گزارش بیست|
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حمیده آقاجانی- قطب علمی، واژه‌ای دهان پُرکن و جذاب برای بسیاری از دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی! عنوانی که سعی دارد فضای تحقیقات علمی را گسترده کرده و خارج از حیطه پایان‌نامه‌های دانشجویی به روند پژوهشی کمک کند. روند اهدای عنوان قطب علمی به دانشگاه‌ها پروسه طولانی است که شرایط و مفاد آن را وزارت علوم تعیین می‌کند. یکی از مهمترین فاکتور‌ها برای کسب این عنوان داشتن یک تیم هیات علمی قوی در زمینه‌ای تخصصی است. قطعا حضور اعضای هیات علمی در امور پژوهشی می‌تواند روند تولید علم در کشور را تسریع کند.
حتی در برخی حوزه‌ها در سطح بین الملل نیز تحقیقات و پژوهش‌های دانشجویی حرفی برای گفتن دارند و این نشان می‌دهد که اگر دستورالعمل قطب علمی به درستی در دانشگاه‌ها اجرایی شود می‌توانیم دانشگاه‌های خود را در جهان علمی شناسانده و حتی پذیرای دانشجویان خارجی باشیم.
بسیاری از دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی در گرماگرم روز‌های آغازین طرح قطب علمی با معرفی اساتید و ارائه مدارک و مستندات لازم یک یا چند دانشکده را به عنوان مرکز قطب علمی خود معرفی کرده و مجوز‌های لازم را اخذ کردند، اما امروز شاهد آن هستیم که در بخش عمده‌ای از این قطب‌ها تنها به یک اسم و معرفی اعضا اکتفا شده و خروجی لازم را ندارند و یا اگر داشته باشند گزارشی از آن برای اطلاع متقاضیان منتشر نشده است.
دانشگاه تهران، دانشگاهی که انتظارات از آن بالا است
دانشگاه تهران به عنوان یکی از مراکز آموزشی مطرح و تراز اول در حوزه آموزش با داشتن دانشجویان نخبه و برتر می‌تواند یکی از تولیدکنندگان علم و اثرگذار در حوزه پژوهش باشد. لیستی بلند بالا از قطب علمی دانشکده‌های دانشگاه تهران در نظر اول نشان می‌دهد که این دانشگاه ظرفیت‌های لازم برای بین‌المللی شدن را دارد.
با نگاهی به سایت رسمی وزارت علوم و صفحه معرفی قطب‌های علمی در کشور به عناوین مختلفی از قطب علمی در دانشگاه تهران مواجه می‌شویم.
دانشگاه تهران به عنوان یکی از مراکز آموزشی مطرح و تراز اول در حوزه آموزش با داشتن دانشجویان نخبه و برتر می‌تواند یکی از تولیدکنندگان علم و اثرگذار در حوزه پژوهش باشد. لیستی بلند بالا از قطب علمی دانشکده‌های دانشگاه تهران در نظر اول نشان می‌دهد که این دانشگاه ظرفیت‌های لازم برای بین‌المللی شدن را دارد.
با نگاهی به سایت رسمی وزارت علوم و صفحه معرفی قطب‌های علمی در کشور به عناوین مختلفی از قطب علمی در دانشگاه تهران مواجه می‌شویم.
قطب‌های علمی با عناوینی همچون قطب علمی کاربرد سلول‌های بنیادی در سلول درمانی و ترمیم بافت، قطب علمی زیست بوم و تغییرات ساختاری کرم‌ها در حوزه دامپزشکی و یا قطب علمی شهرسازی و توسعه شهری پایدار، قطب علمی اقتصاد سنجی در حوزه علوم انسانی به چشم می‌خورد.
نکته این جاست که دانشگاه تهران با دارا بودن شرایط و امتیازات مناسب خصوصا در حوزه جذب اساتید و هیات علمی قوی این توانایی را دارد تا بتواند در عرصه علم گام‌های بلندتری بردارد.
این دانشگاه در حوزه‌های مهندسی نیز قطب‌هایی را معرفی کرده و مجوز آن را دریافت کرده که می‌توان به قطب علمی مهندسی و مدیریت زیرساخت‌های عمرانی، قطب علمی کنترل و پردازش هوشمند، قطب علمی الکترونیک و نانوالکترونیک و یا قطب علمی طراحی و بهینه سازی سامانه‌های انرژی اشاره کرد.
بسیار جالب است که اگر شما بخواهید اطلاعاتی در زمینه فعالیت و دستاورد‌های این قطب‌های علمی کسب کنید با صفحه بسته مواجه می‌شوید و در واقع هیچ اطلاعاتی در این زمینه ثبت نشده است.
