به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، ادبیات مقاومت را می‌توان از وجهی به پیش و پس از طوفان‌الاقصی تقسیم کرد. واقعه‌ای که در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ رخ داد، رنگ دیگری به موضوع فلسطین در ادبیات و نگاه اهالی قلم بخشید، کمترین اثر آن، معطوف شدن توجه اهالی قلم و فرهنگ از سراسر جهان به موضوع فلسطین است. جهان سال‌هاست چنین اتفاق‌نظری را میان نویسندگان از کشور‌های مختلف با مذهب و آیین‌های متفاوت و زبان‌های گوناگون به خود ندیده بود.
نوشتن از فلسطین و زنده نگاه داشتن آرمان مردم آن در یک سال و چند ماه گذشته از مرز‌های جغرافیایی فراتر رفته و به یک دغدغه جهانی تبدیل شده است. رائده علی احمد، استاد نقد ادبی دانشکده هنر دانشگاه لبنان و برگزیده اولین دوره جایزه جهانی ادبیات فلسطین، از جمله نویسندگانی است که تلاش دارد در قالب داستان، به موضوع فلسطین و مقاومت چنددهه‌ای مردم این سرزمین بپردازد. کتاب او با عنوان «وتریات الحریه»، روایتی است از مقاومت، رنج‌ها و آرمان‌های ملتی که در جست‌وجوی سرزمین مادری خود هستند.
این مجموعه داستان با قلمی زیبا و بینامتنی، با زبانی نمادین و عاطفی در قالب داستان‌های کوتاه به رشته تحریر درآمده است. نویسنده به‌خوبی سخن از عشق را با سخن از وطن و آزادی وطن، درآمیخته است؛ زیرا هم عشق و هم آزادی وطن فداکاری می‌خواهد. او در قالب این داستان‌ها و شخصیت‌های آن حب وطن را مقابل سیاست‌های تبعیض نژادی رژیم صهیونیستی به‌خوبی به تصویر کشیده است. این مجموعه داستان در دو فصل با عناوین «البندقیه انثی» و «الصبح اذا تنفس» خواننده را به همدردی با فلسطین مظلوم در شهر‌های مختلف الخلیل، قدس، غزه و دیگر شهر‌ها و مناطق کرانه باختری سوق می‌دهد.
اسرائیل به‌دنبال محو تمدن کهن فلسطین است
او درباره انگیزه نوشتن این اثر گفت: مسئله فلسطین مسئله انسان‌هایی است که به‌زور از تاریخ و جغرافیای خود کنده شده اند. مسئله انسان‌هایی است که دشمن درصدد محو تمدنی کهن آنها با هزاران سال قدمت است تا این تمدن و سرزمینش را به اشغال درآورد و صاحب آن شود.
او با تأکید بر اینکه مسئله فلسطین، حصار‌های زمان و مکان را شکسته تا به مسئله‌ای انسانی تبدیل شود که در اعماق نژاد بشری نفوذ می‌کند، یادآور شد: این مسئله احساسات را تحت تأثیر قرار می‌دهد و احساسات انسانی مخالف با ظلم را که به دنبال آزادی و استقلال است، برمی‌انگیزد. مسئله فلسطین را هر انسان آزاده‌ای که حق و عدالت را دوست دارد، احساس می‌کند. صهیونیست‌ها، سرزمین پدران و اجداد این مردم را غصب و تمدن ریشه‌داری در عمق تاریخ را مخدوش کرده‌اند. ما ملتی هستیم که تعلق به این قضیه را به ارث می‌بریم و تا پیروزی یا شهادت، به مقاومت و حمایت از این آرمان ادامه خواهیم داد.
این نویسنده لبنانی «کلمه» را ابزاری قدرتمند و سلاحی کشنده در دست اهل قلم برای خدمت به آرمان فلسطین دانست و ادامه داد: اهل قلم اگر بدانند که چگونه از کلمه در برابر دشمن ظالم و نظام امپریالیستی صهیونیستی استفاده کنند، از مقاومان هستند. این کار از راه‌های مختلفی صورت می‌گیرد.
