به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، مدت‌هاست شیب قیمت‌ها در بازار خودرو صعودی‌ست، اگرچه پس از امید‌هایی که به رفع موانع تولید خودرو از سوی دولت بسته شده بود، انتظار می‌رفت عرضه نیز در بازار افزایش یابد و در نتیجه آن، قیمت‌ها کاهشی شوند، اما با این حال، خودروسازان همچنان نتوانسته یا نخواسته‌اند، تولیدات مورد ادعای وزیر صمت را به بازار عرضه کرده و روند قیمت‌ها را اصلاح کنند.
همین امر، بازار را در رکود عمیقی فرو برده و معاملات به شدت کاهش یافته است. اکنون با نزدیک‌شدن به هفته‌های پایانی سال و آغاز فصل سنتی خرید و فروش خودرو انتظار می‌رود بازار تا حدی شاهد رونق معاملات باشد. اما در همین حال برخی کارشناسان نیز بر این باورند که در صورت تداوم همین شرایط عرضه، نرخ خودرو نه تنها کاهشی نخواهد شد بلکه ممکن است مجددا با افزایش چشمگیری مواجه شود.
وزارت صنعت، معدن و تجارت از سال گذشته اعلام کرد از این پس نرخ‌گذاری خودرو بر اساس فرمول پنج درصد زیر قیمت بازار خواهد بود. این پیشنهاد که از مدت‌ها قبل از سوی خودروسازان به وزارت صمت ارائه شده بود، مورد استقبال آنان قرار گرفت. در همین حال تولیدکنندگان خودرو و قطعات، با فشار بر وزارت صمت برای دریافت وجوه ریالی و ارزی، به بهانه افزایش تولید و تسویه بدهی‌ها، در سال گذشته چهار هزار میلیارد تومان و در سال جاری هفت هزار میلیارد تومان از دولت دریافت کردند.
در حالی که این مبالغ با هدف افزایش تولید پرداخت شده بود و قرار بود خودروسازان، تعهدات پیشین خود را نیز ایفا نمایند، آخرین آمار تولید منتشرشده از سوی وزارت صنعت نشان می‌دهد، تولید انواع سواری در هشت ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۲/۳۳ درصد کاهش داشته است. بر این اساس خودروسازان در دو ماه مهر و آبان سال جاری، مجموعا کمتر از ۱۰۰ هزار دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند.
این در حالی‌ست که نیاز سالانه بازار خودروی ایران، بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو برآورد می‌شود. در این میان باید توجه داشت که از این رقم تولید، چه میزان آن به بازار عرضه شده است؟ زیرا طرح‌های فروش فوری خودروسازان در ماه‌های گذشته نیز با حواشی زیادی روبرو بود. از آن جمله بسته‌شدن سایت در مدت‌زمان کوتاه و عدم ایفای تعهدات است. با تمام این اوصاف وزیر صمت به تازگی اظهار کرده است که خودروسازان همچنان در حال افزایش تولیدند و این روند در سال آینده نیز تداوم خواهد داشت، اما همین ادعا‌ها و اخبار نیز نتوانسته قیمت خودرو در بازار را در مسیر کاهش قرار دهد و معاملات همچنان دوره رکودی خود را سپری می‌کنند.
عرضه نامناسب از سوی خودروسازان
تا پیش از خروج آمریکا از برجام و ایجاد تلاطم در بازار‌های کشور، خودروسازان مدعی بودند که در بسیاری از عرصه‌های قطعه‌سازی و حتی برخی انواع خودرو، کاملا خودکفا شده‌اند. اما همین خودروسازان بودند که پس از افزایش نرخ ارز در تابستان سال گذشته، بنای ناسازگاری با بازار را گذاشته و خواستار افزایش قیمت خودرو و کاهش فاصله قیمت کارخانه تا بازار شدند. این اصرار‌ها در حالی صورت می‌گرفت که گفته می‌شد، برخی کانتر‌های فروش خودروسازان، در افزایش قیمت خودرو‌ها نقش داشته‌اند و دراین میان، شرکت خودروسازی توانسته است سود خوبی را از افزایش فاصله قیمت کارخانه و بازار به جیب بزند.
