما شما می‌توانستید متناسب به تورم و پله پله این افزایش قیمت را اعمال کنید. همان زمان توصیه کردیم که کارت سوخت را احیا کنید هنوز این تحریم‌های جدید و این جهش نرخ ارز اتفاق نیفتاده بود، اما این جهش نرخ ارز در سال ۹۷ و سقوط ارزش پول ملی به خاطر تصمیمات بعضا اشتباه داخلی باعث شد که جامعه دیگر تحمل شوک جدید قیمت را نداشته باشد حتی اگر بنزین ۱۰۰۰ تومانی می‌شد ۱۱۰۰ تومان اثرات منفی روی اقتصاد و جامعه داشت.
این کارشناس انرژی ادامه داد: دستگاه‌های کنترلی و نظارتی دولتی توان و اراده مدیریت بازار و تورم را ندارند اگرچه مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرده است اگر قیمت بنزین ۲ برابر هم شود تورم واقعی که ایجاد میکند در حد ۲ یا ۳ درصد است، اما تورم انتظاری در محاسبات هم دیده نمی‌شود و قابل محاسبه کردن هم نیست. یعنی اگر قیمت بنزین از ۱۰۰۰ تومان برسد به ۱۱۰۰ تومان آثار تورمی دارد با درک شرایط امروز جامعه تنها راه کاری که میتوان انجام داد و ۷ دهک جامعه زیر فشار اقتصادی نروند این است که کارت سوخت احیا شود و حداقل جلوی قاچاق ۱۰ میلیون لیتز بنزین در روز گرفته شود که این منافعش به طور شفاف وارد بودجه شود.
نوفرستی تصریح کرد: من در اینجا دولت را تحسین می‌کنم که با درک شرایط روز جامعه حاضر است کارت سوخت را احیا کند، اما بدون افزایش قیمت، زیرا که جامعه دیگر تحمل شوک جدید قیمتی را نداشت ما می‌پذیریم که قیمت بنزین اشکال دارد و به اشتباه در ۴ سال ثابت نگه داشته شد، اما سال ۹۷ این شرایط اصلا وجود نداشت و نمی‌توانستیم قیمت‌ها را تغییر دهیم در صورتی که من سال‌ها گفته بودم چرا قیمت را بالانمی برید.
به گفته این کارشناس انرژی حتی دو نرخی کردن قیمت بنزین در سال ۹۷ و ۹۸ شوک قیمتی را خواهد داشت که کنترل پیامدهایش از عهده دولت خارج است و به همین دلیل من فکر می‌کنم تصمیم درستی گرفتند که فعلا با سامانه کارت سوخت به عنوان گام اول جلوی قاچاق را بگیریم و مقداری هم اعتماد سازی کنیم و به مردم بگوییم هدف اصلی ما در گام نخست این است که جلوی قاچاق روزانه ۱۰ میلیون لیتر را بگیریم.
* دولت اگر به جای قاچاقچی بنزین را صادر کند میتواند بخشی از کسری بودجه را جبران کند
نوفرستی گفت: دولت میتواند با جایگزین کردن خود به جای قاچاقچی روزانه بالای ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد تومان به کسری بودجه خودش کمک کند من فکر می‌کنم اگر آگاهانه تصمیم گرفتند این تصمیم کاملا درست بودو شرایط اجازه نمی‌داد حتی قیمت بنزین را بکنند ۱۱۰۰ تومان.
وی گفت: وقتی که زمینه رانت و فساد را ایجاد میکنیم باید از منبع این زمینه قطع شود و نمی‌توان با قوانین بازدارنده و نیروی انتظامی جلویش را گرفت و رفت سراغ استان‌های مرزی. الان بنزین از مرکزی‌ترین استان ها‌ی کشور مانند تهران، اصفهان و ... ۱۰۰ لیتر بنزین را می‌برند لب مرز و انجا ۱۰۰ هزار تومان را می‌فروشند به میزان ۱ میلیون تومان. با یک سیاست اشتباه و با یک شرایطی ۸۰ میلیون ایرانی را وسوسه میکنند و هیچ کسب و کاری سود آورتر از قاچاق نیست.
وی ادامه داد: ما لب مرزهایمان که جا‌هایی صعب العبور و خطرناک است چه مقدار میخواهیم متر به متر دوربین بگذاریم، سرباز و پایگاه بگذاریم و شهید بدهیم و هزینه کنیم که میخواهیم یک فساد را جلویش را بگیریم. بخش عمده افزایش تصادفات رانندگی در دو استان سیستان و بلوچستان و کرمان عمدتا به خاطر حمل قاچاق سوخت بوده است که در ۴ ماه امسال هم اتفاق افتاده است. چه مقدار برخورد خودرو‌ها و سوختن انسان‌ها را دیده ایم که به عنوان مثال یک وانت بار تویوتا که حمل سوخت میکند با یک اتوبوس مسافربری برخورد کرده است و جان عده‌ای را به خطر انداخته است.
* احیای کارت سوخت به دلیل لجبازی دو وزیر به تاخیر افتاد
نوفرستی تصریح کرد: آیا این موضوع یعنی داشتن کارت سوخت برای مردم زحمتی دارد که باید گفت: این موضوع بار‌ها اطلاع رسانی شده است همانطور که ما به بانک برویم و اگر کارت ملی نداشته باشیم، هیچ خدماتی ارائه نمی‌دهند باید جا بیفتد که بدون کارت سوخت نمی‌توانید بنزین بزنیم.
وی گفت: این تصمیم باید از پاییز سال گذشته اتفاق می‌افتاد، اما به خاطر یک ناهماهنگی و لجبازی درون دولتی بین دو وزیر این کار متوقف شد حتی قرار بود که سهمیه در کارت بانکی باشد و ما اصلا نیازی به کارت سوخت نداریم، اما با یک تصمیم اشتباه به خاطر لج و لجبازی دو وزیر این کار به تعویق افتاد امروز آی تی ایران چه مقدار پیش رفت کرده است که همان موقع که گفته شد یک کارت بانکی را معرفی کنید تا قابلیت را روی همان کارت بانکی ایجاد کنند.
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد:، اما امروز بازگشتیم به گذشته و میخواهیم کارت‌های نزد مردم را اضافه کنیم. چرا می‌خواهید از مردم ۱۰ هزار تومان را بگیرید؟ ما الان هر کداممان ۵ تا کارت بانکی داریم و حداقل یک کارت بانکی همراه مان هست خب اگر می‌دانیم در همان کارت سهمیه بنزین هم واریز می‌شود و یا این قابلیت وجود دارد که در کارت‌های ملی هر فرد یا کارت خودرو‌ها سامانه هوشمند سوخت نیز بارگزاری شود و نیروی انتظامی هم این موضوع را تایید کرده است، اما همه ما فکر میکنیم که میخواهیم این کار را جزیره‌ای و به نام خودمان تمام کنیم و هماهنگی‌هایی با هم نداریم.
* باید یارانه را عادلانه کنیم
نوفرستی ادامه داد: ما دیر یا زود باید به این سمت برویم که یارانه را عادلانه کنیم برای هر ایرانی و نه برای هر خودرو، الان طبق آمار و اطلاعات حدود ۴۵ درصد از خانوار‌های ایرانی حتی یک وسیله نقلیه هم ندارند و این کاملا ناعادلانه است و باید زیر ساختی را ایجاد کرد که الان ۷۵ تا ۷۶ میلیون نفر دارند با این کارت یارانه می‌گیرند در همان ادغام کنیم. امروز اگر برای مردم زحمت و دردسر دارد کارت‌های اضافی خود را حمل کنند، اما همه این‌ها میتواند در یک کارت دیده شود و حتی مردم هم میتوانند مطالبه کنند که در کارت بانکی یا در گواهی نامه و یا کارت خودروی خود همه این‌ها را باهم یکجا داشته باشند.
وی ادامه داد: امیدوارم موضوعات را بگونه‌ای مدیریت کنند که چند وقت بعد دولت منصرف نشود که بگوید من ترجیح می‌دهم بازگردیم به گذشته و کارت‌ها را کنار بگذارند هرچند که الان به این سمت می‌رویم. زیرا هنوز خیلی‌ها کارت سوخت ندارند و خیلی‌ها هم باورندارند که این کار اجرایی شود، اما انتظار من این است که مردم کمک کنند تا این طرح اجرایی شود، زیرا که امروز روزانه ۱۰ میلیون لیتر بنزین از جیب تک تک ایرانی‌ها هدر می‌رود و قاچاق می‌شود و منافعش تنها به جیب یک عده‌ای می‌رود و مردم باید مطالبه کنند تا یک سامانه‌ای راه اندازی کنند که این بنزین دیگر قاچاق نشود و این منافع ۱۰ میلیون لیتر میتواند بخش قابل توجهی از این کسری بودجه را جبران کند.
* سی‌ان‌جی باید جایگزین بنزین شود
نوفرستی گفت: در مورد سی ان جی هم همین گونه ما اوایل دهه ۹۰ سیاست‌های اشتباهی را اتخاذ کردیم و سرکوب کردیم صنعت سی ان جی را و جلوی رشدش را گرفتیم و این سیاست‌ها اگر درست اجرا شود دوباره صنعت سی ان جی میتواند به سمت افزایش مصرف گام بردارد که امروز ۲۰ میلیون متر مکعب سی ان جی که جایگزین ۲۰ میلیون لیتر بنزین شده است در یک پروسه‌ای دو ساله میتواند برسد به همان ظرفیت ۴۰ میلیون متر مکعبی که دارد.
وی ادامه داد: این یعنی جایگزین کردن ۲۰ میلیون متر مکعب سی ان جی با ۲۰ میلیون لیتر بنزین که درآمد بیشتری برای دولت خواهد داشت. اگر حتی هزینه بنزین و سی ان جی آزاد شود در آینده‌ای دور استفاده از یک متر مکعب سی ان جی صرفه اقتصادی دارد تا استفاده از یک لیتر بنزین، زیرا سی ان جی یک سوم قیمت بنزین است امروز گاز زیاد داریم و صادر نمی‌شود و سوخت پاکی است که میتواند در خودرو‌ها استفاده کرد.
نوفرستی خاطرنشان کرد: امیدارم وقتی که شفاف سازی شود و اعتماد سازی شود در جامعه این تصمیم گرفته شود که همه حامل‌های انرژی متعلق به همه ایرانی‌ها است نه برای کسانی که خودروی بیشتری دارد و خانه بزرگتری دارد.
* درباره یارانه انرژی اغراق نکنیم
وی با اشاره به یارانه پنهان گفت: من سال گذشته هم این موضوع را مطرح کردم به یاد دارم آقای نوبخت ماجرای ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه را بیان کرد و من مصاحبه کردم که با این اعداد دروغ نگویید، زیرا این خیلی خطر ناک است، زیرا غیر واقعی است.
وی تصریح کرد: اخیرا آقای جهانگیری این عدد را ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومان بیان کرد که من گفتم این دو پیامد بد است خیلی جا افتادن ان در دولت سخت است، زیرا انتظار غیر واقعی ایجاد میکند ما داریم روزانه ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون متر مکعب گاز توزیع میکنیم این ارزش صادراتش ۲۰ سنت در هر متر مکعب است که این عدد را ضرب میکنیم اینکار غلط محض است و هرکس این را اینگونه محاسبه کند در سوادش باید شک کرد.
