سیر تا پیاز دنیای استارت‌آپ‌ها را شنبه‌ها دنبال کنید/ یک نشریه و یک دنیا کسب‌وکار نوپا!

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- محیا معصومی؛ در دنیای مدرن امروز با نیاز فزاینده جوامع بشری برای اطلاع از اتفاقات مثبت و منفی محیط پیرامون خود و بالا بردن سطح دانش و آگاهی درجهت برنامه‌ریزی‌های زندگی و اجتماع، شنیدن ساده و بی‌دغدغه به‌روزترین اطلاعات و اخبار دنیا به خوبی احساس می‌شود، بدون شک این امر ممکن نیست مگر از طریق رسانه‌های نوشتاری مکتوب که اصطلاحا به آن روزنامه یا هفته‌نامه می‌گویند.

از دیرباز تاکنون همواره نشریات کاغذی موثق‌ترین اخبار روز محیط پیرامون را به اطلاع عموم می‌رسانند و علیرغم حضور پررنگ رسانه‌های دیجیتالی و فضای مجازی، اما همچنان رسانه‌های نوشتاری مکتوب فعالیت دارند.

در دنیای پرمحتوا و خوش رنگ و لعاب مطبوعات که هرکدام داستان حوزه‌ای خاص را روایت می‌کنند، حضور یک نشریه جوان و تازه‌کار با ایده‌ای نوین به چشم می‌خورد، هفته‌نامه‌ای که با ظهور دنیای استارت‌آپ‌ها کلید خورد و با پررنگ شدن نقش آن‌ها شناخته شد.

هفته‌نامه استارت‌آپی «شنبه» کاری از یک تیم روزنامه‌نگاری جوان است که داستان استارت‌آپ‌ها و کار‌های نوین جوانان ایرانی را به تصویر می‌کشد و سعی دارد ضمن آگاهی بخشیدن درباره این نوع کسب‌وکار، به دنیای نوآوری و کارآفرینی کمک کند. برای اینکه اطلاعات بیشتری درباره هفته‌نامه داشته باشیم، گپ و گفتی را با رضا جمیلی  یکی از بنیان‌گذاران هفته‌نامه و خبرگزاری «شنبه» ترتیب دادیم که در ادامه با هم می‌خوانیم.
 

کمی از نحوه راه‌اندازی و فعالیت هفته‌نامه «شنبه» بگویید.
اعضای تیم قبل از راه‌اندازی هفته‌نامه به فعالیت‌های مرسوم روزنامه‌نگاری مشغول بودند و به حوزه کارآفرینی بصورت عام و حوزه استارت‌آپی بصورت خاص می‌پرداختند تا اینکه در سال ۹۴  آقای هاشمی( مدیرمسئول فعلی هفته‌نامه «شنبه») مجوز راه‌اندازی یک نشریه اقتصادی به نام «شنبه» را دریافت و درباره فعالیت نشریه با ما مشورت کرد.

ضمن همفکری با یکدیگر به این نتیجه رسیدیم که بهتر است حوزه فعالیتی ما در فضایی نو و زیست‌بومی درحال رشد باشد. از این رو طی مطالعات و آشنایی با اکوسیستم این نیاز را دیدیم که هفته‌نامه به شکل کاغذی در یک زیست‌بوم نوآورانه راه‌اندازی شود؛ بنابراین زمستان ۹۴ همراه با جمعی از خبرنگاران فعالیت نشریه را در حوزه معرفی استارت‌آپ‌ها آغاز کردیم.

کار خود را با خبرنگاران حوزه‌های مختلف شروع و در ابتدا آن‌ها را با مفاهیم استارت‌آپ آشنا کردیم، درواقع با برگزاری دوره‌های آموزشی برای خبرنگاران به آن‌ها آگاهی دادیم که کار در این فضا بسیار جدی و متفاوت از کار‌های انجام شده است.

در این راه حتی از توانایی افرادی استفاده کردیم که تا قبل از این ماجرا هرگز خبرنگاری نکرده بودند و هم‌اکنون مطرح و صاحب تجربه هستند.

بدون شک اولین سوال مخاطبان دلیل انتخاب اسم «شنبه» برای نشریه است. چرا شنبه؟
در ابتدای راه مجوزی برای کار وجود داشت و ما تنها قالب را روی آن سوار کردیم. درحقیقت این گونه نبود که تصمیم به انجام فعالیتی در حوزه استارت‌آپ‌ها بگیریم و سپس درخواست مجوز دهیم که بخواهیم اسم انتخابی خود را روی آن گذاریم.

