هیات‌های مذهبی و منظومه‌های فکری دو بال تحقق تمدن نوین اسلامی

خوب نژاد، مدیر مسئول نشریه دانشجویی گفتمان اصیل در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو در قم، پیرامون صحبت های مقام معظم رهبری در دیدار اخیر ایشان با دانشگاهیان در رابطه با شکل گیری تمدن نوین اسلامی گفت: اگر خوب دقت کنیم چکیده رهنمودهای حضرت آقا در دیدار با دانشگاهیان یک جمله کلیدی می باشد «دانشگاهیان ببینند چگونه می توانند در ایجاد تمدن نوین اسلامی نقش آفرینی کنند». گزینه های دیگرِ مورد تاکید ایشان از جمله اقتصاد مقاومتی، پیشرفت علمی و خودباوری تقریباً می شود گفت از فرآیندهای تحقق تمدن نوین اسلامی هستند که در یک بستر به نام فرهنگ اسلامی شکل می گیرد؛ به عبارتی این گزینه ها قبل از اینکه اقتصادی یا سیاسی باشند، گزینه های فرهنگی هستند به این معنا که باید فرهنگ سازی شوند.

وی افزود: البته این فرمایش خود حضرت آقاست که می فرمایند: فرهنگ، فضای تنفسی و بستر اقتصاد و سیاست است. یا حضرت امام (ره) می فرمایند: آنچه مهم است فرهنگ است؛ زیرا اگر از نظر فرهنگی استقلال داشته باشیم، از نظر سیاسی و اقتصادی نیز مستقل خواهیم بود و اگر فرهنگ وابسته ای داشته باشیم در زمینه های دیگر نیز دچار وابستگی می شویم.

مدیر مسئول نشریه دانشجویی گفتمان اصیل با توجه به رابطه میان فرهنگ و تمدن نوین اسلامی تصریح کرد: از آنجا که افق ترسیم شده، ایجاد تمدن نوین اسلامی می باشد؛ هر کار فرهنگی باید متناسب با این افق بسته شود، در غیر این صورت کاری غیر فرهنگی و در اکثر موارد ضد فرهنگ اسلام خواهد بود.

خوب نژاد افزود: تمدن دارای سه لایه تفکر(مبانی نظری)، فرهنگ (آداب و رسوم مبتنی بر تفکر) و تمدن (ساختارهای مبتنی بر تفکر و فرهنگ) می باشد. برای مثال ما معتقد به خدا هستیم (تفکر) پس نماز می خوانیم (فرهنگ)، در نتیجه مسجد می سازیم (تمدن). در حقیقت چون تفکر وجه اومانیستی دارد؛ بر اساس اندیشه اسلامی لایه اول تمدن اسلامی همان ایمان به خداوند می باشد. البته خود فرهنگ نیز دارای سه لایه: بنیادی (توافقات قلبی ارزش ها)، تخصصی (توافقات تخصصی) و عمومی ( فناوری و مهارت ها) می باشد. اگر این سه لایه متحدالمرکز نباشند جامعه دچار تعارض و فروپاشی می شود؛ بنابراین برای اینکه هماهنگ باشند باید مبانی واحدی داشته باشند.

وی ادامه داد: در تمدن امروز غرب ثروت و قدرت مبنا هستند، البته از آغاز قدسیات نیز یکی از مبانی بود اما بعد از حدود پانصد سال با این تعارض مبنایی دچار تعارض در تمدن شدند؛ به این باور رسیدند که نمی توان به قدسیات تکیه کرد؛ بنابراین به عقل آزاد تکیه کردند بعد از حدود سه قرن که متوجه خطای عقلی شدند به تجربه روی آوردند که نتیجه اش علوم تجربی (ساینس) شد که به این فرایند سکولاریسم می گویند؛ بنابراین سکولاریسم می شود فرهنگ بنیادی، علوم تجربی ساخته شده بر اساس آن می شود فرهنگ تخصصی و انسان محوری می شود فرهنگ عمومی. اما فرهنگی که تمدن نوین اسلامی در آن بنا می شود، واحد است و آن قرآن و سیره اهل بیت (ع) است؛ بنابراین علم چنین تمدنی نیز در پرتوی این مبنای واحد تشکیل می گیرد و می شود علم دینی برای تحقق چنین تمدنی ناچار از ایجاد فضاهای فرهنگی هستیم که باعث نهادینه شدن این مبنای واحد اسلامی در وجود افراد و جامعه می شود.

