گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مهدی بختیاری زاده؛ امروزه علیرغم مواهب بیشماری که خداوند یکتا در اختیار ما قرار داده است همواره مردممان علی الخصوص قشر زحمتکش کشاورزان در رنج و سختی بوده است و برای رساندن نان سر سفره مردم فداکاری کرده است. از طرفی دیگر همواره مسئولینی بوده اند که صبح به صبح با کت و شلوار اتو کشیده و کفش های برق انداخته از ساختمان زیبای خیابان طالقانی بالا رفته و در هوای خنک طبقه شانزدهم پشت میز نشسته و با قلمِ خود، آگاهانه یا ناآگاهانه بر سر تولید و تولید کننده می کوبیدند. بله برادر جان! کشاورزی چونان کودک یتیمی بوده است که در دولت های مختلف به دست نامادری هایی سپرده شده است که تمام تلاش خود را برای نابودی آن کرده اند و همواره این کشاورزان زحمتکش بوده اند که چون دایه نان از سفره خود کم کرده اند و در دهان کودک رنجور از بی مهری ها گذاشته اند.
امروزه هرچه میکشیم نه از بی مهری طبیعت و قهر آسمان است و نه از بخل زمین بلکه از بی مدیریتی مسئولین است و نابلدی مدیران.... زمین که آغوش باز کرده تا در این کشور پهناور از اقلیم چهار فصلش هر چه میخواهی برداری و آسمان هر از چندگاهی از نعماتش سیل جاری میکند. اما کجاست مدیریت این مواهب؟! حالا که موقعه انتخاب وزیر رسیده همه به تکاپو افتاده اند تا باز هم با تصاحب این جایگاه و بی کفایتی در آن، نشتری بر پشت زارع قد خمیده وارد کنند. آقای رئیس جمهور حواستان را جمع کنید! نکند در این دولت هم اطرافتان را بگیرند و بر مبنای مصلحت های سیاسی یک نفر سیاستمدار کشاورزی نافهم را بر مسند وزارت خانه نان آور جهاد کشاورزی بگمارید.
وزیر کشاورزی باید ویژگی هایی داشته باشد که در ذیل به برخی از آنها اشاره خواهم کرد:
۱) اشراف کامل و جامع به مسائل و چالش های کشاورزی؛
در حال حاضر بخش کشاورزی و دام کشور با چند مشکل و چالش اساسی دست به گریبان است که فکر میکنم در طول سالهای گذشته تغییری نکرده و علاوه بر پابرجا ماندن آنها بسط و گستره بیشتری گرفته است. وزیر پیشنهادی می بایست اشراف کامل به این چالش ها داشته باشد و کشاورزی کشور را با تمام ابعاد و زوایا فهم کرده باشد. نگذاریم دردی که عمران خوانده ها و مهندسی خوانده ها بر پیکر کشاورزی برجای گذاشتند این بار با اقتصاد خوانده ها عمیق تر شود.
۲) برنامه داشتن برای مدیریت کلان و رفع چالش ها؛
قطعا وزارتخانه ای به این بزرگی با ۹۰ هزار پرسنل و ۴.۵میلیون نفر فعال مستقیم در بخش را نمی توان بدون برنامه کلان مدیریتی اداره کرد و اگر کسی بدون برنامه جامع و از روی قدرت طلبی پیش قدم شد، باید بسیار هوشیار بود. لذا برنامه داشتن برای اداره تمامی اجزاء وزارتخانه نیاز حیاتی و اولیه داوطلبین تصدی این سمت خطیر خواهد بود.
۳) توانمندی مدیریتی؛
برخی از افراد بسیار آدم های خوبی هستند و حتی در لایه هایی تخصص بخش کشاورزی را هم دارند اما توان مدیریت کلان را ندارند و بیشتر به درد کار کارشناسی یا مشاوره می خورند. این افراد اگر یک واحد کوچک را هم بخواهند مدیریت کنند با مشکلات بی شماری روبرو خواهند شد. از همین جهت یک خصیصه فردی با عنوان توانمندی مدیریت کلان برای نامزد های پست وزارت لازم و ضروری خواهد بود.
۴) انقلابی، ولایی و مردمی باشد؛
اگر فرد مدیر توانمندی باشد و تخصص کافی را هم داشته باشد اما اعتقادی به اعتلای انقلاب اسلامی و مار برای مردم نداشته باشد، قطعا توانمندی های خود را برای حل مشکلات مردم و پیشرفت کشور به کار نخواهد گرفت. به این سبب ویژگی بالا اهمیت دارد و حتی در برخی سالها شاهد تجربیات تلخ عقب ماندگی و عدم پیشرفت به دلیل عدم توجه به این مقوله بوده ایم.
۵) نگاه خود باورانه،جهادی و میدانی؛
فردی که تصدی امور وزارت جهاد را بر عهده می گیرد می بایست به ظرفیت ها و توان داخلی اعتقاد داشته باشد و نگاه ما میتوانیم را با حضور مستمر و شبانه روزی در میدان عمل به فعلیت برساند. باید بداند که بخش کشاورزی را صرفاً نمیتوان از پشت میز در تهران اداره کرد و فعالیتی #جهادی می طلبد. نگاهی که سالها در این بخش نداشتیم و ضرر ها کرده ایم .
