دانشگاه بیرجند؛ اولین مرکز تحصیلات عالی در خراسان جنوبی

به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» از بیرجند، دانشگاه بیرجند در سال 1354 به عنوان اولین مرکز تحصیلات عالی در شهرستان بیرجند تاسیس شد و در 13 خردادماه این سال شورای گسترش آموزش عالی در یکصد و دومین نشست خود با تأسیس مؤسسه آموزش عالی در بیرجند موافقت کرد.

در مهرماه همان سال محمدحسن گنجی، پدر علم جغرافیای ایران به عنوان اولین رئیس این مؤسسه مأمور فراهم ساختن مقدمات تأسیس دانشگاه شد.

فعالیت آموزشی و علمی دانشگاه بیرجند از سال 1356 با پذیرش 120 دانشجو در سه رشته شیمی، ریاضی و فیزیک در مقطع کارشناسی آغاز شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به مجتمع آموزش عالی تغییر نام یافت و به تدریج مراحل رشد و شکوفایی خود را با سرعت بیشتری ادامه داد و در سال 1368 به مجتمع دانشگاهی تبدیل شد تا اینکه به لحاظ موقعیت شایسته علمی در اسفند سال 1371 به دانشگاه بیرجند ارتقاء یافت.

دانشگاه بیرجند در حال حاضر با 11 دانشکده به عنوان قطب علمی آموزشی شرق کشور و بزرگترین و قدیمی ترین موسسه آموزش عالی استان خراسان جنوبی دارای بیش از 13 هزار دانشجو در 299 کد رشته در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری و 307 نفر عضو هیأت علمی ثابت می‏ باشد.

حضور این تعداد عضو هیأت علمی در دانشگاه بیرجند علاوه بر اینکه باعث شده نسبت عضو هیأت علمی به دانشجوی این دانشگاه از متوسط کشوری بالاتر باشد که خود در ارتقای کیفیت آموزشی مؤثر است، موجب بهره مندی سایر مؤسسات آموزش عالی و دستگاه های اجرایی استان از خدمات آموزشی تحقیقاتی آنان شده است.

دانشگاه بیرجند در راستای انجام رسالت آموزشی و علمی خود دارای بیش از 150 هزار متر مربع فضای آموزشی شامل کلاس‏ های درس، آزمایشگاه‏ ها و کارگاه‏ های مجموعه‏ های تحقیقاتی، کتابخانه‏ ها، خوابگاه‏ های دانشجویی، فضاهای مذهبی، فرهنگی و ورزشی، بخش های ستادی، اداری و رفاهی می‏ باشد.

این دانشگاه برخوردار از 180 آزمایشگاه و کارگاه آموزشی و پژوهشی است که برخی از آزمایشگاه‏ های پژوهشی آن دارای امکانات و تجهیزات منحصر به فردی در سطح کشور می‏ باشد.

برخی از فضاهای کمک آموزشی دانشگاه عبارتند از فضاهای مذهبی مانند مسجد امام جعفر صادق (ع) و مسجد حضرت ولی عصر(عج)، فضاهای فرهنگی مانند خانه فرهنگ، سالن اجتماعات، اتاق‏ های فرهنگی، خوابگاه‏ ها، کتابخانه‏ های فرهنگی، فضاهای ورزشی شامل سه باب سالن ورزشی (فجر، کوثر، امیرآباد)، مجموعه آبی میلاد که یکی از بهترین مجتمع‏ های آبی سرپوشیده در خراسان جنوبی است، زمین چمن و زمین‎های ورزشی روباز، جاده تندرستی و ایستگاه های تندرستی و اتاق‏ های ورزشی خوابگاه ها، سالن ورزش های رزمی.

دانشگاه بیرجند برای ایجاد محیطی مناسب و آرام برای تحصیل دانشجویان و نیز پرورش استعدادها و علایق آن دارای امکانات، فعالیت ها و خدمات مختلفی است که می توان به احداث و واگذاری خوابگاه های دانشجویی، ارائه سرویس های ایاب و ذهاب دانشجویان از دانشگاه تا مرکز شهر، ارائه وعده های غذایی، برگزاری اردوهای آموزشی، فرهنگی و سیاحتی، خدمات ورزشی، خدمات مشاوره و درمان، فعالیت‏ های فرهنگی و هنری، انجمن‏ های علمی، شورای صنفی، نشریات دانشجویی، بانک، دو بازارچه دانشجویی، مسجد و استخر شنا اشاره کرد.

