محمدصادق بیجندی، معاون آموزش و کارآفرینی جهاد دانشگاهی در آستانه سالگرد تشکیل این نهاد در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، با اشاره به اقدامات صورت گرفته در حوزه آموزشی گفت: جهاد دانشگاهی در ابتدای دهه دوم فعالیت به طور رسمی وارد حوزه‌های آموزش در بخش‌های مختلف شد. در حال حاضر جهاد دانشگاهی در حوزه آموزش عالی و در زیر نظام آموزش غیردولتی دارای دو دانشگاه، شش موسسه آموزش عالی و یک دانشکده مستقل است که بالغ بر ۱۷ هزار دانشجو در آن‌ها مشغول به تحصیل هستند. در زیر نظام علمی کاربردی هم در تمام استان‌های کشور با ۴۱ مرکز و با بیش از ۱۹ هزار دانشجو مشغول فعالیت است.
وی افزود: هدف از آموزش عالی در جهاد دانشگاهی یا به عبارت دیگر هدف جهاد دانشگاهی از ورود به حوزه آموزش عالی ارائه آموزش‌های متفاوت و یا مدل جدیدی از آموزش بود که مبتنی بر ظرفیت‌های پژوهشی و فرهنگی جهاد است. ما آموزشی را موفق محسوب می‌کنیم که مبتنی بر یادگیری عمیق باشد و مبتنی بر تغییر در رفتار و اعمال باشد. معتقدیم آموزش‌هایی می‌تواند در کشور ما به این موضوع ختم شود که بتواند پژوهش را در کنار آموزش قرار دهد. مباحث فرهنگی و فرهنگ کار و کارآفرینی را در کنار حوزه آموزش قرار دهد و به آن توجه کند.
بیجندی اضافه کرد: جهاد دانشگاهی درمجموعه آموزش عالی با همین نگاه حرکت کرده و می‌کند. دانش آموختگان مجموعه آموزش عالی جهاد دانشگاهی به نسبت سایر مجموعه‌های آموزش عالی کشور از توانمندی و قابلیت‌های بسیار بیشتری برخوردارند.
برگزاری بیش از ۱۱۰۰ دوره آموزشی تخصصی در جهاد دانشگاهی
وی با اشاره به آموزش‌های مهارتی اضافه کرد: در خصوص آموزش‌های مهارتی و تخصصی جهاد دانشگاهی با داشتن ۹ گروه آموزشی تخصصی تاکنون توانسته بیش از ۱۱۰۰ عنوان دوره تخصصی را در بخش‌های مختلف به ویژه برای دانش آموختگان و دانشجویان و متخصصین کشور تدوین کند و در قالب دوره‌های مهارتی و تخصصی پیشرفته و نوین ارائه کند. علاوه بر این ما در حوزه تولید محتوای منابع آموزشی هم فعالیت‌های بسیار زیادی داشته ایم وبیش از ۵۰۰ عنوان منبع آموزشی تهیه شده و به عنوان کتاب‌های مرجع در مراکز خودمان و یا سایر مراکز در حال استفاده است ضمن اینکه در حوزه تولید محتوای زبان انگلیسی هم در سال ۱۳۹۲ پس از ابلاغ و اعلام دغدغه مقام معظم رهبری مبنی بر دل نگرانی نسبت به محتوای کتب زبان انگلیسی جهاد دانشگاهی پروژه‌ای را به نام پروژه ایت (EIGHT) که به نام مبارک امام رضا علیه السلام مزین شده شروع کرد و در حال حاضر تمام مجموعه این کتاب‌ها به چاپ رسیده است. این کتاب در سطح متوسط آموزش زبان انگلیسی می‌تواند جایگزین بسیار خوبی برای سایر کتاب‌های آموزشی شود درتهیه این کتاب‌ها رعایت تمام استاندارد‌های اروپا مد نظر بوده و تایید موسسه یورک، انگلیس را هم اخذ کرده ایم و الان در بیشتر مراکز آموزش زبان جهاد دانشگاهی این کتاب به عنوان کتاب‌های استاندارد آموزشی در حال تدریس هست و امیدواریم که اثر مثبت خود را در ارتقای آموزش زبان فراگیران داشته باشد.
ورود جهاد دانشگاهی به حوزه اشتغال و کارآفرینی
معاون آموزشی جهاد دانشگاهی ادامه داد: در حوزه اشتغال و کارآفرینی هم جهاد دانشگاهی توانسته کتاب‌ها و منابع بسیار خوبی را با همکاری وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی و وزارت ورزش و جوانان تدوین کند و امیدواریم در آینده نزدیک این کتاب‌ها و منابع را بتوانیم توسعه دهیم.
