شهبازی: خطر لیبی سازی و عراق سازی ایران با استراتژی غلط مذاکرات و برجام ادامه دارد

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محمد صادق شهبازی در همایش «احیای هیچ» که به همت بسیج دانشجویی در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: توافق خوب توافقی است که منافع ملی ما را تامین کند نه اینکه صرفا اصل برای ما این باشد که به یک توافق برسیم و این ایده‌ای بود که در دولت قبل وجود داشت به گونه‌ای که آقای ظریف می‌گفت توافق بد بهتر از عدم توافق است و این در حالی است که در کنگره آمریکا گفته می‌شد توافق نکردن بهتر از توافق بد است.

وی با بیان اینکه ما برای مذاکره باید به تولید قدرتی بپردازیم که ارزش چانه زنی داشته باشد نه اینکه سر داشته‌های خود چانه زنی کنیم و چوب حراج به آن‌ها بزنیم، افزود: در مذاکره مهم است که نشان بدهیم حاضر به توافق به هر قیمیتی نیستیم و این مسئله نیز با سخنرانی و توئیت زدن محقق نمی‌شود؛ چرا که طرف مقابل و بدنه مردمی به اعمال ما نگاه می‌کنند و وجهه همت ما را مد نظر قرار می‌دهند.

شهبازی اظهار کرد: جامعه‌ای که نسبت به مذاکره از سال ۹۰ و ۹۱ تا به امروز شرطی شده نگاه نمی‌کند که مسئولین صرفا سخنرانی می‌کنند و می‌گویند امید ما به خارج است و یا می‌خواهیم به داخل نگاه کنیم بلکه به وجهه همت مسئولین نگاه می‌کنند و می‌بینند که روی چه مسئله‌ای تمرکز کرده اند؛ و می‌بینند که آیا به این سمت رفته اند که خود را نسبت به توافق بی نیاز کنند و روی میز مذاکره به داشته‌های اصلی کشور چوب حراج نزنند و بتوانند یک امتیاز واقعی بگیرند.

وی با بیان اینکه ما فقط نباید روی میز مذاکره کنیم بلکه باید تلاش کنیم تا از زوایای مختلف و با ابزار‌های مختلف به طرف مقابل فشار بیاوریم، افزود: امروز شاهدیم که رابرت مالی، فرستاده ویژه ایالات متحده در امور ایران دست به چه اقداماتی می‌زند که به ما فشار بیاورد به گونه‌ای که در کشور‌های مختلف می‌چرخد تا زمین بازی را به گونه‌ای بچیند که ما به فشار تن بدهیم.

شهبازی اضافه کرد: فضای عمومی باید به گونه‌ای پیش برود که تیم مذاکره کننده کشورمان بتواند از مطالبات حداکثری مردم استفاده کند و در پای میز مذاکره بگوید که اگر من امتیاز نگیرم و یا هر امتیازی بدهم بدنه عمومی جامعه این را نمی‌پذیرد؛ البته ما امروز در فضائی هستیم که در بدنه عمومی جامعه مطالبات حداکثری طرح نمی‌شود و جمع‌های محدودی هم که می‌خواهند طرح‌ها و ایده‌های حداکثری بدهند دارند قدری با رفتار‌های محدود کننده مواجه می‌شوند. طبیعی است که اگر ما با چنین چهارچوبی پای میز مذاکره بنشینیم و نگاه تک چشمی به روابط بین الملل داشته باشیم و فکر کنیم عرصه امتیازگیری صرفا این است که برویم گفتگو کنیم بدون اینکه از هیچ ابزار قدرتی استفاده کنیم موفق نخواهیم شد.

وی با بیان اینکه ما نباید فضای عمومی کشور را با طرح مسائلی همچون رهبری به مذاکرات نظارت دارند؛ ببندیم، اضافه کرد: می‌توان در ماجرای برجام و سیاست خارجی لیست بلند بالایی از مواردی را ارائه کرد که بدون اجازه رهبر معظم انقلاب انجام شده اند؛ به هر روی رهبر معظم انقلاب هم ابتدای سال ۹۲ گفتند من به مذاکرات خوشبین نیستم و هم در جریان مذاکرات اخیر سه شرط اصلی شامل رفع همه تحریم ها، راستی آزمایی و مواردی از این دست را مطرح کردند.

