یادداشت دانشجویی |
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- سید پارسا علوی: میانجیگری به عنوان یکی از سازوکار‌های حل اختلافات بین‌المللی بار‌ها کارآمدی خود را در عرصه‌های مختلف ثابت کرده است؛ اما آیا اصل میانجیگری می‌تواند حداقل مذاکره میان ایران و آمریکا را زمینه‌سازی و یا فرآیند آن را تسریع کند؟
این روزها، بحث اعلام آمادگی جهت شروع مذاکره داغ است؛ در راه تحقق این مُهم یکی از پر تعدد‌ترین موضوعات مطرح شده، سفر مقامات رسمی به تهران جهت میانجیگری است.
نام کشور‌های ژاپن، عمان، عراق و ... بیش از هر کشور دیگری به عنوان میانجی پیش مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا مطرح است؛ هرچند اخباری رسمی از میانجیگری این کشور‌ها منتشر نمی‌شود و هیچ یک از این کشور‌ها رسما خود را میانجی و پیام‌آور معرفی نمی‌کنند، اما ارتباط مداوم واشنگتن با آنها؛ شایعات این حوزه را داغ و داغتر کرده است.
نقطه قوت فرایند میانجیگری مشخص است؛ میانجیگری یک روند داوطلبانه است و حق پذیرش یا رد پیشنهاد میانجیگری با طرفین اختلاف است. همچنین نتیجه میانجیگری غیر الزام آور است و ماهیت غیر الزام آور میانجیگری آن را از سایر اشکال مداخله مانند داوری و قضاوت متفاوت می‌کند.
اما چالش‌های بسیاری در راه میانجیگری بین تهران و واشنگتن وجود دارد که راه تحقق آن را دشوار کرده است؛ اولین و شاید مهم‌ترین چالش، بی اعتمادی عمیق و اختلافات ایدئولوژیک بین ایران و آمریکا است که مانند سَدی نفوذناپذیر، بیش از ۵ دهه به روابط این دو کشور سایه افکنده، دومین چالش نقش رژیم صهوینستی، رابطه خصمانه ایران با این رژیم و منافع آن در عدم توافق طرفین است؛ سومین مسئله مورد اختلاف در طرفین، تفاوت شیوه و هدف مذاکره دو طرف است، معمولا طرف ایرانی به دنبال ایجاد و افزایش ارتباط، مذاکره محدود و تک موضوعی است، اما طرف مقابل، اغلب کارآمدی و مذاکرات چند موضوعی را در اولویت قرار میدهد. به این گذاره ها، تفاوت نگاه دو طرف به منطقه خاورمیانه و ثبات در آن را نیز بیافزایید تا بهتر بفهمیم که چه چالش‌هایی در این مسیر پیش‌روی کشور و یا شخصیت میانجی قرار دارد.
در آخر گرچه براساس فضای تعاملی بین‌المللی، در دهه‌های گذشته بسیاری از اختلافات بین‌المللی با میانجیگری شخصیت‌های معتبر، دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی به صورت مسالمت‌آمیز حل و فصل شده است؛ اما بنظر میرسد، فشار داخلی به دلیل فشار‌های اقتصادی، افزایش نرخ ارز و تاثیراتش در افزایش سرسام‌آور قیمت اقلام و البته، وعده رفع تحریم‌ها در دولت آقای پزشکیان، موجب شده فشار افکار عمومی بر دولت و دستگاه دیپلماسی، تبدیل به حربه‌ای قدرتمند تر، نسبت به میانجی و میانجیگری، جهت تسریع روند شروع مذاکرات و حل اختلافات بین المللی، حداقل از سوی طرف ایرانی، شود.
*انتشار یادداشت‌ها به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.
ارسال نظرات