هنگامی که چنین مجوزی به دست ما رسید درباره فروش آن هم فکر کردیم، اما بعد از برگزاری جلسات متعدد، تصمیم گرفتیم در حوزه جدید استارت‌آپ‌ها نشریه‌ای را راه اندازی کنیم که پاسخگوی نیاز مخاطبان باشد.

روز‌های آغازین شروع فعالیت، به دلیل اسم عام «شنبه» که تداعی‌کننده محتوای نشریه نیست خیلی از افراد فکر می‌کردند، نشریه برای افغانستان است.

ایده دریافت اولیه مجوز نشریه شنبه، راه‌اندازی روزنامه‌ای با این عنوان بوده که هر روز در کنار عنوان «شنبه» اعداد یک، دو و ... را به عنوان نمایشگر روز هفته قرار دهند.

چند نفر هم‌اکنون در این نشریه مشغول به کار هستند؟
تیم شنبه در حال حاضر ۳۰ نفر است. برای فعالیت اعضای تیم یک مقداری استارت‌آپی برخورد کردیم و با چیدمانی متفاوت برای مدل کار، تحریریه ثابت نداریم به این صورت که تمام همکاران دور کار هستند؛ البته دفتر ثابت برای انجام امور نشریه داریم.

 

نحوه ارزیابی استارت‌آپ‌ها و معرفی آن‌ها در هفته‌نامه به چه شکل است؟
در ابتدای کار که آنچنان شناخته شده نبودیم پیدا کردن استارت‌آپ‌ها و ارتباط گیری با آن‌ها مشکل بود از این رو با اندکی جستجو در میان دوستان خود و صرف هزینه‌های شخصی، کار معرفی و تولید محتوای نشریه را پیش بردیم. اما حال که چند سال از فعالیت ما می‌گذرد و در این اکوسیستم خوشبختانه شناخته شده هستیم، با شیوه‌ای متفاوت با استارت‌آپ‌ها ارتباط می‌گیریم.

علاوه بر استارت‌آپ‌هایی که از طریق دوستان به ما معرفی می‌شوند، برخی از آن‌ها با مطالعه و پرکردن فرم‌های آنلاین سایت «شنبه» به ما درخواست می‌دهند سپس تیم ارزیاب به بررسی آن‌ها می‌پردازد. هر هفته بین ۲۰ تا ۳۰ استارت‌آپ را ارزیابی و درنهایت بین ۶ تا ۱۰ تیم را در نشریه معرفی می‌کنیم.

ما روزانه استارت‌آپ‌ها را رصد می‌کنیم تا در جریان اخبار استارت‌آپ‌ها همچون ورود تیم‌های جدید، خروج تیم‌های قدیمی، رشد آن‌ها یا اقداماتشان برای جذب سرمایه و ... قرار گیریم.

تهیه گزارش برای معرفی استارت‌آپ‌ها در شنبه چقدر هزینه دارد؟
بیش از ۹۰ درصد استارت‌آپ‌ها بصورت کاملا رایگان در هفته‌نامه معرفی می‌شوند و مابقی که مشمول پرداخت هزینه خواهند شد آن دسته از استارت‌آپ‌ها هستند که در زمان فعلی از نظر تیم تحریریه شایستگی معرفی شدن را ندارند یا ایده‌شان تکراری است درواقع این دسته، چون از فیلتر اعضای تیم تولید محتوا رد نمی‌شوند به سازمان آگهی‌های ما درخواست رپورتاژ آگهی می‌دهند و هنگام معرفی آن‌ها در نشریه هم این قضیه عنوان می‌شود.

 

محتوای روی جلد چگونه انتخاب می‌شود؟
محتوای روی جلد ۱۰۰ درصد غیرپولی است و برای انتخاب آن از میان محتوا‌های تولید شده، فرآیند پیچیده‌ای طی می‌شود. با توجه به نگاه کارشناسی که در سال‌های فعالیت کسب کردیم شاخص‌های استاندارد را در بین استارت‌آپ‌ها شناسایی کرده و آنگاه نسبت به انتخاب یک مورد برای روی جلد اقدام می‌کنیم.

مثلا در بازار‌های مختلف سعی می‌کنیم بین یک تا سه استارت‌آپ که رهبران آن حوزه هستند را در شماره‌های مختلف، جلد کنیم.