دانشگاه بیرجند دارای 11 دانشکده است که شامل موارد زیر می باشد:

دانشکده علوم پایه

دانشگاه بیرجند شامل دانشکده‏ هایی است که دانشکده علوم پایه اولین دانشکده دانشگاه بیرجند است که در سال 1356 با 120 نفر دانشجو تأسیس شد و هم اکنون تعداد 1459 نفر دانشجو در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری و درگروه های آموزشی شیمی، فیزیک، زمین شناسی و زیست شناسی در 45 کد رشته تحصیل می کنند. این دانشکده دارای 52 آزمایشگاه و کارگاه می باشد.

گروه شیمی دانشگاه بیرجند از سال 1356 فعالیت خود را آغاز و از سال 1369 در مقطع کارشناسی ارشد شیمی در گرایش های مختلف اقدام به پذیرش دانشجو کرد. از سال 1386 نیز فعالیت خود را گسترش داده و در مقطع دکتری اقدام به پذیرش دانشجو کرده است. این گروه با وجود بیش از 21 آزمایشگاه آموزشی٬ پژوهشی و تحقیقاتی فعال به عنوان بزرگترین گروه دانشگاه بیرجند محسوب می شود و تا کنون دانشجویان زیادی در مقاطع کارشناسی در گرایش های دبیری، محض و کاربردی، کارشناسی ارشد در گرایش های شیمی آلی، تجزیه، معدنی، شیمی فیزیک و فیتوشیمی و دکتری در گرایش های شیمی آلی، تجزیه، معدنی، شیمی فیزیک از این گروه فارغ التحصیل شده اند.

گروه آموزشی زمین شناسی دانشگاه بیرجند در سال 1367 آغاز به کار کرد و در حال حاضر 261 دانشجوی کارشناسی و 67 دانشجوی کارشناسی ارشد در گرایش های تکتونیک، چینه شناسی، پترولوژی و سنگ رسوبی و 11 دانشجوی دکتری در گرایش تکتونیک در این گروه مشغول به تحصیل هستند.

گروه زیست شناسی دانشگاه بیرجند در سال 1389 مجوز تاسیس گرفت و در سال 1390 با پذیرش دانشجو در گرایش علوم گیاهی کار خود را آغاز کرد. هم اکنون تعداد دانشجویان این گروه 57 نفر است.

دانشکده علوم ریاضی و آمار

دانشکده علوم ریاضی و آمار که این دانشکده بر اساس موافقت شورای گسترش آموزش عالی در سال 1390 از مجموعه دانشکده علوم تفکیک شد هم اکنون دارای 785 دانشجو در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در 36 کد رشته تحصیلی می باشد.

دانشکده کشاورزی

دانشکده کشاورزی با تعداد 35 نفر دانشجو در سال 1358 تأسیس شد. هم اکنون بیش از 1263 نفر دانشجو در گروه های آموزشی علوم دامی، زراعت، گیاه پزشکی، باغبانی و مهندسی آب در 46 کد رشته مشغول تحصیل هستند. این دانشکده دارای 40 آزمایشگاه و کارگاه می باشد. واحد مزرعه آموزشی دانشکده دارای 100 هکتار زمین زراعی به علاوه 30 هکتار باغات و واحد دامپروری آن دارای 250 هکتار شامل: گاوداری، گوسفند داری، مرغداری و زنبورداری می باشد.

در سال 1392 به دلیل گستردگی گروه های آموزشی و تنوع رشته‌های تحصیلی، این دانشکده به دو دانشکده‌ کشاورزی و دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست تفکیک شد. دانشکده‌ در کيلومتر ٥ جاده بيرجند-کرمان واقع در پرديس اميرآباد فعالیت می‌کنند.

دانشکده کشاورزی با چهار گروه آموزشي و تعداد هفت رشته در مقطع کارشناسي، 14 رشته گرایش کارشناسي ارشد و دو گرایش دکتری با دارا بودن بیش از 1500 دانشجو و تعداد 15 آزمایشگاه، دو گلخانه تحقیقاتی و یک نهالستان، دو باغ آموزشی، مزرعه‌ی آموزشی و تحقیقاتی، واحد دامپروری و مرغداری و دو کارگاه با فضای آموزشی تقریبی40 هزار متر مربع مشغول به فعاليت و تربيت نيروي متخصص در گرايش هاي مختلف علوم کشاورزي می‌باشد.

دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست

دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست بر اساس موافقت شورای گسترش آموزش عالی در سال 1390 از مجموعه دانشکده کشاورزی تفکیک شد به عنوان دانشکده مستقل در 13 کد رشته در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد با 323 دانشجو در گروه های آموزشی مرتع و آبخیزداری و مهندسی محیط زیست مشغول فعالیت می باشد.