مقاومت با کلمات
به گفته نویسنده کتاب «و تریات الحریه»؛ آگاهی‌بخشی و رسانه یکی از این راه‌هاست. قلم با آگاهی‌بخشی درباره مسئله فلسطین، اطلاعات موثق و مدبرانه ارائه می‌دهد، افکار عمومی را اصلاح می‌کند و وحشی‌گری کورکورانه دشمن را افشا کرده و بر قضیه فلسطین نور می‌تاباند.
او «تأثیرگذاری عاطفی» را بخش دیگری از تأثیرات ادبیات مقاومت فلسطین دانست و اضافه کرد: گفتار به شکل داستان و شعر می‌تواند بر احساسات مردم تأثیر بگذارد و آنها را با قضیه فلسطین همدل کند و برای موضع‌گیری‌های روشن برانگیزاند.
«یک‌صدایی»، وجه دیگری است که این نویسنده لبنانی به آن اشاره کرد. در یک سال گذشته «فلسطین» و «غزه» ترجیع‌بند آثار بسیاری از نویسندگان جهان اسلام و دیگر کشور‌ها بوده است. آثاری که هرکدام تلاش دارد از زاویه‌ای جدید به زندگی مردم غزه در بزرگترین زندان جهان بپردازد. علی احمد با اشاره به ایجاد این وحدت نظر در میان نویسندگان از کشور‌های مختلف، گفت: کلمه، مردم را یک‌صدا می‌کند و موجب ساماندهی تظاهرات و تشویق به تغییر می‌شود. از سوی دیگر، این آثار منجر به ارائه استدلال‌های قانع‌کننده می‌شود. استفاده از حقایق و شواهد مستدل که با تصویر و دلایل محکم مستند شده‌اند، باعث تقویت حمایت از قضیه فلسطین می‌شود.
او از ایجاد «ارتباط فرهنگی-تاریخی» به عنوان مزیت دیگر این دسته از آثار برشمرد و گفت: کلمه موضوع را به ریشه‌های تاریخی و فرهنگی پیوند می‌دهد و به آن معنای عمیق‌تری می‌بخشد و باعث می‌شود تا مردم احساس تعلق کنند و خواستار بازگشت به ریشه‌ها باشند.
او در ادامه به تأثیر ادبیات و آثار هنری در انتقال آرمان فلسطین و ایجاد همدلی در میان ملت‌ها اشاره کرد و افزود: ادبیات مقاومت می‌تواند درد و رنج مردم فلسطین را به‌گونه‌ای نشان دهد که خواننده را به همدلی و درک ابعاد قضیه وادارد. همچنین آثار ادبی می‌توانند جنبه‌های فردی و انسانی را که ممکن است برای بسیاری از افراد دور از ذهن یا انتزاعی به نظر برسد، نشان دهد و به افزایش آگاهی عمومی و تحریک کنش اجتماعی و سیاسی کمک کند. ادبیات به ویژه داستان، به تقویت جنبش آزادی کمک می‌کند و مردم را به مبارزه و مقاومت فرا می‌خواند.
بایکوت مسئله فلسطین در رسانه‌ها
برگزیده جایزه جهانی ادبیات فلسطین، دلیل شرکت در این جایزه را مبارزه با اسرائیل با سلاح کلمه عنوان کرد. او همچنین تأکید کرد که تلاش دارد با انتشار آثاری، چون «و تریات الحریه» و شرکت در این جایزه، چهره واقعی اسرائیل را به تصویر بکشد و حقایقی از فلسطین را بازگو کند که در رسانه‌های خارجی معمولاً بایکوت و به آن پرداخته نمی‌شود. او همچنین درباره راه‌های گسترش دامنه مخاطبان جهانی آثار برگزیده و برجسته این جایزه، گفت: فعال‌سازی جنبش ترجمه و انتقال، گردهمایی اهالی قلم، تشویق به پذیرش قضیه به عنوان یک مسئله انسانی جامع، توجه به نقش رسانه در انتشار کلمه، پیگیری.