نوفرستی گفت: این یعنی اینکه مردم روزی داریم ۶۰۰ یا ۷۰۰ میلیون متر مکعب گاز ضرب در ۲۰ سنت را به شما یارانه می‌دهیم با این شرایط مردم اگر بگویند که اصلا به من گاز نده و پولش را بده آیا دولت میتواند ۷۰۰ میلیون متر مکعب را ضرب در ۲۰ سنت چنین مبلغی را تامین کند؟ این اعداد واقعی نیست خوشبینانه عدد صادرات ما که حدود ۹ میلیارد متر مکعب بود الان نزدیک به ۱۰ سال است که این عدد را صادر میکنیم و صادرات بیشتر نیست ما در پایان برنامه ششم باید می‌رسیدیم به روزانه ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون متر مکعب که به آن نرسیدیم بنابراین آنچیزی که مد نظر باید باشد این است که هزینه فرصت اقتصادی قابل تحقق را بگوییم که اگر این ۷۰۰ میلیون متر مکعب را به مردم ندهم می‌توانم پول صادراتش را به مردم بدهیم. اگر مردم آگاه شوند و بیایند بگویند دولت ما گاز نمی‌خواهیم شما همه را صادر کن و پولش را تقسیم کن وسهم ما را بده آیا دولت میتواند چنین کاری انجام دهد؟ دولت هرگز نمی‌تواند چنین کاری انجام دهد.
وی ادامه داد: زمانی که در مورد کارت انرژی صحبت می‌کردیم من آن موقع هم گفتم که هرگز نگوییم که اگر این برق را و این گاز را که به شما می‌دهیم قیمتش چه مقدار است و آن را با نرخ صادراتی محاسبه کنیم، زیرا این درست نیست و انتظاراتی ایجاد می‌شود که باید به مردم بگوییم.
* یارانه پنهان ناعادلانه توزیع می‌شود
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: یارانه پنهان عددش هر مقدار هست الان دارد توزیع می‌شود و الان به صورت ناعادلانه هم توزیع می‌شود و بیشتر کسانی می‌گیرند که بیشتر مصرف میکنند و یارانه را باید عادلانه توزیع کنند، نباید با کلمات بازی کرد عدالت از اصول دین ما است که از عدل می‌اید و حتی از فروع دین ما هم نیست و در اینجا می‌لنگیم و این عدد یارانه پنهان وجود دارد و به صورت ناعادلانه توزیع میکنیم و بحث دیگر بحث اسراف است که با این وضعیت اسراف هم میکنیم.
وی گفت: ما قرار نیست یک باره این همه را صلاح کنیم، ولی دیر یازود باید این موضوع اصلاح شود و این دولت بهترین زمانی که میتوانست اجرا کند همان سال ۹۲ بود. امسال که انتخابات مجلس است و دو سال دیگر انتخابات ریاست جمهوری است و دولت بعید است که این کار را انجام دهد.
نوفرستی خاطرنشان کرد: مردم هوشمند هستند و می‌فهمند که با این کار مصرفشان پایش می‌شود واگر مصرف خارج از حد متعارف باشد مچشان را می‌گیرند وبنابراین مصرف باید پایش و نظارت شود و مردم باید حواسشان باشد که کارت سوختشان را به دیگری ندهند و اگر کارت سوخت را در کارت ملی یا خودرو ادغام می‌کردند من دیگر کارت خود را به دیگری نمی‌دادم.
* سهمیه بر اساس پیمایش برای تاکسی‌ها هم اعمال شود
وی اظهار کرد: دولت یازدهم دو تصمیم درست گرفت یکی اینکه سهمیه خودرو‌های عمومی را مدیریت کردند و ۶ میلیون کارت سوخت غیر واقعی ابطال شد و دیگری سهمیه براساس پیمایش بود که برای خودرو‌های گازوئیل سوز صورت گرفت که این کار را میتوانند برای تاکسی‌ها و خودرو‌های مسافرکش نیز استفاده کنند و براساس پیمایش سوخت بدهند.
وی ادامه داد: الان پالایش و پخش شروع کرده به خودرو‌های اینترنتی ۲.۵ میلیون تومان وام می‌دهد برای سی ان جی سوز کردن خود که این کار ارزش ندارد اگر این پول ما به التفاوت بنزینی است که در یک ماه میخواهد استفاده کند یعنی اگر دولت بیاید سوبسید دهد و منت وام نگذارد و بگوید من رایگان خودروی شما را سی ان جی سوز می‌کنم این سرمایه گذاری در مدت یک ماه باز می‌گردد. الان نمی‌دانم چرا دولت در مورد سی ان جی سیاست‌های اشتباهی را اجرا میکند وقتی قیمت بنزین ثابت است چرا قیمت سی ان جی را بالا برده است که مصرف سی ان جی باز نسبت به گذشته کاهش یافته است ماباید به سمت سی ان جی حرکت کنیم، اما با سیاست‌های درست.
نوفرستی تصریح کرد: در طرح دادن سهمیه به هر فرد باید اعتماد سازی کرد و باید با مردم شفاف بود و باید اطلاعات را شفاف در اختیار مردم قرارداد و این یارانه‌ها نباید بازیچه ایام انتخابات شود. باید قانونی گذاشته شود ۱۰ ساله و براساس ان عمل کنیم. قرار نیست این سهمیه برای همیشه باشد و قرار نیست به یکباره هم حذف شود من پیشنهادم این است که سالی ۵ درصد کم شود و برسد به ۱۰ لیتر بعد از ۵ سال و هرگز صفر نشود و به عنوان حق شهروندی به همه ایرانی‌ها بدهند مگر اینکه شرایط ما از نظر تمام مولفه‌های اجتماعی به جایی برسیم که دیگر نیازی به آن نباشیم.
اعطای سهمیه فقط به یک خودرو
یک کارشناس انرژی گفت: در مرحله دوم استفاده از کارت سوخت باید سهمیه فقط به یک خودرو اختصاص یابد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس براساس آخرین تصمیم دولت از روز سه شنبه ۲۲ مرداد ماه سال ۹۸ عرضه بنزین در جایگاه‌ها فقط از طریق کارت سوخت شخصی امکان پذیر است؛ هرچند کارت سوخت جایگاه‌ها تا مدتی وجود دارد، اما ظاهرا برای اینکه مصرف کنندگان ملزم به استفاده از کارت سوخت شخصی خود باشند عرضه بنزین از طریق کارت جایگاه‌ها محدود می‌شود.
احیای مجدد کارت سوخت توسط دولت دوازدهم در حالی صورت می‌گیرد که مسئولان فعلی وزارت نفت و دولت در سال ۹۴ بنا به دلایلی که مشخص نیست تصمیم به حذف کارت سوخت از چرخه سوخت گیری کردند، اما امسال بعد از گذشت ۴ سال تصمیم دارند این سامانه را دوباره راه اندازی کنند.
به همین منظور خبرگزاری فارس تصمیم به برگزاری نشستی کارشناسی با حضور مالک شریعتی، محمدجواد نوفرستی و مسعود صباغی از کارشناسان و اهل فن در حوزه کارت سوخت کرد.
در این نشست موضوعات حول سه محور اساسی مطرح شد که اولین آن علت حذف کارت سوخت در سال ۹۴ و تصمیم به احیای مجدد کارت سوخت بود. در گام بعدی کارشناسان به علت قاچاق و کمکی که میتواند کارت سوخت به کاهش و یا حذف قاچاق سوخت بگیرد گفت: وگو کردند.
امام وضع بعدی مراحل تکمیلی احیای کارت سوخت بود و اینکه باید از مرحله احیا عبورد کرد و نظام توزیع یارانه‌ها را که یک نظام پر ایراد و اشکالی است را تغییر داد.
در ادامه متن صحبت‌های مالک شریعتی را در این نشست کارشناسی را ملاحظه می‌کنید:
* دلیل حذف کارت سوخت چه بود؟
مالک شریعتی اظهار داشت: اول باید این اقدام دولت یعنی احیای کارت سوخت را قدر بدانیم و با هر تحلیل و نظر سیاسی که داریم از آن استقبال کنیم؛ اخیرا جلسه شورای هماهنگی سران قوا با حضور وزیر نفت تشکیل شده است و آقای رئیس جمهور هم تاکید کرده اند نظام پرداخت یارانه‌ها عادلانه نیست و باید به سمت عادلانه شدن حرکت کنیم.
وی ادامه داد:دولت با توجه به جمیع جهات به این جمع بندی رسیده است که کارت سوخت باید احیا شود و نظام پرداخت یارانه‌ها باید اصلاح شود. باید از مرحله مقدماتی احیای کارت سوخت کار را دوباره شروع کرد و حتما برنامه‌های بعدی برای آن دارد و این اتفاق خواهد افتاد.
به گفته وی در خصوص حذف کارت سوخت در سال ۹۴ تحلیل‌های سیاسی هم وجود دارد، اما در اینجا بیشتر به مباحث فنی و اقتصادی می‌پردازیم؛ یکی از دلایل حذف کارت سوخت در سال ۹۴ این بود که قیمت بنزین به سطح قیمت تمام شده نزدیک شده بود که در نهایت چنین تصمیمی یعنی حذف کارت سوخت اتخاذ شد.
شریعتی تصریح کرد:، اما با حذف کارت سوخت عملا مزایای آن نیز نادیده گرفته شد به طوریکه در هر شرایط اقتصادی آمار مصرف را میتوانست کنترل کند و در اختیار ناظران قراردهد و در واقع میتوانست آمایش مصرف انرژی را در اختیار مسئولان قراردهد که از این مزیت غفلت شد. به هر حال در آن روز تصمیم به حذف کارت سوخت گرفتند، اما خوشبختانه امروز می‌بینیم که به این نتیجه رسیده اند که کارت سوخت دوباره احیا شود.
به گفته این کارشناس انرژی کارت سوخت یکی از ابزار‌های جلوگیری از قاچاق است و کمک میکند به رصد وشفافیت و مشخص میکند که در در جایگاه‌های مختلف چه مقدار بنزین می‌فروشند و آیا این فروش بنزین در جایگاه‌ها منطقی و طبیعی است یا خیر.
این کارشناس انرژی تصریح کرد: البته راه کار‌های دیگری هم وجود دارد که میتواند منجر به شفافیت شود مانند بورس انرژی که عرضه بنزین از این طریق در حال شکل گیری است، همچنین بازارچه‌های مرزی که میتواند بنزین را با یک حاشیه سود خوبی عرضه کنند و فروششان قانونی شود و یا جایگاه‌های حاشیه ۲۰۰ کیلومتری مرز‌ها یک شرایط خاصی وجود داشته باشند و از این تصمیمات میتوان گرفت و قاچاق را نیز کنترل کرد.
* چالش اصلی احیای کارت سوخت
شریعتی با اشاره به الزامات احیای کارت سوخت گفت: چالش اصلی این است که آیا مردم از کارت‌ها استفاده خواهند کرد یا خیر و اگر گام نخست درست اجرا نشود برای گام‌های بعد دچار مشکل خواهیم شد.
وی ادامه داد: چند راه حل وجود دارد که اولی را دولت خودش گفته است یعنی اینکه عرضه بنزین در ۴ شهر بزرگ از جمله تهران بدون محدودیت و با کارت سوخت انجام می‌پذیرد و اگر کسی کارت سوخت نداشته باشد با کارت جایگاه میتواند بنزین بزند، اما حداکثر دو بار میتواند سوختگیری کند؛ به نظرم میتوان این را طور دیگری هم اجرا کرد که فشار روانی نداشته باشد الان اپلیکیشن‌هایی وجود دارد در برخی از مناطق تهران که مصرف کنندگان خارج از سیستم جایگاهی با یک کارمزدی بنزین خود را خارج از جایگاه دریافت میکنند به طوریکه میتوانند به جایگاه دار بگویند اگر کسی آمد بنزین را به او، ولی ۱۰ هزار تومان کارمزد تحویل دهند که این یک حالت بازدارندگی دارد و تورم ایجاد نمی‌کند.
