گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو - سیدمصطفی موسوی نژاد: انجمن صنایع لوازم خانگی ایران نام جدید تشکلی است که بیش از سه دهه فعالیت را در کارنامه خود ثبت کرده است. این تشکل بصورت صنفی، غیر تجاری، غیر انتفاعی و بهمنظور پیشرفت امور صنعتی، تولیدی و حرفهای و بهبود فرآوردههای صنایع لوازم خانگی، تحت نظارت اتاق ایران فعالیت میکند. از اینرو در خدمت دکتر حبیبالله انصاری، دبیر کل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران بودیم تا با آخرین دستاوردها و فعالیتهای این انجمن بیشتر آشنا شویم.
در مورد تاریخچه شروع به کار این انجمن و مهمترین اهداف پیش روی آن بفرمایید.
این تشکل در سال ۱۳۵۸ فعالیت خود را با حضور قدیمیترین پیشکسوتان صنعت لوازم خانگی کشور، با نام شورای سازندگان وسایل گازسوز و سیلندر گاز مایع آغاز کرد و در سال ۱۳۶۱ به صورت رسمی و قانونی تاسیس و در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران ثبت شد. بعد از گذشت چند سال اکنون از سال ۱۳۸۸ با نام انجمن صنایع لوازم خانگی ایران فعالیت میکند. از مهمترین فعالیتهای انجمن، برگزاری چندین و چند نمایشگاه مرتبط با حوزه صنایع لوازم خانگی، برگزاری 120 دوره آموزشی، بازنگری در استاندارد برخی وسایل، انتشار 337 شماره ماهنامه با نام «پیک شورا»، انتشار 7 جلد کتاب آموزشی و پژوهشی، برگزاری همایشهای تخصصی و گردهمآیی و انعقاد تفاهمنامههای متعدد با نهادهای مختلف بوده است.
تولیدکنندگان لوازم خانگی و صنایع وابسته، تولیدکنندگان قطعات مربوط به صنایع لوازم خانگی و توزیع کنندگان گاز مایع سه گروه عمدهای هستند که با انجمن ما همکاری میکنند.
در حوزه حمایت از تولید داخل اوضاع به چه شکل است؟ فعالیتی داشتهاید؟
آنچه من از همان ابتدا به دنبالش بودم این بود که قطعهسازان ما باید به این پتانسیل برسند که همه قطعات لوازم خانگی را در داخل تولید کنند. در گذشته، عمده قطعات لوازم خانگی ایران از خارج وارد میشد. اما با برنامهریزیهایی که صورت پذیرفت امروز تنها قطعهای که در داخل تولید نمیکنیم کمپرسور یخچال است. دو کارخانه داخلی داشتیم که تعطیل شد، علت آن هم ساختار آن کارخانجات بود که به شکل دولتی اداره میشد. هر مدیرعاملی آمد به جیب خودش نگاه کرد. این کارخانجات نمیتوانستند بدلیل کیفیت پایین نیازهای کارخانجات ما را تامین کنند.
در بدترین شرایط دولتیسازی به سمت خصوصیسازی حرکت کردم، اساسنامه را نوشتم و نامه آنرا به تمام نمایندگان مجلس فرستادم، در دورانی که معتقد بودند حتی بستنیفروشی لب خیابان باید دولتی شود. امروز برخی از صنایع ما در دنیا حرف اول را میزند، صنایع چینی تولید داخل در دنیا حرف برای گفتن دارد، در صنعت کریستال هم به همین ترتیب است. در زمینه صنایع انرژیبر هم ما خیلی پیشرفتیم. هر چند هنوز در برخی صنایع راه زیادی برای رفتن داریم، همچنان باید تلاش کرد تا پیش رفت. اما با قدرت میگویم امروز در ایران اگر عدهای بگذارند و واردات بیرویه انجام ندهند، مردم ما با همین تولید داخل میتوانند همه لوازم منزلشان را تهیه کنند.
در وزارت صنعت، معدن و تجارت لیستی تهیه شده است که مدعی هستند هر کالایی در آن لیست قرار بگیرد، واردات آن به داخل کشور ممنوع میشود. اما شما میفرمایید همچنان واردات صورت میگیرد. آیا شما در این حوزه پیگیر هستید؟اعتراضی داشتهاید؟
مگر میشود اعتراضی نکرده باشیم؟ اما این اعتراضات به کجا میرسد؟ نزدیک یک ماه پیش خبردار شدم که در یک فروشگاه در شهرک اکباتان یکسری ظروف چینی ترک میفروشند و جایزه خرید آن را یک اتومبیل خارجی فوقالعاده لوکس گذاشتهاند. شخصا مراجعه کردم و شرایط را مشاهده کردم. کیفیت بلورجات هم پایینتر از تولیدات داخل ما بود. از دیدن این صحنه اشکم درآمد. نه تنها واردات رخ میدهد بلکه اینگونه تبلیغ هم میکنند و برای فروش چینی ترک جایزه میگذارند. انگار نه انگار امسال، سال سوم اقتصاد مقاومتی است.
