زرشک و زعفران؛ دو محصول استراتژیک خراسان جنوبی حال خوبی ندارند

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، قرارگاه مطالبه گری شهید احمدی روشن ناحیه بسیج دانشجویی خراسان جنوبی درپی سفر خاوازی، وزیر جهاد کشاورزی به این استان، در نامه ای، مطالبات دانشجویان در حوزه کشاورزی خراسان جنوبی را مطرح کرد.

در این نامه آمده است:

وزارت جهاد کشاورزی به علت ترکیب شدن از چندین معاونت مهم و عمق استراتژیک عملکردی کشور و هم‌چنین سرو کار داشتن با طیف وسیعی از مردم دارای اهمیت بسیار زیادی است، اما اشکالات و نقصان‌های بسیاری در‌عملکرد این وزارت خانه مهم وجود دارد از جمله:

اول: پس از ادغام دو وزارتخانه جهاد سازندگی و جهاد کشاورزی در سال ۷۹ عملا توسعه روستایی متولی اصلی و حقیقی خود را از دست داده و این خلأ بزرگ نه تنها اغلب برنامه‌های توسعه روستایی را با شکست و یا بازدهی بسیار پایین در اجرا مواجه کرده بلکه باعث عدم شکل گیری الگوی مناسب توسعه روستایی در کشور شده که خود عامل بسیاری از موازی کاری‌ها اتلاف منابع و در‌کل عدم توسعه مناسب روستایی شده است.

دوم: شکل گیری برنامه‌های توسعه روستایی به دور از نقش اصلی و تولیدی روستا و تمرکز بیهوده بر مشاغل غیر کشاورزی مانند صنایع دستی و گردشگری روستایی که سازگاری کمی با فرهنگ بومی مناطق دارد.

سوم: سیاست اشتباه وام محوری بدون توجه به زیر ساخت‌ها و حلقه‌های مکمل که خروجی آن تنها روستایی ِ بیکار و مغروض بوده حال آنکه مشکل اصلی روستا بیش از کمبود نقدینگی٫ خرد بودن واحد‌های تولیدی و گسست میان زنجیره تولید تا مصرف محصولات روستایی و کشاورزیست؛ بنابراین چالش‌های موجود از جمله نبود زیر ساخت‌های مناسب در ایجاد اشتغال روستایی الزاما با پرداخت تسهیلات نقدی حل نخواهد شد.

چهارم: بخش کشاورزی به واسطه جایگاه فوق استراتژیک خود نیازمند چتر حمایتی دولت است.

اعلام به موقع و تعیین قیمت مناسب برای خرید تضمینی گندم نقش مهمی در مقدار تولید سال بعد دارد؛ تاخیر در اعلام قیمت و یا اعلام قیمت پایین موجب کاهش سطح کشت محصول استراتژیک گندم می‌شود.

از طرفی فقدان سیاست گذاری مناسب حمایت و ترغیب کشاورزان جهت کشت دانه‌های روغنی و عدم استفاده درست از ظرفیت‌های کشت این محصولات باعث گره زدن نهاده‌ها و دانه‌های روغنی به دلار و افزایش شدید قیمت آن‌ها شده.

پنجم: یکی از چالش‌های مهم در بخش کشاورزی نظام توزیع و عرضه محصولات است در سیستم فعلی با وجود آنکه کشاورز بیشترین تلاش‌و زحمت را متحکل می‌شود، اما کمترین عایده را دارد از طرفی مصرف‌کننده نیز با قیمت بیش از‌حد واقعی محصول را خریداری میکند که خود باعث تضعیف امنیت غذایی می‌شود این وضعیت زمینه بروز بسیاری از مفاسد مانند انحصار و احتکار مواد غذایی در سایه نبود نظارت را فراهم ساخته.

‌فقدان شفافیت نظام توزیع کشاورزی، اقداماتی، چون حذف واسطه‌های اضافه ثبت اطلاعات دقیق واسطه‌های عرضه تضمین بازار و فراهم کردن زیر ساخت‌های عرضه محصولات در بازار از جمله اقدامات لازم برای کنترل شرایط اسف بار فعلی است.

ششم: در برخی مزارع گندم میزان بهره وری در هکتار در حدود ۱.۵ تن است که در مقایسه با میانگین جهانی بسیار ناچیز است، افت بهره وری آب به چهل درصد (در خوشبینانه‌ترین حالت) باعث هدر رفت آب آنهم در شرایط خشکسالی فعلی شده، واردات ۹۸ درصدی مرغ اجداد واردات ۹۰ درصدی بذر مصرفی که خود تهدیدی بر امنیت غذایی است، وابستگی کامل به تخم ماهی غزل آلای فرانسوی، واردات اسپرم گاو و بهره وری بسیار پایین اکثر نژاد‌های بومی و ده‌ها مشکلی که ریشه در ضعف علمی و فناوری کشاورزی دارد نتیجه ضعف و ناکارآمدی نظام تحقیقات است؛ انحصار سازمان عریض و طویل تحقیقات کشاورزی موجب بی رغبتی بخش خصوصی و مراکز دانشگاهی ِ خارج وزارت جهاد کشاورزی برای فعالیت در این عرصه شده همچنین عدم ارتباط مناسب جهاد کشاورزی و مراکز دانشگاهی کشاورزی هم خود زمینه عقب‌ماندگی علمی را فراهم ساخته.

