از 80 شهید گمنام تدفین شده در خراسان رضوی، 28 شهید در دانشگاهها هستند. این دانشگاهها طبق تعهدشان قرار است یادمانی در شان بسازند اما...
گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، به قطعه شهدا که پا میگذاری حس غریبی تمام وجودت را فرا می گیرد، حال و هوایی داری که در هیچ کجای زمین آن را تجربه نکردهای.
زمانی که یکی یکی قبور آنها را مینگری و می بینی که بیشتر آنها جوانانی در سن و سال خودت حتی کوچکتر بودند، آنگاه میاندیشی اینان چگونه مردمانی بودند که توانستند اینگونه فداکارانه از جان خود بگذرند و زمین را برای اهلش خالی کنند و آنگاه است که یقین میکنی اینجا که ایستادهای قطعهای از بهشت است.
و اینجاست که این سخن امام راحل را در مییابی که می فرمایند: «شهدا امام زادگان عشقند که مزارشان زیارتگاه اهل یقین است».
از سال 80 تا کنون حدود 80 شهید گمنام در استان خراسان رضوی تدفین شده اند که از این تعداد 28 شهید در دانشگاههای استان دفن شدهاند. هر دانشگاهی که میزبان شهیدی گمنام است طبق تعهدی که داده، قرار است یادمانی در شان شهدا بسازد، اما تا کنون برخی از دانشگاهها در ساخت یادمان کوتاهی کرده اند.
صداقت، مسئول بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان رضوی در این خصوص با بیان اینکه از سال 80 حدود 80 شهید گمنام در سطح این استان تدفین شدهاند، تعداد این شهدا در دانشگاههای استان را 28 شهید گمنام دانست و گفت: از این تعداد پنج شهید در دانشگاه آزاد سبزوار، پنج شهید در دانشگاه آزاد تربت حیدریه، دو شهید در دانشگاه تربیت معلم سبزوار، سه شهید در دانشگاه آزاد کاشمر، دو شهید در دانشگاه فردوسی مشهد، پنج شهید در دانشگاه آزاد مشهد، دو شهید در دانشگاه آزاد تربت جام، دو شهید در دانشگاه آزاد گناباد و دو شهید در دانشگاه آزاد نیشابور تدفین شدهاند.
وی با تاکید بر این امر که دانشگاه آزاد بیشترین تعامل را برای تدفین شهدای گمنام داشته است، تصریح کرد: هم اکنون کار احداث یادمان شهدا در تربیت معلم سبزوار و دانشگاه های آزاد سبزوار، تربت حیدریه و کاشمر تمام شده است.
مسئول بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس خراسان رضوی گفت: تامین بودجه ساخت و ساز یادمانها بر عهده خود دانشگاههاست که این امر یکی از شروط بنیاد حفظ آثار برای واگذاری تدفین شهدا در دانشگاهها و شهرستانهاست.
صداقت بیان داشت: از طرف ریاست دانشگاهها در خواستهایی برای تدفین شهدای گمنام داشتیم که این درخواستها را به تهران ارسال کرده و پس از تشکیل پرونده با توجه به کشفیاتی که صورت میپذیرفت، پیکر شهدا را بعد از مشخص شدن محل تدفین شهدا در دانشگاهها و تعهد مسئولان دانشگاه نسبت به ساخت و ساز یادمان به دانشگاه مربوطه واگذار میکردیم.
وی با انتقاد از دانشگاه های فردوسی و آزاد مشهد در خصوص عدم ساخت یادمان برای شهدای گمنام این دانشگاهها گفت: تاکنون از دانشگاه فردوسی طرحی برای یادمان شهدای این دانشگاه دریافت نکردهایم، همچنین دانشگاه آزاد نیز طی فراخوانی سه طرح برای بنیاد ارسال کرده که این سه طرح رد شده است.
مسئول بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان افزود: طرح یادمان شهدا بعد از ارسال به بنیاد حفظ آثار استان به تهران ارسال میشود تا بعد از ارزیابیهای صورت گرفته، این طرح یادمان به دانشگاه ابلاغ و برای ساخت آن اقدام شود.
صداقت تاکید کرد: طرحهایی که برای ساخت و ساز آماده میشود باید به تایید بنیاد مرکز در تهران برسد، با توجه به روند سبک معماریها در کشور بسیاری از طرحهایی که به سبک امروزی است، شایسته یادمان شهدا نیست و بنیاد حفظ آثار معماری سنتی مذهبی را در طراحی یادمانهای شهدا در دستور کار خود قرار داده است.
