کوچکی نژاد در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو:
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- زینب امیدی؛ روزهای پایانی تابستان و روزشمار شروع سال تحصیلی علی رغم آنچه تصورش می‌رفت با حاشیه‌های زیادی همراه شد. بعضی از این اتفاقات فضای دانشگاه‌ها را به سمت تجمع و تحصن در روزهای آغازین سال و جشن جدیدالورودها برد، بعضی دیگر اما طبق روال سال‌های گذشته و رسم نانوشته فراموش شدن قول مسئولین، روند افزایشی داشت؛ مثل «افزایش شهریه» الخصوص از نوع شهریه ثابتش که حالا واژه غرببی حداقل برای دنشجویان دانشگاه آزاد و پیام نور نیست! از تجمع و تحصن دانشجویان در بعضی دانشگاه‌های کشور بر سر بحث سنوات گرفته تا مشکلات حل نشده دانشگاه فرهنگیان و پرونده دانشجویان بورسیه همه و همه باعث شد تا برای بررسی و آسیب شناسی این مشکلات کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی و نمایندگان آنها را برای گفت‌وگو دعوت کنیم. مصاحبه پیش رو حول موضوعات گفته شده با جبار کوچکی نژاد عضو کمیسیون آموزش مجلس است که در ادامه می‌خوانید.
دو سه هفته‌ای می‌شود که دانشگاه‌ها درگیر موضوع سنوات هستند. دانشگاه‌های اصفهان، صنعتی شریف، امیرکبیر، تربیت مدرس و دانشگاه‌های دیگر در استان‌های مختلف درگیر این ماجرا شده‌اند. دانشجویان می‌گویند دلایل افزایش سنوات تحصیلی مسئله‌ای است که به خود دانشجو مربوط نمی‌شود و پروژه‌های عملیاتی دارد فکر می‌کنید وزارت علوم باید در این خصوص چه تدبیری کند؟
یک بار از وزیرعلوم و وزیر بهداشت در این خصوص سوال کردند و به آنها گفته شد شما خلاف می‌کنید و از این دانشجویان حق گرفتن شهریه ندارید، به همین خاطر قرار شد بررسی کنند تا مساله حل شود اما باز می‌بینیم این روال تکرار می‌شود. بعضی دانشجویان در طول تحصیل خود به عللی نتوانستند آن پروژه ترمی را پاس و مدرکشان را دریافت کنند به همین خاطر به سنوات می‌خورند. این سنوات هیچ ضابطه‌ای ندارد و هر دانشگاهی هر چه دلش می‌خواهد از این دانشجویان شهریه می‌گیرد. دانشجو واقعا زحمت کشیده، عمر صرف کرده تا در دانشگاه دولتی قبول شده که ماحصل تلاش ویژه اوست او می‌خواهد از امکانات دولت استفاده کند و ما نباید آن را از این قاعده محروم کنیم. هزینه دانشجویان سنواتی در کل کشور چند میلیارد بیشتر نمی‌شود و مجلس حاضر است به دانشجویانی که قانون و هیات امنا راه را برایشان باز کرده تا برای جبران واحدهای پاس نکرده یک ترم دیگر در دانشگاه بمانند کمک کند.
عضو کمیسیون آموزش مجلس از دعوت اشخاصی از وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش برای هفته بعد در کمیسیون آموزش خبر داد و گفت: قرار شده دوستانی را از این دو وزارتخانه دعوت کنیم تا در رابطه با سیاست‌های خود در سال جدید آموزشی توضیح بدهند. ما پیگیری می‌کنیم تا مشکل دانشجویان حل شود و اگر هر چقدر از این نوع مصوباتی که دانشجویان را در فشار قرار می‌دهد اعمال کنند ناچاریم روی هیئت امنای دانشگاه‌ها تصمیمات دیگری بگیریم. این نگرانی در مجلس وجود دارد؛ در احکام دائمی برنامه بحث هیئت امنا را حذف کردند، بحث بر سر این بود که هیات امنا در چارچوب قوانین عادی تصمیم گیری کند چرا که هیئت امنا خارج از قوانین و چارچوب عادی بودجه کشور است. معتقد به این هستم که اگر بحث اختیاری که به هیئت امنا داده شده واقعا رعایت نشود، مجلس ناچار است تجدیدنظری در سیستم هیات امنای دانشگاه های کشور بکند.
