سفید و سیاه دانشگاه آزاد اسلامی/ دانشجو یا عابربانک، فرهنگ را چه شد؟

به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» از اصفهان، نشریه دانشجویی «ارتباط» دانشگاه آزاد نجف آباد در شماره اخیر خود در مطلبی به قلم سجاد بخشی، به بررسی برخی از ابعاد «سیاه و سفید دانشگاه آزاد پرداخته است.

بنگاه صدور مدرک تحصیلی

بدون شک بزرگترین انتقادی که ناظران خارج از مجموعه دانشگاه آزاد نسبت به این دانشگاه مطرح می کنند، نزول شان علمی این دانشگاه به یک بنگاه صدور مدرک تحصیلی است؛ بنگاهی که در قبال دریافت پول مدرک می دهد.

اگرچه این انتقاد را نمی توان مطلقاً رد کرد؛ اما اگر کمی منصفانه تر به این مسئله نگاه کنیم کاملاً روشن است که دانشگاه آزاد علیرغم همه ضعف های علمی اش، نقش قابل توجهی در پیشبرد اهداف علمی کشور دارد؛ قبولی دانشجویان این دانشگاه در آزمون های سراسری کارشناسی ارشد، رقابت با فارغ التحصیلان دانشگاه های دولتی برای ورود به بازار کار، برگزاری مسابقات علمی در سطح جهانی و چندین فاکتور دیگر که موید جایگاه نسبتاً قابل قبول علمی این دانشگاه است؛ البته ضعف علمی واحدهای کوچک این دانشگاه غیرقابل انکار است. که البته به نظر می رسد با تجمیع واحدها این ضعف قابل جبران باشد.

اسراف مالی

پول که زیاد باشد، خرج کردنش بی حساب و کتاب می شود؛ نه این که بگوییم فساد اما اسراف، حتما به نظر می رسد. مدیران بعضاً جوان و کم تجریه در برخی واحدها که دانشگاه آزاد برایشان یک آزمایشگاه آموختن تجربه های مدیریتی است؛ و در این دوران تجربه اندوزی هر بلایی بخواهند بر سر منابع این دانشگاه می آورند؛ در سطح کلان نیز متاسفانه با توجه به گرایشات سیاسی کاملاً محسوس مدیران ارشد، صرف هزینه ها در جهت تحکیم منافع حزبی عامل مهمی در اسراف های گسترده مالی است.

همچنین کج سلیقگی و بعضاً بی تفاوتی نسبت به اتلاف منابع نیز در برخی مواقع به شدت مشهود و آزاردهنده است؛ در چنین وضعیتی که گفته می شود حال و روز دانشگاه آزاد به لحاظ اقتصادی رو به راه نیست انتظار می رود با شفاف سازی مسائل اقتصاد و همچنین تدبیر در مصرف منابع کمی از بحران کاسته شود. البته می توانیم شکرگذار باشیم که هنوز اختلاسی در این دانشگاه کشف نشده است!

دانشجو یا عابر بانک؟

بارها از سوی مسئولان دانشگاه آزا د گفته شده است که کل هزینه های این دانشگاه تنها از شهریه پرداختی دانشجویان تامین می شود؛ به عبارتی دیگر مالک این دانشگاه همه دانشجویان و فارغ التحصیلان این دانشگاه هستند؛ اما نقش دانشجویان در اداره امور دانشگاه چه میزان است؟

با اطمینان بالایی می توان گفت دانشجویان در این دانشگاه به جز نقش عابر بانک عملاً اختیار دیگری ندارند؛ نه در سطح کلان و نه حتی در سطح دانشکده ها؛ این مشکل اگرچه می شود با تشکیل شوراهای صنفی دانشجویی مستقل و صاحب نفوذ مرتفع شود اما با مسکوت ماندن این خواسته دانشجویان، حتی در سطح خوابگاه ها و دانشکده ها جایگاهی برای نقش آفرینی دانشجویان در نظر گرفته نشده است؛ این فاصله بین دانشجویان و مسئولان اگرچه در حال حاضر چندان خطرآفرین نیست؛ اما یقیناً با ادامه این روند شاهد بروز تنش هایی خواهیم بود.

فرهنگ را چه شد؟

قریب به یک و نیم میلیون دانشجو معادل 35% دانشجویان کل کشور در دانشگاه آزاد تحصیل می کنند؛ که این عدد می شود برابر کل جمعیت کشور قطر یا پنج برابر جمعیت کشور ایسلند! در کشور کوچک دانشگاه آزاد معاونتی وجود دارد به نام فرهنگی؛ معاونتی که اگر قدر خودش را بداند می تواند هم پای وزارت ارشاد و چه بسا بیش از آن بر فرهنگ کشور اثر گذارد؛ ولی متاسفانه در همه این سالها کل فعالیت این معاونت خلاصه شده در مسابقه قرآن و عترت و هر از چندگاهی همایشی نمایشی با موضوع ازدواج و یا رابطه دختر و پسر.

حال آن که فرهنگ و کار فرهنگی نیاز به فهم درست از مخاطبان دارد؛ نکته ای که به نظر می رسد در معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد شدیداً مغفول مانده و به همین دلیل است که حال فرهنگ در این دانشگاه اصلاً روبه راه نیست؛ بی تعارف باید بگوییم آشفتگی فرهنگی و بی اخلاقی در همه سطوح این دانشگاه عیان است؛ از برخی مدیران و اساتید گرفته تا بسیاری از دانشجویان؛

انحصار قدرت

اگر بزرگترین ایراد از دید افراد خارج دانشگاه آزاد، اَنگ صدور مدرک پولی است، در درون دانشگاه بسیاری معتقدند ثبات مدیریتی که منجر به انحصار قدرت در این دانشگاه شده، بزرگترین آفت است. انتقادی که شواهد بسیاری جهت تصدیق آن وجود دارد؛ پر واضح است در یک سیستم مدیریتی هرچه قدر هم که مدیران توانا و پاکدست باشند، با محصور شدن قدرت به یک یا چند نفر، فساد مثل موریانه ریشه و بنیان آن مجموعه را می خورد.

به خصوص آن که این سیستم بسته حتی در برابر اهرم های قانونی مانند تحقبق و تفحص مجلس ایستادگی می کند و تن به آن می دهد؛ شکی نیست این گردن کشی جز در سایه پشتوانه های قدرتمند امکان پذیر نیست؛ پشتوانه قدرتمندی که با ارتباط با تمام ارکان حکومت یک رابطه دو طرفه بین مجموعه دانشگاه آزاد و صاحبان قدرت و ثروت برقرار کرده است.