به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، یکی از خصلت‌های زیبای مردان الهی موضوع مدارا و تحمل دیگران است. این خصلت در گروی ویژگی صبر است. یعنی هر اندازه صبر انسان افزایش یابد میزان مدارای او نسبت به بدخلقی و بدرفتاری اطرافیان بیشتر می‌شود؛ از این جهت مدارا در لغت به معنای ملاطفت، نرمی و ملایمت آمده است.
اهمیت مدارا تا جایی است که رسول گرامی اسلام (ص) در حدیثی فرمودند: «پروردگارم همان گونه که مرا به انجام واجبات فرمان داده، به مدارا کردن با مردم نیز فرمان داده است؛ أَمَرَنى رَبّى بِمُداراةِ النّاسِ کَما أَمَرَنى بِأَداءِ الفَرائِضِ» (کافی (ط-الاسلامیه) ج. ۲، ص. ۱۱۷) شاید کلیدواژه قرآنی عفو و زیبا سخن گفتن در آیات قرآن ناظر بر مسئله مدارا باشد. خداوند در آیه ۱۹۹ سوره اعراف می‌فرماید: «خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِین؛ عفو و گذشت را پیشه کن و به کار پسندیده فرمان بده و از نادانان روى بگردان».
امام رضا (ع) ضمن تفسیر آیاتی از قرآن و با اشاره به آیه ۱۹۹ سوره اعراف، یکی از خصلت‌های مؤمنان را مدارای با مردم معرفی کرده و فرمود: «تا سه خصلت در مؤمن نباشد مؤمن واقعى نشود. یک راه و روش از پروردگارش و یک روش از پیغمبرش و یک روش از امامش». تا آنجا که فرمود: «و، اما روشى که از پیغمبرش باید داشته باشد مدارا کردن با مردم است که خداوند عز و جل پیغمبر خود را به مدارا با مردم مأمور کرد و فرمود: «خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِین؛ گذشت داشته باش و مردم را به نیکى وادار و از نادانان روى بگردان» (الخصال، ج۱، ص. ۸۲)
یکی دیگر از آیاتی که حاکی از مدارا نسبت به مردم است، آیه ۱۳۴ سوره آل‌عمران است. خداوند در این آیه وقتی از ویژگی متقین سخن به میان می‌آورد، می‌فرماید: «الَّذینَ یُنْفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ الْکاظِمینَ الْغَیْظَ وَ الْعافینَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنین؛ آنان که در گشایش و تنگ دستى انفاق مىکنند و خشم خود را فرو مىبرند و از [ خطاهاىِ]مردم مىگذرند؛ و خدا نیکوکاران را دوست دارد.»
نقل است مردى از اقوام امام سجاد علیه‌السلام در برابر آن حضرت ایستاد و سخنان تندى به ایشان گفته و دشنامش داد. حضرت پاسخش نگفت تا آن مرد رفت؛ و، چون از نزد آن حضرت رفت، امام علیه‌السلام به همنشینان خود فرمود: آنچه این مرد گفت: شما شنیدید؟ اکنون دوست دارم همراه من بیایید تا نزد او برویم و پاسخ مرا به او بشنوید؟ گفتند مىآییم و ما دوست داریم تو هم پاسخ او را بگویى و ما هم (آنچه می‌توانیم) باو بگوییم. پس آن جناب به راه افتاد در حالی که این قسمت از آیه ۱۳۴ سوره آل‌عمران را می‌خواند: «وَ الْکاظِمینَ الْغَیْظَ وَ الْعافینَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنین».
پس ما (از خواندن این آیه) دانستیم چیزى به نخواهد گفت: (راوى) ادامه می‌دهد آن حضرت بیرون آمد تا به خانه آن مرد رسید؛ پس صدا زده فرمود: به او بگویید على بن الحسین است. پس آن مرد در حالى که آماده شرارت بود از خانه بیرون آمد و شک نداشت که آن جناب براى تلافى آنچه از او سر زده آمده است. پس على بن الحسین به فرمود: اى برادر تو اندک زمانى پیش از این نزد من آمدى و آنچه خواستى به من گفتى. پس اگر آنچه گفتى در من هست، هم اکنون من از خداوند براى آن چیز‌ها آمرزش می‌خواهم و اگر چیزى به من گفتى که در من نیست، پس خدا ترا بیامرزد. راوى می‌گوید آن مرد (که چنین دید) میان دیدگان آن حضرت را بوسید و گفت: بله من چیزى که در تو نبود به تو گفتم و من بدان چه گفتم سزاوارترم. راوى حدیث گوید آن مرد حسن بن حسن بود. (الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج۲، ص. ۱۴۵)
بنابراین مدارا نقش بسیار سازنده‌ای در زندگی خانوادگی و اجتماعی انسان دارد. در امان ماندن دین و دنیا، سرازیر شدن خیر و برکت، پایداری دوستی و صمیمیت، پوشیده ماندن عیوب، از بین رفتن کینه و دشمنی و... از آثار و برکات رفق و مدارا است.