مجلس برنامه‌ای برای سوال از وزیر در خصوص بحث سنوات و مشکلات زیادی که گریبان گیر دانشجویان شده است، ندارد؟
فرهادی باید در مجلس پاسخگو باشد
یقینا فردا سوال می‌نویسم و وزیر به مجلس می‌آید تا در این خصوص توضیح دهد و پاسخگوی سوالات ما باشد. ما در بخش حوزه آموزش عالی نگران هستیم چرا که وقتی خواسته شد مجوزی برای هیئت امنای دانشگاه ها در قوانین دائمی که مجلس دهم تصویب می کرد داده شود، نمایندگان به حذف هیات امنا مصر بودند و بر روی این مجوز، اما و اگر گذاشتند. علت این نگرانی‌ها این بود که تصور می‌شد تصمیمات هیات امنا براساس گرایشات منطقه و سیاسی اعمال می‌شود و باعث به وجود آمدن مشکلات و ظلم‌های بسیاری می گردد از جمله این تصمیمات آن است که هیئت امنا گفته اگر دانشجوی روزانه به خاطر شرایط زندگی به استان دیگری منتقل شود دانشجوی آزاد محسوب می‌شود در صورتی که ما برای ورودی دانشجویان سال 95 به وزارت علوم 7 هزار میلیارد تومان بودجه تخصیص داده‌ایم. برای هر دانشجو محاسبه کرده‌ایم که چه قدر پول بدهیم پس این قانون مجوزی ندارد که اگر دانشجویی به شهر دیگری منتقل شد از دانشجوی روزانه خارج و شبانه یا آزاد تبدیل می‌شود.
دانشگاه فرهنگیان این روزها دست به گریبان مشکلات متعددی شده. برای همه سوال است که چرا رئیس این دانشگاه تعین تکلیف نمی‌شود و آقای مهر محمدی خلاف قانون سه تا شش ماهه سرپرستی، الان حدود سه سال است بر مسند سرپرستی تکیه زده اند. این دانشگاه دست به گریبان مدیران وارداتی شده که معلوم نیست از کجا آمده‌اند و سوء مدیریت آنها ابعاد پیشفرت علمی، آموزشی و ... آنها را تحت الشعاع قرار داده است. همچنین ماده 28 مشکل دیگر دانشجویان این دانشگاه است که هر ساله باعث کاهش جذب دانشجو در آن شده. آیا مجلس نمی‌خواهد برای بررسی این مشکلات وارد عمل شود؟ نظر شما در خصوص مباحث مطرح شده چیست؟
دانشگاه فرهنگیان یکی از محورهای استیضاح وزیر
دانشگاه فرهنگیان از نظر نوع کاری که انجام می‌دهد و محصولی که به جامعه ارائه می‌کند در صدر دانشگاه‌های مهم کشور قرار دارد چرا که معلم دانش‌آموزان را می‌سازد و دانش آموزان هستند که آینده کشور را می‌سازند و این چرخه بسیار مهم است. اگر در این چرخه دقت لازم انجام نگیرد همه فعالیت‌های سیاسی، فرهنگ، آموزشی و اقتصادی تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. از عجایب است که رئیس دانشگاهی که مقام معظم رهبری رویش تاکید دارند بعد از چند سال رئیس ندارد و فردی که اصلا نوع نگرشش با دانشگاه متفاوت است به عنوان سرپرست انتخاب می‌شود. لجاجت وزیر در نگه داشتن رئیس دانشگاه آسیب جدی به دستگاه تعلیم و تربیت می‌زند و ما الان یکی از محورهای استیضاح وزیر را بحث دانشگاه فرهنگیان قرار داده‌ایم. در حال حاضر سهمیه ورودی این دانشگاه را به شش هزار نفر کاهش دادند یعنی دنبال روشی هستند که تربیت معلمی در دانشگاه نباشد بلکه از فارغ التحصیلان آزاد سایر دانشگاه‌ها بگیرند و معتقدند باید از طریق ماده 28 به این امر ورود کنند.
افرادی که در جریان فتنه بودند در دانشگاه فرهنگیان انتصاب پیدا کردند
در صورتی که فلسفه دانشگاه فرهنگیان پذیرش دانشجو و تربیت معلم است. اینکه در فرآیند 4 ساله یک معلم بتواند همه فنون معلمی را یاد بگیرد و وارد کلاس شود یک اصل اساسی ست اما اینکه الان اعلام کردند 10 هزار نفر نیروی آزاد بگیریم آسیب جدی است که نشان می‌دهد همان نگرشی که در دوره اصلاحات، دانشگاه فرهنگیان را به تعطیلی کشاند همان نگرش را الان هم حاکم کرده‌اند و دانشگاه را به حاشیه می‌برند. حالا اینکه می گویند مجلس در این جهت اقدامات اساسی نمی‌کند حق با شماست؛ به عنوان کسی که در همین دانشگاه درس خواندم و سال‌ها در آموزش و پرورش بودم و این دانشگاه را دقیق می‌شناسم، بحث هیئت علمی و اینکه درست اداره نمی‌شود و سرپرستی که به اداره دانشگاه علاقه ندارد و اینکه یقین انتصابات اتوبوسی و باندی در این دانشگاه رشد کرده و افرادی که به شدت در جریان فتنه فعال بودند در این دانشگاه انتصاب پیدا کردند به اعتقاد من باید فکری کرد و اگر نه این دانشگاه از مسیر خارج می‌شود و آسیب جدی به حوزه تعلیم و تربیت وارد می‌کند.
