پراستنادترین دانشگاه‌ها و پژوهشگران در ۱۰ سال اخیر معرفی شدند

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو به نقل از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، محمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: کسب مرجعیت علم و فناوری در جهان، اولین بند از سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است. با یک نگاه راهبردی، مرجعیت علم و فناوری بهترین هدف برای تبدیل علم به ثروت و قدرت است. هر چند نهضت جنبش علمی در طی چند سال گذشته در کشور شکل گرفته، اما مسیر دشواری تا دستیابی به مرجعیت علم و فناوری جهان وجود دارد.

دهقانی اظهار کرد: دستیابی به مرجعیت علم و فناوری جهان بدون ژرف نگری و برنامه ریزی، ناممکن و دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی کشور باید در حوزه دیپلماسی علم و فناوری و اثرگذاری اقتصادی گام‌های اساسی بردارند. دانشگاه‌های کشور نشان داده اند که از توان علمی بسیار بالایی برخوردار هستند.

وی ادامه داد: در این گزارش آخرین فهرست دانشگاه‌های برتر کشور در میان موثرترین دانشگاه‌های پر استناد برتر دنیا و لیست به روز شده پژوهشگران پر استناد کشور در پایگاه بین المللی کلاریویت آنالتیکس (WoS-ESI» Essential Science Indicators») و نیز پژوهشگران پر استناد برتر کشور در رشته‌های مختلف حوزه موضوعی علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) ارایه شده است.

دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی پر استناد برتر کشور
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) تصریح کرد: پایگاه شاخص‌های اساسی علم (ESI) متعلق به شرکت کلاریویت آنالتیکس (ISI) آخرین فهرست موسسات یک درصد برتر دنیا که بیشترین تعداد استناد‌ها را در طول ۱۰ سال گذشته دریافت کرده‌اند را منتشر و بطور مداوم به روزرسانی می‌کند. این دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در سطح دنیا از لحاظ تعداد استناد‌های دریافتی در مجموع موسسات یک درصد برتر قرار گرفته اند. استناد‌ها در دنیای علم بیانگر کیفیت تولیدات علمی هستند؛ بنابراین علت افزایش تعداد این مراکز، افزایش کیفیت تحقیقات کشور است.

دهقانی بیان کرد: رشد کیفیت تولیدات علمی یکی از مهمترین عوامل دستیابی به مرجعیت علمی به عنوان اولین بند از سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است.

وی افزود: در سال ۱۳۹۴ بررسی پایگاه شاخص‌های اساسی علم نشان داد که ۳۰ دانشگاه و مرکز پژهشی از جمهوری اسلامی ایران در جمع دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های یک درصد برتر دنیا قرار گرفتند. درسال ۱۳۹۵ با رشد کیفیت تولیدات علمی در کشور تعداد دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور به ۳۵ مورد افزایش یافت. تعداد مراکز یک درصد برتر کشور در بهمن ۱۳۹۶ به ۵۳ مورد افزایش یافت.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) ادامه داد: برای انتخاب موثرترین دانشگاه‌ها، کلیه دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی دنیا بر حسب میزان اثرگذاری آن‌ها مشخص و مرتب سازی شده و در گام بعد یک درصد برتر آن‌ها که دارای بیشترین میزان اثرگذاری بوده اند انتخاب و معرفی می‌شوند. مایه مباهات است که در آخرین به روز رسانی انجام شده در آذر ۹۸ تعداد ۶۵ دانشگاه و موسسه تحقیقاتی از کشور جمهوری اسلامی ایران در میان یک درصد دانشگاه‌های برتر جهان که دارای بیشترین میزان اثرگذاری بوده اند مشاهده می‌شود.

در بین دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور ۲۷ دانشگاه جامع، ۲۲ دانشگاه علوم پزشکی، ۱۱ دانشگاه صنعتی و ۵ مرکز تحقیقاتی در جمع موثرترین‌های دنیا قرار گرفتند. فهرست کامل دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در جدول آمده است.

