جامعه سیاسی آمریکا این روزها و بعد از گذشت چهارسال از ورود یک تازه وارد به عرصه سیاست که روحیات تاجر مآبانه دارد دستخوش تعریف جدیدی از گرایش سیاسی به نام "ترامپیسم" شد، حال باید دید بعد از گذار ترامپ آیا میراث او در سپهر سیاسی آمریکا ماندگار خواهد شد یا نه؟
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، زهرا مهران راد؛ چهارشنبه شب هفته گذشته به وقت تهران مصادف با ۶ ژانویه بنا براین بود که کنگره آمریکا رای قطعی و پیروز انتخابات آمریکا را اعلام کند؛ همه شواهد حکایت از آن داشت که نمایندگان کنگره در جلسهای قصد دارند آرا الکترال بایدن را به عنوان پیروز انتخابات اعلام کنند.
اتفاقی که از قضا مرد موبلوند کاخ سفید با تجربه تازه ورود به سیاست، حاضر به تمکین از آن نشده و بارها گفته بود: نتیجه انتخابات به نفع دموکراتها دستخوش تقلب شده است وبه این ترتیب هواداران خود در حزب جمهوری خواه را براساس یک فراخوان به واشنگتن دی سی یعنی محل کنگره آمریکا فراخواند تا یکصدا خواستار ماندگاری او در کاخ سفید باشند.
*حمله بی سابقه به کنگره آمریکا تعبیر به کودتای داخلی شد
اتفاقی بی سابقه؛ آن هم در آمریکایی که خود را «مهد دموکراسی» جهان میداند، حمله وحشیانه معترضان به ساختمان کنگره که از آن تعبیر به یک «کودتای داخلی» شد. انفصال و گسستگی، آن هم در ایالات به اصطلاح متحده؛ آشوبی بی سابقه که لیدرآن شخصیتی شیفته قدرت، که فکر دوری از کاخ سفیدهم ظاهراً طاقتش را طاق کرده بود، این بار و برخلاف همیشه ترامپ در بین طرفداران خود در واشنگتن و در اتاقک شیشهای ضد گلوله حاضر شد و در مورد پیروزی خود در انتخابات ۲۰۲۰ خطاب به هوادارانش گفت: «ما هرگز شکست را نمیپذیریم و دست از مبارزه نمیکشیم»
رفتار و برخوردی که گرچه در قامت ریاست جمهور کشوری مثل آمریکا که خود را داعیه دار مردم سالاری در جهان میداند، بعید بود، اما با قدری تامل در واکنشهای خلق الساعه پرزیدنت در طول ۴ سال اخیر که از خود در قبال آمریکا و جهان نشان داده بود. چندان هم دور از انتظار نبود.
*رئیس جمهور یاغی آمریکا در طول ۴ سال اخیر اقداماتی به نراتب کینه جویانهتر علیه ملت ایران انجام داد
ظریف نیز به این فراخوان از نوع «ترامپیسم» آن واکنش نشان داد و در صفحه توئیترخود نوشت: رئیس جمهوری یاغی که علیه مردم خود کینهجویی میکند، در طول چهار سال گذشته، به مراتب علیه مردم ما و دیگران اقدامات بدتری را انجام داده است.
مسئله نگران کننده این است که همین فرد از قدرت بدون کنترل در راه اندازی جنگ هستهای برخوردار است؛ یک نگرانی امنیتی برای تمام جامعه بین المللی
* «ترامپیسم» پدیدهای که توسط مردی تاجر که تنها خلاء زندگی او سیاست بازی بود متولد شد
به نظر میرسد تمام اتفاقات بی سابقهای که در چند ساعت واشنگتن را به قلب التهاب و آشوب جهان تبدیل کرد و به گفته مقام معظم رهبری نسخه آمریکاییها برای کشورهای منطقه از جمله ایران را برای خودشان تجویز کرد، ظهور پدیدهای جدید به نام «ترامپیسم» است که با ورود مردی تاجر و ثروتمند که تنها خلاء زندگی او شاید سیاست بازی یا سیاست کاری بود رقم خورد.