این نویسنده لبنانی بر ایجاد جوایز ادبی با محوریت فلسطین در سطح جهانی تأکید کرد و یادآور شد: ایجاد چنین جوایزی نیازی فوری و ضروری است؛ چراکه به دنبال تقویت و افزایش تولید آثار خوب درباره موضوع فلسطین است؛ نه فقط برای کسب منافع مادی، بلکه به منظور ایجاد گروه‌های انسانی مرتبط با موضوع و تشکیل انجمن‌های ادبی که برای ایجاد پیوند فرهنگی-تاریخی تلاش می‌کنند تا به قضیه فلسطین معنای عمیق‌تر و جامع‌تری ببخشد.
به گفته او؛ برای ایستادگی در برابر این دشمن ارتجاعی امپریالیست خون‌ریز، در کنار سلاح به کلمه هم نیاز است. مبارزه نرم اهمیتی کمتر از مبارزه در جبهه ندارد. مقاومت فقط با سلاح نیست؛ بلکه با کلمه و پایداری هم هست. آگاهی‌بخشی در خصوص جایزه فلسطین نقش مؤثری در انتشار آثار ادبی دارد.
تربیت نسل جدیدی از نویسندگان ادبیات مقاومت
برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی، اعطای کمک‌هزینه برای مسابقات ادبی، ایجاد بستر‌های انتشار، تقویت و ترویج فرهنگ مطالعه، حمایت از باشگاه‌ها و انجمن‌ها، افزایش ملاقات‌های اهل قلم و تلاش برای ورود ادبیات مقاومت به برنامه‌های درسی و آموزشی از جمله اقداماتی است که از نظر این نویسنده می‌توان برای تشویق و تقویت راویان مقاومت فلسطین انجام داد. به گفته او؛ همه این اقدامات می‌توانند محیطی الهام‌بخش ایجاد کنند و به حمایت از استعداد‌های ادبی و توسعه نویسندگی کمک می‌کند.
مسائل انسانی فراتر از تاریخ، جغرافیا، نژاد و رنگ هستند
رائده علی احمد در ادامه تربیت نسل جدیدی از نویسندگان در حوزه ادبیات مقاومت را از ضروری‌ترین امور در این حوزه دانست و تأکید کرد: برای تشویق نسل جدید به نوشتن، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد که خلاقیت را تقویت و نسل جدید را به بیان ادبی ایده‌هایشان تشویق می‌کند. ایجاد محیطی دلگرم‌کننده برای حمایت از نسل جوان از طریق کارگاه‌های نویسندگی و انجمن‌ها، تشویق به مطالعه کتاب‌های متنوع در زمینه‌های مبارزه و ادبیات مقاومت به منظور یادگیری سبک‌های جدید و توسعه زبان و افکار، ایجاد بستر‌های دیجیتالی همچون وبلاگ‌ها برای تقویت ابزار‌های ارتباطی و بیان، کارگاه‌های تعاملی با تمرکز بر توسعه مهارت‌های نوشتاری، مسابقات و جوایز تشویقی جهت ترغیب نسل جدید برای بهبود مهارت‌ها، تشویق به نوشتن درباره قضیه فلسطین و الگوبرداری از طریق نمایش آثار شخصیت‌های معاصر موفق در دنیای نویسندگی می‌تواند الهام‌بخش جوانان باشد و علاقه آنها را به سمت نویسندگی و بیان روایت‌های مقاومت سوق دهد.
او در پایان تأکید کرد: قضیه فلسطین را باید از دریچه انسانیت و مفاهیم و اصطلاحات مدرن مربوط به آزادی، آزادسازی، حقیقت، عدالت، استقلال و مقاومت در برابر اشغالگر ببینیم. مسائل انسانی فراتر از تاریخ، جغرافیا، نژاد و رنگ هستند و تاریخ سرشار از نمونه‌ها و عبرت‌هایی است که انسان برای اثبات حق و وجود خود در آن مبارزه می‌کند.
منبع: تسنیم
ارسال نظرات