* اگر از روز اول یارانه انرژی داده نمی‌شد اقتصاد وضعیت بهتری داشت
شریعتی با اشاره به گام‌های بعدی تصریح کرد: باید فضا را برد به این سمت که کسانی که خودرو دارند تا ابد قرار نیست بنزین یارانه‌ای بگیرند و اگر این طور باشد پس این نظام عادلانه‌ای که صحبت میکنیم برای یارانه انرژی چه می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: ما با یک وضعیت اسفناک مواجه هستیم که به تعبیری میتوان گفت: اگر از روز اول یارانه انرژی داده نمی‌شد وضعمان از امروز بهتر بود، الان یک هرمی داریم که از نوک روی زمین قرار گرفته و هر لحظه ممکن است این هرم سقوط کند و به صورت یک بحران اجتماعی در بیاید. حالا آیا میتوان این هرم را به یک باره برگرداند سر جایش که الان امکان پذیر نیست و مثل یک آبی است که پشت سد جمع شده است و سد در جای اشتباهی ساخته شده است و اگر این سد را خراب کنیم قطعا پایین دست را آب می‌برد بنابراین باید مانند ساعت‌های شنی آن را روی یک هرم پایین تری دوباره توزیع کنیم.
* دولت میتواند حذف یارانه ثروتمندان را از بنزین شروع کند
این کارشناس انرژی تصریح کرد: کسانی که الان از یارانه استفاده میکنند با توجه به اینکه سطح یارانه انرژی برای یک ثروتمند دو نیم برابر بیشتر از یک فردی است که در سطح پایین‌تر زندگی میکند. الان دولت مکلف و مجاز است که سه دهک بالا را یارانه هایشان را حذف کند که هیچ فشاری به مردم نیاید. آیا این را نمی‌توان از بنزین شروع کند؟ یعنی کسانی که خودرو‌های بالای ۵۰۰ میلیون دارند که خودرو‌های لوکس است که نیازی به یارانه مصرف سوخت ندارند و دولت اختیار هم دارد و به تدریج میتواند کاری کند که این افراد خودروهایشان بنزین یارانه‌ای نگیرد.
به گفته وی اگر سالی ۱۰ درصد قیمت بنزین را افزایش می‌دادیم الان قیمت بنزین حدود ۲۹۰۰ تومان بود و دیگر چنین شرایطی را شاهد نبودیم و فشاری روی دوش مردم نبود.
* ظرفیت ۴۰ میلیون مترمکعبی استفاده از CNG
وی ادامه داد: برای گام‌های بعدی باید به این سمت برویم و بدانیم که برخی از مردم کسب و کارشان با بنزین گره خورده و حمل و نقل بار انجام می‌دهند یا خودرو‌های شخصی دارند و در حمل و نقل مسافر مشغول به کار هستند اگر یکباره به این فرد یک شوک وارد کنیم اثرات بدی دارد؛ بنابراین برای این‌ها دولت باید یک فکر دیگری کند که راه حلش روشن است ما از امکاناتی مانند ال پی جی و سی ان جی می‌توانیم استفاده کنیم.
وی با اشاره به توسعه صنعت سی ان جی گفت: یک زمان این صنعت را در کشور توسعه دادیم، اما به دو دلیل توسعه آن‌ها متوقف شد که دلیل اول این است که قیمت گاز را تا حدی بالا بردیم که فرقی نمی‌کرد که از بنزین استفاده کنیم یا از بنزین استفاده نکنیم که این موجب شد تا استقبال از سی ان جی کم شود.
شریعتی ادامه داد: قبلا مردم خودشان می‌رفتند در یک کارگاهی خودروی خود را سی ان جی سوز می‌کردند تا از سیستم گاز طبیعی استفاده کنند که الان این اتفاق رخ نمی‌دهد.
به گفته وی تقریبا معادل ۴۰ میلیون متر مکعب ظرفیت داریم که از سی ان جی استفاده کنیم، اما اکنون نصفش استفاده می‌شود از آن طرف ال پی جی هم همین طور است بنابراین برای این کسب و کار‌ها ابتدا یک فکری کنیم که این‌ها را از ماجرای کارت سوخت جدا کنیم.
* وزارت نفت به دنبال افزایش یکباره قیمت بنزین بود
این کارشناس انرژی ادامه داد:، اما نکته بعدی این است که دولت نگاهش به جبران کسری بودجه نیز هست در یک مرحله‌ای می‌آید یک دفعه حمله میکند به بازار ارز و عامدانه استفاده میکند از این اختلاف قیمت و بعد سعی میکند از افزایش قیمت سوخت استفاده کند؛ پیش بینی مرکز پژوهش‌ها این است که دولت امسال تقریبا نزدیک به ۱۷۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه دارد و در یک مقطعی دولت دنبال این بود که از بحث حامل‌های انرژی جبران کند که مجلس جلویش ایستاد و الان مصوبه‌ای گرفته که بخشی از صندوق وبخشی از استقراض استفاده کند و تقریبا دولت از ماجرا جدا شده است و دیگر نگاهی به حامل‌های انرژی ندارد؛ این درحالی بود که وزارت نفت به دنبال افزایش یک باره قیمت بنزین بود، اما در هیات دولت رای نیاورد.
* فقط یک خودرو بنزین یارانه‌ای بگیرد
وی گفت: دولت دنبال این بود که قیمت دو نرخی شود با سهمیه ۶۰ لیتری که مجلس مخالفت کرد؛ به هرحال دولت فشاری ندارد که قیمت بنزین را دو نرخ کند، اما لاجرم باید در یک بازه زمانی این کار را انجام دهد.
شریعتی تصریح کرد: یک الگویی که میتوان در موردش صحبت کرد این است که بعضی از افراد ممکن است در خانه خود سه یا چهار خودرو داشته باشند که قابل شناسایی است بنابراین می‌توانیم به هر خانواده‌ای اجازه داد فقط یک خودروی خود را معرفی کند تا از کارت سوخت یارانه‌ای برخوردار شود.
وی با اشره به میزان سهمیه همین یک خودرو گفت:، اما میزان سهمیه را میتوان براساس جمعیت در نظر گرفت مثلا یک خانواده‌ای که دو نفر است باید سهمیه اش کمتر از یک خانوده‌ای که جمعیت بیشتری دارد باشد.
* دولت جای قاچاقچی را در بازار صادراتی بگیرد
شریعتی با اشاره به راه کار‌های مبارزه با قاچاق بنزین ادامه داد: ماجرای قاچاق را همانطور که گفتم میتوان با بازار‌های کشور‌های همسایه تعامل کنیم و به جای اینکه قاچاق از دست ما خارج باشد دولت ورود پیداکند؛ الان برخی از شرکت‌ها می‌آیند سوخت را می‌خرند و در حاشیه خلیج فارس می‌فروشند یعنی از ما با قیمت پایین‌تر می‌گیرند و می‌روند در انجا با قیمت بالاتر می‌فروشند که در این حالت دولت خودش ورود کند و در بازار صادرات دخالت کند و عملا جای قاچاقچی را خودش بگیرد و منافع آن را خودش بدست آورد.
وی همچنین با اشاره به بحث کسری بودجه دولت گفت: دولت دلش می‌خواست که این سهمیه بندی را اجرا کندتا بحث کسری بودجه خود راکاهش دهد، اما الان من در دولت خیلی این را نمی‌بینم که بخواهد تغییر سهمیه‌ها و افزایش قیمت و از این کار‌ها انجام دهد.
* دولت جسارت انجام پروژه‌های بزرگ را ندارد
شریعتی تصریح کرد: واقعیت این است که اگر بخواهیم عدالت را در پرداخت یارانه‌های انرژی داشته باشیم ما تقریبا در بخش‌های مختلف کشور نزدیک به ۱۰۰ میلیارد دلار در سال یارانه انرژی توزیع میکنیم که یک سوم آن مستقیم به خانوار‌ها داده می‌شود مانند یارانه بنزین، گازوئیل و برق و حتی یارانه پنهان آب که این ۳۰ میلیارد دلار که حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان می‌شود توزیعش اشتباه است. اگر بخواهیم یکباره آن را تغییر دهیم از دسترس ما خارج است و معمولا اتفاقات آن گونه رخ نمی‌دهد که اقتصاددانان پیش بینی میکنند و تبعات اجتماعی دارد و ممکن است شوک‌های اجتماعی برایش ایجاد شود و اقتصاد را دچار چالش کند.
وی با اشاره به مدلی در توزیع بهتر یارانه‌ها گفت: الان برخی معتقدند که ما قیمت‌ها را به نرخ روز جهانی کنیم و بعد بیاییم مابه التفاوت قیمت یارانه‌ای و قیمت جهانی را به صورت نقدی بریزیم به حساب افراد و مثلا یک خانواده ماهانه ۴ میلیون تومان درآمد داشته باشد. این آیا اثر تورمی ندارد؟ بحث‌های اجتماعی ندارد؟ آیا مردم به این تصمیم اعتماد میکنند؟ نمی‌گویند که یک سال این اتفاق رخ می‌دهد و بعد یارانه را حذف میکنند؟ یعنی آن سرمایه اجتماعی که میخواهیم به اتکای آن این پروژه را انجام دهیم آنقدر قوی نیست که چنین تصمیمات بزرگی را بگیریم.
وی گفت:این اقدامات خیلی جسورانه است که من جسارتش را در این دولت نمی‌بینم و حتی به نظرم تبعات اجتماعی زیادی هم خواهد داشت؛ دولت می‌خواست یارانه‌ها را حذف کند که ۹۷ درصد به دولت نه گفتند. درصورتیکه فکر می‌کرد میتواند این کار را انجام دهد.
* با سیاست‌های دفعی و هیجانی مشکل یارانه‌های انرژی حل نمی‌شود
شریعتی ادامه داد: روش‌هایی وجود دارد که میتواند تبعات اجتماعی را کم کند و حتی طرحی در مجلس بود که رای نیاورد و دولت هم با آن مخالفت کرد که همان طرح اعطای سهمیه به هر فرد بود که در ماه ۲۰ لیتر به هر فرد بدهند و هر کد ملی این سهمیه را بگیرد که در هر ماه اگر از این سهمیه استفاده کرد که کرد اگر نکرد در یک بازار تعاملی بتواند آن را بفروشد.
شریعتی گفت: باید خرد خرد هرم پرداخت یارانه‌ها را تغییر دهیم؛ یک بخش‌هایی از قاچاق هم ربطی به مصرف کننده خرد ندارد و خارج از سیستم شبکه رخ می‌دهد. حدود ۲۵ درصد از گازوئیل از جا‌هایی قاچاق می‌شود که خودرو‌ها مالکیت نهاد‌های عمومی دارد مانند شهرداری‌ها و جا‌های مختلفی که این‌ها یک نظارت‌هایی میخواهد که کارت سوخت میتواند به آن کمک کند.
شریعتی در پایان گفت: یک تفاوتی وجود دارد برای یارانه‌های پنهان که اگر دولت میخواهد با ان بازی کند یک کار اشتباهی است؛ اما این در بحث کارشناسی فرق میکند مثلا مرکز پژوهش‌ها هم گفته روزانه ۵۰۰ میلیارد تومان یارانه پنهان می‌دهیم. ما ناگزیر هستیم که یارانه انرژی را به روش عادلانه بازگردانیم؛ با سیاست‌های دفعی و هیجانی نمی‌توان این کار را انجام داد و یک نگاه فرابخشی میخواهیم و باید اعتراف کنیم که در طراحی و سیاست گذاری و تقنین مشکلی نداریم، اما موضوع اجرا است که باید درست اجرا کنیم.
احیای مجدد کارت سوخت توسط دولت دوازدهم در حالی صورت می‌گیرد که مسئولان فعلی وزارت نفت و دولت در سال ۹۴ بنا به دلایلی که مشخص نیست تصمیم به حذف کارت سوخت از چرخه سوخت گیری کردند. اما امسال بعد از گذشت ۴ سال تصمیم دارند این سامانه را دوباره راه اندازی کنند.
به همین منظور نشستی کارشناسی با حضور مالک شریعتی، محمدجواد نوفرستی و مسعود صباغی از کارشناسان و اهل فن در حوزه کارت سوخت برگزار شد.
