مهرداد حاجی زاده فلاح؛ مدرس علوم بانکی دانشگاه در یادداشتی اختصاصی در مورد مسائل مربوط جرایم مالی و پولشویی برای گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو نوشت: رصد بنیان های مالی ناشی از جرم بر مبنای نگرانی هایی است که در جامعه جهانی وجود دارد و بانک ها و موسسات تجاری بر اساس قانون ضد پولشویی (AML) باید بر آنها تمرکز کنند.
این لیست توسط شبکه اجرای جرایم مالی (FinCEN) تهیه شده است و جرائم منشا زیر را در بر می گیرد:
۱.فساد
۲.جرایم اینترنتی و بهره برداری مجرمانه از ارز مجازی
۳.تأمین مالی تروریسم خارجی و داخلی
۴. کلاهبرداری
۵.جرایم سازمان یافته فراملی
۶.قاچاق مواد مخدر
۷.قاچاق انسان
۸. قاچاق کالا
اصلی ترین نگرانی ها در جامعه بین الملل، تلاش برای مبارزه با جرائم مالی است. تمرکز همه دولت ها وضع موجود و برنامه آتی همه دولت ها در این ۸ سرفصل جرم است که تمامی جرائم پایه پولشویی را تشکیل می دهند.
از طرفی یکپارچگی بازار خدمات بانکی و مالی ایجاب میکند که عملکرد آن در چارچوبی از استانداردهای حقوقی، حرفهای و اخلاقی ارزیابی شود. شهرت و صداقت شاید یکی از با ارزشترین داراییهای سیستم مالی یک موسسه باشد. در سطح کلان، پولشویی خطر کاهش اعتماد به سیستم مالی و نهادهای مالی را به همراه دارد. اگر سیستم مالی با عواید مجرمانه ناشی از پولشویی آلوده شود، سلامت و اعتماد سیستم مالی میتواند بهطور جدی به خطر بیفتد و در نتیجه اعتماد عمومی را در جامعه خدشهدار سازد.
ریسکهای موجود در موسسات مالی مانند بانکها، کارگزاران سهام، شرکتهای تأمین و بیمههای زندگی وجود دارد آنها بهطور عمدی یا ناخواسته، پولشویی میکنند یا در معرض خطر قرار دارند. موسساتی که در معرض پولشویی قرار دارند، مطمئناً متحمل هزینههای از دست دادن تجارت بعدی علاوه بر هزینههای کلان حقوقی میشوند.باید دانست که کشف یک بانک یا کمپانی متهم به پولشویی در دنیا برای جرایم سازمان یافته بیش از حد ممکن است، تبلیغات نامطلوبی برای موسسه ایجاد کند.
باید اشاره داشت که هیچ یک از راهبردهای ضد پولشویی (AML) به تنهایی قادر نیست تا بتواند از سازمان در برابر جنایتکاران و تروریست ها محافظت کند. سطح پیچیدگی که تبهکاران برای پولشویی استفاده می کنند؛ رفته رفته خطرناکتر می شود و نیاز به استفاده از روشهای جدید مقابله، امری ضروری است. در غیر این صورت شرکت را متحمل زیان های غیر قابل جبرانی می کند.
لذا یک رویکرد قوی ضدپولشویی با چندین روش را به صورت مشترک می طلبد، ۱۰ مورد از موثرترین امور در گفتار مندرج در زیر آمده است:
۱. بهتر است متخصصان یا کارشناسان پولشویی(AML) را برای بهبود کیفیت عملکرد سازمانی استخدام کنند:
یکی از اقدامات مهم شرکت می تواند سرمایه گذاری در حوزه بهره گیری از دانش متخصصان کارکشته داخلی، در امر پولشویی است. زیرا پهنای باند و توانایی آنها در بخش شناسایی و ارزیابی ریسک های ناشی از عملیات داخلی و بین المللی خلافکارانه است و احتمال غفلت های نظارتی ناشی از این امر را کاهش می دهد.
