به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو از اصفهان، کرسی آزاد اندیشی با عنوان «جریان روشنفکری دینی و تاثیر آن بر جامعه ایرانی پس از انقلاب اسلامی» توسط کانون فرهنگی انتظار و انجمن علمی گروه سیاسی دانشگاه اصفهان در تالار شهید آوینی برگزار شد.
این برنامه با حضور حسین شیربند و امیر حسین پرورش از فعالان دانشجویی به عنوان چالش کنندگان و با داوری علی حسینی، عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان برگزار شد.
پرورش: اسلام دوران تاریکی نداشته است/ دلایل عمده تغییر نقش روشنفکری
امیر حسین پرورش در ابتدای این کرسی به بیان تاریخچه روشنفکری پرداخت و گفت: از همان ابتدا این واژه به اشتباه ترجمه شد و بسیاری از اختلاف نظرهایی که وجود دارد، به دلیل ترجمه اشتباه آن است.
وی تاریخچه روشنفکری را مربوط به عصر تاریکی یا همان قرون وسطی دانست و افزود: استعمال این واژه برای ما درست نیست؛ زیرا اسلام دوران تاریکی نداشته و حتی همان دورانی که آن را دوران افول تمدن اسلامی پس از درخشش چشمگیر آن می دانند نیز تاریک نبوده است؛ برای مثال دوره قاجار را که دوره افول می دانند آثار هنری داریم که این آثار از لحاظ سبک شناسی هنری برجسته است.
این فعال دانشجویی از روشنفکری به عنوان عقل انتقادی یاد کرد و بیان داشت: به نظر قاطبه فیلسوفان پست مدرن نقش روشنفکری عوض شده است و در واقع روشنفکر دیگر یک منتقد نیست .
پرورش در ادامه تصریح کرد: سقوط ایدوئولوژی‌های موعود گرایانه و آرمان شهری یکی از عمده دلایل تغییر نقش روشنفکری در دنیای حال حاضر شده است.
وی با اشاره به نظر فوفکو در رابطه با تقسیم بندی روشنفکران، گفت: طبق نظر فوکو روشنفکران دو دسته می شوند؛ روشنفکران عام و خاص، که روشنفکران عام بیشتر چپ و مارکسیست هستند اما روشنفکران متاخر یا همان روشنفکران خاص راجع به مسائل خاص و به صورت جزیی اظهارنظر می کنند.
این فعال دانشجویی در خصوص تقسیم بندی روشنفکران ایرانی تصریح کرد: روشنفکران ایرانی در چهار دسته روشنفکرهای باستان گرا، روشنفکران اسلامی یا دینی، روشنفکرانی که قائل به تلفیق اسلام و باستان گرایی هستند و روشنفکرانی که از ایده ایرانشهری دفاع می کنند، جای می‌گیرند.
شیربند: روشنفکری محصول مدرنیته است
حسین شیربند یکی دیگر از چالش کنندگان کرسی آزاد اندیشی جریان روشنفکری دینی، با شعری از سروش بحث خود را آغاز کرد و گفت: وی در شعرش به دنبال تقدس زدایی از پیامبر(ص) است.
وی با بیان اینکه روشنفکری بوجود آورنده مدرنیته نیست؛ بلکه خود محصول مدرنیته است، افزود: ایجاد شکاف بین سنت و مدرنیته روشنفکری را شکل می‌دهد.
این فعال دانشجویی تصریح کرد: روشنفکران پلی بودند برای گذر از سنت به مدرنیته و وظیفه روشنفکران هدایت مسیر گذار از سنت به مدرنیته است و می توان گفت روشنفکران تجویز گران جامعه هستند.
وی در خصوص عقاید سروش بیان داشت: وی معتقد است دین مجبور است برای حفظ پیروان خویش، دست به اصلاحات بزند. دین باید لاغر بشود، تا بتواند همگام با مدرنیته شود.
علی حسینی، ناظر کرسی با طرح سوالی در این باره بیان داشت: آیا باید دین خود را با مدرنیته همراه کند یا این روشنفکران دینی هستند که باید برای پیدا کردن جایگاهی برای مدرنیته در کنار دین تلاش کنند. آیا لزومی بر تجویزگری روشنفکران است؟
پرورش: روشنفکران دلیل ایجاد شکاف های بین سنت و مدرنیته هستند
امیر حسین پرورش در پاسخ به این سوال با بیان اینکه به جای تقدس زدایی از پیغمبر(ص)باید خرافه زدایی کرد، افزود: نمی توان پیامبر(ص) را تنزل شان داد زیرا در این صورت باید زنجیرهای وحیانی را حذف کرد. هم سطح کردن پیامبر(ص)با فیلسوفانی همچون افلاطون به معنای در نظر نگرفتن ابعاد وحیانی پیامبر(ص) است.
وی در ادامه بیان داشت: روشنفکری دینی سعی دارد سکولاریسم و دین را با هم ادغام کند و هر دو را باهم داشته باشد. برای مثال دموکراسی که برای آن مثال هایی در رابطه با ضرورت شورا از منظر قرآن پیدا می کنند و سعی در تقدس بخشیدن به دموکراسی دارند تا به آن جنبه دینی ببخشند.
این فعال دانشجویی برخلاف حسین شیربند؛ مسبب شکاف های ایجاد شده را روشنفکران دانست و تصریح کرد: روشنفکران با ایده پردازی هایی که داشتند شکاف های بین سنت و مدرنیته را ایجاد کردند تا مردم را به سمت مدرنیته سوق دهند.
وی در جواب شیربند بیان داشت: روشنفکری پست مدرن چگونه می تواند تجویزگر جامعه باشد، در حالیکه پست مدرن به دنبال ساختارشکنی است و این خود متناقض با تجویزگری که هدف روشنفکران قدیمی تر بوده است. سروش معتقد به لاغر شدن دین است؛ در حالیکه باید دید این لاغر شدن در چه زمینه هایی است!
شیربند: روشنفکری دینی مباحثی را در دین سکولار و مباحثی را در مدرنیته مقدس می‌کند
شیربند در جواب پرورش با بیان اینکه روشنفکران دینی قرار است از تقدس دین کم کنند، تصریح کرد: برای حفظ گوهر دین در دوران مدرنیته لازم است که الزامات مدرنیته را شناخت و برای این منظور باید دین را غیر مقدس کرد تا بتواند همپای مدرنیته در جامعه حضور داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه روشنفکری دینی فقه را یک امر زمینی می دانند، بیان داشت: روشنفکری دینی در واقع با سکولاریسم هم سو است و روشنفکری دینی قرار است مباحثی را در دین سکولار کند و مباحثی را در مدرنیته مقدس کند.