شهبازی بیان کرد: بستن دهن‌ها موجب می‌شود که ما ظرفیت مطالبه حداکثری را از دست بدهیم و از طرفی، چون ابزار قدرتی هم تولید نکردیم در نتیجه شرایط ما به گونه‌ای نیست که در مذاکرات بتوانیم امتیاز ویژه‌ای بگیریم. متاسفانه نگاه تک چشمی به روابط بین الملل که در بین نخبگان و مسئولان در جناح‌های مختلف وجود دارد موجب شده که ما نتوایم در مذاکره به اهداف خود برسیم.

وی افزود: ما در شرایطی هستیم که موضع دست بالا داریم و این در حالی است که آمریکا گرفتار تورم داخلی شده و در پی این است که قیمتی نفت را به هر نحوی کنترل کند. مضاف بر این آمریکا با ماجرای اوکراین با چالش جدیدی مواجه شده است. با این وجود ما در این شرایط بحرانی می‌توانیم از اروپا و آمریکا امتیاز بگیریم، ولی اولویت عملی خود را به گونه‌ای تنظیم می‌کنیم که فضای عمومی احساس می‌کند ما نیازمند توافق که بنده اسم آن را توافق به هر قیمت می‌نامم، هستیم.

شهبازی با طرح این سوال که آیا استراتژی مذاکره برای رفع تحریم تاکنون جواب داده و یا امکان دارد که جواب بدهد، تصریح کرد: ما تا پیش از شروع پرونده هسته‌ای در سال ۸۲، چهار پنج دور مذاکره با آمریکا و اروپا برای رفع تحریم‌ها در حوزه‌های مختلف انجام داده ایم، اما هیچ گاه تحریم‌ها برداشته نشده است؛ البته آمریکا هنوز تحریم‌های دوره مائو در چین و دوره صدام در عراق را برنداشته است. با این وجود استراتژی مذاکره برای رفع تحریم استراتژی است که نه در تجربه برجام و تجربه چهار دهه ملت ما و نه در تجربیات چند دهه ملت‌های دیگر جواب نداده است و در این شرایط هم فرقی نمی‌کند که ما چه کسی را اعم از حسن روحانی، محمد جواد ظریف، سعید جلیلی، علی باقری، رئیسی و بالاترین مقام کشور برای مذاکره بفرستیم.

وی افزود: در تمام این چهار دهه فقط یکی از تحریم‌هایی که می‌خواستند علیه ما انجام دهند لغو شده و آن هم تحریم بنزین بوده که به خاطر آن مذاکره نکردیم، چون ما هم به کنترل مصرف بنزین پرداختیم و هم تولید آن را با احداث فاز دوم پالایشگاه خلیج فارس افزایش دادیم. با این وجود توهم رفع تحریم بدون بی اثر کردن تحریم‌ها بی معناست.

شهبازی با بیان اینکه برخوردی که چینی‌ها و روس‌ها با تحریم کرده اند با برخورد ما قابل مقایسه نیست، تصریح کرد: روسیه از ابتدای چالش‌هایی که در این چند سال اخیر گرفتار آن‌ها شده با درس گرفتن از کار‌های نکرده ما به مقاوم سازی اقتصاد خود پرداخت و چین هم بالتر از خنثی سازی استراتژی تحریم‌ها روی استراتژی هجمه به ساختار تحریم‌ها دست گذاشت و این در حالی است که آمریکایی‌ها برای مقابله با چین و حفظ رهبری خود ۲.۵ بیلیارد دلار در حوزه هوش مصنوعی، ریز تراشه‌ها و مواد دیگر سرمایه گذاری کرده اند.

وی با تاکید بر اینکه استراتژی فعلی مذاکره برای رفع تحریم بدون اینکه سراغ خنثی سازی تحریم‌ها و بالاتر از آن هجمه به ساختار تحریم‌ها برویم برای ما دستاوردی ندارد، اضافه کرد: لایه‌ای که امروز گرفتار آن هستیم این است که با تغییر سرتیم مذاکره کننده کشورمان تیم میدانی که مذاکره را مدیریت می‌کنند همان تیم سابق هستند و همچنین درلایه بالاتر یعنی سطح تصمیم گیری همان برجام آوران به عنوان مشاور در حال نقش آفرینی هستند. مضاف بر این ما فضای عمومی را عوض نکرده ایم با این وجود تا وقتی فضای عمومی و گفتمان تغییر نکرده باشد و تغییر ریلی در کشور صورت نگرفته باشد در مذاکره چیزی عاید ما نمی‌شود، چون مردم و مسئولان ما هنوز نسبت به مذاکره شرطی هستند و این در حالی است که قیمت و فروش نفت ما افزایش یافته است.

