سبک تکراری ده‌نمکی در «زندانی‌ها»

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو-محسن عبداللهی خلج*؛ مسعود ده‌نمکی را پیشتر به خاطر سه‌گانه‌ی اخراجی‌ها، دوگانه‌ی رسوایی‌ها و معراجی‌ها می‌شناسید. کارگردانی که این‌بار با فیلم زندانی‌ها به پرده‌ی نقره‌ای سینما بازگشته است. با دیدن فیلم زندانی‌ها، یک نکته مهم بدست می‌آید و اینست که سبک فیلم‌سازی مسعود ده‌نمکی تغییری نکرده است. همان شیوه‌ی فیلم‌سازی در اخراجی‌ها، معراجی‌ها و رسوایی، این بار در زندانی‌ها تکرار شده است. دیالوگ محوری محض بدون آن که بازیگر بازی کند، شاخصه‌ی بارز کار‌های ده‌نمکی است. گفتگو‌هایی با تکه‌های طنز که بین بازیگران ردوبدل می‌شود که گه‌گاهی غیرطبیعی بودن آن حس می‌شود. «زندانی‌ها» داستانی اجتماعی با درونمایه‌ی طنز دارد که مثل دیگر کار‌های مسعود ده‌نمکی، تضاد بین خیر و شر، مذهبی و غیرمذهبی در آن وجود دارد. شخصیت‌های فیلم جدید ده‌نمکی، غیرقابل باور هستند. کاملاً دیالوگ محور و خنده‌های بینندگان فیلم در سالن سینما، به دلیل طنز موجود در کلام شخصیت‌هاست که از عمق برنمی‌خیزد. کاراکتر‌های زندانی‌ها مثل بقیه فیلم‌های مسعود ده‌نمکی در انتها اصلاح می‌شوند. اما داستان زندانی‌ها برخلاف ضعف قصه‌گویی‌اش، دست روی موضوعی می‌گذارد که کمتر - نزدیک به صفر- در سینمای ایران به آن پرداخته شده است. قرآن و امام زمان از نادرترین سوژه‌های سینمای ایران است. موضوعی که ریسک شروع ساختن فیلم درباره‌ی آن از کسی همچون ده‌نمکی بر می‌آید. فیلم به گونه‌ای شروع می‌شود که برداشت از فیلم، سیاسی است درحالیکه فیلم کاملاً اخلاقی به پایان می‌رسد. زندانی‌ها در فرم نسبتاً موفق عمل کرده است. ده نمکی در آخرین ساخته‌ی خود نیز از تروکاژ استفاده کرده است. اتفاقی که در سینمای ایران کمتر می‌افتد، اما گویا مزه‌ی استفاده از این تکنیک در زیر دندان کارگردان «رسوایی» رفته که در آخرین فیلم خود نیز از آن بهره گرفته است. ساختن صحنه‌های خرق عادت که در ماوراءالطبیعه صورت می‌گیرد با توجه به دنیای جدید ممکن است دور از ذهن باشد ولی با محتوای مفید این چنین نخواهد شد.