گلشنی:
گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو ، دکتر مهدی گلشنی، رئیس گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف در سخنرانی با عنوان آیا دانشگاه صنعتی شریف در جهت ارتقای علمی فرهنگی حرکت می کند به بررسی مشکلات دانشگاه در کشور پرداخت.
وی در ابتدا با اشاره به سیر علم در یونان گفت: در آن زمان بیشتر مسئله فهم طبیعت در علم مطرح بود اما در دوره تمدن اسلامی فهم طبیعت برای فهم سنع الهی انجام می شد و نقش محوری قرآن را در مطالعه طبیعت وارد می کردند.
گلشنی افزود: در قرون وسطی دانشمندانی چون نیوتون و بویل تلقی‌شان از علم شبیه مسلمانان بود پیشرفت‌های اسپانیا هم به خاطر انتقال تمدن اسلامی به اروپا بود.
رئیس گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف افزود: اما در عصر جدید مکاتب فلسفی زیادی چون حس‌گرایی و تجربه‌گرایی امثال افرادی چون هیوم و آگوس کونت ارایه شده‌اند که همه چیز را براساس حس و تجربه تعریف می‌کردند.
وی تصریح کرد: در قرن 19 و 20 دین‌زدایی از علم شروع شد و روند علم به سمت قدرت‌مداری و ثروت‌مداری پیش رفت. در 40 سال اخیر هم غرب دچار تحولی شده و سعی دارد که هم فهم جهان و هم تکنولوژی را درست کند در ضمن اینکه هنوز برمدار قدرت و ثروت در علم می‌چرخد.
گلشنی تاکید کرد: مولفه‌های زیادی در جهان علم وجود دارد که به هیچ کدام از آنها در ایران توجه نمی‌شود. 1-هم اکنون علم در ایران برای قدرت است نه فهم, بعد نور و فهم را از دست داده است و علم معنای خودش را از دست داده است. 2-نه نوآوری می‌کنیم و نه نیازهای جامعه را برطرف می‌کنیم. در حالی که در تمدن اسلامی گذشته جامعه‌نگری از اصول کلی علم بوده است. 3-عدم توجه به ابعاد فرهنگی علم که به دانش آموزان و دانشجویان ارایه می‌شود، هم اکنون حکمت و اخلاق از تخصص جدا شده است. 4-حس حقارت قوی نسبت به غرب داریم به گونه‌ای که احساس هویت مان را از دست داده‌ایم. یک خبرنگار یونانی در کنفرانسی به من دانشمندان چینی را معرفی کرد که همه برنده جایزه نوبل فیزیک بوده‌اند اما سالی دو سه ماه به آمریکا می‌آمدند و به پژوهشگران تدریس می‌کردند و بعد دوباره به کشور خود یعنی چین باز می‌گشتند اما امروز افرادی که در کشورمان پرورش می‌یابند به گونه‌ای آموزش نمی‌بینند که دغدغه‌ای برای برگشتن به کشور خود داشته باشند. چرا که دانشگاه به فکر فرهنگ نیست.
گلشنی افزود: ضعف هویت ملی و دینی از مشکلات خسارت‌زاست هویت ملی و اسلامی ما در حال فراموش شدن است احساس حقارت در محیط دانشگاهی ما بسیار زیاد است و تا این نقیصه اصلاح نشود شاهد تغییری نخواهیم بود، چرا که اسلام به ما اجازه نمی‌دهد کاری کنیم که جامعه اسلامی ضعیف شود. در قرن هفتم هجری فقیه شافعی بر سر مسلمانان فریاد می‌زند که مسلمانان چرا غافلید و امور شما را متخصصان و پزشکان یهودی انجام می‌دهند چرا متوجه رفع نیازهای ملی توسط خودمان نیستیم؟
رئیس گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف افزود: ما هنوز پس از سال‌ها یک ماشین تمام عیار ملی نداریم و به محض اینکه برجام منعقد شد فرانسوی‌ها و آلمانی‌ها برای بستن قرارداد به ایران سرازیر شدند. در حالی که در سال 1984 شعار مردم مالزی تولید ماشین ملی بود ودر سال 1997 آن را عملیاتی کردند. بد به حال ما که بعد از این همه سال حرف زدن کاری نکرده‌ایم.