وی در خصوص طرح یادمان شهدای گمنام دانشگاههای این استان بیان داشت: دانشگاه آزاد نیشابور طی یک فراخوان 10 طرح را برای تایید به بنیاد حفظ آثار استان ارسال کرد که از این تعداد، سه طرح انتخاب و به تهران فرستاده شده و پس از نظر تهران، به این دانشگاه برای ساخت ارسال میشود.
مسئول بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان با ابراز تاسف از اینکه دانشگاه آزاد مشهد تاکنون یادمان شهدای این دانشگاه را نساخته است، گفت: این دانشگاه نیز طی یک فراخوان برای ما طرح یادمان فرستاده است؛ اما بنیاد استان این طرحها را رد کرده و با وجود چندین بار مکاتبه با مسئولان دانشگاه و همچنین معرفی کردن استاد مشاور برای طراحی این یادمان، تاکنون جوابی دریافت نکردهایم.
صداقت افزود: طی نامهای به دانشگاه آزاد مشهد خواستار برگزاری جلسهای با مسئولان این دانشگاه نیز شدیم که متاسفانه تاکنون جوابی دریافت نشده است.
وی همچنین در خصوص دانشگاه فردوسی مشهد بیان داشت: این دانشگاه نیز با وجود مکاتبات بسیار و تنظیم جلسات، تاکنون طرح یادمانی برای ما ارسال نکرده؛ این در حالی است که این دانشگاه طی نامهای در 18 شهریور 91 به استانداری برای طرحی که اصلا یادمانی در آن نیست و گویا نوعی پارک موزه می باشد، درخواست مساعدت کرده است.
مسئول بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان تاکید کرد: طرح یادمان شهدای دانشگاهها باید به تایید بنیاد استان برسد و بعد، اقدامات ساخت آن انجام شود که در این زمینه دانشگاه فردوسی مشهد این فرآیند را رعایت نکرده است.
دانشگاه فردوسی مشهد چرا به توافقات عمل نمیکند؟
صداقت به درخواستهای بنیاد حفظ آثار استان در خصوص جلساتی با مسئولان دانشگاه فردوسی در خصوص ساخت یادمان این دانشگاه اشاره و تصریح کرد: این دانشگاه تاکنون به هیچ کدام از نامه های ما برای درخواست جلسات جوابی نداده؛ ما در ابتدا قبل از تدفین شهدا توافقاتی با آنها انجام دادهایم؛ اما جای سوال اینجاست که چرا به این توافقات عمل نمیشود؟ ما از دانشگاه فردوسی انتظار داشتیم طرح یادمان را ابتدا به ما بدهد نه اینکه به استانداری ارسال کند.
وی گفت: البته این دانشگاه طرحی برای یادمان شهدا را به بنیاد استان فرستاد که این طرح مورد قبول بنیاد واقع نشد.
دانشگاه فردوسی مشهد نیازمند 7700 میلیون ریال بودجه برای ساخت یادمان شهداست
سید موسوی، معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد هم در خصوص ساخت یادمان شهدا در این دانشگاه تصریح کرد: کار تدفین شهدا انجام شده؛ اما یادمان هنوز کامل نشده است؛ رئیس دانشگاه در تاریخ 18 شهریور 91 نامه ای به محمود صلاحی، استاندار وقت خراسان رضوی ارسال کرد که در این نامه برای ساخت پارک موزه در این دانشگاه بودجه 7700 میلیون ریالی درخواست شده بود.
وی ادامه داد: از آن زمان تا کنون جوابی از طرف استانداری به دانشگاه نرسیده و از طرف دیگر بنیاد این استان مدام در حال پیگیری است که این طرح به کجا رسیده است.
موسوی با تاکید بر اینکه مشکل بر سر طرح نیست، بلکه بر سر تامین بودجه است، عنوان کرد: دانشگاه در حد توان بودجه را تامین می کند؛ اما استانداری نیز باید به تعهدات خود در این خصوص عمل نماید و در تامین بودجه کمک کند.
طرح یادمان شهدا نه تنها یک یادمان، بلکه یک پارکموزه است
ابوالفضل غفاری، مدیر فرهنگی دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این خصوص گفت: تدفین شهدای گمنام در 19 اردیبهشت سال گذشته به کمک سازمانهای مسئول داخل و خارج از دانشگاه انجام شد و قبل از مراسم تدفین بحث ساخت یادمان برای شهدای گمنام در دانشگاه وجود داشت و با انجام مراسم تدفین، این بحث قوت گرفت.