علاوه بر واردات مشکل بعدی قاچاق است. چندی پیش 50 کانتینر کالای قاچاق گرفتند که جلوی کانتینر قطعه گذاشته بودند چرا که عوارض قطعه 7% است و پشت سر آن یخچال بود چرا که عوارضش 76% است. این را گرفتند، اعلام هم کردند، اما چه شد؟ برگرداندند؟ معدوم کردند؟ قانون یک طرف قضیه است اما اجرا یک طرف دیگر قضیه است.
برای کیفیسازی صنایع نیاز داریم تا واحدهای بزرگ تشکیل شود. واحدهای کوچک با تیراژ پایین نمیتوانند محصولات با کیفیت تولید کنند و توان رقابت را ندارند. مجتمعهای بزرگ واحدهای تحقیق و توسعه تشکیل میدهند و کیفیت محصولاتشان را بالا میبرند.
از سوی دیگر ما باید فرهنگسازی کنیم. مردم ما نباید به خرید کالای خارجی افتخار کنند. باید هزینه تبلیغات را برای لوازم تولید داخل کاهش دهیم. بیلبوردهایی که شهرداری برای تبلیغ نمایشگاهها به آن نیاز داریم متاسفانه بین دلالها به مزایده میگذارد.
بزرگترین مشکلات حوزه صنایع لوازم خانگی چیست؟ چرا هر روز خبر تعطیلی یک واحد تولیدی در این زمینه به گوش میرسد؟
اولین مشکل این حوزه سود تسهیلات بانکی است. سود تسهیلاتی که در اختیار تولیدکنندگان قرار میگیرد، چیزی بین 20 الی 32 درصد است. کشورهای پیشرفته تسهیلاتی با سود زیر 4% در اختیار صنایع خود قرار میدهند. این میزان سودی که ما از صنایع میگیریم غیر معقول است.
مسئله دوم مالیات است. در همه دنیا مالیات بر ارزش افزوده از مصرفکننده گرفته میشود اما در ایران از تولیدکننده دریافت میشود.
مشکل سوم بحث واردات بیرویه است که در بازار به شدت محسوس است. این واردات هم متاسفانه شامل کالاهای با کیفیت نمیشود.
مسئله چهارم ماجرای قاچاق است. قاچاق که آمار ندارد که دولت مدعی است نصف شده است. این باید خود را در بازار نشان بدهد.
مشکل پنجم نرخ ارز است. بخشی از مواد اولیه از خارج وارد میشود و ما وابستگی به نرخ ارز داریم. این امر صادرات را نیز تحتالشعاع قرار میدهد.
مسئله ششم، مشکل عدم ثبات در تعرفههاست. این را من در ستاد مبارزه با قاچاق ارز و کالا گفتم. تعرفهها در ترکیه فقط سالی سه بار تغییر میکند.
همچنین برخی قوانین ما نیاز به بررسی و اصلاح دارد.
سال گذشته طرحی از سوی بانک مرکزی در مورد خرید کالای ایرانی با کارتهای اعتباری ارائه شد، این طرح به کجا رسید؟ آیا کمکی به رکود در حوزه لوازم خانگی کرد؟
در آخرین جلسهای که در آن مورد داشتیم، وزارت صنعت، معدن و تجارت به شدت پیگیر آن بود که این طرح اجرا شود. قرار بر این بود که به هر فردی 10 میلیون تومان با تسهیلات 12% بابت خرید لوازم خانگی داده شود. همچنین قرار شد که فقط از اجناس و لوازم خانگی ایرانی خریداری شود. هنوز چهار یا پنج روز از این خبر نگذشته بود که بانک مرکزی اعلام کرد میتوانند لوازم خانگی خارجی هم بخرید. من همان موقع اعتراض کردم. صدای اعتراضها کم کم بلند شد، لذا چند مدت این طرح مسکوت ماند. سپس آمدند برای طرح محدودیت ایجاد کردند. گفتند فقط سه قشر از مردم حق استفاده از این کارتهای اعتباری را دارند. سپس میزان مبلغ وام را نیز به 6 میلیون تومان کاهش دادند. لازم است که بررسی شود همان کارتهای اعتباری نیز به چه کسانی داده شد. اما در وامهای خودرو دیدیم که چقدر اعتبار داده شد، آن هم با مبلغ 25 میلیون تومان.
نظر شما در مورد مناطق آزاد و اثر آن بر صنعت لوازم خانگی چیست؟
مناطق آزاد ما نتوانستند آن هدف اصلی را که قرار بود دریچه صادرات کشور شوند، بوجود آورند. این مناطق تبدیل به درگاه وارداتی کشور و یا حتی قاچاق شده است. مناطق آزاد کمکی به صنعت نکرد. نه تنها به توسعه صنعت کمکی نکرد، بلکه باعث بوجود آمدن موانعی نیز شد.