مجمع عمومی سازمان ملل از سال ۱۹۹۹ قطعنامهای را تصویب کرد که به موجب آن هفتهای از سال تحت عنوان هفته جهانی فضا انتخاب شد.
به گزارش خبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو؛ فاطمه صائبی صفت- هدف از انتخاب این هفته، ترویج و توسعه دانش فضایی و آشنا کردن مردم با نقش فناوری فضایی در زندگی انسانها روی زمین است. در واقع این هفته حد فاصل دو رویداد بزرگ فضایی در تاریخ است. چهارم اکتبر ۱۹۵۷ اسپوتنیک ۱، نخستین ماهواره جهان توسط اتحاد جماهیر شوری به فضا پرتاب شد و دهم اکتبر ۱۹۶۷ نیز نخستین معاهده استفاده صلحآمیز از فضای ماورای جو در سازمان ملل به امضا رسید.
هفته جهانی فضا یا WSW بزرگترین رویداد فضایی سالانه در جهان به شمار میرود. در سال ۲۰۱۵، از بیش از هزار و ۸۰۰ رویداد در ۷۳ کشور مختلف جهان در زمینه فضا و کاوش در فضا تجلیل شد. این رویدادها شامل رویدادهای دولتی، نمایشگاهها، فعالیتهای مدرسهای و همچنین فعالیتهای ویژه در سیاره زمین در سرتاسر جهان است.
گفتنی است که هر ساله، هیات مدیره انجمن جهانی هفته فضایی شعار و موضوعی برای این هفته تعیین میکند که هدف از آن هدف از آن، همسو کردن فعالیتها و برنامههای گروههای مختلف در سراسر جهان، در راستای هدفی مشترک است.
شعارهای مراسم هفته جهانی فضا از ابتدا تاکنون عبارتند از: سال ۲۰۰۰: آغاز هزاره فضایی سال ۲۰۰۱: الهام از فضا سال ۲۰۰۲: فضا و زندگی روزمره سال ۲۰۰۳: فضا؛ افقی فراتر از زمین سال ۲۰۰۴: فضا برای توسعه پایدار سال ۲۰۰۵: اکتشاف و تخیل سال ۲۰۰۶: فضا برای نجات زندگی سال ۲۰۰۷: پنجاه سال در فضا سال ۲۰۰۸: کاوش در جهان سال ۲۰۰۹: فضا برای آموزش سال ۲۰۱۰: اسرار جهان هستی سال ۲۰۱۱: ۵۰ سال انسان در فضا سال ۲۰۱۲: فضا برای ایمنی و امنیت انسانها سال ۲۰۱۳: کاوش مریخ، شناخت زمین سال ۲۰۱۴: فضا؛ راهنمای راه سال ۲۰۱۵: اکتشاف سال ۲۰۱۶: سنجش از دور؛ توانمندسازی آینده سال ۲۰۱۷: کاوش در جهانهای جدید در فضا
قابل ذکر است که بیشتر رویدادهای هفته جهانی فضا روی برنامههای اکتشاف انسان از فضا به اضافه اکتشافات مهم اخیر در زمینه شناخت سیارات شبیه انسان در نزدیکی منظومه شمسی است.
اما سال گذشته، شعار این هفته کمی متفاوتتر از سالهای پیش بود. انجمن هفته جهانی فضا مضمون سال گذشته را «فضا جهان را متحد میکند» گذاشت. سازمان ملل در این راستا موضوع UNISPACE+۵۰ را مطرح کرد که یک گردهمایی تاریخی از رهبران فضا در جهان است. هدف از این گردهمایی همکاری بین سازمانهای فضایی و همچنین کشورهایی است که اخیرا گامهایی را در زمینه اکتشافات فضایی برداشتهاند.
اما شعار امسال این هفته جهانی، «ماه: دروازهای به روی ستارگان» تعیین شده و قرار است که ۵ هزار رویداد توسط ۸۰ کشور برگزار شود. به طور کلی، امسال تمرکز بسیار زیادی روی ماه شده است. زیرا به غیر از اینکه امسال سالگرد پنجاهمین سال فرود آپولو ۱۱ روی ماه و نخستین گامهای انسان روی این سیاره است، سازمان فضایی اروپا عنوان «دهکده ماه» را مطرح کرده است و در این راستا بسیاری از کشورها برنامههای خاص خود را برای سفر به ماه دارند و در این مسیر حتی شرکتهای بزرگ نیز وارد عمل شدهاند و این موضوع را به یک موضوع تجاری تبدیل کردهاند.
اما اگر دوباره برگردیم به فرود آپولو ۱۱ روی ماه، این رویداد تاریخی مردم را جلوی صفحه سیاه و سفید تلویزیونها به وجد آورد و در واقع پیشدرآمدی برای دوره جدید زندگی انسان بود و انسان برای نخستین بار در تاریخ ۲۰۰ هزار ساله حضورش روی کره زمین متوجه شد که به غیر از زمین میتواند روی سیارههای دیگر نیز قدم بردارد.
با این حال، هماکنون اولین کسی که پا روی ماه گذاشت، آخرین شخص نیز بود و از آن روز به بعد، دانشمندان به جای فرستادن انسانها به فضا از روباتها، تلسکوپهای فضایی برای ماموریتهای فضایی استفاده کردند و از انسان فقط در ماموریتهای مدار پایینی زمین یا LEO بهره بردند. LEO شامل پروژههایی مانند برنامه شاتل فضایی، میر، ایستگاه فضایی چین و ایستگاه فضایی بینالمللی میشود.
در حالی که مریخ هدف نهایی دانشمندان است، اما بسیاری تصدیق میکنند که ماه نقش مهمی در تلاشهای بعدی انسان برای کشف بقیه منظومه شمسی ایفا میکند و دانشمندان سعی دارند سوالاتی را پاسخ دهند نظیر اینکه آیا میتوان به ماه به عنوان یک منبع مواد مورد نیاز برای تجهیزات و سوخت (به جای زمین) استفاده کرد یا خیر و آیا میتوان به ماه به عنوان یک پایگاه تجاری یا توقف در مسیر به سوی مریخ نگاه کرد.