وی همچنین از رونمایی سامانه کاریابی الکترونیک و رونمایی از نسخه الکترونیکی هفته نامه بازارکار در آینده نزدیک خبر داد.
به روز رسانی زیرساخت‌های آموزش مجازی در کمترین زمان ممکن
بیجندی با اشاره به آموزش‌های مجازی و اقدامات در این حوزه گفت: جهاد دانشگاهی از حدود ۱۰ سال قبل مرکزی را به نام مرکز یادگیری الکترونیکی در حوزه آموزش ایجاد کرده بود و خوشبختانه زیرساخت‌های اولیه خوبی در جهاد دانشگاهی فراهم بود و تا قبل از شیوع کرونا ما برخی از آموزش‌ها و آزمون‌ها را در قالب مجازی برگزار می‌کردیم، اما شیوع ویروس کرونا به نوعی ما را مجبور کرد که این زیرساخت‌ها و این موارد را در کمترین زمان ممکن بروزرسانی و توسعه دهیم و الان مدعی هستیم یکی از بهترین زیرساخت‌های نظام آموزش الکترونیک را در کشور داریم که هم درخدمت برگزاری کلاس است، هم در خدمت مدیریت آموزش و هم امکان برگزاری آزمون برخط را دارد وهر سه افزونه را در قالب یک پکیج کامل داریم. ما دو ماه پس از کرونا یعنی اردیبهشت ماه سال ۹۹ از سامانه جدید آموزش مجازی به نام امجد رونمایی کردیم که این سامانه کاملا سامانه بومی سازی شده با توجه به نیاز‌ها است و زیرساخت‌های خوبی را دارد و تمام مراکز آموزش عالی و مراکز آموزش‌های تخصصی و مهارتی جهاددانشگاهی که بیش از ۱۶۰ مرکز هستند تحت پوشش داریم. اما چالشی که به طور جدی نه فقط ما بلکه همه کشور با آن مواجه بود، چالش عدم آگاهی فراگیران و هم چنین مدرسان نسبت به شیوه آموزش و ارزیابی در فضای مجازی بود.
وی افزود: در تغییر جهتی که از سمت آموزش حضوری به سمت آموزش غیرحضوری داشتیم متاسفانه در ابتدای کار با نگاه سنتی عمل می‌شد یعنی فرد با همان شیوه‌ای که در آموزش حضوری عمل می‌کرد پشت لب تاب و سیستم می‌نشست و متکلم وحده‌ای شروع می‌کرد به گفتن مباحث، اما آموزش مجازی استاندارد‌ها و تکنیک‌های خاص خودش را دارد. برای حل این معضل بلافاصله محتوا‌های مربوط به نحوه آموزش و ارزیابی در ابزار‌های کمک آموزشی و نرم افزار‌های مختلفی که می‌توانست در فضای مجازی به ارتقا و بهبود شرایط یادگیری کمک کند به بیش از ۸۰۰۰ مدرس و عضو هیئت علمی فعال در تمام زیرنظام‌های حوزه آموزش جهاددانشگاهی ارائه کردیم و از ابتدای ترم اول سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ توانستیم اساتید و مدرسین را با آمادگی بسیار خوب برای برگزاری کلاس‌ها آماده کنیم. از همه مهم‌تر ما یک بحث جدی در ارزیابی فراگیران داریم. بسیاری از اساتید با همان نگاه سنتی وارد آموزش مجازی شدند یعنی می‌آمدند و با برگزاری یک آزمون ظرف دو ساعت می‌خواستند آموخته‌های دانشجو را بسنجند.
وی ادامه داد: این را هم در مجموعه آموزش جهاد دانشگاهی ممنوع کردیم و ارزیابی را از تک مرحله‌ای به سمت ارزیابی مستمر بردیم یعنی بار آزمون از امتحان پایان ترم، با شیوه‌های مختلف مانند کار کلاسی، ارائه سمینار، نوشتن مقاله و... را در طول ترم تقسیم کردیم؛ که بتوانیم به اثربخشی آموزش توجه بیشتری داشته باشیم و از همه مهم‌تر از وقوع تقلب و یا عدم صداقت در فرآیند آزمون و ارزیابی جلوگیری شود.
