عملکرد دولت و ستاد ملی مقابله با کرونا از سوی احسانی، دبیر انجمن اسلامی دانشجویان علوم پزشکی ایران و سپیده دم، مسئول سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف در پاسخ به «خبرگزاری دانشجو» مورد بررسی قرار گرفت.
گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو»، ویروس کرونا بسیاری از مردم دنیا را درگیر خود کرده و برخی امروز داغدار عزیزان خود هستند. مردم ایران نیز در این روزها که باید درگیر رسم و رسومات عید نوروز باشند، چند وقتی است که با این ویروس مرموز دست به گریبان شده اند. «خبرگزاری دانشجو» به منظور بررسی عملکرد دولت و ستاد ملی مقابله با کرونا گفتگویی را با احسانی دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران و سپیده دم مسئول سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف ترتیب داده که در ادامه آن را می خوانید:
احسانی: اینکه الان بخواهیم بگوییم ویروس کرونا از چه زمانی وارد کشور شد و چه کسی مقصر ورود آن بود دیگر زمان آن گذشته و در حال حاضر باید به فکر مدیریت شرایط کنونی باشیم تا بتوانیم از این چالشی که با آن مواجه هستیم به بهترین شیوه عبور کنیم.
ویروس کرونا گریبان جامعه جهانی و ایران را گرفته و تنها راهی هم که برای مقابله با این ویروس پیش روی ماست این است که جلوی گسترش شیوع آن را بگیریم. با این وجود در ایران برای پیشگیری و شیوع کرونا ستاد مقابله با کرونا تشکیل شد؛ البته در ابتدا دولت فکر نمیکرد که این ویروس میتواند تا این حد فراگیر شود و روی مسائل امنیتی، اقتصادی و کسب و کار مردم اثر بگذارد و جامعه جهانی را هم گرفتار کند به هر روی دولت در خصوص شیوع ویروس کرونا در ایران دچار اشتباه محاسباتی شد.
روحانی خود را از فضای مقابله با ویروس کرونا کنار کشید پس از تشکیل ستاد ملی مقابله با کرونا وزیر بهداشت به عنوان رئیس این ستاد انتخاب شد و مسائلی از قبیل: تامین کالا، ارائه خدمات، فراهم کردن استانداردها و تصمیم گیریها همه به دوش وزارت بهداشت افتاد. به هر روی وزیر بهداشت تا مرحلهای توانست این ستاد را پیش ببرد و کشور را با مسیر جلوگیری از شیوع کرونا همراه کند، اما از جایی به بعد که شیوع کرونا طغیان کرد و از کنترل وزارت بهداشت خارج شد مسلماً وزیر بهداشت هم زیر بار فشار این طغیان قرار گرفت.
تیم وزارت بهداشت در ستاد ملی مقابله با کرونا در حالی زیر فشار قرار گرفته بود که رئیس جمهور و معاون اول او خود را به طور کامل از این فضا کنار کشیده و وزیر بهداشت را یک تنه وارد کارزار مقابله با ویروس کرونا کرده بودند؛ بنابراین ما یک باره دیگر شاهد بودیم که آقای روحانی چگونه در یک شرایط مهم و حساس کشور مثل زمان افزایش قیمت بنزین خود را از صحنه کنار کشید.
به هر روی وزیر بهداشت زمانی که نتوانست از زیر بار فشار طغیان ویروس کرونا و حجم ارائه خدمات بر بیاید شاهد بروز نارضایتی عمومی در کشور بودیم، چون در این شرایط هم مردم به ویروس مبتلا شده بودند و هم کسی نبود به آنها خدمات ارائه کند و از طرفی به امنیت روانی جامعه هم خدشه وارد شد. در این شرایط مشخص بود که تیم دولت پای کار نیست، چون وقتی که ستاد مقابله با ویروس کرونا تجهیزات مورد نیاز مثل ماسک و لباس ایزوله را درخواست میکرد، باید این تجهیزات فراهم میشد نه اینکه صادر شوند و یا اینکه وقتی هم جلوی صادرات گرفته میشود معلوم نشود تجهیزات را به چه کسی میدهند.
