۱۰ دانشگاهی که رسیدن به آن‌ها جگر شیر می‌خواهد! / چه یک‌کیلومتر چه صدکیلومتر؛ دور بودن سخت است

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ صدسال پیش که دانشگاه در ایران شروع به کار کرد، کمتر کسی فکر می‌کرد روزی برسد که انواع دانشگاه‌ها یا به گفتۀ مسئولان، «مراکز آموزش عالی»، با این تنوع در کشور به‌وجود آید؛ آن چنان زیاد که دیگر برای ساختن آن، داخل شهر‌ها جا نباشد. موسسان مراکز آموزش عالی، خیلی زرنگ باشند روی نوک کوه، ساختمان‌های دانشگاه را بسازند و اگر هم دستشان به جایی بند نباشد و زورشان نچربد، مجبورند دانشگاه را وسط بیابان بنا کنند.

حکایت دانشگاه‌های کشور جالب است. زندان‌ها داخل شهر ساخته‌شده‌اند، دانشگاه‌ها برعکس. دانشجو‌های این دست از دانشگاه‌ها خیلی خوش‌شانس باشند، تاکسی یا اتوبوسی به آن‌جا راهی داشته باشد، که با آن هم شاید یک تا دوساعت در مسیر باشند. ساعات زیادی از عُمر دانشجو در رفت‌وآمد به دانشگاه سپری می‌شود، اما بدا به حال آن دانشجویی که نه اتوبوس، نه تاکسی و نه حتی آدمیزادی هم به سمت دانشگاه گذرش نمی‌افتد.

با وجود دسترسی‌های دشوار و مسیر‌های طاقت‌فرسا، دیگر انگیزه و امیدی برای دانشجویان باقی نمی‌ماند تا در دانشگاه به تولید و ارتقای علم کمک کنند. با این حساب بیشتر دانشجو‌ها از دانشگاه‌های بدمسیر فراری‌اند و اگر اجبار حضور در کلاس نبود، عطایش را به لقایش می‌بخشیدند.

در اینجا چند نمونه از دانشگاه‌هایی را معرفی می‌کنیم که مشمول این اوضاع و احوال می‌شوند. «دانشگاه بدمسیر» در کشور کم نیست و بایستی دانشگاه در مدیریت و توسعه شهری، از جایگاه جغرافیایی بهتری برخوردار باشد.

در دفترچه انتخاب رشته که نگاه می‌کنید نوشته: دانشگاه شهید مدنی آذربایجان-تبریز، اما وقتی برای ثبت‌نام به آن‌جا مراجعه می‌کنید می‌بینید تا شهر تبریز ۴۰ کیلومتر فاصله دارد. هر روز دانشجوی بومی ساکن تبریز باید از شهر بیرون برود تا به دانشگاه برسد. جالب این‌جاست که ابتکار منحصربفرد برای رساندن دانشجو‌ها به دانشگاه، ریل‌باس اختصاصی است. خط راه‌آهنی که برای دانشگاه کشیده‌اند تا دانشجویان ۴۵ دقیقه‌ای به دانشگاه برسند. اگر زمانی را که در رفت‌وآمد می‌گذرانند درنظر نگیریم، از سختیِ رسیدن و خستگی‌ای که به تن دانشجو‌ها می‌ماند، نمی‌توان گذشت. شاید در نگاه اول، قطار ایدۀ زیبا و ایمنی باشد، اما جوابگوی تعداد زیاد دانشجویان هم است؟! دانشگاهی دور از شهر ساخته شده است تا قطار اختصاصی دانشجو‌ها را کمپوت شده به مقصد برساند.

 

دانشگاه بجنورد یکی از دانشگاه‌های شرق کشور است که هم دانشجویان بومی و هم اکثریت دانشجویان خوابگاهی ساکن شهر بجنورد، مجبورند تا ۴ کیلومتر از شهر بیرون بروند و در ابتدای جاده اسفراین به کلاس و درس مشغول شوند. دانشگاه هر چندکیلومتر هم که از شهر بیرون باشد سخت و عذاب‌آور است. هیچ جایی مثل شهر خود آدم نمی‌شود، چه یک‌کیلومتر چه صدکیلومتر از آن دور باشی! تاکسی و اتوبوس متعارف شهری که  وجود ندارد. آن زمان که دانشگاه ساخته می‌شد باید موقعیت مکانی بهتری انتخاب می‌کردند، حال که بیرون از شهر ساخته‌اند، مجبور شدند که اتوبوس‌های مخصوصی بگذارند تا دانشجو‌ها را از شهر به دانشگاه بیاورد. از شلوغی و ازدحام اتوبوس‌ها تا کم بودن تعدادشان هم که نگوییم بهتر است.

 

هوای شرجی خطۀ خلیج فارس برای گردشگران تجربۀ جدید و دلچسبی است، درصورتی که برای دانشجو‌های دانشگاه هرمزگان شاید نفس‌گیر باشد. دانشجویان هرمزگان در جایی بیرون از شهر مشغول کلاس و درس هستند، آن هم در بیابان‌هایی با نخل‌های برافراشته که وجود مار و عقرب هم بعید نیست. استان هرمزگان جزو مناطق محروم کشور است و مردمی خونگرم و باصفا دارد، اما مثل این‌که بزرگترین مرکز دانشگاهی در این استان در موقعیت مناسبی قرار نگرفته است. این دانشگاه کیلومتر ۹ جاده میناب ساخته شده و دانشجویان با اتوبوس جابه‌جا می‌شوند، اما اگر بخواهند با یک آژانس تا شهر بندرعباس بروند باید بیش از بیست‌هزارتومن کرایه بدهند. دانشگاهی که با موقعیت جغرافیایی فعلی‌اش در یک سال اخیر درگیر مشکلات صنفی هم بوده است.

 

دانشگاهی با دو ساختمانِ نهایتاً سه طبقه که در غرب تهران، انتهای شهرک باقری قرار دارد. با هر دانشجوی دانشگاه پیام‌نور مرکز تهران غرب که صحبت می‌کنیم، می‌گویند این‌جا آخر دنیاست. از میدان آزادی یا مترو صادقیه تا دانشگاه حدود یک ساعت با اتوبوس طول می‌کشد. تاکسی و ماشین‌های شخصی هم که گذرشان به آن‌جا نمی‌خورد. بیشتر نگران مردمی باید بود که در شهرکی با این بدمسیری زندگی می‌کنند. وقتی دانشگاه را در کوهپایه ساخته‌اند، ماشین هم در سربالایی دانشگاه به نفس می‌افتد، دانشجوی بیچاره که جای خود دارد. داخل دانشگاه که می‌شوی، کم مانده به آسمان برسی، انگار که در لابه‌لای ابر‌ها قدم می‌زنی. خوشا به حال دانشجویی که دانشگاهش این‌جا باشد!