وی عنوان کرد: در مرداد سال 59 قبل از شروع جنگ عراق علیه ایران با حداد عادل و دکتر صالحیبه دیدار شهید چمران رفتیم، شهید چمران در آن جلسه عنوان کردند که باید هواپیما بسازیم حتی اگر چند بار سقوط کند. برادرش نیز عباس چمران که رئیس دانشکده برق شریف بود با تعطیلی دانشگاه به علت انقلاب فرهنگی بچه‌های برق را در وزارت نیرو برای سازندگی به کار گرفت. این تفکر امروز کجاست؟ ما کدام نیازهای کشور را برطرف می‌کنیم. احیای هویت ملی باعث می‌شود دانشجو به کشور حس تعلق کند و به خود متکی شود.
وی خاطرنشان کرد: البته یک دلیل عدم بازگشت هم به خاطر دافعه‌ها در داخل است. دکتر شمسی‌پور از شیمیدانان معروف کشورمان در مقاله‌ای می‌گوید نگویید فرار مغزها بگویید فراردهی مغزها؛ در دانشگاه بعضا برخوردها آنقدر بد است که دانشجو را فراری می دهند و این خیانت به کشور است. آن چیزی که باعث شد سونامی نتواند خسارت زیادی به ژاپن بزند احساس هویت ملی بود.
مشکل دیگر عدم توزیع دانش همراه با حکمت است. در قرآن آموزش علم با حکمت همراه است. حکمت یعنی دوربینی جامع‌بینی و آینده‌بینی. فرهنگ آکسفورد حکمت را توانایی قضاوت درست در مسائل مربوط به حیات و رفتار تعریف می‌کند. هم چنین ماکسول فیلسوف انگلیسی ریشه همه بحران‌های زمان ما را در فقدان علم همراه با حکمت می‌داند.
گلشنی تاکید کرد: دلایل جدایی علم از حکم عبارتند از باریک شدن تخصص‌ها، غفلت از مسائل اخلاقی در کار علمی، تشنگی قدرت و ثروت که در غرب خیلی زیاد است، غفلت از مراتب بالاتر حیات که فکر می‌کنم. دنیا همین عیش و نوش است، غفلت از سوالات بنیادی انسان که بزرگانی در غرب چون برندگان جایزه نوبل در فیزیک می‌گویند علم طبیعی نمی تواند همه نیازهای انسان را پاسخ دهد ودقیقا به همان حرف‌های مولوی که می‌گوید از کجا آمده‌ام، آمدن بحر چه بود به کجا می روم ننمایی وطنم اشاره می‌نماید. مکسول در کتاب از دانش به حکمت می‌گوید منشا تمام خرابی‌ها کنار گذاشتن حکمت است و صریحا می‌پرسد چرا 50 درصد بودجه توسعه و تحقیق امریکا صرف مسائل نظامی می‌شود چرا 30 درصد بودجه تحقیق و توسعه انگلیس صرف مسائل نظامی می‌شود؟ چرا دانشمندان ساکتند؟ وی در نهایت کلوپی تشکیل می‌دهد تا لزوم حکمت مداری در علم را مطرح کند و نیاز به انقلاب در فلسفه علم و برنامه دانشگاه ها را خواستار می شود.
