سازمان بورس با ساز و کارهای اقتصادی که دارد میتواند محلی مناسب برای جذب سرمایه گذار در شرکتهای دانش بنیان باشد
گروه فناوری خبرگزاری دانشجو؛ حمیده آقاجانی – بورس؛ تالاری شیشهای که برای خیلیها جذاب است، رفت و آمدهای پرسودی در آن صورت میگیرد و در برخی کشورهای جهان منبع رسمی برای اعلام بها و ارزش یک سهام یا شرکت و کارخانه است. بنا بر اسناد تاریخی بیش از نیم قرن است که تالارهای بورس فعالیت خود را در سطح جهان آغاز کردهاند و محلی برای مبادلات ارزی، کالا و اوراق بهادار است.
ایران نیز از سال ۱۳۴۶ به صورت رسمی کار بورس را با عنوان سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد و در سال ۱۳۸۷ نیز فرابورس ایران راهاندازی شد. بازار بورس ایران با وجود تمام چالشها و مشکلات همچون تاثیر سیاستهای خارجی خصوصا تحریمها اعمال شده بر بخشهای مختلف اقتصادی در کشور و همچنین وابستگی شدید کشور به صادرات نفت و از سوی دیگر واردات بسیاری از کالاهای اساسی و حتی غیراساسی توانسته به کار خود ادامه دهد.
وابستگی کشور در طی چند دهه گذشته همواره موجب شده بود تا مسئله تولید داخلی در انزوا بماند، اما با رشد استارت آپها و شرکتهای دانش بنیان به عنوان هستههای اصلی توسعه اقتصادی امیدها برای کاهش وابستگی اقتصاد نفتی بیشتر شده است. حالا دیگر دانش بنیانها راه خود را پیدا کردهاند و هر کدام به تنهایی قادرند یک بخش از اقتصاد را در زمینههای مختلف حل نمایند، البته در این میان باید به مسئله سرمایه گذاری و تامین هزینههای اولیه نیز توجه داشت، زیرا شرکتهای دانش بنیان از دل دانشگاهها بیرون آمدهاند و سرمایه اندکی در اختیار دارند حال آنکه یک سرمایه گذاری هدفمند میتواند دروازههای ترقی را به روی آنها بگشاید.
برای جذب سرمایه در یک شرکت راههای مختلفی وجود دارد، اما شاید مطمئنترین شیوه حضور در تالار بورس باشد. محلی که ساز و کارهای قانونی آن تدوین شده و شرایط بازگشت سرمایه در آن تعریف شده است، جایگاهی که میتواند حق و حقوق هر دو طرف معامله را تضمین کند. همانطور که گفته شد شرکتهای دانش بنیان برای تجاری سازی در حوزه فناوریهای نو با ارزش افزوده بالا نیازمند حمایت همه جانبه بودند و بورس این ظرفیت را در دل خود داشت در نتیجه قوانینی تدوین و برخی شرکتهای دانش بنیان راهی تالار بورس شدند.
محمد مرفوع، مدیرکل دفتر تامین مالی و سرمایهگذاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری درخصوص تامین مالی شرکتهای دانش بنیان اظهار میکند: روشهای مختلف تامین مالی پیش بینی شده برای شرکتهای دانش بنیان، مدیران این شرکتها را ترغیب کرد که از روشهای نوین مالی مانند ابزارهای مالی پیش بینی شده در فرابورس و صندوقهای پژوهش و فناوری استفاده کنند.
مرفوع درخصوص تعیین ابزارهای مالی شرکتهای دانش بنیان تاکید میکند: برای تامین مالی شرکتهای دانش بنیان باید توجه داشت که اکثر این شرکتها در رده شرکتهای کوچک و متوسط قرار میگیرند و همین موضوع در تعیین ابزارهای مالی مورد استفاده تاثیرگذار است.
مدیرکل دفتر تامین مالی و سرمایهگذاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در بخش دیگر از صحبتهای خود به شرایط تسهیل دسترسی شرکتهای دانش بنیان به خدمات مالی اشاره و تصریح میکند: در فرابورس، تابلویی به نام «بازار شرکتهای کوچک و متوسط» پیش بینی شده و شرکتهای دانش بنیان میتوانند با پذیرش در این بازار از طریق بازار سرمایه، فرایند تامین مالی را انجام دهند.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر بیش از ۳۰ شرکت دانش بنیان در بازارهای مختلف بورس و فرابورس پذیرش شده و سهام آنها در بازار معامله میشود، خاطرنشان میکند: هدایت و ترغیب سرمایهگذاران بخش خصوصی و سایر منابع مالی از جمله منابع وقف به سرمایهگذاری در طرح فناورانه و همچنین ارتقای همکاریهای بینالملل در توسعه بازار و سرمایهگذاری در فناوریهای نوین بخش دیگری از اهداف این دفتر به شمار میرود.
هرچند اقداماتی در این حوزه صورت گرفته، اما با نگاهی به آمار شاهدیم که در حال حاضر بیش از ۴۵۰۰ شرکت دانش بنیان در کشور فعال هستند و از این بین تعداد ۳۰ شرکت حاضر در بورس رقم چشمگیری به حساب نمیآید و لازم است بخشهای مختلف از سازمانهای قانون گذار تا مجریان امر راه ورود این شرکتهای را به بازار بورس و فرابورس هموار نمایند. هر چند در طی چند سال گذشته اقداماتی همچون افتتاح فراصندوق، صندوقهای جسورانه و صندوقهای خصوصی به عنوان ابزارهای تامین مالی نظام دانش بنیان صورت گرفته، اما شواهد حاکی از آن است جای کار بسیاری در این حوزه وجود دارد.