هفتم: انحصار عجیب در واردات خوراک و نهاده‌های دام که نه تنها در تضاد کامل با امنیت ملیست بلکه زمینه فساد گسترده در این بخش مهم را فراهم ساخته همچنین زمینه افزایش شدید قیمت‌ها و به طبع آن افزایش قیمت گوشت و مرغ و در نتیجه تشدید فشار اقتصادی بر مردم شده

هشتم: فقدان الگوی کشت مناسب سبب تولید ناپایدار محصولات کشاورزی شده که زندگی کشاورزان و بازار داخلی را با مشکل مواجه کرده، فقدان الگوی کشت به معنای فقدان امکان برنامه ریزی کلان برای امنیت غذایی کشور است، از طرفی فقدان الگوی مناسب نمی‌تواند کشت را به سمت استفاده درست از منابع سوق دهد.

حال آنکه اصلاح الگوی کشت ملی خود مقدمات و ملزوماتی را میطلبد، اجرای طرح کاداستر اراضی و انجام دقیق آمایش سرزمینی از زیر ساخت‌های آن هستند که مقدمات تامین هرکدام در سازمان و اداره‌ای پخش شده، با وجود سپرده شدن طرح الگوی کشت به جهاد ابزار اجرایی مناسب در دستش نیست، مثلا مسوول طرح کاداستر در حال حاضر سازمان ثبت اسناد است که عملا این پراکندگی و عدم ارتباط مناسب مقدمات اجرایی این طرح را به حاشیه برده.

و اما خراسان جنوبی: دو محصول استراتژیک خراسان جنوبی حال خوشی ندارند طلای سرخی که در حال حاضر ارزش کاه هم ندارد؛ قیمت پایین زعفران، نبود راهکاری برای خرید تضمینی، هزینه فوق العاده بالای کود سم و عدم حمایت دولت هم داغی بر دل کشاورزان شده.

زرشک: زرشک تازه امسال در شرایطی به بار نشسته که انبار‌ها و سردخانه‌ها مملو از زرشک سال‌های گذشته است.
عدم صادرات مناسب نبود صنایع تبدیلی تنها راه پیش روی زرشک را خام فروشی ساخته، عدم صادرات زرشک هم خود بحث مفصلی است.

از نبود بارگاه مناسب زرشک در استان گرفته تا نبود آزمایشگاه زرشک در استان و شیوه نامناسب پرورش زرشک که محصول ناسالم خروجی آن است همچنین استفاده نکردن از روش‌های نوین پرورش زرشک و آلوده بودن زرشک به دلیل پرورش نامناسب و دوز بالای سم‌های غیر مجاز و همچنین وجود نداشتن بارگاه و انبار مناسب در استان زرشک مارا ناکام از رسیدن به بازار هاب بین المللی کرده.

سیاست جهاد کشاورزی مبنی بر تولید صرف زرشک و عدم توجه به کیفیت و خروجی نهایی همچینین عدم بازار سازی مناسب هم مزید بر علت شده است.

از طرفی صنایع تبدیلی زرشک هم در استان وجود ندارد یا غیر فعال است که از عدم رغبت سرمایه گذار نشأت می‌گیرد که باز‌هم تابع ندادن مجوز‌ها، نبود محصول جایگزین برای فصل کاشت زرشک همچنین ندادن برخی مجوز‌ها و مافیا و انحصار است. زرشکی که امسال تنها هشت تن آن صادر شد و بقیه به دلیل آلودگی سمی و شیمیایی از صادرات باز ماند.

داغ بزرگ نهاده ها: افزایش بسیار شدید قیمت و کمبود نهاده‌ها و سهمیه بندی ناعادلانه و بدور از‌واقعیت آن صنعت دامپروری استان را در معرض نابودی قرار داده در‌حالیکه بررسی‌ها نشان از کمبود نهاده‌های دولتی و وفور آن‌ها با قیمت آزاد در بازار سیاه حاکی است. این شرایط عدم نظارت مناسب بر‌توزیع و قاچاق نهاده‌ها را به ذهن متواتر می‌سازد.

در همین شرایط جهاد کشاورزی به جای تشدید نظارت بر نحوه توزیع نهاده‌های دولتی صورت مسئله را پاک کرده و به دامدار وعده تسهیلات ۱۸ درصد ۳۰۰ میلیون تومانی می‌دهد که خود با قیمت نامناسب گوشت و شیر عملا تیر خلاصی بر پیکر صنعت در‌حال احتضار دامداری در استان است.

قیمت سرسام آور تخم مرغ هم باعث کوچکتر شدن سفره کوچک مردم مستضعف شده، افرایش قیمتی که به علت کمبود دان مرغ و افزایش آن با قیمت دلار است کع خود تابع انحصار و سیاست‌های غلط وزارت جهاد کشاورزی است