علیرغم مزایا و نیاز به بکارگیری مستقیم متخصصان AML قیمت چنین مهارتهایی گران است. علاوه بر این، اگرچه استخدام متخصصان AML می توانند مشکلات را در کوتاه مدت مرتفع کند، البته این امر، نیاز به فناوری های پیشرفته برای مقابله با جرم مالی را برطرف نمی کند.
۲. استفاده از کارکنان با مهارت بالا:
ارتقای سطح کارکنان به لحاظ دانش تجربی در زمینه مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم (CFT)می تواند تضمینی بر کاهش احتمال ورود شرکت به برنامه های جنایتکارانه باشد.
در حالی که افزایش مهار کارکنان در یک سازمان، مستلزم صرف منابع و نیاز به گذشت زمان زیادی است؛ اما آموزش پیشرفته در مورد چگونگی تشخیص ریسک های ناشی از پولشویی و همچنین سیستم ها و فرآیندهای AML باید جزو برنامه های اجباری آموزشی و هدفمندانه مبتنی بر احتیاط باشد.
۳. سیاست های اجرایی شرکت در مقوله پولشویی باید جدی و دقیق باشد.
ارائه چارچوب سیاستیAML باید در اولویت اصلی هنگام اجرای برنامه تعهدات AML باشد .به دیگر سخن برنامه های مبارزه با پولشویی مبتنی بر قوانین، آیین نامه ها و شیوه نامه های اجرایی در بخش بایستی کاملا هدفمند و طراحی شده اجرا شود.
در این روش، لازم است سیاست های قابل اجرای AML به راحتی توسط اعضای هیات عامل سازمانها تصویب و تأیید شوند و برای تحلیلگران گروه های تطبیق قابل هضم باشند تا اشتهای سیری ناپذیر افزایش سود در سازمانها به هر قیمت را خنثی کند. توجه داشته باشید، یکی از مشکلات سیاست های AML این است که اغلب توسط چندین برنامه ریز ایجاد می شوند و هرگز به روز نیستند. نتیجه این است که بهترین روش همیشه استفاده از روش های به روز رسانی شده در بخش مبارزه با این جرم است. لذا بایستی از موارد ساده انگارانه پرهیز کرد.
۴. برنامه های کنترل فرآیند(پروژه) را افزایش دهند:
ارتقای روشهای دقیق در کنترل های فرآیند و متناسب با نظارت مدیریت، به کارگیری راه حل های ارزیابی ریسک و پیش بینی داده های کلاهبرداری و مهندسی اجتماعی، به سازمان کمک می کند تا خطرات متعددی را که با آن روبرو است، واپایش نماید و طی یک فرآیند تجربی، عملکرد شرکت را ارزیابی نماید و در قیاس با برنامه های استاندارد رتبه بندی کند و با بهره گیری از تکنیک های ضریب تغییرات، چولگی انحرافات از اهداف شرکت را نمایان کند.
در این راستا چند نمونه از اقدامات کنترل فرآیند خوب عبارتند از:
– بررسی مداوم فرایندها و الگوهای داده
– مقایسه کارکرد سازمان با تلاشهای بین گروهی در صنف مرتبط
– داشتن یک طرح پاسخ قوی و روش تحقیق
– اجرای کنترل هوشمند به اصطلاح چهار چشمی
۵. اعتبارسنجی مدل محور را انجام دهند:
مدل های اشتباه AML ممکن است منجر به عقب گرد شرکت با هزینه بسیار گزاف بواسطه جریمه های سنگین دستگاه های نظارتی شود. خردمندانه است که از مشاوران تطبیق در خارج از سازمان بخواهندتا سیاستها و مدلهای AML را دقیق و منظم آزمایش و تأیید کنند.
در طول اعتبارسنجی مبتنی بر این مدل، متخصصان AML مجبورند که نه تنها عملکرد مدل های آنها را بر خلاف انتظارات، بلکه نحوه قرار گرفتن در معرض ریسک بودن سازمان را در محدوده های قابل قبول پذیرش به مدیران ارشد و ناظران یادآوری نمایند.