در این جلسه موضوعات حول سه محور اساسی مطرح شدد که اولین آن علت حذف کارت سوخت در سال ۹۴ و تصمیم به احیای مجدد کارت سوخت بود. در گام بعدی کارشناسان به علت قاچاق و کمکی که میتواند کارت سوخت به کاهش و یا حذف قاچاق سوخت بگیرد گفتگو کردند.
موضوع بعدی مراحل تکمیلی احیای کارت سوخت بود و اینکه باید از مرحله احیا عبور کرد و نظام توزیع یارانه‌ها را که یک نظام پر ایراد و اشکالی است را تغییر داد.
در ادامه متن صحبت‌های مسعود صباغی را در این نشست کارشناسی ملاحظه می‌کنید:
* حذف کارت سوخت پایگاه‌ها داده مصرف سوخت را از بین برد
مسعود صباغی یکی از کارشناسان انرژی در مورد تصمیم سال ۹۴ دولت مبنی بر حذف کارت سوخت گفت: این تصمیم کاملا تصمیم اشتباهی بود چرا که مهمترین داده‌های اطلاعاتی که میتوانستیم از میزان مصرف سوخت داشته باشیم به تفکیک تمام جایگاه‌های کل کشور وجود داشت از بین رفت.
وی ادامه داد: یک باب دیگری باز شد و محدودیت مصرف هم از بین رفت و مردم بیشتر مصرف می‌کردند و این در حالی بود که قیمت بنزین ثابت و تورم رو به بالا بود.
صباغی تصریح کرد: در سال ۹۷ وقتی شوک ارزی به اقتصاد کشور وارد شد دولت تقریبا به این نتیجه رسیده بود که کارت سوخت را دوباره احیا کند، زیرا اختلاف قیمتی که قیمت بنزین داخلی با قیمت بنزین کشور‌های همسایه ما وجود داشت باعث این شد که بنزین قاچاق شود و هرچه این زمان می‌گذشت این اختلاف قیمت بیشتر می‌شد و این جذابیت وجود داشت تا میزان قاچاق افزایش پیدا کند.
* دولت ۸ ماه با ارزش را در احیای کارت سوخت از دست داد
این کارشناس انرژی ادامه داد: دولت متوجه این قضیه شد و به اجبار به این تصمیم درست رسید که کارت سوخت را احیا کند و من خنده‌ام می‌گیرد که این اقدام درست و به جایی که باید خیلی زودتر از این‌ها اتفاق می‌افتاد از همان اوایل سال ۹۷ به تاخیر می‌افتد و اکنون که ما اواسط سال ۹۸ هستیم این تصمیم اجرایی نشده است. من اطلاعیه شرکت ملی پخش را خاطر دارم که در سال ۹۷ که این قضیه جدی شده بود اطلاعیه داد که مالکان خودرو و کسانی که کارت سوخت دارند و کسانی که کارت سوختشان مفقود شده از تاریخ ۳ آذر تا ۲۴ آذر درخواست بدهند که به این‌ها کارت سوخت بدهیم.
وی گفت: دولت می‌بایست در همان موقع کارت سوخت را احیا می‌کرد و قبل از عید این کار را انجام می‌داد، اما الان ۵ ماه از سال هم گذشته و ما ۸ ماه را از دست دادیم و مصرف بالای سوخت را شاهدیم که میتوانستیم جلوی آن را بگیریم، اما این کار را انجام نمی‌دهیم. این میزان مصرف قابلیت صادرات را داشت و قبل از اینکه ستاره خلیج فارس را بیاوریم ما بنزین وارد می‌کردیم و میزان ضرری که داشت به کشور وارد می‌شد مضاعف بود تا قبل از افتتاح ستاره خلیج فارس تمام این شواهد نشان می‌دهد که دولت هنوز بحران را درک نکرده است.
وی گفت: باید تاکید کرد که در کنار استفاده از کارت سوخت شخصی باید کارت سوخت جایگاه‌ها کنار گذاشته شود.
این کارشناس انرژی گفت: من تا حالا نشنیده‌ام که میتوان در خروجی جلوی قاچاق را بگیریم همیشه شنیده ام که پیشگیری بهتر از درمان است. مثل این که به مریض بگوییم برو مریض شو و بعد هر بحث درمانی که داشتی بیا پیش من و تو را درمان می‌کنم. اما راه کار عاقلانه‌تر و کم هزینه‌تر این است که ما جلوی مریض شدن این فرد را بگیریم و یا اینکه بعد از مریض شدن برویم به فکر درمانش باشیم.
وی ادامه داد: در خصوص فساد‌های اقتصادی هم همین گونه است. ما باید کاری کنیم که فساد رخ ندهد تا اینکه بعدا بیاییم دنبال مفسد بگردیم و بخواهیم مجازاتش کنیم و در مورد بنزین هم همین گونه است ما باید کاری کنیم که قاچاق سوختی نداشته باشیم و به حد اقل برسانیم تا اینکه برویم در خروجی‌ها بگردیم و دنبال قاچاق چی باشیم و بخواهیم جلوی آن را بگیریم و چه هزینه و چه نیروی انسانی میخواهد که جلوی آن را بگیرد.
* چند گام برای توزیع عادلانه انرژی
وی ادامه داد: به نظرم چند گام می‌توانیم برای کارت سوخت و یا توزیع عادلانه انرژی داشته باشیم که گام صفر این است که همین اتفاق که قرار است رخ دهد و و کارت سوخت جایگاه حذف و کارت سوخت شخصی استفاده شود و یا کارت جایگاه را با شرایط خاصی داشته باشیم تا این طرح موثر واقع شود یا از تفاوت قیمت برخوردار باشد یا کارمزد داشته باشد تا کسی که کارت سوخت ندارد ملزم شود تا از کارت سوخت شخصی خود استفاده کند در صورتی که نه سهمیه بندی وجود دارد و نه تفاوت قیمتی در ان وجود دارد و صرف میخواهیم شهروندان را ملزم کنیم که از کارت سوخت شخصی خود استفاده کنند.
وی ادامه داد: یک کاهش مصرف در این گام خواهیم داشت، اما گام بعدی که باید برداشته شود باید یک سهمیه معتنابهی به خودرو‌های شخصی بدهیم مثلا ۸۰ تا ۱۰۰ لیتر به خودرو‌های شخصی بدهیم و برای خودرو‌های مسافر بر سهمیه ۲۰۰ لیتری در نظر بگیریم و برای آن‌هایی که سی ان جی ندارند عدد سهمیه را بالاتر ببریم در کنار این، وقتی سهمیه بندی کردیم باید یک تفاوت قیمت اعمال شود.
صباغی گفت: گام بعد باید این باشد که این سهمیه‌هایی که دادیم موقت باشد مثلا ۲۰۰ لیتر سهمیه برای خودرو‌های مسافربر را کم کنیم و به سمت استفاده از سی ان جی سوق دهیم تا آن‌ها از سی ان جی استفاده کنندو اینجا هزینه وارد میکنیم به خودرو‌های شخصی و تاکسی‌ها که باید خودروی خود را سی ان جی سوز کنند در دو مرحله قبل ما ذخیره سازی سوخت داشتیم و این بنزین قابلیت صادرات دارد و درآمد دارد برای دولت؛ ودولت میتواند از درآمدی که قبلا داشت در این بخش یارانه بدهد تا حتی هزینه‌های این گام را صفر کند و هزینه‌ای برای سی ان جی سوز کردن خودرو‌ها دریافت نکنند.
وی تصریح کرد: دولت این را هم باید در نظر بگیرد که هزینه جایگاه‌های سی ان جی در کلانشهر‌ها بالاتر از بخش‌های دیگر است و کارمزد جایگاه‌های سی ان جی را بدون اینکه افزایش قیمتی در سی ان جی داشته باشد افزایش دهد تا درآمد آن‌ها افزایش یابد و از طرف دیگر هم مصرف بالا می‌رود و هم درآمد جایگاه بالا می‌رود.
وی تصریح کرد: بعد از این بازه زمانی می‌توانیم این سهمیه را کاهش دهیم تا مازاد سهمیه بنزین که قبلا می‌گرفتند را بتوانند از سی ان جی استفاده کنند و گام نهایی این باشد که بعد از تمامی این مراحل باید به این سمت برویم که یارانه انرژی باید عادلانه انجام شود و تا زمانی که این قدم‌ها را برنداشتیم اینکه برویم به سمت پرداخت عادلانه یارانه انرژی کمی سخت و دشوار است که البته در ظرف مدت یک سال میتوان تمام این گام‌ها را برداشت.
وی خاطر نشان کرد: بحثی که در مورد یارانه پنهان انرژی گفته شد من حقیقتا مخالف ترویج این اعداد بزرگی که گفته شد هستم اعدادی مثل همین ۱۰۰ میلیارد دلار و بزرگی که به نظرم محاسباتش دقیق نیست از این جهت که به نظرم محاسباتی که برای این‌ها مطرح شده است محاسبات صادراتی است و لزوما برای مردم ایران نباید چنین چیزی را در نظر بگیریم.
* اعداد بزرگی که درباره میزان یارانه انرژی گفته می‌شود دقیق نیست
وی ادامه داد: برای مردم کشورمان در مرحله نخست اگر بخواهیم هزینه بالا را در نظر بگیریم ماکزیمم حالتش این است که قیمت تمام شده را محاسبه کنیم و نباید هزینه‌های بالایی را برای مردم تحمیل کنیم و در درجه بعد اگر بخواهیم هزینه صادراتی را محاسبه کنیم باید ببینیم که چه مقدر از این هزینه‌های صادراتی محقق شده و با ضریب وزنی ان را اعمال کنیم. مثلا در حوزه گاز ۲۰ میلیون متر مکعب به ترکیه می‌دهیم و همین حدود‌ها به عراق می‌دهیم در مقایسه با تولید گاز که ۷۰۰ میلیون متر مکعب است باید ضریب وزنی بدهیم تا ببینیم حجم صادراتی ما چه مقدار است که این عدد خیلی کاهش می‌یابد از این میزان درآمدی که داریم از گاز می‌بریم.
وی ادامه داد: این عدد ۱۰۰ میلیارد دلار که در گاز برق و سوخت است را من فکر می‌کنم این شیوه محاسبه خیلی کاهش می‌دهد، اما من چرا تاکید دارم که این عدد را باید اصلاح کنیم؟ زیرا بزرگ بودن این عدد چند گرا می‌دهد به خارج از کشور که یکی از دلایلش مثلا در بحث توافق نامه پاریس است که عمده یارانه‌ای که می‌دهیم از منابع نفت و گازی است که می‌دهیم و خارجی‌ها دست می‌گذارند روی ان و می‌گویند شما ۱۰۰ میلیارد دلار دارید یارانه انرژی می‌دهید و یارانه را کم کنید و هزینه کاهش گاز‌های گلخانه‌ای را از همین جا دربیاورید که این اصلا واقعی نیست و محقق نشده و موهومی است.
صباغی در پایان تصریح کرد: من امیدوارم کسانی که کارت سوخت را حذف کردند و امروز نیز در احیای ان تعلل میکنند جوابی در پیشگاه خداوند داشته باشند که چگونه موجب این هدر رفت انرژی را داده اند.
*احیای کارت سوخت به دلیل لجبازی دو وزیر به تاخیر افتاد
یک کارشناس انرژی گفت: با استفاده از کارت سوخت در سال ۸۶ به یکباره مصرف بنزین ۱۰ میلیون لیتر در روز کاهش یافت.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس براساس آخرین تصمیم دولت از روز سه شنبه ۲۲ مرداد ماه سال ۹۸ عرضه بنزین در جایگاه‌ها فقط از طریق کارت سوخت شخصی امکان پذیر است؛ هرچند کارت سوخت جایگاه‌ها تا مدتی وجود دارد، اما ظاهرا برای اینکه مصرف کنندگان ملزم به استفاده از کارت سوخت شخصی خود باشند عرضه بنزین از طریق کارت جایگاه‌ها محدود می‌شود.
