قاسم پور: مجلس باید نگرانی‌هایی را که در خصوص نرخ باروری و سقط جنین وجود دارد مدیریت کند

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، فاطمه قاسم‌پور منتخب مردم تهران در یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در نشست مجازی اتحادیه دفتر تحکیم وحدت که با موضوع " تاثیرات متقابل بحران کرونا و نهاد خانواده" و با عنوان "پایان یک جدال؛ کرونا علیه خانواده یا خانواده علیه کرونا" برگزار شد، گفت: خانواده در جهان کرونایی با فرصت‌ها و تهدیدات جدیدی مواجه شد و سبک زندگی جدیدی را تجربه کرد.

وی ادامه داد: بنده برای تحلیل این موضوع از سه کلان رویکردی که در خصوص جهان پس از کرونا و اقتصاد وجود دارد الهام می‌گیرم؛ در خصوص اقتصاد فرضیه اول این است که از این به بعد با جهانی شدن اقتصاد مواجه نیستیم.

قاسم‌پور افزود: بحث دوم این است که با جهانی شدن معکوس مواجه هستیم یعنی از شرق به غرب و مدیریت این جهانی شدن دیگر دست ابر قدرتی، چون آمریکا نیست و به دست چین خواهد بود. بحث سوم هم این است که کرونا یک پس لرزه بوده و بعد از این به یک میزانی همان وضعیت قبل را پیگیری خواهیم کرد. اینکه کدام یک از این فرضیه‌ها نهایتا غالب خواهد شد باید در آینده منتظر آن ماند.

منتخب مردم تهران در یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: خانواده هم به همین شکل خواهد بود؛ فرض اول این است که ما پس از این با سبک جدیدی از خانواده مواجه خواهیم شد. بحث دوم این است که تحول جدی رخ خواهد داد، اما این تحول به نفع تفاوت‌های جنسیتی و به سمت نگاه سنتی خواهد بود. بحث سوم هم این است که خانواده با مخاطراتی مواجه شده، اما تحول جدی رخ نخواهد داد؛ نه به نفع حرکت معکوس و نه به نحوی که خانواده را با تعاریف جدید مواجه کند.

وی گفت: من معتقدم خانواده با مخاطراتی مواجه می. شود و در جهان پس از کرونا نیز این مخاطرات را با خودش می‌برد، اما این تحولات، اساسا بنیادین نیستند.

قاسم پور یادآور شد: چند مساله خانواده‌های ایرانی را تحت الشعاع قرار داده؛ مساله اول فراغت شدید خانواده است. مساله دوم ارتباط مستمر و طولانی مدت اعضای خانواده با هم است. مساله سوم نگرانی‌های خاص کرونایی بود. مساله چهارم برای بخشی از خانواده‌ها ایجاد شده و آن نگرانی از مشکلات اقتصادی برای آن خانواده در جهان پس از کرونا است.

وی در ادامه افزود: این مسائل اعضای خانواده را نسبت به خانواده به یک بازاندیشی واداشت. یکی از بحث‌های جدی که در این فضا اتفاق افتاد توجه به نقش‌های جنسیتی به ویژه والدگری و علی الخصوص در نقش پدران بود که با توجه به افزایش ساعات حضور در خانه این نقش‌ها بیش از پیش مورد توجه واقع شدند.

منتخب مردم تهران در یازدهمین دوره مجلس ادامه داد: مساله دیگر تقویت ارتباط خانواده گسترده است؛ نگرانی و درکی نسبت به اطرافیان در این فضا ایجاد شد. یک بازاندیشی در خصوص برخی مفاهیم نیز ایجاد شد؛ به عنوان مثال باعث تغییر دیدگاه نسل جوان نسبت به مساله تنهایی شد. به این صورت که "تنهایی" دیگر به عنوان یک حسن و ارزش مطرح نمی‌شود.

وی گفت: قطع ارتباط خانواده با دنیای بیرون و حضور اعضای خانواده کنار هم باعث شد که مسائلی که از بیرون خانواده را دچار چالش می‌کرد حذف شود و خانواده را با خودش مواجه کند؛ به عنوان مثال برای خانمی که نسبت به محیط مختلط کاری همسرش نگران بود فرصتی را ایجاد کرد که این خانم از نگرانی خارج شود.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده در خصوص منتفع شدن خانواده از تغییرات به وجود آمده تصریح کرد: این موضوع درست است که به جهت افزایش ساعات حضور در کنار خانواده تنش‌هایی به دلیل تعارض منافع و پیگیری منویات شخصی در این فضا شکل می‌گیرد، اما پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد که بعد از هفته‌های ابتدایی این تعارض‌ها به گونه‌ای توسط خانواده مدیریت می‌شود که افراد در کنار یک دیگر به یک خواست مشترک برسند.

وی همچنین افزود: این تغییرات قطعا جزو موارد مثبت در حوزه‌ی خانواده است و خانواده در این فضا فارغ از نگاه طفیلی، با خودش مواجه می‌شود و خودش را مدیریت می‌کند.