مخاطبان را با سیستم توزیع هفته‌نامه «شنبه» آشنا کنید.
سیستم توزیع ما به صورت اختصاصی است یعنی در دکه‌ها توزیع نمی‌شود. درحقیقت نشریه را به دست مخاطبانی می‌رسانیم که مطالعه آن نیاز دارند؛ قطعا هفته‌نامه برای تمام کسانی که در سیستم استارت‌آپی جای می‌گیرند از منتور‌ها گرفته تا علاقمندان این حوزه و مراکز رشد ارسال می‌شود.

شنبه از حمایت مالی و معنوی سازمان‌های مختلف و استقبال مخاطبان برخوردار است؟
معاونت علمی و فناوری به طور کامل با ما آشنایی دارند و از روز نخست حمایت‌های معنوی خود را از ما دریغ نکردند.

خوشبختانه بیشتر از حد انتظار، محتوای هفته‌نامه مورد استقبال قرار گرفته و دلیل آن چارچوبی است که از ابتدای امر برای کار در نظر گرفتیم و مطابق آن پیش رفتیم.

خود شما تاکنون تجربه فعالیت استارت‌آپی داشتین؟ برنامه خاصی برای علاقمندان این حوزه دارید؟
کار من تاکنون در زمینه روزنامه نگاری و تولید محتوا بوده است و سابقه انجام کار استارت‌آپی ندارم. اعضای تیم هفته‌نامه هم به همین ترتیب هستند.

برای علاقمندان به راه‌اندازی یک جریان استارت‌آپی، برنامه آکادمی را در نظر گرفتیم که طی آن آموزش‌های استارت‌آپی ارائه می‌شود. اطلاعیه برگزاری کلاس‌های حضوری این آموزش‌ها در سایت «شنبه» قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که شنبه دارای دو زیرمجموعه به نام‌های «شنبه مگ» (سایت نشریه) و «شنبه پرس» (خبرگزاری شنبه) است.

طبق برنامه‌های خود بنا داشتیم که به مرور هفته‌نامه را به روزنامه تبدیل کنیم، اما بخاطر هزینه‌های بالای کاغذ و چاپ تصمیم گرفتیم که آینده در فضای آنلاین پیش رویم و محتوای خوب خود را در آنجا داشته باشیم درحقیقت قصد داریم در کنار انتشار نسخه چاپی، در آینده به نسخه‌های آنلاین توجه بیشتری کنیم.

بزرگترین مشکلی که طی سال‌های فعالیت هفته‌نامه «شنبه» با آن مواجه بودید، چیست؟
بزرگترین مشکل تغییر تجارت تولید محتوا در دنیا است که درواقع ضمن تغییر ساختار کسب‌وکاری، تغییرات هویتی و پارادایمی نیز مثل ورود مخاطبان به عرصه تولید محتوا رخ داده است. در ایران علاوه بر این موضوع، چالش‌ها مضاعف است، تمام رسانه‌های ما از لحاظ کسب‌وکاری ورشکسته هستند و به جز یک الی دو رسانه، بقیه بصورت دوپینگی کار می‌کنند.

شما در دنیا هیچ رسانه‌ای را نمی‌بینید که با متناسب نبودن دخل و خرجش همچنان فعالیت خود را ادامه دهد. فرهنگی و فرهیخته‌ترین مطبوعات دنیا درصورت ضرردهی تعطیل می‌شوند، چون این مسئله را نشان ناکارآمدی می‌دانند، اما در ایران برخی رسانه‌ها با بدهی و هزینه‌های زیاد کماکان در بی مخاطبی همچنان فعالیت می‌کنند.

ما همواره سعی کردیم با شناسایی مخاطبان و طراحی مدل کسب‌وکار درآمدزا، تاثیر چالش‌های موجود را برای خود کمتر کنیم.

 

حرف پایانی؟
هنگام ورود به این حوزه نگاه‌های اشتباه (لزوم دریافت پول بابت معرفی هر خدمت و استارت‌آپ) را از بین بردیم چرا که اعتقاد داریم همانطور که مردم درباره آخرین مدل تلفن‌های همراه و ماشین‌ها صحبت می‌کنند باید در جریان آخرین خدمات و محصولات مفید استارت‌آپ‌ها باشند.

اگر قرار به رخداد اتفاقات مثبت در اقتصاد کشور است جوانان باید این اتفاق را رقم بزنند و این امر تا زمانی که به آن‌ها تریبون ندهیم، محقق نمی‌شود. امیدوارم عینک تاریخ‌گذشته را از چشم خود برداریم و از برند‌های بزرگ خود حرف بزنیم چرا که حمایت از استارت‌آ‌پ‌ها زمینه رشد آن‌ها را فراهم می‌کند.