اخبار دانشگاهی را از «کانال اخبار دانشگاهی SNN.ir» دنبال کنید
حامد علی اکبر زاده، استاد دانشگاه و دبیر علمی کمیته پایان نامه سال دانشجویی در گفت و گو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، در خصوص سرقت علمی گفت: پدیده نامیمون انتحال یا Plagiarism که اگر معادل فارسی آن را سرقت علمی یا تقلب محتوایی بنامیم، پدیده ای است که در سال های اخیر به شدت جامعه علمی و دانشگاهی ما را تحت تاثیر قرار داده است و متاسفانه روز به روز گسترش می یابد.
وی افزود: انتحال به معنای به خود نسبت دادن اثر علمی یا ادبی و هنری دیگران است؛ در حالی که انسان خود هیچ نقشی در آفرینش آن اثر نداشته است. این پدیده اگرچه در گذشته بیشتر در آثار هنری و ادبی مشاهده می شد، امروزه بیشتر در فضای علمی به ویژه کتاب ها و مقالات و پایان نامه ها رخ می دهد. البته این مسئله صرفا مختص جامعه علمی ایران نیست، بلکه در خارج از ایران و حتی کشورهایی که در مرزهای دانش قرار دارند نیز، نگرانی های عمیقی در این زمینه به وجود آمده است؛ البته با این تفاوت که در این کشورها با چنین اتفاق منزجرکننده ای برخوردهای قاطعی صورت می گیرد.
علی اکبر زاده در ادامه بیان داشت : انتحال یا سرقت علمی در حال حاضر به چند شکل در ایران انجام می شود که می توان آن را دسته بندی کرد. به عنوان نمونه سفارش کتاب، پایان نامه و مقاله (حتی ISI) به موسسات و مراکز غیررسمی و غیرقانونی و دریافت سفارش خود در ازای پرداخت پول از نمونه های سرقت علمی است. این کار شاید قبیح ترین شکل سرقت علمی است که اتفاقا در ایران به تعداد قابل توجهی رقم می خورد؛ چاپ و انتشار آثار علمی دیگران اعم از کتاب، پژوهش و مقاله به نام خود.
وی در ادامه توضیح داد: این پدیده گاه به این شکل است که شخص با استفاده از یادداشت ها و یا درس ها و مطالب چاپ نشده اساتید و صاحب نظران، مجموعه ای را به نام خود تدوین و منتشر می کند و البته گاه با تغییرات جزئی سعی می کند توجیهی بر این اقدام غیراخلاقی خود فراهم آورند. گاه نیز این طور است که این فرد کتابی را که در داخل کشور یا خارج از کشور با زبانی دیگر چاپ شده، با اندکی تغییر به نام خود باز نشر دهد. هم چنین، شکل دیگر آن است که شخص پایان نامه، کتاب یا مقاله ای را به نام خود منتشر می کند، اما وقتی دقت کنید روشن خواهد شد که او هر فصل یا بخش از این پژوهش را از یک رساله یا مقاله یا کتاب دیگر دقیقا کپی برداری کرده است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: حالت دیگر آن است که مقاله ای منتشر می شود و نویسنده با اینکه به منابع اصلی مراجعه نکرده است، به منابع اصلی ارجاع می دهد. همچنین اینکه نویسنده در اثر خود از مطالب منابع علمی استفاده کرده است، اما به آن منابع هیچ ارجاعی نداده است.
علی اکبر زاده تاکید کرد: حالت آخر این است که دانشجو مقاله ای را می نویسد و نام استاد که هیچ نقشی در نگارش مقاله نداشته نیز، به این مقاله اضافه می شود و جالب آنکه اغلب نام استاد به عنوان نویسنده اول درج می شود و آن استاد بیشترین بهره را از انتشار حاصل زحمات علمی یک دانشجو می برد.
وی در پایان برای حل این مشکل راهکارهایی ارائه داد و گفت: مهمترین مسئله امروز جامعه ما، مسئله اخلاق است. متاسفانه بی اخلاقی در همه سطوح به روشنی قابل مشاهده است و به نظر می رسد مسئولان فرهنگی کشور باید امروز بیش از هر چیزی در زدودن سم مهلک بی اخلاقی از تن رنجور این جامعه تلاش کنند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: همچنین می توان یک عنوان درسی مشخص به عنوان مثال «اخلاق پژوهشی» را به عناوین دروس کلیه رشته های دانشگاهی اضافه کرد و یا اینکه چنین درسی را جایگزین یکی از دروس عمومی نمود.
وی ادامه داد: وزارت خانه ها و دستگاه های مسئول می توانند با ابلاغیه یا بخش نامه ای از دانشگاه ها و مدیران مسئول برخی نشریات بخواهند که ضرورت درج نام استاد راهنما یا مشاور در کنار نام دانشجو در مقالات علمی را لغو نموده و آن را به خواست و تمایل دانشجو محول کنند.
ارسال نظرات