حدود سه هفته تا سوم نوامبر باقی است. روزی که مدتی است جدال برای پیروزی در انتخابات آن روز شروع شده و احتمالا هنگامی که این متن را میخوانید، این رقابت در ایالت اوهایو با حضور دو نامزد اصلی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در این ایالت به اوج خود رسیده!
گروه دانشگاهخبرگزاری دانشجو،سعید نعیمی؛ اگر تاکنون در ذهن خود را به جای رئیس جمهور آمریکا فرض کردهاید یا کلماتی همچون الکترال، گردهمایی احزاب و رقابت فیل و الاغ و... را شنیدهاید و نمیدانید معنیشان چیست و حتی اگر دوست دارید در جریان انتخابات آمریکا قرار بگیرید، تا انتها این متن و متنهای آینده را دنبال کنید!
انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده هر چهار سال یک بار در اولین سهشنبۀ بعد از اولین دوشنبۀ ماه نوامبر برگزار میشود! (یعنی اگر روز اول ماه نوامبر سهشنبه باشد، انتخابات در آن هفته برگزار نخواهد شد) کاخ سفید همیشه پناهگاه دو حزب اصلی در آمریکا بوده؛ جمهوریخواهان که نمایندهشان دونالد ترامپ است و دموکراتها که نامزدشان جو بایدنی است که عمدتا به خاطر هشت سال معاونت باراک اوباما شناخته میشود و اگر بر ترامپ ۷۴ ساله غلبه کند با ۷۸ سال سن پیرترین رئیس جمهور ایالات متحده خواهد شد.
احتمالا با توجه به اتفاقی که در سال ۲۰۱۶ برای هیلاری کلینتون یا در سال ۲۰۰۰ برای ال گور افتاد متوجه شدهاید که فرد برنده همیشه آن کسی نیست که بیشترین رای مردمی را در سطح کشور کسب میکند! محور اصلی رقابت نامزدها بر سر آرای مجمع الکترال است. هر ایالت به نسبت جمعیتش تعداد مشخصی رای در مجمع الکترال دارد. معنی این فرایند این است که مردم وقتی به نامزد مورد علاقه خود رای میدهند در رقابتی ایالتی شرکت میکنند و نه رقابتی سراسری. در همهی (جز دو ایالت) ایالات فردی که بیشترین رای را کسب کند کل آرای ایالت در مجمع الکترال را نیز به خود اختصاص میدهد. بیشتر ایالات گرایش شدیدی به یکی از دو حزب دارند و پیشتر برچسب حزبها را خوردهاند. نامزدها هم روی ایالات تاثیرگذار و رقابتی، چون میشیگان، پنسیلوانیا، کارولینای شمالی، فلوریدا، آریزونا و اوهایو!
و، اما مجمع الکترال چیست؟
الکترال و یا انتخاب کننده فردی است که توسط مردم هر ایالت برای انتخاب کردن رئیس جمهور نماینده آن ایالت میشود. انتخاب اعضای مجمع الکترال، فرآیندی دوبخشی است.
بخش اول فرآیند تحت کنترل احزاب سیاسی در هر ایالت است و ایالت به ایالت تفاوت دارد. بهطور کلی، ایالتها یا در گردهماییهای ایالتیشان فهرستی از اعضای احتمالی مجمع الکترال را نامزد میکنند یا این اعضای الکترال را با آرای کمیتۀ مرکزی حزب انتخاب میکنند. طبق قانونی که حزب ایالتی و (گاهی) حزب ملی برای این فرآیند دارد، این فرآیند در هر ایالت و در همۀ احزاب انجام میشود.
احزاب سیاسی اغلب افرادی را برای این فهرست انتخاب میکنند که میخواهند از خدمات و فداکاریهایشان در آن حزب قدردانی کنند. این افراد ممکن است مسئولان انتخابشدۀ ایالتی، رهبران ایالتی حزب، یا افرادی از آن ایالت باشند که با کاندیدای ریاستجمهوریِ حزبشان وابستگیای شخصی یا سیاسی داشته باشند.
بخش دوم فرآیند در طی انتخابات عمومی رخ میدهد. وقتی رایدهندگان در هر ایالت به کاندیدای ریاستجمهوری انتخابیشان رای میدهند، رای میدهند تا اعضای الکترال ایالتشان را انتخاب کنند!
اعضای مجمع الکترال کاندیدای پیروز آن ایالت، بهعنوان اعضای مجمع الکترال ایالت منصوب میشوند، بهجز در نبراسکا و مِین که توزیع اعضای مجمع الکترال بر اساس سهمبندی است که معمولا یک رای الکترال دارند.
به عبارت ساده تر، شما وقتی پای صندوق میروید و به رئیس جمهور مورد نظر رای میدهید، در واقع موافقت خود را با حزب رئیس جمهور آینده اعلام میکنید و آن حزب پیروز اختیار مشخص کردن اعضای الکترال آن ایالت را بدست میآورد. طبیعی است که بعد از این اختیار، افراد مورد نظر خودش را در آن جایگاه قرار دهد.