گلشنی تصریح کرد: مبحث دانشگاه شریف و صعود علمی مشکلات اصلی در دانشگاه شریف وجود دارد که توسط برخی مسئولان دانشگاه بسیار بی اهمیت تلقی می شود یک عده ای برای خودشان تصمیماتی می گیرند و کارهایی می کنند که برای آینده دانشگاه خطر دارد این موارد عبارتند از: 1-اقبال به اموری که به کیفیت لطمه می زند. به صورت ظاهری ادعای کیفیت می کنند مثلا اینکه با مقالاتی در فلان مجله با فلان اندکس منتشر شده است اما اینکه این مقالات چه قدر مشکلات کشور را حل می کند اصلا مطرح نیست تعداد مقالات وسیله امتیاز علمی شده است و فارغ از محتویات مقاله صرف این که در کدام مقاله با چه اندکسی منتشر شده نمره و امتیاز می دهند و با این ابزار هر که را بخواهند جذب و هر که را بخواهند رد می کنند بارها از معاونت تحصیلا تکمیلی دانشگاه خواستم جهت توضیح در مورد تبعیض قائل شدن بین دانشکده ها، گروه ها و یا دانشجویان مناظره برگزار کنیم اما هیچ پاسخی دریافت نکرده ایم.
وی افزود: چه قدر باید به حال ما در دانشگاه شریف افسوس خورد که بعد 47 سال باید با کسانی درگیر باشیم که رشته شان فیزیک نیست اما در مورد فیزیک نظر می دهند آیا صرف تکیه بر مقالات دانشگاه را از وجود کسانی که فعالیت شان کارگشای پیشرفت دانشگاه است خالی نمی کنند؟کسانی که کارهای بسیار اساسی انجام داده اند اما چون مقاله نداشتند توسط دانشگاه شریف ترد شده اند اما دانشگاه کرینستون که جایگاه انیشتن است آنها را جذب کرد ببینید ما در کجا زندگی می کنیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: سوال من این است که در چند دانشگاه مطرح دنیا شرط مقاله برای پذیرش دانشجو در مقطع دکترا وجود دارد؟ بعضی افزاد با تعداد مقاله بالا در مصاحبه های دکترا حاضر می شوند اما نمی توانند حتی یک سوال را پاسخ دهند چنین فردی معلوم است که چگونه مقاله داده است.
گلشنی خاطر نشان کرد: شرط مقاله دکانی است که امریکایی ها به دست عواملشان در ایران باز کرده اند اما کاری که خودشان هم در امریکا نمی کنند برخی دانشجویان شریف که بعد از لیسانس به دانشگاه های استنفورت و میشیگان رفته اند دکترا گرفته و برگشته اند به خاطر مقاله نداشتن در دانشگاه شریف جذب نشده اند ببینید ما در چه وضعیتی به سر می بریم که استنفورت و میشیگان از او مقاله نخواسته اند.
استاد دانشگاه شریف افزود: مسئله دیگری که روی کیفیت دانشگاه ها تاثیر گذاشته مسئله تاسیس پردیس هاست بیش از ده سال پیش که این موضوع در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شد عنوان کردیم که دانشگاه ها باید وقتشان را صرف دانشجوی ممتاز بکنند نه اینکه استاد ممتاز وقتش را برای دانشجویی که زحمتی نکشیده و با پول وارد دانشگاه شده اختصاص بدهد چرا با این کارها شان دانشگاه را ضایع می کنیم؟ آیا صرف تامین منابع بودجه ای اجازه چنین کاری را به ما می دهند؟
گلشنی افزود: اگر سری به سایت های دانشگاه های مطرح دنیا چون کمبریج، MIT، هاروارد و غیره بزنیم می بینیم که بخش عمده ای از مسائل مالی خود را با کمک های عمومی تامین می کنند این مسئله در دوران تمدن اسلامی گذشته به صورت وقف انجام می شده است. چرا امروز این ظرفیت مورد غفلت واقع شده که وقتی مسئولان دانشگاه تحت فشار مالی قرار می گیرند تن به چیزی به نام پردیس یا دانشجوی شبانه می دهند؟
استاد فیزیک و فلسفه علم دانشگاه شریف در ادامه گفت: یک مشکل دیگر در دانشگاه های ما این است وقتی دانشجو بخواهد یک ترم اضافه تر برای افزایش کیفیت پروژه در دانشگاه بماند از او پول می گیرند در حالی که باید کمیته ای علت افزایش ترم را بررسی کند. اگر دانشجو تنبلی کرده بود از او پول بگیرند و اگر برای تعلیق کارش بوده است این کار را نکند.