وی با اشاره به اینکه از افراد مختلفی برای طراحی این یادمان دعوت شد، افزود: بعد از بررسی، با فردی که در ساخت یادمانهای دینی و مذهبی سابقه خوبی دارد و هم به لحاظ هنری و فنی از وضعیت مناسبی برخوردار است، به توافق رسیدیم و طی جلساتی این طرح به مرحله نهایی و تصویب دانشگاه رسید که اسناد و مدارک آن در دانشگاه موجود میباشد.
غفاری با اشاره به اینکه در حال حاضر مشکل دانشگاه نبود بودجه است، تصریح کرد: در حال حاضر در طرح مشکلی وجود ندارد و مشکل اصلی نبود بودجه است که به دلیل بحث مقاومت اقتصادی، دانشگاهها نیز مانند دیگر دستگاه ها و سازمانها باید در همه زمینه های هنری، فرهنگی و عمرانی این موضوع را مد نظر قرار دهند.
معاون فرهنگی دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: این موضوع به این معنا نیست که کار تدفین شهدا در کنار سایر کارها قرا گیرد و همتراز آنها باشد، بلکه شهدا نخبگان شجاعت و مقاومت هستند و علاوه بر ارزش ملی و انقلابی برای ما از ارزش دینی و مذهبی نیز برخوردارند، بنابراین نباید این کار بر زمین بماند؛ زیرا این تاخیر ممکن است آثار سویی به همراه داشته باشد.
وی بیان کرد: این طرح تنها منحصر به یک یادمان نیست، بلکه یک طرح فرهنگی وسیعتری پیش بینی شده تا علاوه بر یادمان بتواند یک فضای وسیعتری در قالب نمایشگاه مرتبط با بحث شهدا را دربر بگیرد، به همین دلیل یک پارک موزه طراحی شده است.
شهدا پیام آوران معنویت هستند
حجت الاسلام علی صادقی، مدیر حوزه شهید بهشتی دانشگاه فردوسی مشهد هم در خصوص تاثیر حضور شهدا در دانشگاه و دانشجویان گفت: شهدا مایه خیر و برکت در کشور هستند و هر پیشرفتی که در کشور به وجود می آید به خاطر ریخته شدن خون آنهاست، چراکه شهدا پیام آوران معنویت هستند.
وی افزود: قبل از انقلاب به دلیل اوضاعی که بر کشور حاکم بود مردم با فرهنگ شهادت بیگانه بودند، اما بعد از انقلاب شهدا این معنویت را در کشور ایجاد کردند؛ در دانشگاه نیز از زمانی که شهدای گمنام تدفین شده اند، این حس به عینه قابل احساس است.
صادقی ادامه داد: دانشجویان از مزار شهدا به عنوان یک پناهگاه استفاده میکنند و به دلیل معنویتی که شهدا از آن برخوردار هستند، دانشجویان و کارکنان در آنجا خلوت میکنند و به ذکر و دعا مشغول می شوند.
مدیر حوزه شهید بهشتی دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: حوزه شهید بهشتی برنامه های زیادی را بر سر مزار شهدا برگزار می کند که از جمله آنها میتوان به برگزاری برنامههای فارغ التحصیلی حوزه، رفتن بر سر مزار و خواندن ادعیه، دعوت از مادر شهدای زین الدین و بیان خاطراتی از این شهدا و برگزاری مراسم ازدواج دو تن از دین پژوهان حوزه برای اولین بار بر سر مزار شهدا جهت فرهنگ سازی ازدواج اشاره کرد.
وی در پایان گفت: جامعه در ارتباط با شهدا رسالتی بر عهده دارد که مختص به شهدا نیست و همه با هم باید برای هر چه زندهتر نگه داشتن یاد شهدا تلاش کنیم و جامعه علمی کشور نیز نه تنها از این امر مستثنا نیست، بلکه نقش آن ویژهتر است و این امر زمانی اثر گذارتر است که توام با معنویت باشد.
شهدا خورشیدی هستند که باید در معرض نور آنها قرار گرفت
محمد حسین زاده، یکی از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد هم در این زمینه تصریح کرد: دانشجویان با تیپ، نگاه و تفکرهای مختلف بر سر مزار شهدا میآیند و به خواندن دعا می پردازند و احترام خاصی برای آنها قائل هستند.
وی افزود: خداوند در دانشگاه خورشیدی قرار داده که باید خود را در معرض نور آن قرار داد، چراکه آنها اسوه و راهنما برای عموم مردم هستند.
این دانشجوی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: زمانی که دانشجو درس میخواند از وقت خود میگذارد تا در آینده به کشورش خدمت کند، اما شهدا از جان خود مایه گذاشتند که این عالی ترین نوع ایثار است؛ بنابراین اگر میخواهیم راه را گم نکنیم باید به آنها رجوع کنیم و دفن شهدا در دانشگاه میتواند تلنگری باشد برای ما که مدیون خون آنها هستیم.