در سیستم مجمع الکترال، هر ایالت تعداد مشخصی عضو الکترال دارد که این تعداد برابر مجموع تعداد نمایندگان آن ایالت در کنگره و سناتورهای آن ایالت است. غالبا تعداد الکترالها متناسب جمعیت هر ایالت است (یعنی ممکن است ایالتیهایی با جمعیت برابر، تعداد الکترال متفاوتی داشته باشند). مجموعاً ۵۳۸ رای الکترال وجود دارد. کاندیدایی که بیشتر از نیمی از آرا (بیشتر از ۲۷۰ رای) را کسب کند، پیروز انتخابات خواهد بود.
اینکه چرا این فرایند به این شکل است و چه فایدهای دارد، به عهده خودتان! بخشی از آن تاریخی است و بخشی به دلیل عدم تمایل به تغییر. هر چند اخیرا گروههایی پدید آمدند که بر ضد این ساختار برآمدهاند و آن را برای مردم تبیین میکنند به امید اینکه تغییراتی در قوانین برای انتخابات به وجود بیاید.
اگر قصد کاندید شدن دارید (!): باید شهروند متولد ایالات متحده، دارای حداقل ۳۵ سال و برای ۱۴ سال ساکن ایالات متحده بوده باشید. هر کس این پیشنیازها را داشته باشد میتواند برای انتخابات ریاستجمهوری اعلام کاندیداتوری کند.
اما اگر قصدتان پیروزی و نه صرفا حضور است (!) به دلیل وضعیت فعلی آمریکا، باید در یکی از حزبهای دموکرات (الاغ) یا جمهوریخواه (فیل) باشید:
فرآیند با انتخابات مقدماتی و گردهمایی اعضای احزاب آغاز میشود. انتخابات مقدماتی در هر ایالت به شکل جداگانه و کاملا درون حزبی انجام میشود. در هر کدام از آنها افرادی به عنوان نماینده حزب در هر ایالت انتخاب میشوند. بعد، نوبت به گردهماییِ نامزدشدن میرسد. اصطلاحا به آن گردهمایی ملی میگویند. تمامی نمایندگان منتخب ایالتها جمع میشوند و با یکدیگر رقابت میکنند و در نهایت هر کدام از احزاب سیاسی، یک نامزد را انتخاب میکند تا همۀ اعضای حزب پشت سر او با هم متحد شوند. طی گردهماییِ حزب، هر کدام از نامزدهای ریاستجمهوری کسی را به عنوان معاونش برای بعد از پیروزی تعیین میکند.
مسیر شما برای رسیدن به کاخ سفید در فصل بهار سال قبل از انتخابات، اعلام میکنید قصد نامزدی دارید. از فصل تابستان سال قبل از انتخابات تا فصل بهار سال انتخابات، باید برای پیروزی در گردهمایی ملی تبلیغ کنید. از ماه ژانویه تا ماه ژوئن سال انتخابات: ایالتها و احزاب انتخاباتهای مقدماتی و گردهماییهای احزاب را برگزار میکنند. از ماه جولای تا اوایل سپتامبر: احزاب گردهماییهای مربوط به انتخاب نامزدها را برگزار میکنند تا کاندیداهای خود را انتخاب کنند. در ماههای سپتامبر و اکتبر: در بحثها و گردهماییهای انتخاباتی شرکت میکنید. اوایل ماه نوامبر: روز انتخابات! ماه دسامبر: اعضای مجمع الکترال در این مجمع رای میدهند. اوایل ماه ژانویۀ سال بعد: کنگره آرا الکترال را شمارش میکند.
بیستم ژانویه: مراسم تحلیف رئیسجمهور و معاون اولش برگزار میشود.
چه کسی میتواند رای دهد و چگونه؟ همانند اکثر کشورها شهروندان آمریکایی بالای ۱۸ سال طبق قانون میتوانند در انتخابات ریاستجمهوری شرکت کنند. اما خیلی از ایالات با وضع قوانینی داشتن کارت شناسایی را اجباری کردهاند و رایدهندگان باید هویت خود را پیش از رای دادن اثبات کنند.
این قوانین غالبا توسط جمهوریخواهان وضع میشود که عقیده دارند برای جلوگیری از تقلب الزامی است. اما دموکراتها آنها را متهم میکنند که هدفشان از این کار جلوگری از شرکت مردم در انتخابات است، چرا که احتمال داشتن کارتهای شناسایی مثل گواهینامه رانندگی بین گروههای اقلیت و فقیر کمتر است!
قوانین مربوط به شرکت زندانیان در انتخابات نیز بسته به ایالت متفاوت است. حق رای پس از محکومیت از بیشتر زندانیان سلب میشود و تنها در پایان دوره محکومیت بازگردانده میشود.
سعید نعیمی - مسئول واحد سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه شریف
انتشار یادداشتهای دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروهها و فعالین دانشجویی است.