به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سید سلمان سیدافقهی؛ قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در برنامه «گفت‌وگوی ویژه خبری»، گفت: سیزدهمین دوره همایش ملی نخبگان با هدف تمرکز روی گفتمان‌سازی جریان نخبگانی و اهمیت دادن حکومت و دولت به نخبگان برگزار شد.
وی افزود: این همایش تلاش دارد فضا به گونه‌ای مهیا شود که مردم و دولت نسبت به موضوع نخبگان و اهمیت آن آگاه و حساس شوند.
سید افقهی ادامه داد: شعار این همایش بر اساس آنچه در بنیاد ملی نخبگان بعد از سال‌ها تجربه و سعی و خطا و برنامه‌ریزی افراد صاحب نظر انجام شد، پیشرانی نخبگان در پیشرفت در نظر گرفته شد (نخبگان پیشران پیشرفت). از نظر ما نخبه فردی است که در حل مسائل ویژه کشور اثرگذار باشد و این وجه تمایز نخبه با دیگران است.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان اضافه کرد: این همایش با دعوت از نخبگان، راهکارهایی که برای بهبود وضعیت کشور در بخش‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و علمی دارند را بر اساس فراخوانی که از طریق سامانه اطلاعاتی بنیاد ملی نخبگان داده شد، دریافت کرد و حدود ۲۰۰۰ نفر برای شرکت در این همایش ثبت نام کردند. این افراد پیشتر در برنامه‌های بنیاد ملی نخبگان مشارکت داشتند و از سمت بنیاد ملی نخبگان نیز شناسایی شده بودند.
دریافت پیشنهادات نخبگان و ایجاد شرایط افزایش اثربخشی ایشان در حاکمیت
وی با اشاره به اینکه پس از ثبت نام، ایده و نظرات این افراد در یک فرایند یک و نیم ماهه مورد بررسی قرار گرفت، تصریح کرد: محور این همایش دریافت پیشنهادات نخبگان برای افزایش اثربخشی آنان در حاکمیت بود و در نهایت از بین این افراد، ۷۰۰ نفر برای همایش انتخاب شدند تا در روز اول با رئیس جمهور دیدار کنند و روز دوم به دیدار رهبر معظم انقلاب بروند. شاخص انتخاب این افراد نیز میزان مشارکت آنان در برنامه نخبگانی و همچنین امتیاز آنها در بنیاد ملی نخبگان در نظر گرفته شد که این امتیاز وابسته به میزان مشارکت آنان در حل مسائل کشور و یا حضور در طرح‌هایی مثل شهید احمدی روشن و وزوایی بود.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان یادآور شد: از این تعداد، حدود ۴۰۰ درخواست سخنرانی داده شد که بعد از یک فرایند ۴۵ روزه داوری به وسیله دستگاه‌های مختلف ذیربط در حوزه نخبگان مثل بنیاد ملی نخبگان، وزارتین علوم و بهداشت و همچنین نهاد رهبری در دانشگاه، سخنرانی‌هایی را که متناسب با شرایط و نیاز کشور و راهکارهای عملی برای ارتقا حوزه مشخص پیشنهاد داده شده بررسی و در نهایت ۵ نفر را برای سخنرانی در حضور رئیس جمهور انتخاب کردند.
نخبه باید نگاه کلان نسبت به مشکلات کشور داشته باشد
سید افقهی تاکید کرد: یکی از رویکردهای اصلی بنیاد ملی نخبگان این است که نخبه نگاه کلان نسبت به مشکلات کشور داشته باشد. این همان موضوعی است که رهبری هم از نخبگان مطالبه کردند که جریان را تحلیل کنند و مسائل کشور را به صورت مقطعی و در کوتاه مدت نگاه نکنند.
وی اضافه کرد: یکی از ارائه‌ها در حوزه جمعیت و آسیب‌های موجود در سقط جنین بود که یک آفت بزرگ است و بخش زیادی از آن در زندگی تکمیل یافته و روابط مشروع رخ می‌دهد. در این سخنرانی راهکارهایی برای حل این مشکل ارائه شد و رئیس جمهور هم تدبیری صادر کرد مبنی بر اینکه این موضوع در حوزه بین دستگاهی است و دستگاه‌های مختلف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، علمی و پزشکی باید در آن ورود کنند. ارائه بعدی در حوزه اهمیت هوش مصنوعی و نقش آن در آینده سیاسی و اقتصادی کشور بود؛ به این معنا که هوش مصنوعی نه صرفاً به عنوان یک فناوری بلکه به عنوان اثری که در آینده کشورها و دولت‌ها دارد، می‌تواند دنیا را به دو بخش اتوماسیون شده مبتنی بر هوش مصنوعی و دارای سرمایه و بخش فقیر که از این فناوری محروم است، تقسیم کند.