حجت الاسلام صالحی، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این خصوص تصریح کرد: تاثیر شهدا در فضای دانشگاه به دو گونه است؛ یکی آثار وضعی است که با چشم دیده نمی شود و برخاسته از اعتقادات ما می باشد، به این معنا که آنها حیاتی دارند که دیگران نمیبینند و تاثیر آنها بر محیط پیرامون و به خصوص اطراف مزار بیشتر است و به ما مساعدتهای معنوی میرسانند.
وی ادامه داد: تاثیر دیگر حضور شهدا در دانشگاه این است که به برکت وجود آنها فعالیت های علمی، فرهنگی و مذهبی در فضای دانشگاه انجام میشود.
صالحی با تاکید بر این سخن رهبر انقلاب مبنی بر اینکه «امروز زنده نگه داشتن یاد شهدا کمتر از شهادت نیست»، عنوان کرد: برخی میکوشند یاد کردن از شهدا را ضد ارزش نشان دهند در حالی که احیا کردن همه ارزش های والا، تامین کننده سعادت دنیا و آخرت است و زنده کردن اهداف شهدا نوعی شهادت می باشد.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: باید تمام تلاش خود را به کار بگیریم تا مزار شهدا از وضع فعلی خارج شود و تعداد بیشتری از دانشجویان به این مکان رفت و آمد کنند، حال یا با ساختن هر چه زودتر یادمان و یا انجام برنامه های هنرمندانه همراه با برنامهریزی و استفاده از پتانسیل های مفید دانشگاهی.
دانشگاه آزاد مشهد آمادگی لازم برای ساخت یادمان شهدا را دارد
حجت الاسلام محمد رسولی ترشیزی، مدیر فرهنگی دانشگاه آزاد مشهد هم در خصوص ساخت یادمان شهدای گمنام گفت: طی فراخوان دانشگاه، حدود 150 طرح به این دانشگاه رسید که در مرحله اول 10 طرح، در مرحله دوم سه طرح و در مرحله پایانی یک طرح پذیرفته شد.
وی افزود: حدود 30 ماه قبل از نماینده بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس این استان دعوت شد تا در خصوص طرح نظر دهد و قرار بر این شد طرح جهت تایید نهایی به تهران ارسال شود و بعد از تایید تهران، دانشگاه اقدام به ساخت کند.
ترشیزی با اشاره به اینکه مشکلی در تامین بودجه نداریم، تصریح کرد: طبق برآورد انجام گرفته برای ساخت یادمان بودجه ای حدود 50 میلیون تومان لازم است که در حال حاضر امکانات و بودجه لازم آماده است و به محض تایید تهران کار ساخت را آغاز می کنیم.
مدیر فرهنگی دانشگاه آزاد مشهد در پایان بیان کرد: در سال 78 مراسم تدفین پنچ شهید گمنام در این دانشگاه برگزار شد و از همان موقع بحث بر سر ساخت یادمان وجود داشت، بنابراین امید است تهران هر چه زودتر طرح را تایید کند تا ساخت یادمان آغاز شود.
نگاه ویژه معاون عمرانی دانشگاه آزاد مشهد به ساخت یادمان شهدای این دانشگاه
آفتابی، معاون عمرانی دانشگاه آزاد مشهد نیز در این زمینه بیان کرد: پس از تکمیل مراحل نصب سنگ های قبور در اسفند 87 جلسه همفکری در خصوص یادمان شهدا در دی ماه 88 تشکیل شد و پس از آن دانشگاه برای استفاده از نظرات اساتید و دانشجویان به جمع آوری ایدهها و طرحهای پیشنهادی اقدام کرد و بعد از انتخاب چند طرح، آنها را به بنیاد حفظ آثار ارسال کرد.
وی در خصوص علت به تاخیر افتادن طرح یادمان شهدا گفت: پس از تغییر و تحولات صورت گرفته در دانشگاه آزاد و در ماههای آغازین مدیریت جدید و پس از برگزاری چند جلسه، یکی از طرحها به تایید رسید که متاسفانه این طرح به تایید بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس نرسیده است.
آفتابی در خصوص میزان بودجه یادمان شهدای این دانشگاه تصریح کرد: با توجه به عدم تایید نهایی و ورود پروژهها به فاز دوم، هنوز تخمینی از هزینهها انجام نشده که البته پس از تایید نقشهها و برآوردهای فاز دوم، بودجه مورد نیاز مشخص میشود، اما بدیهی است که مباحث مربوط به تامین و تخصیص بودجه، مستقل از حوزه عمرانی بوده و پس از تایید طرح و مطرح شدن طرح در کمیسیون مطالعات دانشگاه و شورای طرح، برنامه و بودجه، تصمیم گیری خواهد شد.