در همین حال، دست خودروسازان در قضیه خودکفایی نیز رو شده بود؛ زیرا اکنون به خاطر واردات مواد اولیه و قطعات، دستشان را برای دریافت ارز جلوی بانکی مرکزی دراز شده بود و حتی در جهت تامین منافع خود، به دولت فشار می‌آوردند. از منظر دیگر، بهانه خوبی به نام افزایش نرخ ارز برای افزایش قیمت خودرو نیز پیدا کرده بودند.
به هر روی فشار‌ها جواب داد و دولت دو مبلغ چهار هزار میلیارد تومانی و هفت هزار میلیارد تومانی را در طول این مدت، در اختیار آنان قرار داد. با این حال، این روند نیز به افزایش عرضه در بازار خودرو منجر نشد؛ زیرا خودروسازان هر روز به بهانه‌ای از عرضه تولیدات در بازار سر باز زدند. این شیوه همچنان نیز ادامه دارد و موجب افزایش چشمگیر قیمت خودرو‌های داخلی در بازار شده است.
به طوری که اکنون مدتی‌ست پایین‌ترین مدل تولیدات ایران خودرو یعنی پژو۴۰۵ گازسوز بالاتر از ۱۰۰ میلیون تومان در نوسان است! محصولات ساده و ارزان سایپا نظیر تیبا و ساینا نیز مدت‌هاست در بازه ۶۰ تا ۷۰ میلیون تومان در حرکتند. پراید نیز در آستانه ۶۰ میلیون تومان قرار گرفته و پژو ۲۰۶ تیپ ۲ ساده نیز به ۱۰۰ میلیون تومان نزدیک می‌شود. کارشناسان بازار خودرو، مهم‌ترین عامل گرانی خودرو و عدم ثبات و آرامش در این بازار را عرضه نامناسب خودرو از سوی خودروسازان می‌داند و بر این باورند که در صورتی که خودروسازان عرضه را افزایش دهند، بازار خودروی شب عید، روند کاهشی و باثباتی را پشت سر خواهد گذاشت.
تعمیق رکود در بازار خودرو
در کنار عدم عرضه مکفی خودرو از سوی خودروسازان، ممنوعیت واردات را نیز می‌توان به‌عنوان یکی دیگر از عوامل کمبود محصول در بازار و فشار بر سمت تقاضا به شمار آورد. در سال‌های گذشته و تا پیش از ممنوع‌شدن واردات خودرو، یک بخش بزرگ از نیاز بازار از طریق واردات پاسخ داده می‌شد. اما اکنون ممنوعیت واردات از یک سو و کاهش چشمگیر تولید و عرضه از سوی دیگر، قیمت‌ها را به طرز باور نکردنی افزایش داده است. این افزایش قیمت خودرو با کاهش قدرت خرید مردم نیز همراه شده است.
از همین رو بازار خودرو در حالی که روز‌های بی‌ثباتی را از سر می‌گذراند، وارد دوره رکود خود شده و این رکود در حال تعمیق نیز هست. با این حال برخی از فعالان این بازار نیز بر این باورند که نوسانات ارزی ناشی از رخداد‌های سیاسی اخیر نیز بر روند رشد قیمت‌ها اثرگذار بوده است. این در حالی‌ست که بانک مرکزی توانست نرخ ارز را به سرعت کنترل کرده و از اثرگذاری بر بازار‌های دیگر جلوگیری کند. به هر روی باید توجه داشت که ممکن است این شرایط پای سفته‌بازان را نیز به بازار باز کند.
همچنین در صورت تداوم این روند نمی‌توان به بازار شب عید چندان امیدوار بود. یک کارشناس بازار خودرو به «آرمان‌ملی» گفته است: اگر همه شرایط بازار به همین شکل ثابت بماند و عرضه خودرو هم افزایش پیدا نکند، مطمئن باشید که قیمت نه تنها بهتر از این نمی‌شود بلکه ممکن است بدتر هم بشود. مگر اینکه شرایطی به وجود بیاید که ما بتوانیم نرخ تولید را افزایش دهیم و بازار را بیش از ماه‌های گذشته پوشش دهیم و تغذیه کنیم.
