گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو: سقوط محمد مرسی، رئیس‌جمهور اسبق مصر و یکی از رهبران برجسته اخوان‌المسلمین، را می‌توان به عوامل مختلفی مرتبط دانست که بیشتر از درون سازمانی و همچنین عملکرد سیاسی وی نشأت می‌گرفت. اخوان‌المسلمین که در پی انقلاب ۲۰۱۱ به‌عنوان نیرویی قدرتمند به میدان آمد، با چالش‌هایی روبه‌رو شد که در نهایت به سقوط دولت مرسی انجامید. در ادامه، عوامل کلیدی این سقوط بررسی می‌شود:
انحصارگرایی سیاسی اخوان‌المسلمین
یکی از اصلی‌ترین انتقادات به دولت مرسی و اخوان‌المسلمین، سیاست‌های انحصارگرایانه آن‌ها در عرصه داخلی بود. پس از به قدرت رسیدن، اخوان به‌جای تلاش برای ایجاد یک دولت ائتلافی و فراگیر، بسیاری از نهادهای کلیدی را در اختیار اعضای خود قرار داد. این اقدام، گروه‌های دیگر سیاسی، از جمله لیبرال‌ها، سکولارها و حتی انقلابیون غیرهمسو، را از دولت دور کرد و جبهه‌ای مخالف علیه مرسی شکل داد.
مدیریت ناکارآمد اقتصادی
در دوران ریاست‌جمهوری مرسی، مصر با بحران‌های اقتصادی گسترده‌ای مواجه بود، از جمله افزایش نرخ بیکاری، کاهش ارزش پول ملی و کمبود کالاهای اساسی. ناتوانی دولت مرسی در مدیریت این بحران‌ها باعث شد تا بخش قابل‌توجهی از مردم که در ابتدا به او امید داشتند، از دولت وی ناامید شوند و به صف مخالفان بپیوندند.
فقدان تجربه اجرایی و سازماندهی
اخوان‌المسلمین که دهه‌ها به‌عنوان یک جنبش سیاسی و اجتماعی در سایه فعالیت می‌کرد، فاقد تجربه لازم برای اداره دولتی پیچیده مانند مصر بود. این فقدان تجربه در مدیریت نهادهای دولتی و همچنین درک حساسیت‌های سیاسی، باعث شد دولت مرسی با اشتباهات استراتژیک متعددی مواجه شود.
فشارهای ارتش و دستگاه امنیتی
یکی از عوامل مهم سقوط مرسی، مخالفت‌های آشکار و پنهان ارتش و دستگاه امنیتی مصر بود. ارتش که خود را حافظ نظم و وحدت ملی می‌دانست، از سیاست‌های اخوان و تلاش آن‌ها برای تقویت نفوذ در نهادهای نظامی و امنیتی نگران بود. این تنش‌ها در نهایت به دخالت ارتش و برکناری مرسی منجر شد.
رابطه با مردم و گروه‌های انقلابی
اخوان‌المسلمین در دوره حاکمیت خود نتوانست رابطه خود را با مردم و گروه‌های انقلابی حفظ کند. بسیاری از جوانان انقلابی که در اعتراضات میدان تحریر نقش داشتند، احساس کردند که اهداف انقلاب به حاشیه رفته و قدرت به انحصار اخوان درآمده است. این احساس سرخوردگی، مشارکت گسترده مردم در اعتراضات علیه مرسی را تسهیل کرد.
چالش‌های بین‌المللی و منطقه‌ای
در عرصه بین‌المللی، دولت مرسی نتوانست روابط خود را با کشورهای قدرتمند منطقه‌ای و جهانی به‌خوبی مدیریت کند. سیاست‌های خارجی مرسی، به‌ویژه رابطه‌اش با قطر و ترکیه، نگرانی‌هایی را در کشورهای همسایه از جمله عربستان و امارات به وجود آورد که به تلاش برای تضعیف دولت وی دامن زد.