این فعال فرهنگی دانشگاه قم با توجه به سیر ایجاد تمدن اسلامی افزود: جامع ترین چنین فضاهایی هیات مذهبی می باشد که در آن این مبنای واحد نهادینه می شود؛ زیرا ظرفیت های وجودی که بستر رشد و هدایت هستند به معصوم(ع) که قرآن ناطق نیز است سپرده شده. در زیارت جامع کبیره که تاکید حضرت حجت (عج) بر مداوت آن برای بیان همین امر است این گونه آمده « مَنْ أَتَاكُمْ نَجَا وَ مَنْ لَمْ يَأْتِكُمْ هَلَكَ ، مَنْ أَرَادَ اللَّهَ بَدَأَ بِكُمْ وَ مَنْ وَحَّدَهُ قَبِلَ عَنْكُمْ وَ مَنْ قَصَدَهُ تَوَجَّهَ بِكُمْ، بِكُمْ أَصْلَحَ مَا كَانَ فَسَدَ مِنْ دُنْيَانَا » بنابراین ما که قصد ایجاد تمدن نوین اسلامی کردیم باید از این سیره معصومین (ع) شروع کنیم تا به حکومت معصوم (ع) برسیم؛ بنابراین بزرگترین و اساسی ترین کار فرهنگی در دانشگاه ها همین هیات های مذهبی است، البته به شکلی جدی تر و فراتر از آنچه که وجود دارد به گونه ای که تمام فضای دانشگاه به ویژه فضای علمی آن را ساماندهی کند. و این می شود یکی از مهمترین نقش آفرینی های دانشگاهیان در ایجاد تمدن نوین اسلامی، که بیان سازوکار چنین هیاتی بحثی جداگانه می طلبد، یکی دیگر از نقش آفرینی هایی که دانشگاهیان می توانند در ایجاد تمدن نوین اسلامی داشته باشند ایجاد منظومه فکری برای تحقق چنین تمدنی است که از جمله ویژگی های مطلوب این منظومه فکری موارد زیر می باشد:

1) مبانی مستحکم داشته باشد، یعنی اصول و عقاید آن مستحکم باشد. حضرت آقا می فرمایند توحید، نبوت، امامت و ولایت پایه های فکری برای ایجاد نظامی اسلامی هستند.

2) غایت مطلوب داشته باشد، غایت مارکسیست ها جامعه طبقاتی بود و غایت لیبرال ها جامعه آزاد، غایت انقلاب اسلامی تمدن نوین اسلامی است.

3) مسئله اصلی داشته باشد، حضرت آقا می فرماید مسئله اصلی دین مردم است و آن دینی است که قطعاً باید سه ویژگی داشته باشد: 1- معارف منسجم 2- معطوف به عمل باشد 3- مبتنی بر معارف دسته اول دین باشد.

4) قاعده مند باشد، نه به معنای چهارچوب؛ بلکه به معنای آنکه منطقی محکم و اصیل داشته باشد، منطق مارکسیت ها دیالکتیک بود، منطق لیبرال ها سود محوری بود، اما منطق اصیل انقلاب اسلامی توحید است؛ یعنی اعتقاد مطلق به خداوند و بی اعتمادی مطلق به دشمن و از همین منطق است که خودباوری، عزت، دفاع از مظلوم و جهاد پدید می آید.

5) طرح سخن نو و نوزایی داشته باشد که این طرح سخن نو ابتدا از واژگان سازی شروع و به ادبیات منجر می شود؛ مثلاً غرب می گوید توسعه یافته و در حال توسعه؛ اما حضرت آقا می فرمایند: سلطه گر و سلطه پذیر و یا امام (ره) می فرمایند: اسلام ناب و اسلام آمریکایی، واژگانی مانند شیطان بزرگ، اقتصاد مقاومتی، نهضت نرم افزاری، مردم سالاری دینی، استکبار و استضعاف، فتنه و غیره واژگان جدید تمدنی هستند که بر اساس این ادبیات می شود  فیلم ساخت، رمان و پایان نامه نوشت و...

6) قدرت گفتمان سازی داشته باشد تا از طریق گفتمان سازی تبدیل به خواست عمومی و در نتیجه تحول در جامعه شود. کامل ترین و جامع ترین منظومه فکری ملموس منظومه فکری امام و آقا که باز هم تلاش بی دریغ انقلابی های خود جوش را می طلبد که از مطالعه این اندیشه شروع می شود و به نفوذ در بطن دانشگاه و سپس حرکت دانشگاه به سمت تمدن نوین اسلامی می شود.

حضرت آقا می فرمایند: شما گفتمان سازی کنید مسئولین مجبورند دنبال شما بدوند البته این گزینه نیز می تواند یکی از وظایف هیات مذهبی باشد.