گزارش|
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ سارا سلیمی- «مدرسه خانه دوم ما است» جمله‌ای که هر دانش آموز، حداقل برای یک بار آن را شنیده است؛ خانه‌ای که دانش‌آموزان آن‌جا گرد هم می‌آیند و در کنار یکدیگر می‌آموزند؛ از درس علم تا گاهی درس زندگی.
تعلیم و تربیت دو واژه مشهوری هستند که بر طاق علم‌آموزی کشور می‌درخشند؛ این روزها گویا برای به اثبات رساندن این‌که کدام نوع مدرسه وظیفه تعلیم را بهتر و دقیق‌تر انجام می‌دهد، رقابتی سخت شکل گرفته است که در هیاهوی همین رقابت، دانش‌آموزان باید دوام بیاورند.
مدرسۀ بیشتر، چه می‌کند؟!
مفاد آموزشی و برنامه درسی انواع مدارس درسراسر ایران یکسان بوده و شاید بتوان گفت: این، نقطه اشتراکی است در انواع مختلف مدارس ایران؛ اما بهتر می‌شود اگر در کنار موضوع تعلیم، سری هم به اوضاع «تربیت» بزنیم. این موضوع، در هر نوع مدرسه سبک خاصی دارد؛ به حدی که می‌توان با کمی صحبت با دانش‌آموز یا هنرجو، در اغلب مواقع متوجه شد که اهل یا ذیل «برند» کدام نوع مدرسه است. این مسئله به تدریج بین دانش‌آموزان مرزبندی ایجاد می‌کند و باعث می‌شود که خواسته یا ناخواسته آن‌ها نیز به عرصه رقابت مدارس وارد شوند.
اغلب، والدین از یک یا دو سال قبل از ثبت نام فرزندشان با خود کلنجار می‌روند که کدام مدرسه راه را برای پیشرفت فرزندشان هموارتر خواهد کرد. تنوع بیش از حد مدارس در ایران یکی از ضعف‌های سیستم آموزشی کشور است. انواع مختلف مدارس، نام‌ها و برند‌های متعدد، لیست متنوعی از مدارس ایران و سبک‌های آموزشی را تشکیل داده‌اند که حتما موجب آسیب برخی از مدارس و قشربندی در جامعه دانش‌آموزی می‌شود.
می‌توان مدارس را در ایران، به صورت کلی به مدارس دولتی و غیردولتی دسته‌بندی کرده و هرکدام از این دسته‌ها را به شاخه‌هایی متعدد تقسیم نمود. طبق گفته میرزاده، عضو کمیسیون آموزش مجلس، تنوع بیش از حد مدارس در ایران باعث شده است که آموزش و پرورش نتواند به مدارس دولتی برسد.
انواع مدرسه
مدرسه، سازمانی آموزشی و تربیتی است که بر محور معیار و قوانینی تبیین‌شده تاسیس می‌شود و مسئول اجرایی برنامه‌های مصوبی است که وزارت آموزش و پرورش ناظر بر آن‌ها است. از خدمات این سازمان می‌توان به ارائه انواع آموزش‌ها، تربیت دانش‌آموزان یا هنرجویان در دوره‌های تحصیلی مختلف و مشخص و در آخر اعطای مدرک رسمی اشاره کرد. هزینه‌های این سازمان بسته به این‌که جزء کدام دسته از مدارس باشد از راه‌های مختلفی تأمین می‌گردد.
مدارس دولتی به دو نوع «مدارس بدون شهریه و آزمون» و «همراه با شهریه و آزمون» تقسیم می‌شوند. تحصیل در مدارس بدون شهریه و آزمون برای هنرجویان و دانش‌آموزان رایگان بوده و وارد شدن به آن بدون هیچ آزمون اولیه‌ای است. هزینه این مدارس به طور کامل از سوی دولت تامین می‌گردد و دریافت وجوه نقدی از سوی این‌گونه مدارس در هنگام ثبت نام افراد، عملی غیر قانونی است، با این حال طبق گفته برخی از والدین دانش‌آموزان، این روزها می‌توان این عمل غیرقانونی را به راحتی مشاهده کرد.