حسن کریمی‌سنجری تاکید کرده است: اگر عرضه افزایش یابد و شرایط بهتری از لحاظ اقتصادی و سیاسی به وجود بیاید، شاید آن زمان بشود امیدوار بود که وضعیت بهتر می‌شود؛ وگرنه شاید در بهترین حالت بتوانیم بگوییم که قیمت در همین روند باقی بماند و انحراف منفی یا مثبت کمی داشته باشد.
همین امر، بازار را در رکود عمیقی فرو برده و معاملات به شدت کاهش یافته است. اکنون با نزدیک‌شدن به هفته‌های پایانی سال و آغاز فصل سنتی خرید و فروش خودرو انتظار می‌رود بازار تا حدی شاهد رونق معاملات باشد. اما در همین حال برخی کارشناسان نیز بر این باورند که در صورت تداوم همین شرایط عرضه، نرخ خودرو نه تنها کاهشی نخواهد شد بلکه ممکن است مجددا با افزایش چشمگیری مواجه شود.
وزارت صنعت، معدن و تجارت از سال گذشته اعلام کرد از این پس نرخ‌گذاری خودرو بر اساس فرمول پنج درصد زیر قیمت بازار خواهد بود. این پیشنهاد که از مدت‌ها قبل از سوی خودروسازان به وزارت صمت ارائه شده بود، مورد استقبال آنان قرار گرفت. در همین حال تولیدکنندگان خودرو و قطعات، با فشار بر وزارت صمت برای دریافت وجوه ریالی و ارزی، به بهانه افزایش تولید و تسویه بدهی‌ها، در سال گذشته چهار هزار میلیارد تومان و در سال جاری هفت هزار میلیارد تومان از دولت دریافت کردند.
در حالی که این مبالغ با هدف افزایش تولید پرداخت شده بود و قرار بود خودروسازان، تعهدات پیشین خود را نیز ایفا نمایند، آخرین آمار تولید منتشرشده از سوی وزارت صنعت نشان می‌دهد، تولید انواع سواری در هشت ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۲/۳۳ درصد کاهش داشته است. بر این اساس خودروسازان در دو ماه مهر و آبان سال جاری، مجموعا کمتر از ۱۰۰ هزار دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند.
این در حالی‌ست که نیاز سالانه بازار خودروی ایران، بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو برآورد می‌شود. در این میان باید توجه داشت که از این رقم تولید، چه میزان آن به بازار عرضه شده است؟ زیرا طرح‌های فروش فوری خودروسازان در ماه‌های گذشته نیز با حواشی زیادی روبرو بود. از آن جمله بسته‌شدن سایت در مدت‌زمان کوتاه و عدم ایفای تعهدات است. با تمام این اوصاف وزیر صمت به تازگی اظهار کرده است که خودروسازان همچنان در حال افزایش تولیدند و این روند در سال آینده نیز تداوم خواهد داشت، اما همین ادعا‌ها و اخبار نیز نتوانسته قیمت خودرو در بازار را در مسیر کاهش قرار دهد و معاملات همچنان دوره رکودی خود را سپری می‌کنند.
عرضه نامناسب از سوی خودروسازان
تا پیش از خروج آمریکا از برجام و ایجاد تلاطم در بازار‌های کشور، خودروسازان مدعی بودند که در بسیاری از عرصه‌های قطعه‌سازی و حتی برخی انواع خودرو، کاملا خودکفا شده‌اند. اما همین خودروسازان بودند که پس از افزایش نرخ ارز در تابستان سال گذشته، بنای ناسازگاری با بازار را گذاشته و خواستار افزایش قیمت خودرو و کاهش فاصله قیمت کارخانه تا بازار شدند. این اصرار‌ها در حالی صورت می‌گرفت که گفته می‌شد، برخی کانتر‌های فروش خودروسازان، در افزایش قیمت خودرو‌ها نقش داشته‌اند و دراین میان، شرکت خودروسازی توانسته است سود خوبی را از افزایش فاصله قیمت کارخانه و بازار به جیب بزند.
در همین حال، دست خودروسازان در قضیه خودکفایی نیز رو شده بود؛ زیرا اکنون به خاطر واردات مواد اولیه و قطعات، دستشان را برای دریافت ارز جلوی بانکی مرکزی دراز شده بود و حتی در جهت تامین منافع خود، به دولت فشار می‌آوردند. از منظر دیگر، بهانه خوبی به نام افزایش نرخ ارز برای افزایش قیمت خودرو نیز پیدا کرده بودند.