ما هم در بحث هیئت علمی هم مدیرانی که از جاهای دیگر آوردند بارها در سطح استان‌ها با این‌ها جر و بحث کردیم. به طور مثال یک واحد دانشگاهی در استان خود و در داخل آموزش و پرورش ظرفیت کافی برای اداره خود را داردو نیازی نیست از جاهای دیگر نیرو وارد کند حال آنکه اصرار دارند نیروی فارغ التحصیل آماده، از بیرون بیاورند چیزی است که شاید با استیضاح وزیر مشخص شود.
اما دکتر فانی وزیر آموزش و پرورش هفته های گذشته در نشست خبری خود گفتند که کلا در این دوره صد ساله ای که از عمر تربیت معلم ما می‌گذرد ظرفیت دانشگاه فرهنگیان بیشتر از 60 هزار نفر نیست و اگر بخواهیم به این ظرفیت متکی باشیم همان اتفاق دهه 60 می‌افتد که مجبور شویم برای دایر بودن کلاس درس دانش آموزان، هر کسی را از سر خیابان برای تدریس بیاوریم.
من به عنوان کسی که هم سالیان سال در کمیسیون آموزش بودیم معتقدم این‌ها فرار کردن از مسئولیت است. ما امکانات زیادی داریم که خیلی از آنها در آموزش و پرورش و وزارت علوم است. همه مراکز تربیت معلم کشور را به وزارت علوم دادند، هزاران میلیارد تومان از اموال آموزش و پرورش به وزارت علوم داده شد که بیشتر مربوط به دانشگاه فرهنگیان می‌شود. حالا باید دید امکان برگرداندن منابع تربیت معلم وجود دارد؟ ما ظرفیت های کمی در کشور نداریم که نتوانیم معلم تربیت کنیم. به نظر من این‌ها اعتقادی به این کار ندارند و گرنه اگر انسان به کاری اعتقاد داشته باشد اسباب آن را فراهم می کند تا به نحو احسنت انجام شود.
فانی در وزارتخانه خودش، تصمیم گیرنده نیست!
شخص آقای فانی شاید شخصی است که به تربیت معلم اعتقاد داشته باشد اما انتصاباتش در این دانشگاه نشان می‌دهد کار دست ایشان نیست و دیگران تصمیم برایش تصمیم می‌گیرند. به اعتقاد من آقای فانی خودش تصمیم گیرنده در این وزارتخانه نیست؛ همان طور که اخیرا معاونی را می خواست عزل بکند و بهش گفتند حق نداری این کار را بکنی و این آسیبی است که به این علت به آموزش و پرورش زده می‌شود.
قبل از تعطیلات سه هفته ای مجلس در مصاحبه ای قول پیگیری رسیدگی به وضعیت تحقیق و تفحص صندوق ذخیره فرهنگیان را داده بودید؟ این قول به کجا رسید؟
در این بحث، تحقیق و تفحص کننده اصلی خودم بودم و این موضوع را در مجلس نهم نیز ادامه دادم. متاسفانه ضد و بندهایی وجود دارد، صندوق یک قدرت بزرگ مالی است که شش هزار میلیارد تومان سرمایه دارد و با این منابع به بسیاری از مراکز قدرت نفوذ پیدا کرده است. در مجلس نهم این قضیه پیگیری می‌شد و با شروع مجلس دهم اولین تحقیق و تفحص در خصوص صندوق ذخیره فرهنگیان صورت گرفت اما با وجود اینکه سه چهار ماه قبل این تحقیقات را به هیئت رئیسه ارائه داده بودم بیش از سه ماه بی جواب ماند. این در حالی است که طبق قانون، هیئت رئیسه موظف است نظر خود را به کمیسیون ارائه بدهد و کمیسیون ظرف ده روز گزارش خود را به صحن بدهد که بیش از سه ماه از این ماجرا گذشت. به هر حال دست‌هایی که نمی‌خواهند این تحقیق و تفحص صورت پذیرد به ماجرا ورود پیدا کردند.