وی درباره رابطه استادان و دانشجویان اضافه کرد: مشکل دیگر رواج بی اخلاقی و بد رفتاری برخی استادان و مسئولان دانشگاه با دانشجویان است مثلا دانشجویی یک نمره دوازده در لیسانس خود داشته است اما در فوق لیسانس و دکترا معدلش بسیار خوب است چنین فردی را رد کرده اند در حالی که نبوغ ممکن است در مراحل اولیه خاموش باشد و بعد بروز کند و یا بالعکس. اگر فردی در لیسانس ضعیف بود باید او را رد کرد؟ انیشتن در لیسانس رد شد با این سیاست ها کشور را نابود می کنند چرا چنین افرادی باید هم در کمیته ترفیع و هم کمیته جذب اساتید باشند؟ بی اخلاقی دیگر عجله در بازنشستگی برخی استادان کارآمد و خدوم است بدون اطلاع قبلی و یک دفعه فرد را بازنشسته می کنند در حالی که قانون به او اجازه می داده که یک سال دیگر در دانشگاه باشد این دور از انسانیت است و یا برای ارزیابی هیئت علمی خواستند دو استاد ممتاز کشور را معرفی کنند اما علی رغم معرفی چند استاد به جای دو استاد باز هم بهانه آورده اند و نپذیرفته اند اگر مریض نباشند این کارها را نمی کنند مستقیما بگویند گروه فلسفه علم را می خواهند براندازند.
گلشنی افزود: گاه فرد با مقالات ارزنده و اختراعات زیاد ترفیع نیافته است نفع چنین عملکردهایی فقط به دشمنان کشور می رسد که توسط عوامل داخلی شان انجام می دهند این عوامل داخلی یک وظیفه دارند و آن هم حذف استادان مفید ازدانشگاه یکی پس از دیگری است این سخنرانی وصیت نامه من است که به خاطر ظلم هایی که می بینم آنها را مطرح می کنم نکته دیگر لزوم توجه دانشگاه های صنعتی کشور به علوم انسانی است دانشگاه شریف براساس الگوی دانشگاه MIT بنا شده است اما امروز MIT کجاست و ما کجا هستیم عده ای از مهندسین MIT در نامه ای به نیویورک تایمز نوشته اند فارغ التحصیلان ما در جامعه موفق نیستند رئیس دانشگاه بلافاصله طی کارگروهی متشکل از متخصصین علوم پایه علوم مهندسی و علوم انسانی به این نتیجه رسید که باید حتما دانشجویان مهندسی در دانشگاه MIT دروس علوم انسانی را بگذرانند چرا وقتی غربی ها فهمیدند تحول از کجاست ما اجازه تحول را نمی دهیم. چراکه علم و فناوری به ما می آموزد که چه کارهایی می توانید بکنید ولی علوم انسانی به ما می آموزد چه باید بکنیم اما در دانشگاه صنعتی شریف تنها یک اخلاق مهندسی تدریس می شود.
استاد دانشگاه شریف خاطر نشان کرد: مجله ساینس در یک شماره دلایل اینکه چرا دانشجویان مهندسی باید علوم انسانی بدانند را این گونه عنوان می کند علوم انسانی شما را آماده می کند که وظایف شهروندی تان در ارتباط با مسئولیت اجتماعی تان خوب انجام دهید علوم انسانی اجازه می دهد شما با ایده های خلاق خارج از حوزه خودتان آشنا شوید.
وی با تأکید بر اهمیت علوم انسانی گفت: علوم انسانی به شما مهارت های انتقاد از خود را آموزش می دهد علوم انسانی توانایی ارتباط و همکاری با دیگران را به شما می آموزد.
گلشنی اضافه کرد: مشکل دیگر تشنگی فوق العاده برای بستن قرارداد با غربی هاست. در حالی که غربی ها قصدشان از این مراودات جذب نخبگان ایران است. در حالی که اساتید شریف خودشان صاحب اعتبار هستند چه نیازی به استادان غربی است با این بداخلاقی ها عمدا دارند دانشجویان را به سمت غرب سوق می دهند.
ارسال نظرات