امین غفوری فرد کارشناس تجارت خارجی در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو، درباره وضع عوارض سنگین برای محصولات جالیزی در سال ۱۴۰۲ از سوی وزارت جهاد کشاورزی گفت: مرسوم است که کشورها برای افزایش سطح صادرات دست به هر اقدامی میزنند؛ اگر شما از دهه ۱۹۵۰ به بعد را بررسی کنید متوجه میشوید کشورهایی که به توفیقی در اقتصاد دست پیدا کردهاند به موضوع صادرات و سیاستهایی که باعث ترویج آن میشود، اهتمام ویژهای داشتهاند.
وی افزود: به طور کلی صادرات دروازه بهبود شاخصهای اقتصادی است. زمانیکه سیاستگذار به گونهای تعرفه گذاری کند که به صادرات لطمه زند به تمام بدنه اقتصادی کشور ضربه وارد کرده است.
غفوری فرد افزود: ایجاد محدودیت برای اقلام کشاورزی در زمینه صادرات، یک زیان و مخاطره کلان در سطح استراتژیک کشور است؛ در سطح کشاورزی هم موجب کاهش کمیت و کیفیت میشود.
وی افزود: اخیرا دوباره وزیر جهاد کشاورزی ادعا کرده که از مهر امسال، بحث ساماندهی اراضی را برای سطح زیر کشت ابلاغ شده است، اما در عمل باید دید چه اقداماتی در این رابطه انجام شده و میشود؛ تاکنون که هیچکدام از دولتها نتوانستهاند از ظرفیتهای موجود استفاده کنند. ما اگر صادرات را محدود کنیم، در اصل به کمیت و کیفیت اقلام کشاورزی ضربه زدهایم.
این کارشناس تجارت خارجی گفت: این ضربه به کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی به خصوص در زمینه صیفیجات شدیدتر است، زیرا بازار خوبی در روسیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس در این رابطه به وجود آمده بود که با این تصمیم از بین خواهد رفت.
غفوری فرد در پاسخ به این سوال که با وضع عوارض برای این محصولات، انگیزه کشاورزان برای تولید آنها به مرور زمان کم میشود؛ با این شرایط در آینده امکان کمبود این محصولات وجود دارد؟ گفت: طبیعتا وقتی انگیزه کشاورز از بین برود، کیفیت و کمیت محصولات نیز کاهش پیدا میکند. اول باید زیرساختهای صادراتی ما به گونهای باشد، که صادرات بتواند بخشی از نیازهای کشاورز که تولید کننده اصلی است را تامین کند. اینطور نباشد که با این تعرفهها، این سود صادراتی، به دست واسطهها برسد. باید به گونهای تدبیر شود که سود حاصل از صادرات، به دست کشاورز برسد.
وی افزود: اگر بتوانیم شبکه و سطح محصولات صادراتی را افزایش دهیم، ناخودآگاه هم کیفیت و هم کمیت محصولات داخلی نیز افزایش پیدا میکند. یعنی کشاورز، چون میخواهد با استانداردهای بین المللی محصولاتش را صادر کند، به تدریج کیفیت و میزان تولید خود را هم افزایش میدهد.
این کارشناس تجارت خارجی همچنین در پاسخ به این سوال که وقتی برای اولین بار برای گوجه فرنگی عوارض وضع شد، قیمت آن تا ۴۰ هزار تومان هم افزایش پیدا کرد، پس امکان دارد سال آینده با اعمال این عوارض قیمتها افزایش پیدا کند؟ اظهار کرد: اگر به چنین موضوعاتی به صورت سیستماتیک نگاه نشود این اتفاق رخ میدهد و تجربه تلخ گذشته دوباره تکرار میشود. اگر این قیمت ۴۰ هزار تومانی گوجه فرنگی را بررسی کنید، متوجه میشوید که ما به التفاوت این قیمت و سود آن، به دست کشاورز نرسیده و به جیب واسطهها رفته است. اگر ما یک نگاه سیستماتیک ایجاد کنیم و بتوانیم مسیرهای تولید تا صادرات و تولید تا بازارهای داخلی را از یکدیگر تمایز دهیم و کشاورز هم از منافع صادرات بهرمند شود و بداند که بازار داخل را هم از دست نمیدهد دیگر شاهد چنین جهش قیمتی نخواهیم بود.
غفوری فرد در پاسخ این سوال که چرا وزارت جهاد کشاورزی برای محصولاتی مثل پسته که نسبت به هندوانه آب بسیار بیشتری مصرف میکنند عوارض وضع نمیکند، افزود: به سخنان مقام معظم رهبری در نمایشگاه اخیر با آقای ساداتی نژاد توجه کنید. ایشان یک جمله به آقای ساداتی نژاد گفتند؛ اینکه شما آمار و ارقام درست ندارید. این حرفی بود که رهبر مملکت، به شخص اول اجرایی در حوزه کشاورزی گفتند. این قابل تعمیم به تمام حوزههاست. وقتی ما نمیدانیم یا نمیخواهیم بدانیم که پسته یا سایر محصولات چقدر آب مصرف میکنند یا هندوانه چقدر آب مصرف میکند و اینکه آن را در سبد تراز خارجی قرار نمیدهیم تا ببینیم چه وزنی پیدا میکند، عملا با موضوع برخورد سلیقهای میشود.
بنا بر این گزارش، اخیرا وزارت جهاد کشاورزی در اقدامی بحث بر انگیز برای ۷ محصول جالیزی عوارض صادراتی وضع کرده است. این عوارض بسیار سنگین، صادرات آنها را محدود میکند و ضربه بزرگی به جایگاه صادراتی ایران میزند.
گفتگو از ندا زارعی