با بروز نارضایتی در کشور و خدشه دار شدن امنیت روانی جامعه نیازمند یک تصمیم گیری قاطع بودیم، چون تصمیمات ستاد مقابله با کرونا از قاطعیت لازم برخوردار نبود؛ به گونهای که وقتی این ستاد از مردم میخواست از خانه بیرون نیایند تا زنجیره شیوع ویروس قطع شود، اما اجرای این تصمیم با قاطعیت همراه نبود و کار با خواهش و تمنا پیش میرفت. به هر روی اگر ستاد مقابله با ویروس کرونا میخواست زنجیره شیوع ویروس را قطع کند باید با قاطعیت عمل میکرد. این ستاد اگر میتوانست بین ۱۰ تا ۱۴ روز شرایط سخت رفت و آمد را با بستن فروشگاههایی که مردم به آنها مراجعه می کردند و یا حتی تعطیلی کردن کارکنان دولت اعمال کند، این انتظار وجود داشت که حداقل پس از گذشت دو هفته این ویروس کنترل شود تا این باری که بر دوش بیمارستانها است کاهش یابد، چون بیمارستانهای ما علی رغم کار و تلاش شبانه روزی برای مدیریت درمان بیماران کرونایی بعضا به مرحلهای میرسند که تختی برای بستری این بیماران نداشته باشند.
رئیس جمهور دست ستاد کل نیروهای مسلح را در مقابله با ویروس کرونا بست ضعفهایی که در ستاد مقابله با کرونا وجود داشت موجب شد تا نمایندگان مجلس شورای اسلامی طی نامهای به رهبر معظم انقلاب از ایشان درخواست کنند تا رئیس جمهور ریاست این ستاد را برعهده بگیرد، اما آقای روحانی به نوعی از این قضیه شانه خالی کرد و گفت: من هفتهای یکبار در جلسات ستاد مبارزه با کرونا حضور مییابم. به نظر بنده و عقلایی که در این صحنه هستند حضور رئیس جمهور هفتهای یکبار در جلسات مربوط به موضوعی که روزانه با آن درگیر هستیم و روزانه آمارها جابجا میشود قطعاً کم است و باید به هفتهای سه تا چهار جلسه افزایش پیدا کند.
پس از آنکه رئیس جمهور از پذیرش ریاست ستاد مقابله با کرونا شانه خالی کرد رهبر معظم انقلاب به رئیس ستاد کل نیروهای مسلح فرمان داد تا نیروهای مسلح در قالب رزمایش بیولوژیک به موضوع مقابله با ویروس کرونا ورود پیدا کنند. به هر روی اگر در خصوص شیوع ویروس کرونا بحث ترور بیولوژیکی مطرح باشد، از طریق دفاع بیولوژیک میتوان از کشور دفاع کرد، اما اگر بحث ترور بیولوژیکی مطرح نباشد با شیوع این ویروس میتوان در قالب برگزاری رزمایش بیولوژیک کشور را از این حیث قدرتمند ساخت.
پس از فرمان رهبر معظم انقلاب به ستاد کل نیروهای مسلح انتظاری که وجود داشت این بود که پاسخ قاطعی را هم از این ستاد شاهد باشیم. اگر چه رئیس ستاد کل نیروهای مسلح نیز پس ازاین فرمان اعلام کرد ظرف ۲۴ ساعت آینده خیابانها را خلوت خواهیم کرد و حتی برای اینکه حسن نیت خود را نشان دهد گفت: ما حاضریم۷۰ درصد از باری را که روی دوش دولت است بر عهده بگیریم، اما در عمل مشخص نشد که این ستاد چه اقدام قاطعی را انجام داد. البته به نظر میرسد با ورود ستاد کل نیروهای مسلح در زمینه مقابله با ویروس کرونا یک مدیریت دوگانه شکل گرفت از این جهت که ستاد کل نیروهای مسلح در حالت یک چالش با دولت و ستاد ملی مقابله با ویروس کرونا قرار گرفت. به هر روی این احساس وجود دارد که شخص رئیس جمهور اجازه ورود ستاد کل نیروهای مسلح را به این قضیه نداده است.
واقعیتی که وجود دارد این است که بخشی از عدم قاطعیت ستاد ملی مقابله با کرونا متوجه رئیس جمهور است، چون او یک روز بعد از مصاحبه سرلشکر باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح اعلام کرد اگر قرار باشد جایی قرنطینه شود و یا جایی بسته شود باید با تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا باشد؛ بنابراین شاهد این بودیم که دارد تقابلی بین رئیس جمهور و رهبر معظم انقلاب شکل میگیرد. به هر روی رهبر معظم انقلاب شرایط، عدم قاطعیت و ضعف مدیریت را میبینند به همین دلیل پس از آنکه رئیس جمهور ریاست ستاد ملی مقابله با کرونا را بر عهده نگرفت به ستاد کل نیروهای مسلح دستور دادند تا با ورود به این موضوع بخشی از بار مشکلات مردم کاسته شود، اما رئیس جمهور اعلام کرد هر تصمیمی که بخواهد گرفته و اجرایی و عملیاتی شود باید از طریق ستاد ملی مقابله با کرونا باشد به همین دلیل میتوان گفت: رئیس جمهور با این موضع دست ستاد کل نیروهای مسلح را بست.