منتخب مردم تهران در یازدهمین دوره مجلس گفت: البته به طور طبیعی ضعف‌ها و عدم مهارت‌ها در این فضا خود را نشان می‌دهد، اما این به آن معنا نیست که خانواده نمی‌تواند راهبردی برای حل مسائل پیدا کند بلکه خانواده در این شرایط می‌آموزد که چگونه با مسائلش مواجه شود و از طریق چه راهبردی آن را مدیریت کند؛ هر چند ممکن است این راهبرد قابل بسط به سایر شرایط و زمان‌های دیگر نباشد، اما به هر صورت ما پژوهش‌هایی که داریم انجام می‌دهیم جالب هست که خانواده‌ها چطور توانستند پس از یکی دوهفته فارغ از نگاه طفیلی که به آن وجود دارد خودش مسائلش را ساماندهی کنند.

قاسم پور همچنین در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا سیاست‌های پیش گرفته شده در این حوزه موثر بوده است یا خیر عنوان کرد: به نظر بنده بیش از آن که این مساله به صورت یک سیاست راهبردی مطرح باشد به عنوان یک مساله چند وجهی است.

وی ادامه داد: در ابتدا وقتی ما با مساله کرونا مواجه شدیم تنها به دنبال آن بودیم که این مساله را از نظر بهداشتی پیگیری کنیم. با گذشت زمان بُعد اقتصادی آن هم برایمان مطرح شد. حال در این فضا اگر بخواهیم از حیث سیاستی به این مورد نگاه کنیم باید بررسی کنیم که آیا اساسا مقوله خانواده و فرهنگ در این بحران‌ها برای ما مهم است یا نه.

قاسم پور ادامه داد: در واقع در این فضا، خانواده باید به عنوان یک کلان مساله جدی و یک رکن تمدنی مورد توجه واقع شود که نوعا شاهد این توجه در برنامه ریزی‌ها نیستیم و حدی که خانواده برای مثال در همین بحران کرونا مورد توجه واقع شد در همان حد پیامکی بود که ارسال شد که نشان می‌داد ما هیچ نگاه بومی در این مساله نداریم.

منتخب مردم تهران در یازدهمین دوره مجلس در ادامه اضافه کرد: مثلا در حال حاضر، چون ارگان‌هایی مانند UN و جا‌های دیگر بحث خشونت علیه زنان را پیگیری می‌کنند ما هم بدون نگاه بومی پیامکی در فضای همین مساله یعنی آزار زنان و کودکان ارسال می‌کنیم؛ در صورتی که باید توجه کنیم که در شرایط فعلی مساله ما آیا همان خشونت خانگی است یا مسائل دیگری هستند که در نگاه بومی باید به آن‌ها توجه کنیم.

منتخب دوره یازدهم مجلس بیان کرد: بحث دیگر در خصوص کنش‌های مردمی است که توجه به آن‌ها هم نشان می‌دهد با وجود پیگیری مواردی، چون بسته‌های مهارت آموزی و مثلا اورژانس اجتماعی، همچنان نمی‌توان گفت که مسائل خانواده به عنوان یک مساله‌ی جدی در سیاست‌ها پیگیری شده است. در اصل قبل از آن که به این فکر کنیم که چه سیاستی در این حوزه باید اتخاذ گردد باید خانواده برایمان اهمیت پیدا کند تا توجه لازم در بلایای مختلف را معطوف خود کند.

قاسم پور در ادامه در پاسخ به پرسشی که درباره پیامک ارسال شده و پشتوانه پژوهشی آن صورت گرفت، عنوان کرد: بعد از آن که اورژانس اجتماعی از سه برابر شدن تماس‌ها با این نهاد خبر داد که البته عمدتا مسئله‌ها هم بر اساس وسواس بود که باعث اختلافات شده و همچنین مشاهده پیام‌هایی در فضای مجازی درباره مسائل پیش آمده برای خانواده‌ها در چین پس از پشت سر گذاشتن بحران کرونا این ذهنیت ایجاد شد که باید مسائل خانواده مورد توجه قرار گیرد، اما این که حالا مساله آزار زنان و کودکان مورد توجه قرار گیرد چندان پشتوانه پژوهشی نداشته است.

منتخب مردم تهران در یازدهمین دوره مجلس گفت: اگر همان زمان گزارشات نهاد‌های بین المللی مانند UN را بررسی می‌کردیم متوجه می‌شدیم که مسائل پیگیری شده در ایران همان بحث‌هایی بود که در آن‌ها مطرح شده بود. البته بنده نمی‌گویم که در این حوزه دغدغه نداریم، اما نکته‌ی اصلی این است که باید نوعی بومی سازی در این مسأله شکل می‌گرفت.

قاسم پور در ادامه درباره نقش خانواده در عبور از بحران کرونا افزود: خانواده ایرانی قطعا به حل این بحران کمک کرد؛ برای مثال در مسائلی که برای سالمندان مطرح بود، خانواده‌ها رفتند و سالمندان را به محیط خانه آوردند تا از آن‌ها مراقبت کنند.