شریف به معرفی اکتفا کرده است/ عملکرد خوب در گذشته
ماجرا تنها به دانشگاه تهران ختم نمی‌شود، زیرا سایر دانشگاه‌ها نیز شرایط مشابهی در این خصوص دارند. دانشگاه صنعتی شریف در حوزه تخصصی فنی و مهندسی دارای قطب علمی مواد نانوساختار: فرآوری و کاربردها، قطب علمی هیدرودینامیک و دینامیک متحرک‌های دریایی، قطب علمی سازه و زلزله و یا قطب علمی سامانه‌های دسترسی مخابرات است، اما همین دانشگاه نیز تنها به معرفی ساده‌ای از این قطب‌ها پرداخته و گزارشی از پروژه‌ها و عملکرد آنها به چشم نمی‌خورد.
البته در این میان، دانشکده‌هایی نیز هستند که در حوزه قطب علمی و در ابتدای راه عملکرد بهتری نسبت به سایر دانشکده‌ها داشته‌اند که از آن جمله می‌توان به قطب علمی هیدرودینامیک و دینامیک متحرک‌های دریایی دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه شریف اشاره کرد.
دانشگاه صنعتی شریف در بخش مهندسی دریا نزدیک به دو دهه قدمت داشته و هدف اصلی برنامه قطب هیدرودینامیک و دینامیک متحرک‌های دریایی تمرکز بر هم راستایی و بهبود فعالیت‌های علمی موجود دانشگاه در زمینه مهندسی دریا، گسترش همکاری‌های بین‌المللی در زمینه‌های آموزشی و پژوهشی مهندسی دریا، افزایش انتشارات علمی و انجام پروژه‌های کاربردی در حوزه دینامیک و هیدرودینامیک متحرک‌های دریایی است.
از مهمترین دستاورد‌های این قطب نیز می‌توان به تکمیل آزمایشگاه مهندسی دریا و تبدیل آن به یک آزمایشگاه منحصربه فرد در سطح کشور، توسعه نرم افزار جامع هیدرودینامیک شناور‌ها برای اولین بار در سطح کشور، ساخت تجهیزات جدید مانند موج ساز، ربات ماهی، ROV اشاره کرد.
البته باید به این نکته اشاره کنیم که این میزان از فعالیت ثبت شده مربوط به سال‌های پایانی دهه ۸۰ است و پس از آن گزارش جامعی در صفحه مربوطه ثبت نشده است.
البته باید به این نکته اشاره کنیم که این میزان از فعالیت ثبت شده مربوط به سال‌های پایانی دهه ۸۰ است و پس از آن گزارش جامعی در صفحه مربوطه ثبت نشده است.
موفقیت‌های چشمگیر امیرکبیر برای علاقمندان مسدود است
بحث از صنعت و پرورش مهندسان متخصص در این حوزه که می‌شود حتما نام دانشگاه امیرکبیر از ذهنتان خطور خواهد کرد. این دانشگاه با قدمتی بیش از 60 سال در حوزه فنی و صنعتی همواره حرفی برای گفتن داشته و دارد. بسیاری از پروژه‌های کلان ملی در این دانشگاه انجام می‌شود. پروژه‌هایی نظیر ابر کامپیوتر ایرانی، انواع ماهواره‌های فضایی، ساخت هواپیمای مسافربری ملی در این دانشگاه به سرانجام رسیده و بسیاری از مقامات و افراد سطح بالای کشوری از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند.
به عنوان مثال می‌توانیم از دانشگاه علوم پزشکی تهران یاد کنیم. از قطب‌های علمی این دانشگاه می‌توان به قطب مرکز تحقیقات غدد، قطب مرکز تحقیقات روماتولوژی، قطب مرکز تحقیقات هماتولوژی، انکولوژی و پیوند مغز استخوان، قطب مرکز تحقیقات گوارش، دانشگاه علوم پزشکی تهران به ریاست ملک زاده، قطب انستیتو کانسر، قطب علمی آموزش علوم بهداشتی، قطب سم شناسی و قطب شیمی دارویی اشاره کرد.
این دانشگاه با یک عقبه علمی و تخصصی در حوزه‌های مختلف پزشکی قطعا پژوهش‌های تراز اولی دارد، اما اینکه چرا سایت دانشگاه‌های علوم پزشکی هیچ گزارشی از پژوهش‌های خود نمی‌دهند، جای سوال است. شاید برخی به این موضوع اشاره کنند که تحقیقات دانشگاه‌های علوم پزشکی در نشریات معتبر منتشر و در بخش بیمارستانی و درمانی به مرحله اجرا در می‌آید، اما این نکته باید در نظر گرفته شود که انتشار حداقلی عناوین پژوهش‌ها به عنوان یک منبع می‌تواند به دانشجویان و جستجوگران در تحقیقات بعدی کمک کند.