دانشکده مهندسی

دانشکده مهندسی در سال 1367 با 40 نفر دانشجو تأسیس شد و هم اکنون بالغ بر 1008 دانشجو در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در گروه های آموزشی مهندسی معدن، مهندسی مکانیک، مهندسی عمران در 26 کد رشته تحصیلی مشغول به تحصیل می باشند. این دانشکده دارای 69 آزمایشگاه و کارگاه می باشد.

دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر

دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر بر اساس موافقت شورای گسترش آموزش عالی در سال 1390 از مجموعه دانشکده مهندسی تفکیک شد، به عنوان دانشکده مستقل در گروه های آموزشی مهندسی برق الکترونیک، مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات، مهندسی برق قدرت و مهندسی برق- مخابرات در 22 کد رشته تحصیلی با 1474 دانشجو فعال می باشد.

هم اکنون دانشکده برق و کامپیوتر با بیش از 30 عضو هیئت علمی تمام وقت در تمام سطوح کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری مخابرات، الکترونیک و قدرت و همچنین کارشناسی ارشد کنترل و کارشناسی نرم افزار و سخت افزار کامپیوتر و مهندسی IT مشغول به فعالیت است.

این دانشکده تا کنون خدمات آموزشی و پژوهشی ارزنده ای در زمینه تربیت نیروی متخصص فنی در رشته های مختلف مورد نیاز منطقه و کشور و همچنین انجام پروژه های پژوهشی، ملی، منطقه ای و دانشگاهی انجام داده است و قبولی فارغ التحصیلان آن در مقاطع تحصیلی بالاتر در بهترین دانشگاه های داخل بیانگر عملکرد شایسته و کیفی آن می باشد. اسامی روسای دانشکده از بدو تاسیس تا کنون در جدول زیر آورده شده است.

دانشکده ادبیات و علوم انسانی

دانشکده ادبیات و علوم انسانی در سال 1369 با تعداد 75 دانشجو تأسیس شد. هم اکنون بالغ بر 1845 دانشجو در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در گروه های آموزشی ادبیات فارسی، تاریخ، زبان انگلیسی، جغرافیا، معارف اسلامی، حقوق و علوم سیاسی در 40 کد رشته تحصیلی مشغول به تحصیل می باشند.

دانشکده هنر در سال 1381 با 35 دانشجو تأسیس شد. هم اکنون حدود 850 نفر دانشجو در گروه آموزشی باستان شناسی در مقطع تحصیلی کاردانی و کارشناسی باستان شناسی، فرش و صنایع دستی در 10 کد رشته تحصیل می کند. این دانشکده دارای 16 آزمایشگاه و کارگاه می باشد.

دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی

دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی در سال 1388 تأسیس شد و هم اکنون 400 نفر دانشجو در 13 کد رشته تحصیلی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در گروه آموزشی تربیت بدنی و علوم ورزشی مشغول تحصیل هستند.

دانشکده تربیت بدنی دانشگاه بیرجند از هیئت علمی خوبی برخوردار است، به طوری که در حال حاضر دو دانشیار رسمی، پنج استادیار رسمي، یک بورسیه در حال تحصیل در دوره دکتری فیزیولوژی ورزش، و چهار کارشناس آموزشی تمام وقت مشغول بکار هستند و نيروی انسانی کافی برای امور آموزشی، اجرایی و اداری دانشكده بشمار می روند. علاوه بر اين، بدليل وجود نيروهاي بومي متخصص و تعامل با دانشگاه هاي همجوار، در حدود 20 نفر از متخصصین و دانش آموختگان رشته تربیت بدنی نيز با دانشکده تربیت بدنی دانشگاه بیرجند همكاري نزديك و پيوسته دارند. در راستای گسترش فعالیت های پژوهشی، کمک به توسعه علمی رشته تربیت بدنی و انتشار جدید یافته های علمی، دانشکده تربیت بدنی دانشگاه بیرجند توانست مجوز چاپ نشریه «مطالعات کاربردی علوم زیستی در ورزش» را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کمیسیون بررسی نشریات کشور اخذ کند.

دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی

دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی در سال 1388 تأسیس شد و هم اکنون 850 نفر دانشجو در 15 کد رشته تحصیلی در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در گروه های آموزشی کتابداری و اطلاع رسانی، علوم تربیتی و روانشناسی مشغول تحصیل می باشد.

دانشکده فنی فردوس

دانشکده فنی فردوس از مصوبات سفر ریاست جهوری و هیأت دولت قبل به استان است که در سال 1389 در شهرستان فردوس با دو رشته کاردانی برق و کامپیوتر راه اندازی شد و در سال 1390 با ایجاد گروه های آموزشی در برق، عمران و کامپیوتر به سطح دانشکده ارتقا یافت و در حال حاضر با 170 دانشجو در هفت کد رشته تحصیلی به فعالیت خود ادامه می دهد.