مدارس همراه با شهریه و آزمون همچون دسته قبلی زیر نظر دولت هستند، اما هرکدام از این مدارس، شرایط خاص خود را دارد. دانش آموزان برای ورود به چنین مدارسی، باید در آزمون اختصاصی مدارس شرکت کنند و در صورت کسب امتیاز لازم در امتحان، عضو چنین مدارسی شوند.
شاهد، سمپاد، نمونه
مدارس شاهد از انواع مدارس دولتی، اما همراه با شهریه هستند و مخصوص دانش آموزانی است که از فرزندان شهدا، جانبازان و یا خانواده‌ای فرهنگی و شامل شرایط خاص این نوع مدرسه هستند.
مدارس استعداد درخشان یا تیزهوشان -به اختصار سمپاد- نیز جزء مدارسی است که از طریق برگزاری آزمون و دریافت شهریه در جامعه آموزشی کشور نقش‌آفرینی می‌کند. هر ساله معاونت پرورش استعداد‌های درخشان مسئولیت برگزاری این آزمون را برعهده دارد.
مدارس نمونه دولتی نیز در کنار مدارس در دسته دوم بوده و با گزینش دانش‌آموز از طریق آزمون، ظرفیت خود را تکمیل می‌کنند. این مدارس در سراسر ایران تأسیس شده‌اند، اما اولویت تأسیس این نوع مدارس با مناطق محروم و کم برخوردار است.
مدارس هیئت امنایی مدارسی‌اند که از سوی دولت اعتباراتی دریافت می‌کنند، اما در کنار این اعتبارات، شهریه نیز داشته و حق دریافت کمک‌های داوطلبانه مردمی، خیرین و... را نیز دارند.
از انواع مدارس دولتی می‌توان به مدارس شبانه‌روزی، استثنایی، مدارس ورزش، بزرگسالان، ایثارگران، مدارس علوم و معارف اسلامی، فرهنگ (مخصوص رشته ادبیات و علوم انسانی)، مدارس ماندگار، مدارس ایرانی خارج از کشور و... اشاره کرد. البته که شکل غیرانتفاعی این مدارس (مدارس استثنایی و..) نیز وجود دارد.
نیکان، علوی، کمال، حنان، امام صادق، احسان، روزبه، تزکیه، مطهری، روشنگر، موتلفه، مهرهشتم، فرهنگ، سلام، انرژی هسته ای، سما و... از انواع مدارس غیر انتفاعی در ایران هستند.
مدارس غیرانتفاعی و یا غیردولتی مدارسی هستند که از طریق مشارکت‌های مردمی و تحت نظارت آموزش و پرورش، مطابق دستورالعمل‌های عمومی این وزارتخانه، با مدیریت اشخاص حقیقی یا حقوقی، تاسیس شده‌اند. ناگفته نماند مدارس غیرانتفاعی در راستای عدالت اجتماعی، قانونی شده‌اند، اما حالا می‌توانیم نتیجه‌اش را در کنکورهای سراسری مشاهده کنیم.
نیکان، علوی، کمال، حنان، امام صادق، احسان، روزبه، تزکیه، مطهری، روشنگر، مؤتلفه، مهرهشتم، فرهنگ، سلام، انرژی هسته‌ای، سما و... از انواع مدارس غیرانتفاعی در ایران هستند.
کیفیت آموزشی
بدیهی است هر نوع مدرسه با غربالگری خاص خود، دانش‌آموزان را گزینش کرده و برند مدرسه خود را قوی‌تر می‌کند؛ با این اوصاف طبیعی است که در هنگام کنکور، مدارس دولتی و بدون آزمون سهم کمتری از رتبه‌های برتر داشته باشند.
در بین انواع مدارس، وجود برخی لازم و ضروری است، مثل مدارس استثنایی؛ اما برخی از مدارس نیز کودکان را از زمان پیش‌دبستانی در مرزبندی می‌گنجانند؛ مرزبندی زودهنگامی که شاید در کنار مزایای آن، تفاوت فاحش در کیفیت آموزشی یکی از مضراتش باشد. صحبت کردن مسئولین از متنوع بودن مدارس و اعلام ضرر و زیان و یا مزیت‌های این مسئله، بدون عزمی جدی برای حل این موضوع ناخودآگاه مثال معروف «عمل و سخندانی» را به یاد می‌اندازد. باید دید مسئولان، ساماندهی تنوع مدارس را تا کی در صف انتظار خواهند گذاشت؟
ارسال نظرات