دو سه هفته قبل در صحن مجلس به رئیس اخطار کردم که شما از آیین نامه تخلف کردید و بعد از آن روند تحقیق و تفحص سرعت گرفت که سه جلسه با وزیر و یک جلسه با هیئت رئیسه مجلس داشتیم که در نهایت نتوانستند ما را قانع کنند و پذیرفتند اشتباهاتی در این صندوق وجود داشته است. ما بیش از 2 هزار میلیارد تومان از اصل سیستم مالی انحراف داریم و در حوزه‌های دیگر این انحرافات وجود دارد. چند روز پیش نیز این بحث در کمیسیون مطرح و با رای اکثریت تصویب شد. گزارش به صحن داده شده و امیدواریم ان شالله بتوانیم کمیته تحقیق و تفحص را شکل بدهیم و کار را آغاز کنیم.
همیشه جریاناتی وجود دارند که می‌خواهند از دانشگاه استفاده سیاسی کنند. برخی نهادها که با اهداف غیرسیاسی تشکیل شده‌اند، اخیراً به دنبال اتحادیه سازی هستند. اتحادیه‌هایی که نوعاً برای فعالیت‌های سیاسی استفاده می‌شوند. افرادی هم که پشت این ماجرا هستند کاملاً شناخته شده و سیاسی هستند. در تشکیلات‌های عمومی که معمولاً اعضایش با انتخابات تعیین می‌شوند، شاهد انتخابات‌های مهندسی شده هستیم. همین چند وقت پیش در انتخابات نشریات دانشگاه آزاد حاشیه‌ساز شد. آیا حوزه نظارتی مجلس می تواند به این موضوع ورود کند؟
من یکی از موسسین و اعضای موثر جامعه اسلامی دانشجویان یکی از استان‌ها بودم و هنوز هم با این تشکل ارتباط داریم. سالیان سال هم رئیس یکی از دانشکده‌های فنی بودم و با حوزه دانشگاه و دانشجو خیلی ارتباط نزدیک داشتم. مقام معظم رهبری جمله ای دارد که می‌گویند: بگذارید دانشجو تحلیل کند حتی اگر برخلاف ایده ما باشد و فضای دانشگاه را برای فعالیت عمومی باز کنیم. معتقدم دانشگاه محل ساختن انسان هایی است که قرار است اجتماع را بسازند. ولی یقین باید مراقبت‌های ویژه کرد که دیگران از بیرون دانشگاه در داخل دانشگاه دیکته نکنند؛ بزرگترین خطر این است که از بیرون دانشگاه به داخل دانشگاه ایده بدهند و در جهت منافع باندی و حزبی خودشان از دانشگاه به عنوان سرباز بهره بگیرند.
متاسفانه یک خمودگی در دانشگاه‌ها حاکم شده/ بیشتر آسیب‌ها به خاطر تزریق افکار منحرف از خارج دانشگاه است
شاید بسیاری از آسیب‌هایی که در سال‌های گذشته دیدیم به این خاطر بود که از بیرون دانشگاه افکار منحرفی را به داخل آن تزریق کردند. ما معتقدیم هر دانشجویی که وارد دانشگاه می‌شود وزارت علوم اینقدر باید فضا را باز نگاه دارد که هر دانشجویی با هر علاقه ای به فعالیت‌های سیاسی، فرهنگی، اعتقادی، صنفی و ... بتواند در آنها فعالیت کند. متاسفانه الان وقتی به اوضاع دانشگاه‌ها نگاه می کنیم می بینیم یک خمودی در آنها حاکم است. چند درصد دانشجویان در عرصه سیاسی یا فرهنگی دانشگاه خود فعال هستند؟ آیا ما می‌توانیم بستری فراهم کنیم که دانشجویان در همه امورات مشارکت کنند و از آن طرف مراقبت‌های ویژه داشته باشیم؟ این نیاز دارد که اتحادیه‌ها و تشکل‌های مختلفی شکل بگیرد اگر این مراقبت را بکنند که دیگران از بیرون برای دانشگاه تعیین تکلیف نکنند دانشجو می‌تواند تمام ظرفیت‌های خود را بروز بدهد و دانشگاه و جامعه از آن بهره بگیرند. این که تبعیض قائل شوند و منابع را در اختیار کسانی قرار دهند که از بیرون دیکته کنند و به فرض بگویند این پروژه سیاسی را برای ما اجرا کنید و منابع مالی نیز تزریق کنند یکی از آفت‌هایی است که در دانشگاه‌ها تهدید محسوب می‌شود. این بزرگترین خطر برای دانشگاه است و باید با این نوع افکار و اندیشه مبارزه کرد. مجلس با توجه به حساسیت‌هایی که در نشریات دانشجویی و اتحادیه‌ها و تشکل‌های دانشجویی وجود دارد واقعا باید یک سری قوانینی وضع کند که این قانون برای همه دولت‌ها لازم الاجرا باشد که از این روش استفاده کنند نه روش‌ها و سلایق دانشگاه‌ها و تفکراتی که در وزارت علوم حاکم است. اگر این اسباب را فراهم کنیم نگرانی در حوزه فعالیت دانشجویی اصلا احساس نمی‌شود.