مهمترین آموزشکده های اقماری دانشگاه بیرجند نیز شامل موارد زیر است:

آموزشکده کشاورزی سرایان

این آموزشکده از مصوبات سفر ریاست جمهوری و هیأت دولت قبل به استان می باشد که در سال 1388 در شهرستان سرایان با پذیرش دانشجو راه اندازی شد و در حال حاضر دو رشته کارشناسی زراعت و اصلاح نباتات و مهندسی محیط زیست 250 دانشجو دارد.

آموزشکده کشاورزی سربیشه

در سال 91-90 با پذیرش 50 دانشجو در دو رشته کاردانی علوم دامی و تکنولوژی آبیاری فعالیت آموزشی خود را آغاز کرده است.

آموزشکده معدن نهبندان

با اخذ مجوزهای لازم و پیگیری های انجام شده از مهر ماه 1391 در رشته های اکتشاف معدن، استخراج معدن، فرآوری و سنگ های تزئینی دانشجو می پذیرد.

آموزشکده فنی مهندسی قاین

گروه ها و مراکز پژوهشی با توجه به پتانسیل های موجود و نیازهای منطقه، پنج گروه پژوهشی در دانشگاه فعالیت می کنند که عبارتند از :

1.گروه پژوهشی افغانستان شناسی

2.گروه پژوهشی علوم زمین

3.گروه پژوهشی زعفران

4.گروه پژوهشی قنوات

5.گروه پژوهشی جوان و نوجوان

کتابخانه دانشگاه بیرجند بیش از 120 هزار جلد کتاب فارسی و غیر فارسی دارد

کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد و کتابخانه های اختصاصی دانشکده ‏های مهندسی، کشاورزی، ادبیات و علوم انسانی و هنر و دیگر مراکز آموزشی و فرهنگی با بیش از 120 هزار جلد کتاب فارسی و غیر فارسی، دفتر ارتباط با صنعت و کشاورزی، مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین گروه همکاری های علمی و بین المللی و گروه کارآفرینی و هدایت استعدادهای درخشان در دانشگاه بیرجند فعال است.

تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه بیرجند هم اکنون حدود 2326 نفر است که در مقاطع کارشناسی ارشد در 123 و دکتری در 29 کد رشته مشغول تحصیل می باشند.

مسجد دانشگاه

مسجد امام صادق(ع) دانشگاه بیرجند یکی از بزرگترین مساجد در بین دانشگاه های استان است که دانشجویان علاوه بر اقامه نماز جماعت و اول وقت در این مسجد به برگزاری برنامه‏ ها و مراسم دیگری مانند مراسم شهادت و ولادت اهل بیت(ع)، برگزاری یادواره شهدا، برگزاری حلقه صالحین و برگزاری مراسم دعای توسل، دعای کمیل و ندبه می توان اشاره کرد.

مهمترین افتخارات دانشگاه بیرجند/ نام چهار شهید دانشجو در صدر افتخارات دانشگاه

دانشگاه بیرجند مفتخر است که در طی بیش از 33 سال حضور خود در عرصه علم و آموزش کشور بیش از 18 هزار نیروی متخصص به میهن اسلامی تقدیم کرده و در سال‏ های دفاع مقدس نیز حضوری شورآفرین داشته است که نام چهار شهید دانشجوی این دانشگاه در صدر افتخارات دانشگاه بیرجند همواره می درخشد.

در زمینه ‏های علمی و پژوهشی کسب رتبه‏ های مختلف جشنواره‏ های ملی و منطقه‏ ای، از جمله جشنواره فردوسی و فارابی، حضور در عرصه های فرهنگی و ورزشی دانشجویی و کسب عناوین متعدد در سطح کشور، داشتن رتبه هشت کشور در قبولی کارشناسی ارشد، کسب عنوان معاون پژوهشی برتر کشور، کسب رتبه برتر فرهنگی در بین دانشگاه های کشور، حضور در مجامع مختلف علمی در سطح ملی و بین المللی، برگزاری بیش از 30 همایش، کنفرانس و کنگره علمی ملی و بین المللی، انجام مطرح های پژوهشی متعدد، تألیف و ترجمه کتب و ثبت اختراعات از افتخارات دانشگاه می باشند.

از دیگر افتخارات این دانشگاه پروفسور محمدحسن گنجی پدر جغرافیای نوین ایران و مرد سال هواشناسی جهان (سال 2001) به عنوان اولین رئیس این مجموعه و نیز غلامحسین شکوهی از استادان برجسته تعلیم و تربیت ایران به عنوان استاد پیشکسوت این دانشگاه می باشد.