دولت به جای تولید، پشتیبان افزایش قیمت‌هاست/ کاهش سود سپرده بدون کاهش سود تسهیلات «استثمار مردم» است

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، حجت الله عبدالملکی اقتصاددان برجسته و یکی از چهره های برجسته ائتلاف اصولگرایان مهمان ما بود. مشروح گفتگوی خبرگزاری دانشجو با ایشان در ادامه می بینید:

ایده های اقتصادی اصلاح طلبان را چه طور ارزیابی می کنید؟

ما در لیست ائتلاف اصولگرایان ده متخصص داریم که پروفسور اقتصادی هستند. اکثریت سابقه و تجربه بالایی دارند. سعی کردیم تیم اقتصادی قوی داشته باشیم. من با دو نفر از اعضای لیست اصلاح طلب صحبت کردم. اول سوال کردم اقتصاددان های شما کی هستند؟ ما با چند پرفسور احساس کمبود می کنیم. نکته دیگر اینکه جمع بندی بر این است که لیست اصلاح طلبان کارشناسان اقتصادی ندارد. وقتی اقتصاددانی نیست که تیم را هدایت کند مشکلات عدیده ای پیش خواهد آمد. در مناظره ای که با آقای وکیلی در دانشگاه رجایی داشتم، ایشان می گفتند ما دولت را به لحاظ اقتصادی پشتیبانی می کنیم. بعد می گفتند فروش نفت خام خوب است به جهت اینکه سهم را بالا ببریم. در حالی که خود دوستان به شدت دنبال کاهش سهم صندوق توسعه ملی هستند. این در واقع یک تناقض جدی است. وقتی ازشان می پرسیم برنامه تان برای اقتصاد چیست؟ می گویند نداریم!

یعنی شما هم معتقدید که تمایل اصلاح طلبان و دولت در سیاسی کردن برای پوشاندن ضعف اقتصادی است؟

شاید این باشد. من فکر می کنم که اصلاح طلبان در نظر دارند مقدرات و برنامه اقتصادی را به دولت واگذار کنند. برنامه اصلاح طلبان صرفا سیاسی کردن مجلس است. یعنی یک مجلس شش دانگ سیاسی. تبعات چنین مجلسی از تبعات مجلس ششم سنگین تر است.

در هفته های اخیر بحث این بود که نرخ سود سپرده ها را کاهش دادند. از آن طرف سود تسهیلات بالا است و نرخ تورم پاین آمده. آقای شیوا گفته این کار تبانی بانک ها بوده است، نظر شما چیست؟

هر گاه نرخ سود سپرده کاهش یابد بدون کاهش نرخ سود تسهیلات استثمار توده مردم است. کل 80 میلیون نفر در شبکه بانکی پول دارند. این یک تبانی بزرگی است که دولت یا متوجه نیست که دور می خورد یا خودش همکاری می کند. از طرفی می گویند سود تسهیلات را کاهش می دهیم اما بانک مرکزی نظارت نمی کند. این موضوع جدی است. کسی که تسهیلات می گیرد باید هوشیار باشد. نرخ سود عملیاتی را حساب کند. بانک مرکزی کارش را درست انجام نمی دهد. ناظر بر عملیات اقتصادی بانک ها بانک مرکزی است. احساس می کنیم بانک مرکزی یا توان ندارد یا انگیزه ای ندارد.

نظرتان درباره وام به جوانان چیست؟

برای اصلاح شبکه بانکی اگر خون آدم ریخته شود هم ارزش دارد. حاضرم خودم کشته شوم، شهید شوم، ولی شبکه بانکی درست شود. به من گفتند چرا خشونت طلب هستید! چرا اصلاح نمی شوید!