یکی از تصمیماتی که ستاد ملی مقابله با کرونا گرفت این بود که در آستانه شروع مسافرتهای نوروزی در خروجی شهرها افراد را از جهت مبتلا بودن به ویروس کرونا شناسایی کند؛ اما این شناسایی فقط از طریق تب سنج صورت میگیرد با این وجود ممکن است فرد مبتلا در آن زمان علائم تب نداشته باشد. علی ای حال در این شرایط که به خاطر فرا رسیدن عید نوروز مردم در خانهها هستند بهتر است که دید و بازدیدها به حداقل کاهش یابد و مردم برای تبریک عید به تماسهای تلفنی و تصویری بسنده کنند تا بتوانیم از شرایط موجود عبور کنیم.د
بهداشت و درمان ایران از قوی ترین سیستم های بهداشت و درمان جهان است درست است که انتقادهایی به ستاد ملی کرونا وارد است، ولی نباید از این نکته غافل شویم که سیستم بهداشت و درمان کشورمان یکی از قویترین سیستمهای بهداشتی و درمانی در جهان است به گونهای که ما در منطقه حرف اول را میزنیم واز طرفی امروز کمتر کشوری را پیدا میکنیم که به اندازه ایران تخت بیمارستانی و تختهای icu و ccu داشته باشد و بتواند به مراجعهکنندگان خدمات بدهد. به هر روی اگر امروز تعداد مبتلایان به ویروس کرونا در کشورهای همسایه کمتر از کشورمان است. به این دلیل است که این کشورها یا آمار واقعی مبتلایان را اعلام نمیکنند و یا اینکه اصلا کیت شناسایی در اختیار ندارند پس تا این حد ضعیف هستند که حتی بخواهند تشخیص دهند که آیا بیمار کرونایی دارند یا نه؛ اما در مقابل به دلیل اینکه شبکه بندی و نظام مندی سیستم بهداشت و درمان کشورمان قوی است ما میتوانیم با استفاده از کیتهای شناسایی افراد مبتلا را در هر نقطه از کشور شناسایی کنیم و این آمار نیز خیلی سریع به ستاد ملی مقابله با کرونا منتقل میشود؛ بنابراین از این جهت آمار در ایران نسبت به کشورهای منطقه بیشتر است اگر چه عدم رعایت نکات بهداشتی توسط مردم نیز مزید برعلت بوده است.
کادر درمانی در مقابله با ویروس کرونا مجاهدانه عمل کرده اند سپیده دم: در مقابله با ویروس کرونا شاهد زحمات مجاهدانه وزارت بهداشت هستیم و این واقعیتی است که نمیتوان آن را کتمان کرد. به هر روی وقتی معاون وزیر بهداشت نیز به ویروس کرونا مبتلا میشود. این معنایش این است که سیستم بهداشت و درمان کشور در همه سطوح پای کار است؛ البته وقتی معاون وزیر بهداشت کشورمان به ویروس کرونا مبتلا میشود رسانههای فارسی زبان وابسته به بیگانگان میگویند مسئولان جمهوری اسلامی بی لیاقت هستند، اما وقتی معاون وزیر بهداشت انگلیس کرونا میگیرد نه تنها حرف بی ربطی نمیزنند بلکه آن را نشانه مردم دوستی میدانند.
توزیع اقلام بهداشتی با ولنگاری مواجه است مردم اگر چه قدردان کادر بهداشت و درمان هستند، اما در بخشهایی مانند توزیع اقلام بهداشتی با ولنگاری مواجه هستیم و این در حالی است که رئیس جمهور به عنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی و دولت که از ظرفیت وزارت اطلاعات و وزارت صنعت، معدن و تجارت است برای رفع این ولنگاریها ضعیف عمل میکنند؛ به گونهای که وزیر بهداشت همان ابتدا به رئیس جمهور نامه نوشت و از عملکرد وزارت صمت گلایه کرد. به هر روی ما قبول داریم حجم کار و درخواستها بالاست، ولی سطح کارها تا این حد نیست که اقلام بهداشتی و خدمات به همه نرسد.