اهمیت مدارا تا جایی است که رسول گرامی اسلام (ص) در حدیثی فرمودند: «پروردگارم همان گونه که مرا به انجام واجبات فرمان داده، به مدارا کردن با مردم نیز فرمان داده است؛ أَمَرَنى رَبّى بِمُداراةِ النّاسِ کَما أَمَرَنى بِأَداءِ الفَرائِضِ» (کافی (ط-الاسلامیه) ج. ۲، ص. ۱۱۷) شاید کلیدواژه قرآنی عفو و زیبا سخن گفتن در آیات قرآن ناظر بر مسئله مدارا باشد. خداوند در آیه ۱۹۹ سوره اعراف می‌فرماید: «خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِین؛ عفو و گذشت را پیشه کن و به کار پسندیده فرمان بده و از نادانان روى بگردان».
امام رضا (ع) ضمن تفسیر آیاتی از قرآن و با اشاره به آیه ۱۹۹ سوره اعراف، یکی از خصلت‌های مؤمنان را مدارای با مردم معرفی کرده و فرمود: «تا سه خصلت در مؤمن نباشد مؤمن واقعى نشود. یک راه و روش از پروردگارش و یک روش از پیغمبرش و یک روش از امامش». تا آنجا که فرمود: «و، اما روشى که از پیغمبرش باید داشته باشد مدارا کردن با مردم است که خداوند عز و جل پیغمبر خود را به مدارا با مردم مأمور کرد و فرمود: «خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِین؛ گذشت داشته باش و مردم را به نیکى وادار و از نادانان روى بگردان» (الخصال، ج۱، ص. ۸۲)
یکی دیگر از آیاتی که حاکی از مدارا نسبت به مردم است، آیه ۱۳۴ سوره آل‌عمران است. خداوند در این آیه وقتی از ویژگی متقین سخن به میان می‌آورد، می‌فرماید: «الَّذینَ یُنْفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ الْکاظِمینَ الْغَیْظَ وَ الْعافینَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنین؛ آنان که در گشایش و تنگ دستى انفاق مىکنند و خشم خود را فرو مىبرند و از [ خطاهاىِ]مردم مىگذرند؛ و خدا نیکوکاران را دوست دارد.»
نقل است مردى از اقوام امام سجاد علیه‌السلام در برابر آن حضرت ایستاد و سخنان تندى به ایشان گفته و دشنامش داد. حضرت پاسخش نگفت تا آن مرد رفت؛ و، چون از نزد آن حضرت رفت، امام علیه‌السلام به همنشینان خود فرمود: آنچه این مرد گفت: شما شنیدید؟ اکنون دوست دارم همراه من بیایید تا نزد او برویم و پاسخ مرا به او بشنوید؟ گفتند مىآییم و ما دوست داریم تو هم پاسخ او را بگویى و ما هم (آنچه می‌توانیم) باو بگوییم. پس آن جناب به راه افتاد در حالی که این قسمت از آیه ۱۳۴ سوره آل‌عمران را می‌خواند: «وَ الْکاظِمینَ الْغَیْظَ وَ الْعافینَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنین».
پس ما (از خواندن این آیه) دانستیم چیزى به نخواهد گفت: (راوى) ادامه می‌دهد آن حضرت بیرون آمد تا به خانه آن مرد رسید؛ پس صدا زده فرمود: به او بگویید على بن الحسین است. پس آن مرد در حالى که آماده شرارت بود از خانه بیرون آمد و شک نداشت که آن جناب براى تلافى آنچه از او سر زده آمده است. پس على بن الحسین به فرمود: اى برادر تو اندک زمانى پیش از این نزد من آمدى و آنچه خواستى به من گفتى. پس اگر آنچه گفتى در من هست، هم اکنون من از خداوند براى آن چیز‌ها آمرزش می‌خواهم و اگر چیزى به من گفتى که در من نیست، پس خدا ترا بیامرزد. راوى می‌گوید آن مرد (که چنین دید) میان دیدگان آن حضرت را بوسید و گفت: بله من چیزى که در تو نبود به تو گفتم و من بدان چه گفتم سزاوارترم. راوى حدیث گوید آن مرد حسن بن حسن بود. (الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج۲، ص. ۱۴۵)
بنابراین مدارا نقش بسیار سازنده‌ای در زندگی خانوادگی و اجتماعی انسان دارد. در امان ماندن دین و دنیا، سرازیر شدن خیر و برکت، پایداری دوستی و صمیمیت، پوشیده ماندن عیوب، از بین رفتن کینه و دشمنی و... از آثار و برکات رفق و مدارا است.
ارسال نظرات