همه تجربه بدی از بانک ها داریم. واقعا علت اینکه نظام بانکی درست نمی شود، چیست؟ نمی خواهیم درست شود. ما سی سال جلو آمدیم و هیچ عزم و اراده ای نمی بینیم.  واقعیت این است که احمدی نژاد در اصلاح نظام بانکی ورود کرد، ولی کامل نبود. چیزی که ناقص باشد از چیزی که وارد نشود بهتر است. وقتی سود بانکی پایین باشد متقاضیان وام زیاد می شوند. خیلی از کسانی که در آن فضا وارد صف وام گیرندگان شدند، قصد تولید نداشتند. همزمان با بحث کاهش نرخ سود باید قاعده ای باشد که شبکه بانکی ملزم شود به تولیدکنندگان توانمند پول دهند. مگر حذف کردن یک تبصره از قرارداد مشارکت بانک که اصل و فرع وام بانکی را تضمین می کند. یکی از برنامه های جدی ما این است که این تبصره را در قراردادهای وام حذف کنیم. بانک معتقد و مدعی است که بیش از 70 درصد در قالب مشارکت است. یعنی بر اساس فقه جعفری مشارکت در سود و زیان است. افرادی که کاری می کنند سهمشان را از سود مشخص می کنند. آقای بانک که می گویی 70 درصد بانک مشارکتی است! پس چگونه است تولید کننده ورشکست باید اصل و فرع را برگرداند؟ می گویند ما می دانیم زیان کرده آن مقدار زیان و سود را به ما هبه می کند. قرارداد این گونه است. در عقد مشارکت می گوییم سود و زیان اما شرط ضمن عقد می گذارند که در فقه جعفری مجاز است ولی متناسب با عدالت نیست. در شرایط زمانی و مکانی این شرط باید تعدیل شود و عادلانه نیست اما شرط می کنیم اگر که سود من از یک عدد کمتر شد اصل پول و مقدار سود را باید از اموال هبه کنید. یک سند هم گرو می گیرند. الان شما اگر این شرط را حذف کنید مسئله تسهیلات به طور کلی حل می شود. بیکاری و اشتغال فارغ التحصیلان و کارآفرینی و مهاجرت تا حد 90 درصد حل می شود.

فرض کنید بانک مجبور است مشارکت واقعی کند. چرا کسی وام می گیرد و بعد قاچاق می کند؟ بانک ها به قاچاقچی ها وام می دهند و به تولید کننده وام نمی دهند. بانک با اینها قرارداد می بندد و شریک می شود. بانک خودش اول نظارت می کند، مرحله به مرحله پول را می دهد و چک می کند. ثانیا کمک می کند، تیم مشاور قوی می گذارد. ما حساب کردیم اگر یک چهارم تسهیلات بانکی با مشارکت واقعی بدون تضمین سود بانک باشد تا یک میلیون فرصت شغلی در سال ایجاد می شود. توان فنی اش را باید بالا ببرد. به دانشگاه مراجعه می کند و مرکز رشد کارآفرینی می زند و کاری می کند که فارغ التحصیلانی باشند که توان تولید داشته باشند. بانک می گوید که اگر طرح خوب بیاورید من آموزش می دهم. ده میلیارد هم می دهم. شما نمی خواهد پول بدهید. سودش 50، 50 است. کسی که برنامه ریزی شده و دقیق کار کند تا سی درصد در صنایع دانش بنیان سود می کند که سی میلیارد تومان است. هیچ جای دنیا چنین بورسیه ای نمی دهند. هیچ کس از کشور خارج نمی شود. مشارکت واقعی با نخبگان صورت می گیرد.

این عزم آدم هایی می خواهد که این منطق را قبول کنند. آدم هایی داریم که اصلا اعتقادی ندارند این عملیاتی می شود.

یک سری آدم ها باید از شبکه بانکی حذف شوند. افراد جدید باید بیایند. وقتی پیامبر الگوی اقتصادی اسلامی را مطرح کرد خیلی ها مقاومت کردند. انقلابی باید اتفاق بیفتد، ولی این انقلاب از انقلاب 57 سخت تر نیست و شدنی است. من معتقدم که انقلاب اسلامی در نظام اقتصادی و بانکی کشور کامل نشده است. به نظرم شدنی است. مجلس مقتدر می تواند این کار را بکند. بحث این است که خیلی از این موارد مطرح نمی شود. اگر مطرح شود هم مجلس و هم دولت مجبورند اجرا کنند. نظام بانکی کل جمعیت کشور باهاش درگیرند. این نظام آن چه که می خواستیم نبود.