به هر روی فشار‌ها جواب داد و دولت دو مبلغ چهار هزار میلیارد تومانی و هفت هزار میلیارد تومانی را در طول این مدت، در اختیار آنان قرار داد. با این حال، این روند نیز به افزایش عرضه در بازار خودرو منجر نشد؛ زیرا خودروسازان هر روز به بهانه‌ای از عرضه تولیدات در بازار سر باز زدند. این شیوه همچنان نیز ادامه دارد و موجب افزایش چشمگیر قیمت خودرو‌های داخلی در بازار شده است.
به طوری که اکنون مدتی‌ست پایین‌ترین مدل تولیدات ایران خودرو یعنی پژو۴۰۵ گازسوز بالاتر از ۱۰۰ میلیون تومان در نوسان است! محصولات ساده و ارزان سایپا نظیر تیبا و ساینا نیز مدت‌هاست در بازه ۶۰ تا ۷۰ میلیون تومان در حرکتند. پراید نیز در آستانه ۶۰ میلیون تومان قرار گرفته و پژو ۲۰۶ تیپ ۲ ساده نیز به ۱۰۰ میلیون تومان نزدیک می‌شود. کارشناسان بازار خودرو، مهم‌ترین عامل گرانی خودرو و عدم ثبات و آرامش در این بازار را عرضه نامناسب خودرو از سوی خودروسازان می‌داند و بر این باورند که در صورتی که خودروسازان عرضه را افزایش دهند، بازار خودروی شب عید، روند کاهشی و باثباتی را پشت سر خواهد گذاشت.
تعمیق رکود در بازار خودرو
در کنار عدم عرضه مکفی خودرو از سوی خودروسازان، ممنوعیت واردات را نیز می‌توان به‌عنوان یکی دیگر از عوامل کمبود محصول در بازار و فشار بر سمت تقاضا به شمار آورد. در سال‌های گذشته و تا پیش از ممنوع‌شدن واردات خودرو، یک بخش بزرگ از نیاز بازار از طریق واردات پاسخ داده می‌شد. اما اکنون ممنوعیت واردات از یک سو و کاهش چشمگیر تولید و عرضه از سوی دیگر، قیمت‌ها را به طرز باور نکردنی افزایش داده است. این افزایش قیمت خودرو با کاهش قدرت خرید مردم نیز همراه شده است.
از همین رو بازار خودرو در حالی که روز‌های بی‌ثباتی را از سر می‌گذراند، وارد دوره رکود خود شده و این رکود در حال تعمیق نیز هست. با این حال برخی از فعالان این بازار نیز بر این باورند که نوسانات ارزی ناشی از رخداد‌های سیاسی اخیر نیز بر روند رشد قیمت‌ها اثرگذار بوده است. این در حالی‌ست که بانک مرکزی توانست نرخ ارز را به سرعت کنترل کرده و از اثرگذاری بر بازار‌های دیگر جلوگیری کند. به هر روی باید توجه داشت که ممکن است این شرایط پای سفته‌بازان را نیز به بازار باز کند.
همچنین در صورت تداوم این روند نمی‌توان به بازار شب عید چندان امیدوار بود. یک کارشناس بازار خودرو به «آرمان‌ملی» گفته است: اگر همه شرایط بازار به همین شکل ثابت بماند و عرضه خودرو هم افزایش پیدا نکند، مطمئن باشید که قیمت نه تنها بهتر از این نمی‌شود بلکه ممکن است بدتر هم بشود. مگر اینکه شرایطی به وجود بیاید که ما بتوانیم نرخ تولید را افزایش دهیم و بازار را بیش از ماه‌های گذشته پوشش دهیم و تغذیه کنیم.
حسن کریمی‌سنجری تاکید کرده است: اگر عرضه افزایش یابد و شرایط بهتری از لحاظ اقتصادی و سیاسی به وجود بیاید، شاید آن زمان بشود امیدوار بود که وضعیت بهتر می‌شود؛ وگرنه شاید در بهترین حالت بتوانیم بگوییم که قیمت در همین روند باقی بماند و انحراف منفی یا مثبت کمی داشته باشد.
منبع: آرمان ملی
ارسال نظرات