۶) تجربه در لایه های بالای مدیریتی؛
با توجه به اینکه وزارت جهاد کشاورزی پیچیدگی های زیادی دارد و در شرایط فعلی مدیریت نان و غذای مردم جای آزمون و خطا نیست باید فردی انتخاب شود که تجربه کار در لایه مدیر کل و معاون وزیر یا مشابه آن را داشته باشد و چالش های مدیریتی را خود لمس کرده باشد نه اینکه از پشت میز دانشگاه تا صحن مجلس فقط گفته باشد و شنیده باشد.
۷) اشراف نسبت به بدنه؛
مسائل و چالش های وزارتخانه وزارت جهاد کشاورزی یکی از وزارت خانه های گسترده جمهوری اسلامی است که این موضوع هر چند ویژگی نامیمون اما غیر قابل انکار با پیچیدگی های بسیار زیاد است که همواره مرکب نشینان این وزارتخانه را در باتلاق مشکلات خود غرق کرده است. لذا اشراف به بدنه فعلی وزارت جهاد و زیستن در بدنه آن یکی از ویژگی های مهم وزیر آینده خواهد بود. در شرایط فعلی اگر شخصی بیاید و این ویژگی را نداشته باشد قطعاً تا مدت ها باید شاهد درگیری با وزارتخانه و مشکلات آن باشد که نتیجه ای جز ناکارآمدی نخواهد داشت.
۸) تفکر کار تیمی و تیم داشتن؛
همه بر این امر واقف هستند که بخش عظیم کشاورزی و دام کشور را نمیتوان یک تنه و با یک فکر پیش برد حتی اگر شخص سوپرمن باشد. تیم داشتن و روحیه مشورت پذیری از ویژگی های بارز فرد مورد نظر باید باشد. بسیار افرادی را در همین وزارتخانه دیده ایم که به دلیل تیم نداشتن یا خود رای بودن علیرغم ویژگی های مثبت دیگر نتوانستند کار کنند و سبقه های تاریکی از خود به جا گذاشتند.
۹) مقتدر و ضد فساد بودن؛
یکی از چالش های اساسی وزارت جهاد کشاورزی وجود انحصار در بخش های مختلف و دلال ها و برهم زنندگان بازار است. فرد مورد نظر اگر اقتدار کافی و روحیه ضد فساد نداشته باشد، بلاشک در همان منجلاب گذشتگان غوطه ور خواهد شد و آش همان آش و کاسه همان کاسه خواهد بود.
۱۰) اعتقاد به جوانگرایی و استفاده از جوانان؛
واضح و مبرهن است که با مدیران پیر و خسته و فرتوت نمی توان باغچه های وزارت جهاد را هم مدیریت کرد چه رسد به کشاورزی شرق تا غرب مملکت، لذا یکی از ملزومات تحول در بخش کشاورزی به کارگیری نیروی جوانی و تغییر نسل در لایه های مختلف این بخش از مدیریت تا میدان است که این امر با وزیر محترم مو سپید جهاد کشاورزی و مدیران سن و سال گذشته خسته محقق نخواهد شد.
۱۱) داشتن طرح عملیاتی برای حل کلان چالش های بخش کشاورزی؛
در بخش کشاورزی چند چالش وجود دارد که رابطه ای مستقیم با سفره مردم دارد و نمیتوان برنامه ریزی و حل آن را به پس از تصدی وزارت خانه موکول کرد. از همین جهت وزیر پیشنهادی باید برنامه مدون عملیاتی برای حل این چالش ها از قبیل بحران مدیریت آب، نهاده های دامی، گندم ، گوشت و مرغ و .... داشته باشد.
۱۲) قدرت تعامل با دولت، مجلس و نهاد های حاکمیتی؛
بخش کشاورزی برای پیشبرد اهداف خود نیازمند عزم حاکمیتی است پس وزیر آینده باید قدرت تعامل خوبی با لایه های مختلف حاکمیت داشته باشد تا بتواند ظرفیت ها را به این سمت هدایت نماید.
۱۳) نگاه ویژه و حمایتی نسبت به بخش خصوصی و جلوگیری از تصدی گری دولتی؛
کشاورزی خصوصی ترین بخش اقتصاد ایران است که نقش آفرینان آن فعالین مردمی-خصوصی هستند و همین امر سبب ثبات این بخش زیر تحریم های ظالمانه شده است لذا توجه به بخش خصوصی و جلوگیری از دخالت های دولتی و تصدی گرایانه باید جزء ویژگی های بارز وزیر آینده باشد. در کلام آخر امیدوارم در دولت سیزدهم فردی شایسته و دلسوز کشاورزان و مردم بر مرکب این وزارتخانه سوار شود تا کمی از درد و رنج های فروخفته کشاورزان بکاهد.
مهدی بختیاری زاده - پژوهشگر موسسه ماکا و فعال در حوزه صنعت دام سبک
انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.