در دولت سالی 5 هزار نفر بیکار می شوند، چه طور می بینید عملکرد دولت را؟

اگر بخواهید اشتغال ایجاد کنید، راهی جز تقویت تولید نیست. هر مدلی که باشد تصنعی است. اگر آن فرد نتواند با 5 میلیون تولید سودآوری داشته باشد باید برای تولید فضای کلان اصلاح کنیم. دولت باید صنایع را مثل نوزاد تر و خشک کند. الان 81 هزار واحد صنعتی داریم که تعطیل هستند و به قول مقامات دولتی 37 هزار تا واحد زیر ظرفیت کار می کنند. ظرفیت صنعت ما 60 درصدش فعال است و اگر 40 درصد دیگرش فعال شود در حد میلیون اشتغال ایجاد می کند. این جا سرمایه گذاری جدیدی نمی خواهیم. بخش زیادی از مشکلات مربوط به واردات است. بخش دیگری از مشکلات بحث نقدینگی است. برای بنگاه ها به جای تورمی که داشتیم هزینه تولید بالا رفته. وقتی هزینه تولید بالا رود سرمایه در گردش زیادی لازم است. خیلی وقت ها تولید تعطیل می شود. دولت باید فضای کلان، مثل نظام بانکی را مدیریت کند.

دولت به جای پشتیبانی از تولید پشتیبان افزایش قیمت ها است. دولتی که طرفدار لیبرالیسم است در تراز انقلاب اسلامی نیست. آقای آخوندی گفته که ما باید به دنبال لیبرالیسم باشیم. اینها با طرح الگوی غربی اول استقلال را لغو کردند، ثانیا به سمت لیبرالیسم می روند و الگوی ضد دینی را اجرا می کنند که منافعش برای یک درصد اقلیت ثروتمندانی است که مفسدان اقتصادی در بطن آن یک درصد است. ثانیا منافعش برای آمریکا و اروپا است. بعضی از مسئولان خواسته و ناخواسته در زمین آمریکا بازی می کنند.

نظام بانکی جوانان را سرکوب می کند. با وجود صد هزار میلیارد تومان سپرده پس انداز حاضر نیستند 8 درصدش را به عنوان وام ازدواج پرداخت کنند. ثانیا وام های بزرگ و طولانی مدت براساس منطق اقتصاد اسلامی باید به جوانان پرداخت شود. در حالیکه نظام بانکی یا پرداخت نمی کند یا به افراد مسنی که بعضی ازآنها مفسدین هستند پرداخت می کنند.

ما فکر می کنیم که در اقتصاد مقاومتی به حقوق و نقش زنان توجه می شود. در بحث حقوق زنان پیگیری خواهیم کرد. در ارتباط با 19 میلیون زنان خانوار باید کد صادر شود. اشتغال زنان در خانه به عنوان خانه دار در اقتصاد ثبت شود و تولیدات آنها در تولید ملی درج شود. بعد متناسب با نقش و تحولات زنان خانوار مثل آقایان که خود استخدامی دارند در کدشان ثبت شود. متناسب با این وضعیت خدمات رفاهی داده شود. اگر ما فرض کنیم برای هر کدام از این خانم ها 1 میلیون رفاه در نظر بگیریم ما 19 هزار میلیارد تومان در سال بودجه نیاز داریم. می توانیم در بودجه از خرج های زاید دولت کم کنیم. برای جلوگیری از فرار مالیاتی اگر برنامه ریزی جدی کنیم هم از نفت خلاص می شویم و هم از یارانه، هم این پول ها را به زنان می دهیم.

درباره خانم های شاغل دو نکته مطرح است. بخشی از این خانم ها به جهت اینکه حاضرند با حقوق کم کار کنند حق شان تضییع می شود. الگوی نظارتی بر حقوق خانم ها در خارج از خانه باید تقویت شود. ثانیا امکان اشتغال قانونی پاره وقت برای خانم ها در نظام دولتی فراهم شود. یعنی به دولت و دستگاه های اجرایی اجازه داده شود که خانم ها را بسته به شرایط به صورت پاره وقت استخدام کنند و این ها را به لحاظ قانونی پشتیبانی کنند. الان در دولت و نهادهای دیگر اگر خیلی از خانم های متدین می خواهند کار کنند بهش می گویند یا باید تمام وقت باشید یا نمی خواهیم. کارفرما می داند با 70 درصد کار حل می شود، ولی این الگو را نداریم. الگوی اسلامی کار بانوان به پاره وقت نزدیک تر است که مثلا دو روز باشد. مشاغل خانگی هم باید تقویت شود. برای خانم های تحصیل کرده پیگیر مشاغل خانگی دانش بنیان خواهیم بود.