بحث از صنعت و پرورش مهندسان متخصص در این حوزه که می‌شود حتما نام دانشگاه امیرکبیر از ذهنتان خطور خواهد کرد. این دانشگاه با قدمتی بیش از ۶۰ سال در حوزه فنی و صنعتی همواره حرفی برای گفتن داشته و دارد. بسیاری از پروژه‌های کلان ملی در این دانشگاه انجام می‌شود. پروژه‌هایی نظیر ابر کامپیوتر ایرانی، انواع ماهواره‌های فضایی، ساخت هواپیمای مسافربری ملی در این دانشگاه به سرانجام رسیده و بسیاری از مقامات و افراد سطح بالای کشوری از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند.
این دانشگاه نیز همچون سایر دانشگاه‌های مطرح در حوزه‌های مختلف عناوین قطب علمی از جمله قطب علمی قدرت، قطب علمی انرژی و کنترل، قطب علمی هویت یابیهای نوین در صنعت نساجی، قطب علمی مهندسی هوافضای محاسباتی، مقاوم سازی و بهینهسازی ابنیه، ساختگاه‌ها و شریانهای حیاتی و قطب علمی (عنوان مصوب) سامانه‌های پردازش دیجیتال را کسب کرده، اما در بحث گزارش دهی عملکرد مناسب نداشته است. با جستجو و رجوع به سایت این دانشگاه خواهیم دید که تنها به یک صفحه معرفی روسای قطب علمی اکتفا شده است و این در حالی است که پژوهش‌های دانشگاهی می‌تواند به تحول صنعت کمک شایانی کند.
این دانشگاه نیز همچون سایر دانشگاه‌های مطرح در حوزه‌های مختلف عناوین قطب علمی از جمله قطب علمی قدرت، قطب علمی انرژی و کنترل، قطب علمی هویت یابیهای نوین در صنعت نساجی، قطب علمی مهندسی هوافضای محاسباتی، مقاوم سازی و بهینهسازی ابنیه، ساختگاه‌ها و شریانهای حیاتی و قطب علمی (عنوان مصوب) سامانه‌های پردازش دیجیتال را کسب کرده، اما در بحث گزارش دهی عملکرد مناسب نداشته است. با جستجو و رجوع به سایت این دانشگاه خواهیم دید که تنها به یک صفحه معرفی روسای قطب علمی اکتفا شده است و این در حالی است که پژوهش‌های دانشگاهی می‌تواند به تحول صنعت کمک شایانی کند.
علوم پزشکی‌ها به سمت جهانی شدن رفته‌اند اما دریغ از یک منبع داخلی دانشگاهی
اما این موضوع تنها به دانشگاه‌های تحت نظارت وزارت علوم خلاصه نمی‌شود و حکایت در دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز ادامه دارد آن چنان که با جستجویی کوچک در فضای وب خواهید دید که صفحات مربوط به عملکرد قطب علمی خالی است.
به عنوان مثال می‌توانیم از دانشگاه علوم پزشکی تهران یاد کنیم. از قطب‌های علمی این دانشگاه می‌توان به قطب مرکز تحقیقات غدد، قطب مرکز تحقیقات روماتولوژی، قطب مرکز تحقیقات هماتولوژی، انکولوژی و پیوند مغز استخوان، قطب مرکز تحقیقات گوارش، دانشگاه علوم پزشکی تهران به ریاست ملک زاده، قطب انستیتو کانسر، قطب علمی آموزش علوم بهداشتی، قطب سم شناسی و قطب شیمی دارویی اشاره کرد.
این دانشگاه با یک عقبه علمی و تخصصی در حوزه‌های مختلف پزشکی قطعا پژوهش‌های تراز اولی دارد، اما اینکه چرا سایت دانشگاه‌های علوم پزشکی هیچ گزارشی از پژوهش‌های خود نمی‌دهند، جای سوال است. شاید برخی به این موضوع اشاره کنند که تحقیقات دانشگاه‌های علوم پزشکی در نشریات معتبر منتشر و در بخش بیمارستانی و درمانی به مرحله اجرا در می‌آید، اما این نکته باید در نظر گرفته شود که انتشار حداقلی عناوین پژوهش‌ها به عنوان یک منبع می‌تواند به دانشجویان و جستجوگران در تحقیقات بعدی کمک کند.
از آنجا که کشور در شرایط کنونی تحریم‌ها قرار دارد نیاز است تا حوزه پژوهش دانشگاهی سرعت بیشتری به روند پژوهش خود دهد و با معرفی تیم‌های نخبه در تمام بخش‌ها به تولید کنندگان، صنعتگران، اقتصاددانان و حتی علوم اجتماعی شرایط تغییر را فراهم آورد، زیرا عبور از دشواری‌ها نیازمند یک حرکت جمعی است و این حرکت باید از دل قشر فرهیخته جامعه بیرون بیاید و این امر بار مسئولیت دانشگاه‌ها را بیشتر می‌کند، زیرا تولید علم متناسب با شرایط محیطی از اولویت‌های اول این مراکز است.
ارسال نظرات