در این خصوص جیمز آنتل سردبیر سیاسی واشنگتن اگزماینز مینویسد: «ترامپیسم»، اصطلاح مهم سیاسی و شخصیتی است که دونالد ترامپ را به کاخ سفید سوق داد و در دوران مبارزات انتخاباتی، این تفکر را به رویکرد ملی تبدیل کرد.
وی میافزاید: قرار بود انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ تعیین کند که "ترامپیسم" برای موفقیت رئیس جمهوری دونالد ترامپ چقدر اهمیت داشت، اما اینطور نشد؛ بنابراین هنوز یک سوال آشکار باقی مانده است که چقدر پوپولیسم اقتصادی و تشدید درگیریهای خارجی، دو موردی که ترامپ را ازسه نامزد قبلی جمهوری خواهان متمایز میکند، در ریاست جمهوری وی موثر بود در حالیکه او به عنوان یک رئیس جمهوری تاجر مشهور است.
"ترامپیسم"، اصطلاح مهم سیاسی و شخصیتی است که دونالد ترامپ را به کاخ سفید سوق داد و در دوران مبارزات انتخاباتی، این تفکر را به رویکرد ملی تبدیل کرد.
آنتل ادامه میدهد: ترامپ به عنوان یک تاجر نمیفهمید که سیاست چیست، بنابراین او دولتی را ایجاد کرد که در آن برخی به سیاستهای او متعهد بودند، برخی به او وفادار بودند و برخی دیگر در استفاده از سازوکارهای دولتی مهارت داشتند، اما تعداد بسیار کمی هر سه مورد را باهم داشتند.
*پدیده ترامپیسم با تمرکز بر حس ملی گرایی و چاشنی برتری طلبی آمریکایی
سازوکار پیروزی ترامپ در انتخابات ۲۰۱۶ به این صورت بود که در تبلیغات انتخاباتی خود چیزهایی گفت که، جریانهای سنتی و حاکم در قدرت کمتر به زبان میراندند. او حس ملی گرایی را تقویت میکرد و در کنار آن چاشنی برتری طلبی امریکایی را هم اضافه کرد، در ادامه هم وعده حل مشکلات اقتصادی و ایجاد اشتغال داد.
ترامپ به شدت به اسلام هراسی و بیگانه هراسی دامن زد و توانست فارغ از ملیگرایی سفیدپوستان، با عملکردی مبتنی بر احساسات شدید ضد سوسیالیستی، اقتصاد ضد جهانیگرایی، امنیت قوی مرزی، قدردانی از ایمان و ارزشهای خانوادههای سنتی و حمایت از پلیس؛ در طول مدت کوتاهی حمایت قابل توجه طیف وسیعی از رایدهندگان ایالات متحده به دست آورده است.
*کم کم انحصار فردی ترامپ برتصمیمات حزب جمهوری خواه سایه افکند.
اما داستان محبوبیت تاجر سیاست دوست ختم به همین جا نشد، رفته رفته این انحصار فردی دونالد ترامپ بود که حتی بر منافع و تصمیمات حزب متبوعش یعنی جمهوری خواهان چربید و این تصمیمات ترامپیسمی او بود که حزب را با خود همراه میکرد البته نه از روی علاقه یا انتخاب بلکه با حربه زور و خودبرتر بینی. تصمیماتی که رئیس جمهور تازه به کاخ سفید رسیده آمریکا حاضر به پاسخگویی در قبال انها به هیچ کس نبود و هرکس با آن مخالف بود اصطلاحا گور خود را کنده بود.
داستان محبوبیت تاجر سیاست دوست ختم به همین جا نشد، رفته رفته این انحصار فردی دونالد ترامپ بود که حتی بر منافع و تصمیمات حزب متبوعش یعنی جمهوری خواهان چربید و این تصمیمات ترامپیسمی او بود که حزب را با خود همراه می کرد البته نه از روی علاقه یا انتخاب بلکه با حربه زور و خودبرتر بینی
در این مسیر البته ابزاری منحصر به فرد هم داشت آن هم فضای مجازی با محوریت توئیتر و آقای پرزیدنت که دست به توئیت زدنش در بین مقامات آمریکا و جهان برای از پای درآوردن نظرات مخالف با خودش مثال زدنی بود؛ با این تدبیر هر نظر متناقضی را در نطفه خفه میکرد.
