گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، علیرضا فلاحی؛ براساس مکانیسم حل اختلاف در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ هرگونه طرح شکایت باید در کمسیون مشترک برجام آغاز شود و در صورت حل نشدن پس از یک ماه به شورای امنیت ارجاع داده شود، بند ۱۰قطعنامه نیز همین روند را تایید می کند.
اما ادبیات بند های ۱۰ الی ۱۵ این روند را الزام آور نمی‌داند و آمریکا با استفاده از این میانبر مسیر ۲ ماهه شکایت را به نصف کاهش داده.
سناریو اول آمریکا تصویب قطعنامه ای بود، که با ۲ رای موافق و ۱۱ مخالف شکست خورد.
سناریو دوم آمریکا به راه اندازی مکانیسم ماشه است که طبق آن هر کدام از طرفین برجام نسبت به هم شکایت داشته باشند، می توانند همه چیز را به حالت قبل از برجام در بیاورند.
آمریکا دیگر عضو برجام نیست از لحاظ حقوقی هم طبق بند۳۶و۳۷ امکان شکایت ندارد.همین هم باعث شده تا #توهم بی تأثیری آمریکا در ذهن برخی ها به وجود بیاید.
اکنون آمریکا قرار است طبق بند ۱۱ قطعنامه مکانیزم ماشه را فعال کند، در این بند آمریکا به عنوان شرکت کننده اصلی در برجام و به خاطر داشتن شأن هیئت مؤسس و مشارکت کننده نه عضو در برجام این ادعا را مطرح کرده. این تفسیرپذیری مفاد برجام و قطعنامه همواره نقطه ضعف این قبیل توافقات بوده. آمریکا می خواهد مکانیسم ماشه را فعال کند و تمامی تحریم ها را برگرداند، اگر روسیه وچین و حتی اروپا، آمریکا را محقق به استفاده ندانند،این به معنای عدم امکان وقوع آن نیست؛ حتی اگر کشور های مخالف آمریکا قطعنامه ای بر علیه آمریکا در شورای امنیت تهیه کنند، آمریکا آن را وتو می کند. کشورهای مخالف تنها می توانند مفاد قطعنامه را اجرا نکند و مانع تراشی کنند و نمی توانند مانع اعتبار یابی آن شوند.
این تحلیل که می گویند مخالفت کشور ها با آمریکا مانع بازگشت تحریم های سازمان ملل است،از جنس همان تحلیل های است که در مورد عدم امکان خروج آمریکا از برجام زده می شد.
تحلیل خطرناک دیگر که باعث برآورد غلط در محاسبات می شود این است که در صورت بازگشت تحریم ها و موفقیت مکانیزم ماشه، تعهدات ایران در برجام لغو می شود.
ایران طبق بند ۱۳ قطعنامه ۲۲۳۱ بیان داشته، در صورت بازگشت تحریم های سازمان ملل تعهدات خود را متوقف سازد، اما ادبیات این بند بیشتر یک ضمانت حقوقی است تا امری که اجرا شود آن هم توسط دولتی که به سادگی دست از تنها دستاورد خود بر نمی دارد.
آمریکا هم به خوبی اطمینان حاصل کرده که دولت ایران تعهدات خود را رها نمی کند. عدم واکنش ایران به موجب بازگشت تحریم ها،پالس ضعف را به اروپا وآمریکا ارسال می کند و دشمن را در فشار حد اکثری مصر تر می کند.
از طرفی روسیه و چین هم بی میل به همکاری می شوند،آن ها نتیجه می گیرند،تعامل با غرب از همه چیز،حتی صفر شدن امتیاز ها و بازگشت تحریم های سازمان ملل مهم تر است.
این مکانیسم بیشتر جنبه باج گیری دارد، آمریکا می خواهد هر طور که شده ایران را پای میزمذاکره بکشاند. بازگشت ۶ قطعنامه قبلی سازمان ملل که ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ معلق شده بود با اقتصاد و معیشت مردم ارتباط مستقیمی ندارد و مخصوص تجارت در صنایع و تکنولوژی هسته ای است که هم اکنون نیز به واسطه تحریم های ثانویه، تحریم است.
واضح است که نبود واکنش مناسب جمهوری اسلامی، قبل از ۳۰ شهریور ابتکار عمل را به طرفهای دیگر خواهد سپرد و در عمل با یک بازی منفعلانه سودی بر روی زمین برای ما نخواهد داشت. اگر ترامپ پیروز انتخاب شود،ظرف تحریمی پر شده و دیگر توان ادامه تحریم ها را ندارد و #حربه_تحریم بی اثر خواهد شد.در آن صورت طرف های دیگر مانند فرانسه در قبال مخالفت با تصمیمات ترامپ، از ایران می خواهد که منافعش را در لبنان و باقی بخش ها کنار بگذارد.
و اگر بایدن بیاید، جو یکپارچه داخلی،حمایت از تولید داخلی و اقتصاد مقاومتی و کاهش وابستگی به نفت رها شده و ساختار فعلی تحریم ها که میراث اوباما و تیم اوست افزایش پیدا کرده و ایران در گرداب تحریمی فرو می رود و نگاه به حل شدن مشکلات به سمت خارج می رود.
اما واکنش ایران قبل از۳۰ شهریور، می تواند همه معادلات غرب را به هم بزند، ایران می تواند تمام تعهدات خود را لغو کند و از برجام خارج شود و با رایزنی دیپلماتیک همکاری با روسیه و چین را گسترده تر کنند.
و هم می توانند به نظارت بازرسان آژانس که طی این مدت و برداشت ۵ گام کاهش تعهدات هسته ای دست نخورده باقی مانده، خاتمه دهد و تمام بازرسان آژانس را اخراج و دوربین های این نهاد را جمع کند و تعهدات خود در برجام را متوقف سازد.
عدم اقدام متقابل به بازگشت تحریم های سازمان ملل، و ماندن در برجام، یعنی فرستادن پالس ضعف به غرب و بی میلی به شرق و بست ناامیدی در داخل و گره زدن حل مشکلات معیشتی به انتخابات آمریکایی...
علیرضا فلاحی - دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن استان البرز
انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.