احیای مجدد کارت سوخت توسط دولت دوازدهم در حالی صورت می‌گیرد که مسئولان فعلی وزارت نفت و دولت در سال ۹۴ بنا به دلایلی که مشخص نیست تصمیم به حذف کارت سوخت از چرخه سوخت گیری کردند. اما امسال بعد از گذشت ۴ سال تصمیم دارند این سامانه را دوباره راه اندازی کنند.
به همین منظور خبرگزاری فارس تصمیم به برگزاری نشستی کارشناسی با حضور مالک شریعتی، محمدجواد نوفرستی و مسعود صباغی از کارشناسان و اهل فن در حوزه کارت سوخت کرد.
در این نشست موضوعات حول سه محور اساسی مطرح شد که اولین آن علت حذف کارت سوخت در سال ۹۴ و تصمیم به احیای مجدد کارت سوخت بود. در گام بعدی کارشناسان به علت قاچاق و کمکی که میتواند کارت سوخت به کاهش و یا حذف قاچاق سوخت بگیرد گفت: وگو کردند.
موضوع بعدی مراحل تکمیلی احیای کارت سوخت بود و اینکه باید از مرحله احیا عبور کرد و نظام توزیع یارانه‌ها را که یک نظام پر ایراد و اشکالی است را تغییر داد.
در ادامه متن صحبت‌های محمد جواد نوفرستی را در این نشست کارشناسی را ملاحظه می‌کنید:
* کارت سوخت جایگاه‌ها باید حذف شود
محمد جواد نوفرستی عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا و از اعضای اندیشکده حکمرانی دانشگاه شریف در این نشست کار شناسی گفت: من این تصمیم دولت یعنی احیای کارت سوخت را هر چند که با ۴ سال تاخیر در حال انجام است به فال نیک می‌گیرم هرچند که حذف کارت سوخت تصمیمی بود که به اشتباه گرفته شد و اگر امروز و همین الان هم احیای مجدد کارت سوخت را اجرا کنند مورد تقدیر است. البته این کار باید کامل انجام شود یعنی زمانی این طرح کامل اجرا می‌شود که کارت سوخت جایگاه وجود نداشته باشد والا دوباره مردم حاضر نیستند که از کارت سوخت شخصی خود استفاده کنند.
وی ادامه داد: حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیون نفر از دارندگان کارت ملزم به استفاده از کارت سوخت شخصی خود نیستند و اتفاقا استفاده نیز نخواهند کرد تا زمانی که کارت سوخت جایگاه وجود دارد، اما به هر حال با فرجه‌ای که اعلام شده است و از یک سال قبل هم که تاکید می‌کردیم اجرای همین راه کار ساده این بود که کارت سوخت جایگاه حذف شود و الا احیای آن قانونی است که خیلی ارزش نخواهد داشت.
این کارشناس انرژی ادامه داد: در سال ۹۴ تصمیم گرفته شده بود که بنزین تک نرخی شود من نیز اعلام کردم که تک نرخی کردن بنزین مقدمه‌ای بر حذف کار سوخت است و فکر می‌کنم بیشتر از استدلال و منطق اقتصادی موضوعات سیاسی هم اثر گذار بود.
وی ادامه داد: در سال ۹۴ وقتی این طرح اجرا شد و دولت تصمیم گرفت که کارت سوخت را حذف کند، مجلس پیگیری‌هایی کرد و با ارتباطاتی که با نمایندگان مجلس گرفته شد در سال ۹۵ دولت ملزم به احیای کارت سوخت شد؛ این مصوبه مجلس است و این درحالی است که خیلی از نمایندگان امروز مجلس نمی‌دانند که این تصمیم را خودشان گرفتند و بعضا در مصاحبه هایشان در سال گذشته می‌گفتند که اگر لازم باشد دولت را ملزم میکنیم که کارت سوخت را احیا کند. یعنی خبر نداشتند که چنین مصوبه‌ای را خودشان تصویب کرده اند.
نوفرستی خاطرنشان کرد: حتی سخنگوی هیات رئیسه مجلس در سال گذشته چنین چیزی را مطرح کرده بود و مجلس در همین حوزه هم دوباره پذیرفت که کوتاهی کرده اند و پیگیر مصوبه خود نیستند.
به گفته این کارشناس انرژی متاسفانه ما قانون گریز هستیم یعنی قانون می‌نویسیم که اجرا نکنیم و راه دور زدن قانون را بلد هستیم.
* رشد نجومی مصرف بنزین بعد از حذف کارت سوخت
وی با اشره به علت حذف کارت سوخت گفت: تنها استدلال درست آن روز آقای زنگنه این بود که می‌گفت: طبق آمار مردم ارزش بنزین را درک کرده اند و رشد مصرف بنزین در سال ۹۳ و ۹۴ زیر ۲ درصد بوده است و این رشد ۲ درصدی منطقی است، زیرا که افزایش واردات و تولید خود رو و موتور سیکلت وجود دارد و همه ما این رشد را می‌پذیریم.
نوفرستی ادامه داد:، اما آن موقع اتفاقی که افتاد علت کاهش مصرف بنزین سقوط قیمت جهانی نفت بود به طوریکه در یک مقطع زمانی کوتاهی حتی نرخ بنزین ۱۰۰۰ تومانی در داخل کشور از نرخ فوب خلیج فارس بالاتر هم بود و حتی بعضا در برخی از رسانه‌ها گفته می‌شد چرا قیمت بنزین را پایین نمی‌آوریم.
وی تصریح کرد: به استناد دوره کوتاه مدتی که نفت به زیر ۳۰ دلار رسید وزارت نفت و دولتی‌ها گفتند خب با این شرایط بیاییم کارت سوخت را حذف کنیم.
وی ادامه داد:، اما اگر تغییرات سال‌های بعد را نگاه کنید وقتی کارت سوخت را حذف کردند رشد فروش بنزین در داخل که می‌شود شامل مصرف و قاچاق تغییر کرد به طوریکه در سال ۹۵ حدود ۵ درصد و در سال ۹۶ حدود ۸ درصد و در نیمه اول سال ۹۷ به ۱۱ درصدمی رسد که دیگر بعد از آن گزارشی ارائه نشد. یعنی اگر با همان استدلال درست آقای زنگنه در مجلس در سال ۹۵ رشد تا ۲ درصد را قبول می‌کردیم فروش بنزین در سال ۹۷ روزانه باید می‌رسید به حدود ۷۸ میلیون لیتر در حالی که طبق آمار رسمی خود وزارت نفت در نیمه اول سال ۹۷ چیزی حدود ۹۱ میلیون لیتر بنزین مصرف کردیم.
وی ادامه داد: این مابه التفاوت قطعا بخشی از آن تشویق افزایش مصرف بوده است که براساس همین آمار و مستندات تابستان سال گذشته دولت و وزارت نفت اعلام کردند که ۱۰ میلیون لیتر قاچاق بنزین داریم هر چند که در تابستان سال گذشته برخی نیز تکذیب کردند، اما به هر حال این آمار‌ها وجود دارد.
* کارت سوخت مصرف بنزین را روزانه ۱۰ میلیون لیتر کاهش داد
نوفرستی تصریح کرد: در سال ۸۵ یعنی قبل از اینکه سامانه کارت سوخت اجرا شود فروش روزانه بنزین طبق آمار و مستنداتی که خود دولت ارائه می‌دهد چیزی حدود ۷۳ میلیون لیتر بوده است، اما ۹ تیر ماه یعنی بعد از گذشت ۱۰۰ روز که از سال سامانه کارت سوخت اجرا می‌شود و میانگین فروش روزانه بنزین در سال ۸۶ می‌رسد به ۶۴ میلیون لیتر. حتی در ایامی به ۵۲ میلیون لیتر هم رسیده حالا با این شرایط باید گفت: این آمار در حالی رقم خورده است که در ایام پر سفر هم بوده است.
وی خاطرنشان کرد: همه متفق القول هستند سامانه کارت سوخت به خاطر کارکردی که دارد فروش روزانه را ۱۰ میلیون لیتر کاهش داد و خیلی جالب است که این ۶۴ میلیون لیتر فروش روزانه بنزین در سال ۸۶ بعد از ۸ سال که کارت سوخت وجود داشت یعنی در سال ۹۴ تازه رسید به ۷۴ میلیون لیتر یعنی بعد از گذشت ۸ سال فقط ۸ میلیون لیتر به مصرف افزوده شد.
* بخش عمده قاچاق قبل از رسیدن سوخت به جایگاه رخ می‌دهد
وی ادامه داد:، اما نقش کارت سوخت چه بود؟ غیر از همان نظارت و شفافیت است که این را حذف کردیم؟ سال گذشته که این موضوع مطرح شد که این کار را انجام دهیم به دلیل شرایط روز اقتصادی که اصلا دیگر امکان افزایش قیمت وجود نداشت و حتی من موافق اصلاح قیمت‌ها در سال ۹۶ هم بودم مدام می‌گفتیم که کارت سوخت را احیا کنیم و حتی بار‌ها در مناظره‌های گوناگون به گوش مسئولان مختلف رساندیم که باید این کار انجام شود، اما همه فکر می‌کردند که کارت سوخت یعنی دو نرخی کردن و یعنی سهمیه بندی، ولی گفتیم نه لزوما، احیای کارت سوخت به معنی سهمیه بندی نیست. یعنی شما ملزم هستید که با کارت سوخت شخصی بنزین بزنید بدون سهمیه بندی و با همین نرخ ۱۰۰۰ تومان، اما مشخص است که این پایش می‌شود و من باز تاکید می‌کنم که کارت سوخت جایگاه هم حذف شود.
نوفرستی ادامه داد: نکته مهمی وجود دارد که خوب است در اینجا به آن اشاره کنیم و خوانندگان نیز آن را بدانند که بخش عمده قاچاق بعد از جایگاه نیست و عمده قاچاق برای قبل از جایگاه است پس اینجا نقش کارت سوخت چیست؟ که باید پاسخ داد کارت سوخت سامانه نظارتی است که ورود و خروج بنزین به جایگاه را و امکان کنترل و پایش را با خروجی مراکز تولید مثل پالایشگاه‌ها در اختیار نهاد ناظر قرار می‌دهد.
این کارشناس انرژی ادامه داد: وقتی ما کارت سوخت را حذف میکنیم دیگر چه چیزی را با چه چیزی مقایسه میخواهیم کنیم؟ وقتی تانکر سوخت از مبدا یعنی از پالایشگاه بارنامه می‌شود به نام جایگاه سوخت خیابان فلان از شهر فلان، اما چون نظارتی وجود ندارد و کارت سوختی نیست و قرار نیست به کسی گزارش دهند وسط راه مسیر عوض می‌شود و سوخت به جای دیگری می‌رود. اما این کارت سوخت وقتی احیا شود و درست اجرا شود میدانم که این تانکر به کجا رفته است و سوختش چه شده است.
* چرا قیمت را سه سال ثابت نگه داشتند؟
وی ادامه داد: من به هرحال خوشبین نیستم که طرح احیای کارت سوخت را درست اجرا کنند، اما اگر این کار درست انجام شود مثل سال ۸۶ باید شاهد فروکش مصرف بنزین باشیم و حد اقل ۱۰ میلیون لیتر این مصرف باید در یک بازه زمانی کاهش یابد. من البته این نکته را هم باید اضافه کنم که آیا میتوانستیم سیاست‌های قیمتی را در پیش بگیریم یا نه که یادمان باشد در بودجه سال ۹۷ یعنی در آذر ماه سال ۹۶ دولت بعد از سه سال که قیمت بنزین را تغییر نداده بود یک دفعه آمد و گفت: قیمت بنزین ۱۵۰۰ تومان که من با آن مخالفت جدی کردم، زیرا که جامعه اصلا تحمل چنین افزایش قیمتی را نداشت وحتی الان هم ندارد و سوال اینجا بود که چرا سه سال قیمت را ثابت نگه داشتید به اشتباه وقتی که ما تورم حد اقل ۱۰ درصدی در سال داریم تثبیت نرخ یعنی ارزان کردن وتشویق به مصرف بیشتر.
