گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو: از سال ۲۰۱۱، جنگ در سوریه به یکی از پیچیده‌ترین بحران‌های منطقه‌ای تبدیل شده است؛ بحرانی که با ظهور گروه‌های مسلح متنوع و رقابت‌های بین‌المللی پیچیدگی بیشتری یافته است. این گروه‌ها که در ابتدا برای سرنگونی دولت بشار اسد متحد شدند، اکنون درگیر نزاع‌های داخلی بر سر قدرت، منابع و اختلافات ایدئولوژیک هستند.
رقابت گروه‌های مسلح؛ اتحاد موقت و تضاد دائمی
هدف اولیه اکثر گروه‌های مسلح، براندازی دولت بشار اسد بود؛ اما این اتحاد موقت، با توجه به وابستگی‌های متضاد به بازیگران خارجی و تفاوت در اهداف و ایدئولوژی‌ها، بسیار شکننده بوده است. پس از سرنگونی احتمالی اسد، سناریوی لیبیاییِ سقوط حکومت معمر قذافی ممکن است در سوریه تکرار شود، جایی که گروه‌های مسلح به‌سرعت علیه یکدیگر وارد جنگ شدند.
پراکندگی گروه‌ها و منافع متضاد
"معارضان سوری" شامل گروه‌های سکولار، سلفی، قبیله‌ای و کُردی هستند که هر یک با حمایت کشورهای مختلف فعالیت می‌کنند.
نمونه‌هایی از این گروه‌ها:
گروه‌های تحت حمایت ترکیه: مانند "ارتش ملی سوریه" که اهداف آن عمدتاً تحت تأثیر اولویت‌های ژئوپلیتیکی ترکیه قرار دارد.
گروه‌های اسلامی: که در تلاش‌اند میان اصول دینی و حکمرانی تعادل ایجاد کنند.
گروه‌های افراطی: مانند هیئت تحریر الشام که علی‌رغم تلاش برای جدا کردن خود از القاعده، همچنان به دنبال ایجاد حکومتی سختگیرانه هستند.
نمونه‌های تاریخی درگیری‌های داخلی
تاریخ نشان داده که رقابت و نزاع میان گروه‌های مختلف سوری همواره پررنگ بوده است. نمونه‌هایی از این درگیری‌ها عبارتند از:
درگیری ارتش آزاد سوریه و جبهه النصره (۲۰۱۲-۲۰۱۳): درگیری‌هایی در گذرگاه‌های مرزی با ترکیه.
نبرد با جبهه ثوار سوریه و حرکت حزم (۲۰۱۴-۲۰۱۵): این نبردها به‌ویژه در مناطق ادلب و حلب رخ داد.
جنگ‌های ۲۰۱۷: درگیری‌های خونین میان هیئت تحریر الشام و گروه احرار الشام.
نزاع‌های سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹: جنگ‌هایی میان هیئت تحریر الشام و گروه‌هایی مانند جبهه نورالدین الزنکی در شمال حلب.
عوامل اصلی درگیری‌های داخلی در سوریه
چهار عامل کلیدی در شکل‌گیری و تداوم درگیری‌های داخلی سوریه نقش دارند:
اختلافات ایدئولوژیک: تفاوت‌های فکری میان گروه‌های سلفی، سکولار و قوم‌گرا که مانع همکاری‌های بلندمدت شده است.
رقابت بر سر منابع: منابع محدود مانند آب، غذا و انرژی، انگیزه‌ای قوی برای درگیری میان گروه‌ها است.
مداخله خارجی: حمایت کشورهای خارجی از گروه‌های مختلف، شکاف‌ها را عمیق‌تر کرده است.
انتقام‌جویی: سال‌ها خشونت و کینه‌های قدیمی احتمال وقوع درگیری‌های انتقامی را افزایش می‌دهد.
آینده سوریه در سایه اختلافات ایدئولوژیک و منافع متضاد بین گروه‌های مسلح، همچنان مبهم است. اگرچه سقوط احتمالی بشار اسد ممکن است به عنوان پایانی بر دوره‌ای از بحران تلقی شود، اما در واقع می‌تواند نقطه آغاز دور تازه‌ای از درگیری‌های داخلی باشد. بدون یک راه‌حل جامع بین‌المللی و توافق بر سر تقسیم قدرت، سوریه در مسیر آشفتگی‌های بیشتر قرار خواهد گرفت.