معاون عمرانی دانشگاه آزاد مشهد در خصوص زمان اجرایی شدن پروژه یادمان شهدا گفت: پس از تایید نهایی طرح در اسرع وقت، نقشه های فاز دوم آماده شده و پس از طی مراحل قانونی وارد کار عملیاتی خواهیم شد.
وی تصریح کرد: معاونت عمرانی این دانشگاه در راستای اهداف ذاتی خود و با نگاه ویژه به این پروژه، تمام توان خود را به منظور طراحی و اجرای هر چه قطعیتر، با کیفیتتر و سریعتر یادمان شهدای گمنام این دانشگاه صرف خواهد کرد.
معاونت عمرانی دانشگاه آزاد مشهد در ساخت یادمان کوتاهی می کند
عبدالحسن سلطانی، مسئول دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد مشهد هم در این خصوص گفت: بحث ساخت یادمان در شورای فرهنگی دانشگاه مطرح، و تصمیم بر این شد معاونت عمرانی اقدام به ساخت یادمان کند؛ اما تا کنون اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است.
وی افزود: فراخوان طرح یادمان داده شده و از بین طرح های ارسالی یک طرح انتخاب گردیده و مسئولیت ساخت بر عهده معاونت عمرانی این دانشگاه گذاشته شده که از دو سال قبل در ساخت آن کوتاهی شده است.
سلطانی با اشاره به اینکه ممکن است علت تاخیر در ساخت یادمان نبود بودجه باشد، گفت: در حال حاضر منتظر اقدامات معاونت عمرانی این دانشگاه هستیم و امید است هر چه زودتر موانع موجود برداشته شود تا کار ساخت یادمان آغاز گردد.
کم کاری در زمینه اشاعه تفکر شهدا در دانشگاهها
کاظم ناصری، مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد مشهد نیز در ارتباط با ساخت یادمان شهدا در این دانشگاه اظهار داشت: از سال 87 که مراسم تدفین شهدا انجام شد، بحث بر سر ساخت یادمان وجود داشت؛ تعدادی طرح به دانشگاه فرستاده شد که یک طرح به تصویب رسید، اما تاکنون ساخت المان اجرایی نشده و با وجود پیگیری های انجام شده کلنگ این کار هنوز به زمین زده نشده است.
وی با اشاره به اینکه در صورت موافقت سازمانهای مربوطه، این دانشگاه سال آینده شروع به ساخت یادمان می کند، افزود: بوروکراسی اداری باعث شده تا در این امر تاخیر بیفتد، اما تمام تلاش بر این است که تا سوم خرداد سال آینده یادمان ساخته شود.
ناصری ادامه داد: از زمانی که شهدا در دانشگاه دفن شده اند تا کنون استقبال خوبی هم از جانب دانشگاهیان و هم از جانب عموم شده و معنویت خاصی در دانشگاه به وجود آمده و گاهی اوقات دیده میشود که شهروندان نیز به این مکان میآیند.
مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد مشهد با اشاره به اینکه از دو بعد باید به مسئله شهدا نگاه شود، تصریح کرد: بعد اول مربوط به حضور فیزیکی شهدا می باشد؛ زمانی که شهدا دفن شدند و مردم بر سر مزار آنها حاضر می شوند و دعا می خوانند و بعد دوم مربوط به اشاعه تفکر شهدا می باشد که در این مقوله کمتر کار شده است.
وی با اشاره به اینکه شهدا به خاطر یک هدف ارزشمند به شهادت رسیدند، ابراز داشت: در طول هشت سال دفاع مقدس زمان تمام عملیاتها روی هم یک سال و نیم میشود و این به معنای آن است که در دیگر سالهای دفاع مقدس بر تفکر عمیق شهادت در جبههها کار میشد که در حال حاضر برای اشاعه آن کمکاری میشود.
ناصری گفت: برنامه هایی چون خواندن زیارت عاشورا و توسل هر پنج شنبه شب و نام گذاری هر یک از دفاتر، دانشکدهها و حلقههای صالحین به نام یک شهید مانند دانشکده مهندسی که به نام شهید باکری نام گذاری شده از جمله فعالیتهای بسیج دانشجویی در دانشگاه جهت نزدیکی هر چه بیشتر با شهداست که همه دانشکدهها در این امر ما را یاری میکنند، اما فرهنگ سازی در زمینه شهدا در ساعت اداری مقدور نیست و در دیگر ساعات نیز باید فعالیت شود.