قرارداد 89 روزه پرستاران زحمات کادر درمان بیماران کرونایی را زیر سوال میبرد واقعیت این است که علی رغم تلاشهای مجاهدانه وزارت بهداشت، اما ایرادهای مهمی به این وزارتخانه وارد است. مثلاً پرستارانی که قراردادی هستند هنوز بخشی از پاداش و حقوق خود را دریافت نکردند و یا وزارت بهداشت در قالب قراردادهای ۸۹ روزه با پرستاران قرارداد بسته تا به آنها بیمه تعلق نگیرد و این معنایش این است که ما عملاً هیچ ارزشی برای جام پرستار قائل نیستیم و این توهین به پرستار است با این وجود وقتی به این مسائل توجه نشود زحمات و شب نخوابهایی که کادر درمانی متحمل میشوند زیر سوال میرود.
متاسفانه در سال ۹۸ شاهد ویترینی از توجه نکردن واغناء نکردن افکار عمومی بودیم به همین دلیل وقتی که امروز دولت اصرار میکند که مردم به خاطر مبتلا نشدن به ویروس کرونا از خانه خارج نشوند و به صراحت میگوید هیچ شهری قرنطینه نمیشود و یا فروشگاهی را تعطیل نمیکنیم، اما وقتی یک شایعه در خصوص قرنطینه شهرها مطرح میشود به یک باره مردم به خیابانها میریزند و بنده این وضعیت را ناشی از بی تفاوتی میدانم که موجب بی اعتماد شدن مردم به دولت شده است. البته بخشی از این مسئله که مردم بدون توجه به خواهشها و هشدارها در خانه نمیمانند ناشی از سهل انگاری و بی توجهی مردم است، اما باز هم این موضوع یک هشدار جدی برای دولت، حاکمیت و صدا و سیما است، چون بخشی از مردم به آنها اعتماد ندارند پس باید بازنگری جدی در بحث توجه به افکار عمومی صورت بگیرد.
دولت شیوع ویروس کرونا را به شوخی گرفت احساس بنده این است که دولت پیش از اعلام ورود کرونا به کشور یک مقداری جامعه را رها کرده بود به گونهای که شاهد یکسری از بیتدبیریهابودیم. مثلاً پروازهای ماهان با اصرار و خواهش تعطیل شد و یا برخی از پاساژهای بزرگ تا چند وقت بعد از اعلام ورود کرونا به کشور با اسرار و زور نعطیل شدند. از طرفی وقتی حرم امام رضا علیه السلام و حرم حضرت معصومه سلام الله علیها بسته شدند یکسری از فروشگاهها که ضرورتی برای فعالیت نداشتن همچنان باز بودند و این از ناشی از بی مدیریتی است. به هر روی اگر سیاست دو گانهای که سر بسته شدن و باز ماندن بخشهای مختلف به وجود آمده را نداشتیم روی مسائل از قبل به درستی فکر میشد دولت خیلی راحتتر میتوانست عمل کند و در آن شرایط نیازی هم به قرنطینه نبود؛ اما اگر تصمیم کارشناسی ایجاب میکند قرنطینهای صورت بگیرد خب باید به افکار عمومی توجه شود و اغناء لازم صورت بگیرد، اما این وجه صورت نگرفت.
کلیتی که وجود دارد این است که دولت موضوع ویروس کرونا را به شوخی گرفت و به گونهای کشور را روی وضعیت اتوپایلوت گذاشت تا این یکسال باقیمانده هم تمام شود به گونهای که این موضوع را هم در تنظیم لایحه بودجه سال ۹۹ شاهد هستیم. از طرفی هم ویروس کرونا زمانی وارد کشور شد که بحث راهپیمایی ۲۲ بهمن مطرح بود و دولت هم مشغول برگزاری انتخابات و یکسری حاشیهسازیها و یک سری جوسازیها توسط رئیس جمهور و گفتن جملاتی مثل اینکه مجلس را بردید و نوش جانتان، بود؛ و این در حالی بود که اولویت مملکت بحث بودجه و ویروس کرونا بود، ولی ذهن دولت در جاهای دیگر درگیر بود و فرمانداران، بخشداران و آقایانی در استانداریها همه مشغول تبلیغات در ستادهای انتخاباتی بودند خب در چنین وضعیتی طبیعی است که مملکت روی هوا میرود.
به هر روی زمانی که دولت میدید سیلی در کشور چین به راه افتاده و دیر یا زود به ایران هم میرسد باید همان زمان یک سری تدابیر را میاندیشید، اما این اتفاق نیفتاد. معتقدم از زمانی که آقای روحانی گفت: من صبح بلند شدم و فهمیدم بنزین گران شده مملکت کلا بدون هیچ مدیریتی و مسئولیتی پیش میرود.