شهبازی بیان کرد: تا زمانی که استراتژی مذاکره برای رفع تحریم است نه تولید قدرت ما از فرصت‌های دیگر همچون جنگ روسیه و اوکراین و یا مناقشه ارمنستان و آذربایجان استفاده نمی‌کنیم و این در حالی است که وزیر امور خارجه کشورمان باید مدام در کشور‌های مختلف می‌گشت و سفارت خانه‌های ما فعال می‌شدند تا از فرصتی که با جنگ اوکراین ایجاد شده و بعد از جنگ هم بخشی از آن پایدار می‌ماند استفاده کنند.

وی اظهار کرد: ما باید در داخل کشور با استراتژی خنثی سازی تحریم سراغ اصلاح نظام بانکی و درگیری با نظام دلالی اقتصاد کشور می‌رفتیم؛ اما می‌بینیم که وزارت اقتصاد متن برای اصلاح نظام بانکی و مالیات منتشر می‌کند، ولی استراتژی کلان دولت این نیست؛ و این مسئله است. ما امروز می‌بینیم مسائلی که اقتصاد را اصلاح نمی‌کنند مانند بورس به دغدغه مقامات عالی تبدیل شده است؛ و یا اینکه ما باید ساختار بودجه را با کار‌هایی مانند توجه به مالیاتی اصلاح می‌کردیم، ولی این کار را نکردیم.

شهبازی با بیان اینکه ما باید لوازم یک مذاکره درست را رعایت کنیم و البته تا وقتی هم ما با نیاز‌های آمریکا و اروپا بازی نکنیم، نمی‌توانیم این فضا را درست ببینیم، افزود: عده‌ای دلخوش کرده اند که هفت هشت میلیارد از پول‌های بلوکه شده ما در کره و سه چهار میلیارد هم در عراق آزاد می‌شوند با این وجود ما نهایتا بتوانیم برای سال بعد با این پول‌ها کسری بودجه خود را کنترل کنیم، اما برای سال بعد چه کاری می‌خواهیم انجام دهیم.

وی تصریح کرد: دعوای عده‌ای در کشور بر سر این است که چه کسی برود مذاکره کند، اما وقتی که ما اصول مذاکره را رعایت نکنیم و تغییر ریل صورت نگیرد اصلا فرقی نمی‌کند که اصولگرا و یا اصلاح طلب پای میز مذاکره بنشینند. به هر روی جریان تحریف می‌خواهد از اینکه کشور درست اداره شود جلوگیری کند به همین دلیل گفته می‌شود کشور با بن یست مواجه شده است. ما می‌گوییم کشور در بن بست نیست و از وضع موجود خیلی بهتر می‌تواند اداره شود البته به شرط اینکه برنامه ریزی و تدبیر داشته باشیم. تحریم‌ها واقعا می‌توانست کاغذ پاره باشد، اما به شرط اینکه ما استراتژی خنثی سازی تحریم‌ها را جدی می‌گرفتیم.

شهبازی با بیان اینکه ما متوجه تفاوت مجلس و مسئولین دولت فعلی با مجلس و مسئولین دولت قبل هستیم، افزود: ما می‌خواهیم بگوییم که مسئولین دولت فعلی این ظرفیت را دارند که تغییر ریل و اصلاح اقتصادی کشور را به نام خود ثبت کنند؛ ولی اگر بخواهیم با استراتژی غلط مذاکرات جلو برویم و به مطالبات مردم پاسخ قدیمی بدهیم این خطر وجود دارد که راه غلط مسئولین دولت سابق به نام مسئولین جدید هم ثبت شود و خطر لیبی سازی و عراق سازی ایران با برجام ادامه پیدا کند و با این حال امیدواریم مسئولین دولت جدید چهارچوب مذاکراتی خود را اصلاح کنند و مجلس هم به این فضا توجه کند.

وی با اشاره به اینکه اساسا انجام مذاکرات وین در چارچوب کنونی یک خطای بزرگ بود و ادامه آن در دولت جدید یک خطای بزرگتر، گفت: استفاده نکردن از فرصت تغییر دولت و مجلس برای تغییر ریل در کشور فرصتی است که از بین خواهد رفت.