وی خاطرنشان کرد: امیدواریم از بهمن ماه کلاس‌ها را به صورت حضوری داشته باشیم، ولی قطعا از تجربه ارزشمندی که در این حدود دو سال پیدا کردیم آموزش‌های ما پس از این به صورت ترکیبی خواهد بود و سعی خواهیم کرد از تمام ظرفیت‌ها برای اثربخشی آموزش‌ها استفاده کنیم.
آموزش مجازی افت تحصیلی دانشجویان را به دنبال داشت
بیجندی با اشاره به افت تحصیلی دانشجویان با آموزش‌های مجازی گفت: من هم کاملا موافقم به هر جهت شما یک سیستمی که چندین دهه عادت کرده به سیستم حضوری و با نگاه چهره به چهره آموزش داده می‌شده یکباره به آموزش غیرحضوری تبدیل شود و آن چارچوب‌ها و ساختار‌ها و استاندارد‌ها در آن شکل بگیرد قاعدتا با افت تحصیلی و با افت کیفیت و اثربخشی مواجه می‌شویم، نه در ایران در تمام دنیا این موضوع بوده در کشور ما یک مقداری موضوع شدیدتر است به خاطر اینکه بعضی از جا‌ها زیرساخت‌ها آماده نبود بعضی از جا‌ها اساتید آمادگی نداشتند بعضی‌ها امیدوار بودند برگردیم به شرایط حضوری. همه این‌ها باعث این شده که ما در حوزه آموزش مجازی به نسبت استاندارد‌های جهانی و به نسبت استاندارد‌های مورد انتظار با افت مواجه بشویم، اما معتقدم الان جمعیت دانشگاهی، دانشجویی و دانش آموزی کشور آمادگی این را دارند که حتی پس از کرونا از بستر مجازی به عنوان آموزش‌های مکمل استفاده کنند. درحوزه آموزش بسیاری از کشور‌های دنیا ازامکانی، چون واقعیت افزوده استفاده می‌کنند که فرد دقیقا در شرایط مشابه شرایط واقعی محیط کار یا محیط آموزش قرار می‌گیرد و امیدوارم ما هم بتوانیم این عقب ماندگی یا عدم تحقق کافی استاندارد‌ها را پس از این با بهره گیری درست از آموزش الکترونیکی برطرف کنیم.
بیجندی در خصوص دستاورد‌های آموزش مجازی جهاد دانشگاهی نیز اضافه کرد: شاید مهمترین دستاورد ما این بود که توانستیم یک سامانه بومی برای خودمان داشته باشیم؛ که علاوه بر ارائه خدمات به کلیه زیرنظام‌های آموزشی جهاددانشگاهی به سایر مراکز آموزش عالی متقاضی نیز خدمت ارائه کنیم. برای مثال در حال حاضر بیش از ۱۰۰ مرکز علمی کاربردی از بستر این سامانه بهره‌مند هستند. این مهمترین دستاورد ماست الان بیش از صد مرکز علمی کاربردی کشور از این خدمت ما استفاده می‌کنند.
این سامانه در حال حاضر در ارائه آموزش‌های ایمنی و ارزیابی حوزه ایمنی و بهداشت کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی خدمت ارائه می‌کند و با دستگاه‌های مختلف مذاکره شده که بتوانند از امکانات این سامانه استفاده کنند. یکی دیگر از مهمترین دستاورد‌های ما توانمندسازی بیش از ۸۰۰۰ عضو هیئت علمی و اساتید و مدرسین آشنایی با تکنیک ها، اصول، ابزار و نرم افزار‌های آموزش‌های مجازی است که در این زمینه محتوای خیلی خوبی را تولید کردیم. این محتوا در اختیار بسیاری از مراکز آموزشی هم قرار داده شده الان هم اعلام آمادگی می‌کنیم هر مجموعه آموزشی در کشور که تمایل داشته باشد، ما می‌توانیم محتوای تولید شده را برای توانمندسازی اساتید در حوزه آموزش مجازی در اختیارشان قرار دهیم.
وی در خصوص تعامل جهاد دانشگاهی با سایر نهاد‌های دانشگاهی افزود: ارتباط مان با سایر نهاد‌های آموزشی ارتباط خیلی خوبی است، اما معتقدم این ارتباط هنوز به سطح مطلوب خودش نرسیده است. یعنی ما می‌توانیم با هم افزایی و با کمک به همدیگر باعث رشد و ارتقای بیش از پیش جامعه دانشگاهی به ویژه در زمینه آموزش‌های تکمیلی و آموزش‌های مهارت محوری همکاری داشته باشیم.