دستور پیگیری پیشنهادات نخبگان از سوی رئیس جمهوری
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان افزود: موضوع بعد در حوزه درمان بیماری‌های خاص و به طور ویژه بیماری آکوندوپلازی که یک بیماری راجع به کوتاه قامتی است، بود. متاسفانه در ایران سالانه هزار نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند. یکی از نخبگان ما که خود عضو هیئت علمی پژوهشکده علمی ژنتیک است و فرزند خودش دچار این مشکل است، پیشنهادی ارائه کرد مبنی بر اینکه این بیماری به وسیله یک دارو تولید شده قابل رفع است و تقاضا داد که با حمایت رئیس جمهور این دارو در ایران و به وسیله این مادر دلسوز بومی‌سازی شود؛ رئیس جمهور نیز حمایت کرد و دستور پیگیری داد.
سید افقهی گفت: اهمیت زنجیره ارزش در شکل‌گیری فناوری‌های پیشرفته در کشور، موضوع بعدی سخن امروز بود؛ اینکه بتوانیم صنایع دانش بنیان بزرگ در کشور ایجاد کنیم که سهم اقتصاد دانش بنیان را در اقتصاد کل کشور افزایش دهند. این هدف مبتنی بر زنجیره کشش و پوشش است؛ به این معنی که پوشش اساتید در دانشگاه زمانی به نتیجه می‌رسد که کششی از سوی صنعت وجود داشته باشد. بحث پنجم هم ساختار خود بنیاد و ضرورت نقش آفرینی کانون‌های مردمی در اداره نخبگان بود. برای اجرای هر ۵ پیشنهاد مطرح شده، برنامه‌ریزی لازم صورت گرفته است.
شکل‌گیری دبیرخانه دائمی همایش ملی نخبگان در بنیاد
وی افزود: دبیرخانه دائمی برای همایش ملی نخبگان را در بنیاد ملی نخبگان شکل دادیم تا پیشنهادات مطرح شده را مورد رصد قرار دهد و هر سال گزارش پیشرفت‌هایی که در ارتباط با این پیشنهادات اتفاق می‌افتد، به مردم ارائه دهند.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان یادآور شد: طبق اساسنامه و سند راهبردی کشور در امور نخبگان که مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است، بنیاد ملی نخبگان نهادی سیاستگذار، تنظیم‌گر و تسهیلگر است اما به دلیل اینکه برخی از نهادهای متولی که باید استفاده از نخبگان را در دستورکار خود قرار می‌دادند مانند دستگاه‌های اجرایی و یا نهادهای مختلف، وظیفه خود را در این حوزه انجام ندادند، بنیاد مجبور به تصدی‌گری در برخی حوزه‌ها شد. این در حالیست که نخبگان باید در بخش‌های فنی و مهندسی، کشاورزی، سلامت، محیط زیست، انرژی، نفت، پتروشیمی و تمامی حوزه‌هایی که اقتصاد دارند و قابلیت خلق ارزش افزوده توسط نخبه در آنها وجود دارد، به کار گرفته می‌شدند.
ضرورت وجود ضمانت اجرایی در دستگاه‌ها
وی بیان داشت: کم کاری این دستگاه‌ها سبب شد بنیاد با منابع محدود خود حمایت‌های مالی از نخبگان انجام دهد در حالی که شأن بنیاد ملی نخبگان این است که با استفاده از جایگاهی که ذیل ریاست جمهوری دارد و ساختاری که عمود بر ساختار دولت است و با هیچ وزارتخانه‌ای تعارض منافع ندارد، بتواند به عنوان یک تنظیم‌گر، تقسیم کار ملی در حوزه نخبگان را انجام دهد؛ این یعنی بنیاد نقش دستگاه‌های مختلف را در حوزه نخبگانی تعیین کند. البته این کافی نیست چرا که ضمانت اجرایی چنین تقسیم کاری باید مشخص باشد.