۶. استفاده از تجربه مشاوره
انتصاب یک مشاور متخصص AML یک راه حل سریع ارائه می دهد و به سازمان کمک کند تا خود را با تعهدات AML از ابتدا همگام کنند.
موسسات مالی جهانی معمولاً مشاوران متخصص AML استخدام می کنند تا از طراحی و اجرای پردازش مشتری (COB) ، شناخت مشتری (KYC) و چارچوب های نظارت بر معاملات AML پشتیبانی کنند.
با این حال انتخاب و استخدام مشاور مناسب بایستی کاملا عملیاتی و منطبق با برنامه های پولشویی سازمان باشد.
۷. مدل عملیاتی AML با روند عملیاتی سازمان بایستی کاملا منطبق باشد:
یک رویکرد بالقوه مقرون به صرفه برای مدیریت فرآیندهای عملیاتی AML ایجاد مراکز برتری دریایی در مکان های در حال ظهور بازار است.
شرکت های انگلستان، اروپا و ایالات متحده به طور فزاینده ای از مراکز برتری در هند و چین برای غربالگری نظارت بر معاملات، مدیریت هشدارها و دقت نظر مشتری (CDD) استفاده می کنند. با این وجود، گرچه آربیتراژ هزینه، می تواند نتیجه کار سازمان را بهبود بخشد، برای موفقیت چنین اقدامی باید فاکتورهای زیادی را در نظر گرفت.
۸.متخصصان داده ورزی را به منظو ارزیابی و پشتیبانی از تجزیه و تحلیل داده ها و مدل سازی پیش بینی پولشویی باید در خدمت اهداف سازمانی باشند:
اتوماسیون فرآیندهای AML با تجزیه و تحلیل داده ها و مدل سازی پیش بینی یک راه حل ابتکاری ارائه می دهد.
حرکت از سیستم های مبتنی بر قاعده سنتی به یادگیری ماشین می تواند فرآیندهای کلیدی در AML مانند CDD و نظارت بر معاملات را تسریع کند. گفته می شود؛ سازمان ها برای استفاده از یادگیری ماشین و مدل های پیش بینی کننده ، باید عملکردهای علم داده را تنظیم کرده و آنها را با متخصصان اندازه گیری و مدل سازی راهبری کنند.
۹. شایسته است یک سیستم پویا در زمینه تجزیه و تحلیل و کاهش ریسک پولشویی ایجاد شود:
استقرار یک سیستم تجزیه و تحلیل و ارتقای AML شامل اتصال سیستم جدیدی به سیستم قدیمی برای افزایش راندمان سازمان مفید است.
این استراتژی فراتر از وصله نرم افزاری است اما یک نسخه کامل سیستم نیست. این پل ارتباطی بین فناوری جدید و قدیمی است و یک راه حل سریع و مقرون به صرفه ارائه می دهد.
اگر این استراتژی را اتخاذ کردید، مطمئن شوید که هیچ مشکل سازگاری وجود ندارد.
۱۰. سیستم AML به مرور زمان بایستی ارتقا یابد:
سرانجام، زمانی فرا می رسد که هر سازمانی به یک نسخه کل سیستم AML نیاز داشته باشد.
با توجه به اینکه سیستم های AML درآمدزایی ندارند و بنابراین معمولاً در سازمان ها، از لحاظ تامین بودجه لازم در آخر لیست سرمایه گذاری شرکت ها قرار دارند، ولی باید توجه داشت که در صورت افزایش ریسک پولشویی، حسن شهرت شرکت ها، حتما دچار اختلال می شود و شرایط را برای ادامه فعالیت موسسات به نام دستخوش مخاطره خواهد کرد.
همانطور که انتظار می رود، ارتقای یک سیستم AML می تواند زمانبر و منشا اثر باشد.