* فعلا امکان افزایش قیمت بنزین وجود ندارد
نوفرستی گفت: یک باک ۶۰ لیتری بنزین امروز معادل ۲۰۰ هزار تومان در ۴ یا ۵ سال قبل است و این یعنی قیمت بنزین را ارزان کردیم، اما شما می‌توانستید متناسب به تورم و پله پله این افزایش قیمت را اعمال کنید. همان زمان توصیه کردیم که کارت سوخت را احیا کنید هنوز این تحریم‌های جدید و این جهش نرخ ارز اتفاق نیفتاده بود، اما این جهش نرخ ارز در سال ۹۷ و سقوط ارزش پول ملی به خاطر تصمیمات بعضا اشتباه داخلی باعث شد که جامعه دیگر تحمل شوک جدید قیمت را نداشته باشد حتی اگر بنزین ۱۰۰۰ تومانی می‌شد ۱۱۰۰ تومان اثرات منفی روی اقتصاد و جامعه داشت.
این کارشناس انرژی ادامه داد: دستگاه‌های کنترلی و نظارتی دولتی توان و اراده مدیریت بازار و تورم را ندارند اگرچه مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرده است اگر قیمت بنزین ۲ برابر هم شود تورم واقعی که ایجاد میکند در حد ۲ یا ۳ درصد است، اما تورم انتظاری در محاسبات هم دیده نمی‌شود و قابل محاسبه کردن هم نیست. یعنی اگر قیمت بنزین از ۱۰۰۰ تومان برسد به ۱۱۰۰ تومان آثار تورمی دارد با درک شرایط امروز جامعه تنها راه کاری که میتوان انجام داد و ۷ دهک جامعه زیر فشار اقتصادی نروند این است که کارت سوخت احیا شود و حداقل جلوی قاچاق ۱۰ میلیون لیتز بنزین در روز گرفته شود که این منافعش به طور شفاف وارد بودجه شود.
نوفرستی تصریح کرد: من در اینجا دولت را تحسین می‌کنم که با درک شرایط روز جامعه حاضر است کارت سوخت را احیا کند، اما بدون افزایش قیمت، زیرا که جامعه دیگر تحمل شوک جدید قیمتی را نداشت ما می‌پذیریم که قیمت بنزین اشکال دارد و به اشتباه در ۴ سال ثابت نگه داشته شد، اما سال ۹۷ این شرایط اصلا وجود نداشت و نمی‌توانستیم قیمت‌ها را تغییر دهیم در صورتی که من سال‌ها گفته بودم چرا قیمت را بالانمی برید.
به گفته این کارشناس انرژی حتی دو نرخی کردن قیمت بنزین در سال ۹۷ و ۹۸ شوک قیمتی را خواهد داشت که کنترل پیامدهایش از عهده دولت خارج است و به همین دلیل من فکر می‌کنم تصمیم درستی گرفتند که فعلا با سامانه کارت سوخت به عنوان گام اول جلوی قاچاق را بگیریم و مقداری هم اعتماد سازی کنیم و به مردم بگوییم هدف اصلی ما در گام نخست این است که جلوی قاچاق روزانه ۱۰ میلیون لیتر را بگیریم.
* دولت اگر به جای قاچاقچی بنزین را صادر کند میتواند بخشی از کسری بودجه را جبران کند
نوفرستی گفت: دولت میتواند با جایگزین کردن خود به جای قاچاقچی روزانه بالای ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد تومان به کسری بودجه خودش کمک کند من فکر می‌کنم اگر آگاهانه تصمیم گرفتند این تصمیم کاملا درست بودو شرایط اجازه نمی‌داد حتی قیمت بنزین را بکنند ۱۱۰۰ تومان.
وی گفت: وقتی که زمینه رانت و فساد را ایجاد میکنیم باید از منبع این زمینه قطع شود و نمی‌توان با قوانین بازدارنده و نیروی انتظامی جلویش را گرفت و رفت سراغ استان‌های مرزی. الان بنزین از مرکزی‌ترین استان ها‌ی کشور مانند تهران، اصفهان و ... ۱۰۰ لیتر بنزین را می‌برند لب مرز و انجا ۱۰۰ هزار تومان را می‌فروشند به میزان ۱ میلیون تومان. با یک سیاست اشتباه و با یک شرایطی ۸۰ میلیون ایرانی را وسوسه میکنند و هیچ کسب و کاری سود آورتر از قاچاق نیست.
وی ادامه داد: ما لب مرزهایمان که جا‌هایی صعب العبور و خطرناک است چه مقدار میخواهیم متر به متر دوربین بگذاریم، سرباز و پایگاه بگذاریم و شهید بدهیم و هزینه کنیم که میخواهیم یک فساد را جلویش را بگیریم. بخش عمده افزایش تصادفات رانندگی در دو استان سیستان و بلوچستان و کرمان عمدتا به خاطر حمل قاچاق سوخت بوده است که در ۴ ماه امسال هم اتفاق افتاده است. چه مقدار برخورد خودرو‌ها و سوختن انسان‌ها را دیده ایم که به عنوان مثال یک وانت بار تویوتا که حمل سوخت میکند با یک اتوبوس مسافربری برخورد کرده است و جان عده‌ای را به خطر انداخته است.
* احیای کارت سوخت به دلیل لجبازی دو وزیر به تاخیر افتاد
نوفرستی تصریح کرد: آیا این موضوع یعنی داشتن کارت سوخت برای مردم زحمتی دارد که باید گفت: این موضوع بار‌ها اطلاع رسانی شده است همانطور که ما به بانک برویم و اگر کارت ملی نداشته باشیم، هیچ خدماتی ارائه نمی‌دهند باید جا بیفتد که بدون کارت سوخت نمی‌توانید بنزین بزنیم.
وی گفت: این تصمیم باید از پاییز سال گذشته اتفاق می‌افتاد، اما به خاطر یک ناهماهنگی و لجبازی درون دولتی بین دو وزیر این کار متوقف شد حتی قرار بود که سهمیه در کارت بانکی باشد و ما اصلا نیازی به کارت سوخت نداریم، اما با یک تصمیم اشتباه به خاطر لج و لجبازی دو وزیر این کار به تعویق افتاد امروز آی تی ایران چه مقدار پیش رفت کرده است که همان موقع که گفته شد یک کارت بانکی را معرفی کنید تا قابلیت را روی همان کارت بانکی ایجاد کنند.
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد:، اما امروز بازگشتیم به گذشته و میخواهیم کارت‌های نزد مردم را اضافه کنیم. چرا می‌خواهید از مردم ۱۰ هزار تومان را بگیرید؟ ما الان هر کداممان ۵ تا کارت بانکی داریم و حداقل یک کارت بانکی همراه مان هست خب اگر می‌دانیم در همان کارت سهمیه بنزین هم واریز می‌شود و یا این قابلیت وجود دارد که در کارت‌های ملی هر فرد یا کارت خودرو‌ها سامانه هوشمند سوخت نیز بارگزاری شود و نیروی انتظامی هم این موضوع را تایید کرده است، اما همه ما فکر میکنیم که میخواهیم این کار را جزیره‌ای و به نام خودمان تمام کنیم و هماهنگی‌هایی با هم نداریم.
* باید یارانه را عادلانه کنیم
نوفرستی ادامه داد: ما دیر یا زود باید به این سمت برویم که یارانه را عادلانه کنیم برای هر ایرانی و نه برای هر خودرو، الان طبق آمار و اطلاعات حدود ۴۵ درصد از خانوار‌های ایرانی حتی یک وسیله نقلیه هم ندارند و این کاملا ناعادلانه است و باید زیر ساختی را ایجاد کرد که الان ۷۵ تا ۷۶ میلیون نفر دارند با این کارت یارانه می‌گیرند در همان ادغام کنیم. امروز اگر برای مردم زحمت و دردسر دارد کارت‌های اضافی خود را حمل کنند، اما همه این‌ها میتواند در یک کارت دیده شود و حتی مردم هم میتوانند مطالبه کنند که در کارت بانکی یا در گواهی نامه و یا کارت خودروی خود همه این‌ها را باهم یکجا داشته باشند.
وی ادامه داد: امیدوارم موضوعات را بگونه‌ای مدیریت کنند که چند وقت بعد دولت منصرف نشود که بگوید من ترجیح می‌دهم بازگردیم به گذشته و کارت‌ها را کنار بگذارند هرچند که الان به این سمت می‌رویم. زیرا هنوز خیلی‌ها کارت سوخت ندارند و خیلی‌ها هم باورندارند که این کار اجرایی شود، اما انتظار من این است که مردم کمک کنند تا این طرح اجرایی شود، زیرا که امروز روزانه ۱۰ میلیون لیتر بنزین از جیب تک تک ایرانی‌ها هدر می‌رود و قاچاق می‌شود و منافعش تنها به جیب یک عده‌ای می‌رود و مردم باید مطالبه کنند تا یک سامانه‌ای راه اندازی کنند که این بنزین دیگر قاچاق نشود و این منافع ۱۰ میلیون لیتر میتواند بخش قابل توجهی از این کسری بودجه را جبران کند.
* سی‌ان‌جی باید جایگزین بنزین شود
نوفرستی گفت: در مورد سی ان جی هم همین گونه ما اوایل دهه ۹۰ سیاست‌های اشتباهی را اتخاذ کردیم و سرکوب کردیم صنعت سی ان جی را و جلوی رشدش را گرفتیم و این سیاست‌ها اگر درست اجرا شود دوباره صنعت سی ان جی میتواند به سمت افزایش مصرف گام بردارد که امروز ۲۰ میلیون متر مکعب سی ان جی که جایگزین ۲۰ میلیون لیتر بنزین شده است در یک پروسه‌ای دو ساله میتواند برسد به همان ظرفیت ۴۰ میلیون متر مکعبی که دارد.
وی ادامه داد: این یعنی جایگزین کردن ۲۰ میلیون متر مکعب سی ان جی با ۲۰ میلیون لیتر بنزین که درآمد بیشتری برای دولت خواهد داشت. اگر حتی هزینه بنزین و سی ان جی آزاد شود در آینده‌ای دور استفاده از یک متر مکعب سی ان جی صرفه اقتصادی دارد تا استفاده از یک لیتر بنزین، زیرا سی ان جی یک سوم قیمت بنزین است امروز گاز زیاد داریم و صادر نمی‌شود و سوخت پاکی است که میتواند در خودرو‌ها استفاده کرد.
نوفرستی خاطرنشان کرد: امیدارم وقتی که شفاف سازی شود و اعتماد سازی شود در جامعه این تصمیم گرفته شود که همه حامل‌های انرژی متعلق به همه ایرانی‌ها است نه برای کسانی که خودروی بیشتری دارد و خانه بزرگتری دارد.
* درباره یارانه انرژی اغراق نکنیم
وی با اشاره به یارانه پنهان گفت: من سال گذشته هم این موضوع را مطرح کردم به یاد دارم آقای نوبخت ماجرای ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه را بیان کرد و من مصاحبه کردم که با این اعداد دروغ نگویید، زیرا این خیلی خطر ناک است، زیرا غیر واقعی است.
وی تصریح کرد: اخیرا آقای جهانگیری این عدد را ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومان بیان کرد که من گفتم این دو پیامد بد است خیلی جا افتادن ان در دولت سخت است، زیرا انتظار غیر واقعی ایجاد میکند ما داریم روزانه ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون متر مکعب گاز توزیع میکنیم این ارزش صادراتش ۲۰ سنت در هر متر مکعب است که این عدد را ضرب میکنیم اینکار غلط محض است و هرکس این را اینگونه محاسبه کند در سوادش باید شک کرد.