وی گفت: پایگاه طلایه داران علم آی.اس.آی (ESI) فهرست پژوهشگران یک درصد برتر دنیا را فراهم آورده است، هر چند مبتنی بر اصول علم سنجی می‌توان تا پژوهشگران ۲۰ درصد برتر دنیا را در زمره نخبگان برتر علمی دنیا قرار داد. در واقع براساس آمار موجود محققان ۲۰ درصد برتر دنیا ۶۶ درصد از علم دنیا را تولید کرده و همچنین ۸۵ درصد از استنادهای دنیا را دریافت می‌کنند.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) افزود: معیار انتخاب پژوهشگران برتر تعداد استنادهای صورت گرفته به تولیدات آنها است. بر همین اساس پژوهشگرانی که توانسته اند بر اساس تحقیقات خود به بالاترین سطح اعتبار بین المللی دست یابند در دسته پژوهشگران یک درصد و ۲۰ درصد برتر دنیا قرار می‌گیرند.

دهقانی تصریح کرد: طلایه داران علم آی.اس.آی نویسندگان را برحسب دامنه فعالیت علمی شان در رشته‌های موضوعی ۲۲ گانه قرار می‌دهد. به این منظور تنها فعالیت نویسندگان در ۱۰ سال اخیر در محاسبات لحاظ می‌شود. نویسندگان در هر رشته بر حسب تعداد استنادهایی که دریافت کرده اند مرتب سازی و سپس یک درصد برتر نویسندگان به عنوان نخبگان علمی در نظر گرفته می‌شوند.

 سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) تصریح کرد: فهرست فراهم آوری شده توسط طلایه داران علم آی.اس.آی بدون اشکال نیست، زیرا هر نویسنده برحسب حرف اول نام و نام کامل خانوادگی هویت بخشی می‌شود. به عنوان مثال، حمید رضا احمدی به صورت HR Ahmadi ثبت می‌شود. یک نام می‌تواند به چندین نفر اطلاق شود و همچنین نام یک فرد می‌تواند با املاهای مختلفی نگارش شده باشد. این دو مسئله در طلایه داران علم آی.اس.آی به دلیل هزینه بالای پردازش اطلاعات نادیده گرفته شده است.

سهم حوزه های موضوعی از پژوهشگران پر استناد برتر کشور

وی یادآور شد: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) بر روی هر نام شناسایی شده در طلایه داران علم آی.اس.آی (ESI) پردازش‌های مختلفی را انجام داده و بدین ترتیب به طور تقریبی فهرست کاملی از نخبگان علمی کشور را تهیه کرده و بر این اساس ۳۵۴ نفر در زمره پژوهشگران پر استناد یک درصد برتر دنیا قرار گرفته اند. 

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) افزود: بر اساس آمار بدست آمده، توزیع پژوهشگران در رشته‌های مختلف یکسان نیست. به طوری که ۴۳ درصد این پژوهشگران متعلق به حوزه مهندسی هستند. بعد از حوزه مهندسی، حوزه شیمی دارای بیشترین تعداد پژوهشگر برتر است که شامل ۱۴ درصد آنها می شود. به لحاظ سهم حاصل از نخبگان، پژوهشگران حوزه پزشکی بالینی در جایگاه سوم قرار داشته و ۱۲ درصد پژوهشگران تاثیرگذار علمی کشور متعلق به این حوزه هستند.

وی گفت: پژوهشگران حوزه علوم کشاورزی با ۱۱ درصد در رتبه چهارم قرار دارند. سهم حوزه داروشناسی و سم‌شناسی ۸ درصد پژوهشگر برتر و مابقی پژوهشگران برتر مربوط به ۱۴ حوزه علوم کامپیوتر، علم مواد، ریاضیات، علوم اجتماعی، فیزیک، زیست شناسی و بیوشیمی، محیط زیست - بوم شناسی، زیست شناسی مولکولی و ژنتیک، ایمنی شناسی، علم اعصاب و روان، علوم گیاهی و جانوری، زمین شناسی، روانپزشکی - روانشناسی و میکروب شناسی هستند.