ترامپ طی چهار سال قدرت و وابستگی رسانههای قدرتمند را شکست و با جعلی و تقلب خواندن انها سعی کرد به سرعت به گزارشهای آنها پاسخ دهد و در این بین فقط فاکس نیوز را به عنوان رسانه اختصاصی خود حفظ کرد و این شبکه تلویزیونی تبدیل شد به مروج تفکر " ترامپیسم".
* جنگ تعرفهای آقای قمارباز با چین و اروپا با شیوع کرونا دستاوردی جز باخت نداشت
ترامپ از دولت قبلی به دلیل مسائل نژادپرستانه به شدت متنفر بود، اما در بسترهای فراهم شده توسط آن دولت، توانست پیشرفتهایی در عرصه اقتصاد و اشتغال ایجاد کند. وی به منظور رونق اقتصاد جنگ تعرفهای با چین، اروپا و کانادا به راه انداخت. البته این قمار زیاد به نفع ترامپ پیش نرفت و با شیوع و همه گیری کرونا ترامپ قمارباز تقریبا تمام این دستاوردها را به یکباره باخت.
ترامپ به منظور رونق اقتصاد جنگ تعرفهای با چین، اروپا و کانادا به راه انداخت. البته این قمار زیاد به نفع ترامپ پیش نرفت و با شیوع و همه گیری کرونا ترامپ قمارباز تقریبا تمام این دستاوردها را به یکباره باخت.
در خصوص حوادث و آشوبهای واشنگتن و احتمال تداوم پدیده "ترامپیسم" بدون بنیان گذار آن البته رامین مهمان پرست سخنگوی اسبق وزارت خارجه و سفیر سابق ایران در لهستان و لیتوانی معتقد است: دموکراتها خواستار استعفا و استیضاح ترامپ در کمتر از ۱۰ روز باقیمانده هستند و همه اینها حکایت از آن دارد که جناحهای سیاسی به شدت از التهابات واشنگتن نگران و پریشان هستند و به دنبال راه حلی برای پاکسازی لکه سیاه ترامپیسم از دامن ایالات متحده میگردند.
بیشتر بخوانید
وی احتمال تداوم این پدیده بعد از ترامپ در هیات حاکمه آمریکا را رد نمیکند، اما این موضوع را وابسته به رفتارهای جناحهای مختلف در آمریکا میداند و اضافه میکند: درهیات حاکمه آمریکا پس از این ممکن است در اتخاذ سیاستها و روشها شبیه به رویه ترامپ عمل شود، اقداماتی پوپولیستی که همراه با شعارهای عوام فریبانه یا تحریکات نژادی باشد، ولی اینکه افراد دقیقا از نظر شخصیتی بخواهند رفتارهایی شبیه به ترامپ داشته باشند؛ بعید به نظر میرسد.
با این حساب ممکن است حتی افرادی که پیرو او باشند و بخواهند خط مشی او را پیاده کنند سعی کنند نکات منفی و تنش آفرین رفتار او را کنار بگذارند و این سیاست آمریکایی را قدری بزک شده به منصه ظهور بیاورند.
به هرحال با همه این تفاسیر و شکست پدر معنوی «ترامپیسیم» در انتخابات ۲۰۲۰ آقای پرزیدنت همواره بر این موضوع تکیه میکرد که او یک «سیاستمدار» نیست و در ذهن هواداران خود جاانداخته بود که این فساد سیاستمداران آمریکاست که باعث شکست احتمالی او خواهد شد؛ طرزتفکری که حق زیادی به گردن ماندگاری تفکر «ترامپیسم» خواهد داشت.
با این حساب به نظر میرسد «ترامپیسم» بدون ترامپ ایدئولوژی خواهد شد که با چالشهای هویتی مواجه است. در حقیقت حذف ترامپ از ترامپیسم یعنی حذف هیجاناتی که طرفداران او را به سمت کنگره هدایت کرد وواشنگتن را تبدیل به قلب آشوب جهان کرد. از این رو باید منتظرماند و دید سپهر سیاست آمریکا با تمام شوکت و جلال پوشالی خود با میراث ترامپ یعنی تفکر " ترامپیسم" چه خواهد کرد و چگونه آن را مدیریت میکند؟