نوفرستی گفت: این یعنی اینکه مردم روزی داریم ۶۰۰ یا ۷۰۰ میلیون متر مکعب گاز ضرب در ۲۰ سنت را به شما یارانه می‌دهیم با این شرایط مردم اگر بگویند که اصلا به من گاز نده و پولش را بده آیا دولت میتواند ۷۰۰ میلیون متر مکعب را ضرب در ۲۰ سنت چنین مبلغی را تامین کند؟ این اعداد واقعی نیست خوشبینانه عدد صادرات ما که حدود ۹ میلیارد متر مکعب بود الان نزدیک به ۱۰ سال است که این عدد را صادر میکنیم و صادرات بیشتر نیست ما در پایان برنامه ششم باید می‌رسیدیم به روزانه ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون متر مکعب که به آن نرسیدیم بنابراین آنچیزی که مد نظر باید باشد این است که هزینه فرصت اقتصادی قابل تحقق را بگوییم که اگر این ۷۰۰ میلیون متر مکعب را به مردم ندهم می‌توانم پول صادراتش را به مردم بدهیم. اگر مردم آگاه شوند و بیایند بگویند دولت ما گاز نمی‌خواهیم شما همه را صادر کن و پولش را تقسیم کن وسهم ما را بده آیا دولت میتواند چنین کاری انجام دهد؟ دولت هرگز نمی‌تواند چنین کاری انجام دهد.
وی ادامه داد: زمانی که در مورد کارت انرژی صحبت می‌کردیم من آن موقع هم گفتم که هرگز نگوییم که اگر این برق را و این گاز را که به شما می‌دهیم قیمتش چه مقدار است و آن را با نرخ صادراتی محاسبه کنیم، زیرا این درست نیست و انتظاراتی ایجاد می‌شود که باید به مردم بگوییم.
* یارانه پنهان ناعادلانه توزیع می‌شود
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: یارانه پنهان عددش هر مقدار هست الان دارد توزیع می‌شود و الان به صورت ناعادلانه هم توزیع می‌شود و بیشتر کسانی می‌گیرند که بیشتر مصرف میکنند و یارانه را باید عادلانه توزیع کنند، نباید با کلمات بازی کرد عدالت از اصول دین ما است که از عدل می‌اید و حتی از فروع دین ما هم نیست و در اینجا می‌لنگیم و این عدد یارانه پنهان وجود دارد و به صورت ناعادلانه توزیع میکنیم و بحث دیگر بحث اسراف است که با این وضعیت اسراف هم میکنیم.
وی گفت: ما قرار نیست یک باره این همه را صلاح کنیم، ولی دیر یازود باید این موضوع اصلاح شود و این دولت بهترین زمانی که میتوانست اجرا کند همان سال ۹۲ بود. امسال که انتخابات مجلس است و دو سال دیگر انتخابات ریاست جمهوری است و دولت بعید است که این کار را انجام دهد.
نوفرستی خاطرنشان کرد: مردم هوشمند هستند و می‌فهمند که با این کار مصرفشان پایش می‌شود واگر مصرف خارج از حد متعارف باشد مچشان را می‌گیرند وبنابراین مصرف باید پایش و نظارت شود و مردم باید حواسشان باشد که کارت سوختشان را به دیگری ندهند و اگر کارت سوخت را در کارت ملی یا خودرو ادغام می‌کردند من دیگر کارت خود را به دیگری نمی‌دادم.
* سهمیه بر اساس پیمایش برای تاکسی‌ها هم اعمال شود
وی اظهار کرد: دولت یازدهم دو تصمیم درست گرفت یکی اینکه سهمیه خودرو‌های عمومی را مدیریت کردند و ۶ میلیون کارت سوخت غیر واقعی ابطال شد و دیگری سهمیه براساس پیمایش بود که برای خودرو‌های گازوئیل سوز صورت گرفت که این کار را میتوانند برای تاکسی‌ها و خودرو‌های مسافرکش نیز استفاده کنند و براساس پیمایش سوخت بدهند.
وی ادامه داد: الان پالایش و پخش شروع کرده به خودرو‌های اینترنتی ۲.۵ میلیون تومان وام می‌دهد برای سی ان جی سوز کردن خود که این کار ارزش ندارد اگر این پول ما به التفاوت بنزینی است که در یک ماه میخواهد استفاده کند یعنی اگر دولت بیاید سوبسید دهد و منت وام نگذارد و بگوید من رایگان خودروی شما را سی ان جی سوز می‌کنم این سرمایه گذاری در مدت یک ماه باز می‌گردد. الان نمی‌دانم چرا دولت در مورد سی ان جی سیاست‌های اشتباهی را اجرا میکند وقتی قیمت بنزین ثابت است چرا قیمت سی ان جی را بالا برده است که مصرف سی ان جی باز نسبت به گذشته کاهش یافته است ماباید به سمت سی ان جی حرکت کنیم، اما با سیاست‌های درست.
نوفرستی تصریح کرد: در طرح دادن سهمیه به هر فرد باید اعتماد سازی کرد و باید با مردم شفاف بود و باید اطلاعات را شفاف در اختیار مردم قرارداد و این یارانه‌ها نباید بازیچه ایام انتخابات شود. باید قانونی گذاشته شود ۱۰ ساله و براساس ان عمل کنیم. قرار نیست این سهمیه برای همیشه باشد و قرار نیست به یکباره هم حذف شود من پیشنهادم این است که سالی ۵ درصد کم شود و برسد به ۱۰ لیتر بعد از ۵ سال و هرگز صفر نشود و به عنوان حق شهروندی به همه ایرانی‌ها بدهند مگر اینکه شرایط ما از نظر تمام مولفه‌های اجتماعی به جایی برسیم که دیگر نیازی به آن نباشیم.
اعطای سهمیه فقط به یک خودرو
یک کارشناس انرژی گفت: در مرحله دوم استفاده از کارت سوخت باید سهمیه فقط به یک خودرو اختصاص یابد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس براساس آخرین تصمیم دولت از روز سه شنبه ۲۲ مرداد ماه سال ۹۸ عرضه بنزین در جایگاه‌ها فقط از طریق کارت سوخت شخصی امکان پذیر است؛ هرچند کارت سوخت جایگاه‌ها تا مدتی وجود دارد، اما ظاهرا برای اینکه مصرف کنندگان ملزم به استفاده از کارت سوخت شخصی خود باشند عرضه بنزین از طریق کارت جایگاه‌ها محدود می‌شود.
احیای مجدد کارت سوخت توسط دولت دوازدهم در حالی صورت می‌گیرد که مسئولان فعلی وزارت نفت و دولت در سال ۹۴ بنا به دلایلی که مشخص نیست تصمیم به حذف کارت سوخت از چرخه سوخت گیری کردند، اما امسال بعد از گذشت ۴ سال تصمیم دارند این سامانه را دوباره راه اندازی کنند.
به همین منظور خبرگزاری فارس تصمیم به برگزاری نشستی کارشناسی با حضور مالک شریعتی، محمدجواد نوفرستی و مسعود صباغی از کارشناسان و اهل فن در حوزه کارت سوخت کرد.
در این نشست موضوعات حول سه محور اساسی مطرح شد که اولین آن علت حذف کارت سوخت در سال ۹۴ و تصمیم به احیای مجدد کارت سوخت بود. در گام بعدی کارشناسان به علت قاچاق و کمکی که میتواند کارت سوخت به کاهش و یا حذف قاچاق سوخت بگیرد گفت: وگو کردند.
امام وضع بعدی مراحل تکمیلی احیای کارت سوخت بود و اینکه باید از مرحله احیا عبورد کرد و نظام توزیع یارانه‌ها را که یک نظام پر ایراد و اشکالی است را تغییر داد.
در ادامه متن صحبت‌های مالک شریعتی را در این نشست کارشناسی را ملاحظه می‌کنید:
* دلیل حذف کارت سوخت چه بود؟
مالک شریعتی اظهار داشت: اول باید این اقدام دولت یعنی احیای کارت سوخت را قدر بدانیم و با هر تحلیل و نظر سیاسی که داریم از آن استقبال کنیم؛ اخیرا جلسه شورای هماهنگی سران قوا با حضور وزیر نفت تشکیل شده است و آقای رئیس جمهور هم تاکید کرده اند نظام پرداخت یارانه‌ها عادلانه نیست و باید به سمت عادلانه شدن حرکت کنیم.
وی ادامه داد:دولت با توجه به جمیع جهات به این جمع بندی رسیده است که کارت سوخت باید احیا شود و نظام پرداخت یارانه‌ها باید اصلاح شود. باید از مرحله مقدماتی احیای کارت سوخت کار را دوباره شروع کرد و حتما برنامه‌های بعدی برای آن دارد و این اتفاق خواهد افتاد.
به گفته وی در خصوص حذف کارت سوخت در سال ۹۴ تحلیل‌های سیاسی هم وجود دارد، اما در اینجا بیشتر به مباحث فنی و اقتصادی می‌پردازیم؛ یکی از دلایل حذف کارت سوخت در سال ۹۴ این بود که قیمت بنزین به سطح قیمت تمام شده نزدیک شده بود که در نهایت چنین تصمیمی یعنی حذف کارت سوخت اتخاذ شد.
شریعتی تصریح کرد:، اما با حذف کارت سوخت عملا مزایای آن نیز نادیده گرفته شد به طوریکه در هر شرایط اقتصادی آمار مصرف را میتوانست کنترل کند و در اختیار ناظران قراردهد و در واقع میتوانست آمایش مصرف انرژی را در اختیار مسئولان قراردهد که از این مزیت غفلت شد. به هر حال در آن روز تصمیم به حذف کارت سوخت گرفتند، اما خوشبختانه امروز می‌بینیم که به این نتیجه رسیده اند که کارت سوخت دوباره احیا شود.
به گفته این کارشناس انرژی کارت سوخت یکی از ابزار‌های جلوگیری از قاچاق است و کمک میکند به رصد وشفافیت و مشخص میکند که در در جایگاه‌های مختلف چه مقدار بنزین می‌فروشند و آیا این فروش بنزین در جایگاه‌ها منطقی و طبیعی است یا خیر.
این کارشناس انرژی تصریح کرد: البته راه کار‌های دیگری هم وجود دارد که میتواند منجر به شفافیت شود مانند بورس انرژی که عرضه بنزین از این طریق در حال شکل گیری است، همچنین بازارچه‌های مرزی که میتواند بنزین را با یک حاشیه سود خوبی عرضه کنند و فروششان قانونی شود و یا جایگاه‌های حاشیه ۲۰۰ کیلومتری مرز‌ها یک شرایط خاصی وجود داشته باشند و از این تصمیمات میتوان گرفت و قاچاق را نیز کنترل کرد.
* چالش اصلی احیای کارت سوخت
شریعتی با اشاره به الزامات احیای کارت سوخت گفت: چالش اصلی این است که آیا مردم از کارت‌ها استفاده خواهند کرد یا خیر و اگر گام نخست درست اجرا نشود برای گام‌های بعد دچار مشکل خواهیم شد.
وی ادامه داد: چند راه حل وجود دارد که اولی را دولت خودش گفته است یعنی اینکه عرضه بنزین در ۴ شهر بزرگ از جمله تهران بدون محدودیت و با کارت سوخت انجام می‌پذیرد و اگر کسی کارت سوخت نداشته باشد با کارت جایگاه میتواند بنزین بزند، اما حداکثر دو بار میتواند سوختگیری کند؛ به نظرم میتوان این را طور دیگری هم اجرا کرد که فشار روانی نداشته باشد الان اپلیکیشن‌هایی وجود دارد در برخی از مناطق تهران که مصرف کنندگان خارج از سیستم جایگاهی با یک کارمزدی بنزین خود را خارج از جایگاه دریافت میکنند به طوریکه میتوانند به جایگاه دار بگویند اگر کسی آمد بنزین را به او، ولی ۱۰ هزار تومان کارمزد تحویل دهند که این یک حالت بازدارندگی دارد و تورم ایجاد نمی‌کند.