وی ادامه داد: همچنین مساله دیگر توجهی بود که افراد در خانواده به هم داشتند. حتی در این جا این بحث مطرح است که بسیاری از دعوا‌های خانوادگی ناشی از وسواس‌هایی هست که لزوما فردی نیستند و بعضا ناشی از نگرانی‌هایی هستند که اعضای خانواده نسبت به هم دارند.

منتخب مردم تهران در یازدهمین دوره مجلس گفت: مورد دیگر مراقبت‌هایی بود که از افراد بیمار در فضای قرنطینه‌های خانگی شکل گرفت که بسیار کمک کننده بود. مضاف بر آن که از نظر روحی این شکل زندگی جمعی و توجه به یکدیگر بسیار به حل مساله کمک کرد و نهایتا باید گفت که یک ویژگی ممتاز جامعه‌ی ما برای مقابله با این بحران، بحث خانواده گرایی بود.

وی در ادامه در خصوص احتمال تاثیر بحران کرونا بر نرخ موالید و ازدواج و طلاق تصریح کرد: در خصوص آمار موالید و ازدواج باید گفت که متاسفانه بحران کرونا از این حیث خانواده را تحت الشعاع قرار می‌دهد. در این راستا فارغ از آمار‌هایی که باید بررسی شوند، کاهش ساعات ثبت ازدواج در کشور بیانگر این تاثیر است.

منتخب مردم تهران در یازدهمین دوره مجلس افزود: مسأله‌ای که وجود دارد این است که خانواده ایرانی یک خانواده مناسک گراست و علاقه دارد کار‌ها را با مناسک خود انجام دهد و طبعا اگر این مناسک تحت الشعاع قرار گیرند خود آن مسائل هم متاثر خواهند شد. در بحث ازدواج این پروتکل ها‌ی بهداشتی که عملا مناسک را تحت الشعاع قرار داده اند میتوانند باعث کاهش آمار ازدواج شوند البته باید منتظر بود تا آمار سه ماهه اول منتشر شود.

وی گفت: در خصوص بحث فرزندآوری هم در مساله نرخ باروری و سقط جنین نگرانی‌هایی وجود دارد که با توجه به جدی بودن مسأله جمعیت باید مدیریت شوند.

منتخب یازدهمین دوره‌ی مجلس درخصوص نقشی که مجلس فعلی یا آینده می‌تواند در این مدیریت داشته باشد بیان کرد: در حال حاضر و در این شرایط کرونایی نگرانی‌هایی در فضای خانواده وجود دارد که باید پیگیری شود و نسبت به آن‌ها برنامه ریزی شود.

وی گفت: یک مسأله همانطور که اشاره شد مساله جمعیت است. مساله دیگر مسأله تسهیلات شغلی زنان است که با توجه به شرایط فعلی و تعطیلی مدارس و مهد‌ها اشتغال زنان را تحت الشعاع قرار داده است. یک مقوله دیگر بحث وضعیت زنان سرپرست خانوار است که با توجه به شرایطی که برای اصناف مختلف ایجاد شده است باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد و مساله دیگر هم بحث مهارت آموزی خانواده است که باید در کنار سایر موارد پیگیری شود.

قاسم پور درباره حضور خود در دوره آینده مجلس و اقداماتی که در مجلس آینده در حوزه خانواده انجام خواهد شد، گفت: کارگروه‌هایی داریم که ایده‌هایی را داریم پیگیری می‌کنیم تا بتوانیم این ایده‌ها را در قالب طرح‌هایی در مجلس پیگیری کنیم.

وی دربارع بحث مشارکت اجتماعی زنان در بحران کرونا تاکید کرد: بحث مشارکت اجتماعی در بحران اخیر قبل از آن که جنسیتی باشد از حیث نسلی توجه را جلب می‌کند. این که معمولا در فضای گفتگو‌ها این پرسش مطرح می‌شد که آیا نسل دهه‌ی ۷۰_۸۰ می‌توانند مانند نسل‌های گذشته باری را به دوش بکشند.

قاسم پور افزود: خب این مورد در این فضای کرونا به خوبی مشخص شد و این نسل با فعالیت هایش همه را شگفت زده کرد. طبعا حضور خانم‌ها هم در این فضا دیده شد، نقش آفرینی خیلی خوبی بود هرچند که محدود بود. چون خانواده‌ها برای حضور افراد حساسیت داشتند.

وی گفت: اما بحثی که وجود دارد این است که ما این مشارکت را تبدیل به یک صورت بندی جدی کنیم و برای این کار فعلا تجارب ثبت و ضبط شوند. در آخر باید گفت که این مساله مشارکت دختران هم مانند همان بحث خانواده باید ابتدا تبدیل به یک مسأله مهم شود و مطالبات آن شنیده شود، تنها در این صورت است که ما می‌توانیم به یک الگوی مشارکتی مناسب دست یابیم.