تشکیل قرارگاه متمرکز و رصدخانه ملی نخبگان
سید افقهی خاطرنشان کرد: برای نیل به این هدف، بنیاد در قدم اول با ارسال نامه به معاون اول رئیس جمهور خواستار تشکیل قرارگاه متمرکز و یک رصدخانه ملی نخبگان شد که این رصدخانه ملی وظیفه دارد وضعیت نخبگان را در همه حوزه‌های اشتغال و تحصیل و معیشت به صورت متمرکز رصد کند. این امر تاکنون در بنیاد ملی نخبگان وجود نداشته و به صورت برون‌سپاری به یک مجموعه بیرون از بنیاد سپرده شده بود که البته این روند آفت‌هایی نیز در پی داشت و به عنوان نمونه آمار ضد و نقیضی است که در حوزه مهاجرت منتشر می‌شود.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: این رصدخانه ملی آمارهای مختلف را مبتنی بر وضعیت نخبگان به صورت مجتمع در اختیار خواهد داشت در حالی که پیشتر اطلاعات نخبگان به صورت خود اظهاری بود.
همکاری بنیاد و سازمان اداری استخدامی برای حل موضوع اشتغال نخبگان
وی یادآور شد: سازمان اداری استخدامی در موضوع جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی همکاری بسیار خوبی را با بنیاد ملی نخبگان داشت و در یک فرایند فوق برنامه زمینه را برای استخدام هزار نفر از نخبگان در دستگاه‌ها و نهادهای مختلف فراهم کرد و این افراد را به دستگاه دولتی مربوط به معرفی کرد اما بعضاً افراد یا در دوره‌های بدو استخدام منتظر هستند یا وعده‌هایی که به آنان داده شده، همچنان محقق نشده است. در برخی موارد نیز مسئول مربوطه تغییر کرده و مسئول جدید تعهدی نسبت به قول‌های مسئول قبل نداشته است. علاوه بر آن، در ماه چندین مراجعه به بنیاد ملی نخبگان از سوی نخبگان انجام می‌شود که از دستگاه‌های اجرایی گلایه‌مند هستند چون کار متناسب با شان نخبگی به آنان داده نشده است؛ بنابراین موضوع مشکل جذب در دستگاه اجرایی تنها به یک دستگاه اختصاص ندارد البته ما آمار دقیق از نحوه و کیفیت همکاری همه دستگاه‌ها با این آیین نامه داریم.
سهم نخبگان از اقتصاد کلان باید حداقل ۱۰ درصد افزایش یابد
سید افقهی بیان داشت: با تلاش و پیگیری‌های مداوم در احکام برنامه هفتم توسعه، بندی گنجانده شده که در پایان این برنامه سهم نخبگان از اقتصاد کلان باید حداقل ۱۰ درصد افزایش یافته باشد البته این مهم نیاز به همت جمعی و عزم ملی همه دستگاه‌ها دارد و بنیاد ملی نخبگان به تنهایی نمی‌تواند این هدف را محقق کند.
وی با بیان اینکه مخاطب اصلی بنیاد در لایه تربیت دانش آموز، مدارس و وزارت آموزش و پرورش و در لایه دانشجویی، وزارت علوم و اساتید هستند، اظهار داشت: در سال جاری زمینه استخدام ۵۰۰۰ نخبه در دستگاه‌های اجرایی فراهم خواهد شد. در کنار آن با آیین نامه رصد و پایش که با همکاری سازمان اداری و استخدامی اجرایی می‌شود، فعالیت افراد در دستگاه‌های مربوطه رصد خواهد شد تا فرد در شغل متناسب با شأن نخبگی مشغول شود.
بورسیه صنعتی و اشتغال نخبگان
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: اجرای طرح بورسیه صنعتی دیگر اقدام بنیاد ملی نخبگان برای اشتغال نخبگان بود. در این طرح رتبه‌های زیر ۲۰۰۰ کنکور سراسری بر اساس بوم قبولی، به صنایع منطقه معرفی می‌شوند تا در این صنایع بر اساس نیازها و ظرفیت‌هایی که از پیش شناسایی شده در آینده به کار گرفته شوند. برای اجرای این طرح با همکاری وزارت علوم، رشته های مربوط در دفترچه کنکور سراسری گنجانده شد.
هر نخبه، یک حساب کاربری
وی در پایان خاطرنشان کرد: بنیاد ملی نخبگان در حال ایجاد یک پلتفرم و سکو جامع نخبگانی است که بتواند فعالیت‌های نخبگانی را به صورت همزمان و به طور لحظه رصد کند. در این پلتفرم هر نخبه یک حساب کاربری خواهد داشت و در آن می‌توان با فرد و نخبه ارتباط گرفت و نظام عرضه و تقاضا و زنجیره ارزش که امروز نیز رئیس جمهور بر آن تاکید کرد، در این سامانه با ایجاد ارتباط بین حاکمیت جامعه صنعت و نخبگان تکمیل کرد.