* اگر از روز اول یارانه انرژی داده نمی‌شد اقتصاد وضعیت بهتری داشت
شریعتی با اشاره به گام‌های بعدی تصریح کرد: باید فضا را برد به این سمت که کسانی که خودرو دارند تا ابد قرار نیست بنزین یارانه‌ای بگیرند و اگر این طور باشد پس این نظام عادلانه‌ای که صحبت میکنیم برای یارانه انرژی چه می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: ما با یک وضعیت اسفناک مواجه هستیم که به تعبیری میتوان گفت: اگر از روز اول یارانه انرژی داده نمی‌شد وضعمان از امروز بهتر بود، الان یک هرمی داریم که از نوک روی زمین قرار گرفته و هر لحظه ممکن است این هرم سقوط کند و به صورت یک بحران اجتماعی در بیاید. حالا آیا میتوان این هرم را به یک باره برگرداند سر جایش که الان امکان پذیر نیست و مثل یک آبی است که پشت سد جمع شده است و سد در جای اشتباهی ساخته شده است و اگر این سد را خراب کنیم قطعا پایین دست را آب می‌برد بنابراین باید مانند ساعت‌های شنی آن را روی یک هرم پایین تری دوباره توزیع کنیم.
* دولت میتواند حذف یارانه ثروتمندان را از بنزین شروع کند
این کارشناس انرژی تصریح کرد: کسانی که الان از یارانه استفاده میکنند با توجه به اینکه سطح یارانه انرژی برای یک ثروتمند دو نیم برابر بیشتر از یک فردی است که در سطح پایین‌تر زندگی میکند. الان دولت مکلف و مجاز است که سه دهک بالا را یارانه هایشان را حذف کند که هیچ فشاری به مردم نیاید. آیا این را نمی‌توان از بنزین شروع کند؟ یعنی کسانی که خودرو‌های بالای ۵۰۰ میلیون دارند که خودرو‌های لوکس است که نیازی به یارانه مصرف سوخت ندارند و دولت اختیار هم دارد و به تدریج میتواند کاری کند که این افراد خودروهایشان بنزین یارانه‌ای نگیرد.
به گفته وی اگر سالی ۱۰ درصد قیمت بنزین را افزایش می‌دادیم الان قیمت بنزین حدود ۲۹۰۰ تومان بود و دیگر چنین شرایطی را شاهد نبودیم و فشاری روی دوش مردم نبود.
* ظرفیت ۴۰ میلیون مترمکعبی استفاده از CNG
وی ادامه داد: برای گام‌های بعدی باید به این سمت برویم و بدانیم که برخی از مردم کسب و کارشان با بنزین گره خورده و حمل و نقل بار انجام می‌دهند یا خودرو‌های شخصی دارند و در حمل و نقل مسافر مشغول به کار هستند اگر یکباره به این فرد یک شوک وارد کنیم اثرات بدی دارد؛ بنابراین برای این‌ها دولت باید یک فکر دیگری کند که راه حلش روشن است ما از امکاناتی مانند ال پی جی و سی ان جی می‌توانیم استفاده کنیم.
وی با اشاره به توسعه صنعت سی ان جی گفت: یک زمان این صنعت را در کشور توسعه دادیم، اما به دو دلیل توسعه آن‌ها متوقف شد که دلیل اول این است که قیمت گاز را تا حدی بالا بردیم که فرقی نمی‌کرد که از بنزین استفاده کنیم یا از بنزین استفاده نکنیم که این موجب شد تا استقبال از سی ان جی کم شود.
شریعتی ادامه داد: قبلا مردم خودشان می‌رفتند در یک کارگاهی خودروی خود را سی ان جی سوز می‌کردند تا از سیستم گاز طبیعی استفاده کنند که الان این اتفاق رخ نمی‌دهد.
به گفته وی تقریبا معادل ۴۰ میلیون متر مکعب ظرفیت داریم که از سی ان جی استفاده کنیم، اما اکنون نصفش استفاده می‌شود از آن طرف ال پی جی هم همین طور است بنابراین برای این کسب و کار‌ها ابتدا یک فکری کنیم که این‌ها را از ماجرای کارت سوخت جدا کنیم.
* وزارت نفت به دنبال افزایش یکباره قیمت بنزین بود
این کارشناس انرژی ادامه داد:، اما نکته بعدی این است که دولت نگاهش به جبران کسری بودجه نیز هست در یک مرحله‌ای می‌آید یک دفعه حمله میکند به بازار ارز و عامدانه استفاده میکند از این اختلاف قیمت و بعد سعی میکند از افزایش قیمت سوخت استفاده کند؛ پیش بینی مرکز پژوهش‌ها این است که دولت امسال تقریبا نزدیک به ۱۷۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه دارد و در یک مقطعی دولت دنبال این بود که از بحث حامل‌های انرژی جبران کند که مجلس جلویش ایستاد و الان مصوبه‌ای گرفته که بخشی از صندوق وبخشی از استقراض استفاده کند و تقریبا دولت از ماجرا جدا شده است و دیگر نگاهی به حامل‌های انرژی ندارد؛ این درحالی بود که وزارت نفت به دنبال افزایش یک باره قیمت بنزین بود، اما در هیات دولت رای نیاورد.
* فقط یک خودرو بنزین یارانه‌ای بگیرد
وی گفت: دولت دنبال این بود که قیمت دو نرخی شود با سهمیه ۶۰ لیتری که مجلس مخالفت کرد؛ به هرحال دولت فشاری ندارد که قیمت بنزین را دو نرخ کند، اما لاجرم باید در یک بازه زمانی این کار را انجام دهد.
شریعتی تصریح کرد: یک الگویی که میتوان در موردش صحبت کرد این است که بعضی از افراد ممکن است در خانه خود سه یا چهار خودرو داشته باشند که قابل شناسایی است بنابراین می‌توانیم به هر خانواده‌ای اجازه داد فقط یک خودروی خود را معرفی کند تا از کارت سوخت یارانه‌ای برخوردار شود.
وی با اشره به میزان سهمیه همین یک خودرو گفت:، اما میزان سهمیه را میتوان براساس جمعیت در نظر گرفت مثلا یک خانواده‌ای که دو نفر است باید سهمیه اش کمتر از یک خانوده‌ای که جمعیت بیشتری دارد باشد.
* دولت جای قاچاقچی را در بازار صادراتی بگیرد
شریعتی با اشاره به راه کار‌های مبارزه با قاچاق بنزین ادامه داد: ماجرای قاچاق را همانطور که گفتم میتوان با بازار‌های کشور‌های همسایه تعامل کنیم و به جای اینکه قاچاق از دست ما خارج باشد دولت ورود پیداکند؛ الان برخی از شرکت‌ها می‌آیند سوخت را می‌خرند و در حاشیه خلیج فارس می‌فروشند یعنی از ما با قیمت پایین‌تر می‌گیرند و می‌روند در انجا با قیمت بالاتر می‌فروشند که در این حالت دولت خودش ورود کند و در بازار صادرات دخالت کند و عملا جای قاچاقچی را خودش بگیرد و منافع آن را خودش بدست آورد.
وی همچنین با اشاره به بحث کسری بودجه دولت گفت: دولت دلش می‌خواست که این سهمیه بندی را اجرا کندتا بحث کسری بودجه خود راکاهش دهد، اما الان من در دولت خیلی این را نمی‌بینم که بخواهد تغییر سهمیه‌ها و افزایش قیمت و از این کار‌ها انجام دهد.
* دولت جسارت انجام پروژه‌های بزرگ را ندارد
شریعتی تصریح کرد: واقعیت این است که اگر بخواهیم عدالت را در پرداخت یارانه‌های انرژی داشته باشیم ما تقریبا در بخش‌های مختلف کشور نزدیک به ۱۰۰ میلیارد دلار در سال یارانه انرژی توزیع میکنیم که یک سوم آن مستقیم به خانوار‌ها داده می‌شود مانند یارانه بنزین، گازوئیل و برق و حتی یارانه پنهان آب که این ۳۰ میلیارد دلار که حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان می‌شود توزیعش اشتباه است. اگر بخواهیم یکباره آن را تغییر دهیم از دسترس ما خارج است و معمولا اتفاقات آن گونه رخ نمی‌دهد که اقتصاددانان پیش بینی میکنند و تبعات اجتماعی دارد و ممکن است شوک‌های اجتماعی برایش ایجاد شود و اقتصاد را دچار چالش کند.
وی با اشاره به مدلی در توزیع بهتر یارانه‌ها گفت: الان برخی معتقدند که ما قیمت‌ها را به نرخ روز جهانی کنیم و بعد بیاییم مابه التفاوت قیمت یارانه‌ای و قیمت جهانی را به صورت نقدی بریزیم به حساب افراد و مثلا یک خانواده ماهانه ۴ میلیون تومان درآمد داشته باشد. این آیا اثر تورمی ندارد؟ بحث‌های اجتماعی ندارد؟ آیا مردم به این تصمیم اعتماد میکنند؟ نمی‌گویند که یک سال این اتفاق رخ می‌دهد و بعد یارانه را حذف میکنند؟ یعنی آن سرمایه اجتماعی که میخواهیم به اتکای آن این پروژه را انجام دهیم آنقدر قوی نیست که چنین تصمیمات بزرگی را بگیریم.
وی گفت:این اقدامات خیلی جسورانه است که من جسارتش را در این دولت نمی‌بینم و حتی به نظرم تبعات اجتماعی زیادی هم خواهد داشت؛ دولت می‌خواست یارانه‌ها را حذف کند که ۹۷ درصد به دولت نه گفتند. درصورتیکه فکر می‌کرد میتواند این کار را انجام دهد.
* با سیاست‌های دفعی و هیجانی مشکل یارانه‌های انرژی حل نمی‌شود
شریعتی ادامه داد: روش‌هایی وجود دارد که میتواند تبعات اجتماعی را کم کند و حتی طرحی در مجلس بود که رای نیاورد و دولت هم با آن مخالفت کرد که همان طرح اعطای سهمیه به هر فرد بود که در ماه ۲۰ لیتر به هر فرد بدهند و هر کد ملی این سهمیه را بگیرد که در هر ماه اگر از این سهمیه استفاده کرد که کرد اگر نکرد در یک بازار تعاملی بتواند آن را بفروشد.
شریعتی گفت: باید خرد خرد هرم پرداخت یارانه‌ها را تغییر دهیم؛ یک بخش‌هایی از قاچاق هم ربطی به مصرف کننده خرد ندارد و خارج از سیستم شبکه رخ می‌دهد. حدود ۲۵ درصد از گازوئیل از جا‌هایی قاچاق می‌شود که خودرو‌ها مالکیت نهاد‌های عمومی دارد مانند شهرداری‌ها و جا‌های مختلفی که این‌ها یک نظارت‌هایی میخواهد که کارت سوخت میتواند به آن کمک کند.
شریعتی در پایان گفت: یک تفاوتی وجود دارد برای یارانه‌های پنهان که اگر دولت میخواهد با ان بازی کند یک کار اشتباهی است؛ اما این در بحث کارشناسی فرق میکند مثلا مرکز پژوهش‌ها هم گفته روزانه ۵۰۰ میلیارد تومان یارانه پنهان می‌دهیم. ما ناگزیر هستیم که یارانه انرژی را به روش عادلانه بازگردانیم؛ با سیاست‌های دفعی و هیجانی نمی‌توان این کار را انجام داد و یک نگاه فرابخشی میخواهیم و باید اعتراف کنیم که در طراحی و سیاست گذاری و تقنین مشکلی نداریم، اما موضوع اجرا است که باید درست اجرا کنیم.
منبع: فارس
ارسال نظرات