بحث دانشجویان بورسیه به کجا رسید؟ با وجود اینکه وزارت علوم و شخص وزیر اصرار بر خاتمه یافتن پروند بورسیه‌ها دارند اما خودکشی بعضی از این دانشجویان و مشکلات روحی و روانی و خانوادگی آنها گواه چیز دیگری است. مجلس برای اینکه این قضیه خاتمه یابد چه راهکاری دارد؟
کمیسیون آموزش هنوز به بحث پرونده بورسیه‌ها ورود نکرده است
بحث بورسیه شاید به عنوان یکی از بحث هایی که در فضای آن زمان تنش زا بود و بعضی‌ها می خواستند از آن برای اهداف سیاسی خود سواستفاده کنند مطرح شد. مقام معظم رهبری نیز در خصوص این اتفاق گفتند به عده ای از این افراد ظلم شده است. ما در مجلس نهم چند کمیته در این خصوص شکل دادیم و چندین بار به این مساله ورود کرد اما وزیر علوم مقاومت کرد و این مقاومت باعث شد وزیر وقت استیضاح شود بعد از اینکه آقای فرهادی آمد قول داد با قوه قضاییه و دیوان محاسبات به سرانجام می‌رساند. بخشی از مشکلات حل شد ولی همچنان بخشی مشکلات باقی است. در مجلس دهم نیز کمیسیون آموزش تازه شکل گرفته و هنوز به این بحث ورود نکرده اما یقینا به این بحث ورود می‌کند و این یک وظیفه است چرا که اگر ظلمی شده باید رفع ظلم شود.
بودجه دانشگاه ها و کمبود و کسری آن مدت زیادی است که دانشگاه‌ها را دچار مشکلات عدیده‌ای کرده است. در تابستانی که گذشت بسیاری از دانشگاه‌ها به علت کمبود بودجه موفق به انجام کارهای عمرانی و تعمیرات خود نشدند همچنین شاهد هستیم بسیاری از فعالیت‌ها و برنامه‌ها به علت کسری بودجه لغو شده است. به طور مثال آقای برخورداری رئیس دانشگاه علم و صنعت در گفت‌وگو با خبرنگار ما خبر ازکاهش 15 درصدی بودجه این دانشگاه در سال گذشته داده اند و اینکه امسال نیز از کل بودجه ای که باید داده می شده تنها 10 درصد به دانشگاه تخصیص پیدا کرده است. حال با این شرایط باید پرسد چه کسی به این وضعیت رسیدگی می کند؟
کل بودجه وزارت علوم حدود 7 هزار میلیارد تومان است. کمیسیون آموزش جهشی را در بخشی از بودجه وزارت علوم به صورت افزایشی حدود 200 میلیارد تومان اختصاص داد تا برای جاهایی که وزارت علوم احساس می‌کند باید کمک بیشتری کند، صرف کند. همه این حرف‌ها روی کاغذ است، اینکه تخصیص داده شود و در اختیار دانشگاه‌ها قرار بگیرد چیزی است که ما در کشور و در تمامی حوزه ها در خصوصش با مشکل مواجه هستیم.
بودجه سال 95 در سال خودش تصویب شد که این یک مقداری به بحث تخصیص بودجه آسیب رسانده است. دولت در شش ماهه اول سال فقط بند «و» یعنی حقوق کارکنان را تخصیص داده و بودجه عمرانی، رفاهی و فرهنگی تا امروز تخصیص داده نشده است. کل سیستم آموزشی کشور به همین خاطر با مشکل مواجه شدند و به علت عدم تخصیص بودجه عمرانی بسیاری از فعالیت‌های آنها انجام نشده است. امیدواریم با شروع سال تحصیلی دولت بتواند با درآمدهایی که کسب می کند بودجه آموزش عالی را تخصیص دهد.
ارسال نظرات