کسر از حقوق‌های غیرقانونی‌ از «دانشجو معلم»/ دانشگاه فرهنگیان سرابی زیبا بیش نیست

گروه دانشگاه‌ خبرگزاری دانشجو، جمعیت فرهنگیان فردا جمعیتی کشوری است که در سال ۱۳۹۳ در کرمان راه اندازی شده است و در حال عضو گیری در بین دانشجو معلمان دانشگاه‌های فرهنگیان سراسر کشور است. 

فرشید محمودی اسفندقه، دبیر جمعیت فرهنگیان فردا و دانشجویی دانشگاه فرهنگیان کرمان پردیس خواجه نصیر الدین طوسی در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار خبرگزاری دانشجو در کرمان به بررسی مشکلات دانشجو فرهنگیان پرداخته است. 

در ادامه متن کامل این گفتگو را می‌خوانید: 

با در نظر گرفتن نقش معلم و دانشگاه فرهنگیان لطفا مقدمه‌ای درباره دانشگاه فرهنگیان بفرمایید؟ 

به گفته مقام معظم رهبری که فرمودند «دانشگاه فرهنگیان مهم است اینجا شخصیت معلمان ساخته می‌شود» دانشگاه فرهنگیان یکی از مهم‌ترین دانشگاه‌های کشور است و تنها دانشگاهی است که به درخواست رهبری و به وسیله مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی با هیئت امنایی وزیر آموزش و پرورش تاسیس شده است. 

چرا شما دانشگاه فرهنگیان را مهم‌ترین دانشگاه می‌دانید؟ 

نقش دانشگاه فرهنگیان از آن جهت حائز اهمیت است که اولا تنها دانشگاهی است که به درخواست رهبری تاسیس شده و همچنین شورای عالی انقلاب فرهنگی آن را مصوب کرده و ثانیا به دلیل وظیفه ذاتی معلم که رکن اصلی ساخت و تغیر افکار نسل‌ها و تربیت افراد است. 

این دانشگاه وظیفه پروراندن معلمان را دارد که مستقیم به ساخت و حفظ جامعه مرتبط می‌شود، از این جهت می‌توانیم به جرات بگوییم که مهم‌ترین نقش در نظام جمهوری اسلامی بعد از نقش ولایت فقیه در حفظ نظام نقش معلم و دانشگاه فرهنگیان است. 

وضعیت کنونی دانشگاه فرهنگیان را چگونه می‌بینید؟ 

در بین سال های ۸۷ تا ۹۱ ما شاهد رکودی در عرصه مراکز تربیت معلم بودیم حالا این رکود به چه دلیلی بود خود جای بحثی دیگر است. 

سال ۹۱ وقتی درخواست تاسیس دانشگاهی برای تربیت معلمان متعهد، متخصص، و کارآمد مطرح شد، شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه‌ای داشت، برای تاسیس دانشگاه که این وظیفه به عهده وزیر وقت جناب حاجی بابایی نهاده شد که حقا هم تلاش های خوبی صورت گرفت. 

اولین ورودی این دانشگاه در بهمن ۹۱ وارد چرخه آموزش شدند، در ابتدا به دلیل تبلیغات و مانورهایی که وزارت آمورش و پرورش برای جذب دانش آموزان نخبه و بر‌تر کنکوری به طرف این دانشگاه، هجمه و درخواست فراوانی برای پذیرش در دانشگاه فرهنگیان صورت گرفت. 

نگاه این بود که دانشگاهی مهم و حساب شده با مزایای عالی و محیطی خوب باشد؛ اما بعدا به مرور این نگاه تغییر پیدا کرد و نگاه این شد که دانشگاه فرهنگیان سرابی زیبا بوده و در حال حاضر وضعیت دانشگاه فرهنگیان اسف بار است. 

شما فرض کنید تحت تبلیغاتی باشید که این دانشگاه را یک دانشگاه ویژه و همطراز و بالا‌تر از سایر دانشگاه‌های کشور معرفی کند، بعد که وارد آن شوید می‌بینید که اصلا وضع فرق دارد؛ حتی از عادی‌ترین دانشگاه‌ها در شهرستان‌های کوچک هم کمتر است و در عادی‌ترین و بدیهی‌ترین امکانات هم مشکل دارد وقتی دانشجوی رتبه برتری کنکور ما فکر کند که گول خورده خوب اینجای تاسف دارد. 

نظر شما در رابطه با وضعیت علمی دانشگاه فرهنگیان چیست؟ 

نفس و اساس دانشگاه فرهنگیان طرح خوبی است؛ اما روند و اجرای این طرح مشکلات فراوانی دارد؛ وقتی وزیر آموزش و پرورش و رئیس دانشگاه فرهنگیان نگاه‌شان به دانشجو معلمان به عنوان «سربار» و «هزینه بر» باشد، مسلما رغبتی برای اجرای مطلوب طرح برای دانشگاه بوجود نمی‌اد. 

شما ببینید در دانشگاهی انتخاب واحد و انتخاب روز و استاد برای دانشجویان جزو حقوق اولیه و مسلم دانشجویان است؛ اما ما چیزی به نام انتخاب واحد در دانشگاه فرهنگیان به معنای عام کلمه نداریم، عملا چیزی ک می‌بینیم «انتصاب واحد» و یا «اعمال واحد» است به این نحو که روزی را اعلام می‌دارند برای انتخاب دروس و بعد شما می‌روید می‌بینید که بر اساس حروف الفبا دروس برایتان اعمال شده و شما فقط باید پرینت بگیرید، از آن طرف هم چند درسی را که خود دانشجومعلم به هزار گرفتاری بتواند انتخاب کند می‌بیند که تنها مختص به یک استاد در یک روز مشخص شده است و هیچ تنوعی نیست و وقتی تنوع نباشد، «انتخاب» معنا پیدا نمی‌کند. 

مشکل بعدی سیستم و سایت دانشگاه است که یک سامانه با حجم ترافیک بسیار پایین و سرورهای ضعیف که همیشه با حضور دانشجویان در این سایت قطع می‌شود و در مواقع انتخاب واحد هم عمل نمی‌کند و دچار خطا می‌شود؛ دانشجو مجبور است به آموزش دانشگاه مراجعه کند و سر کار‌شناس آموزش را درد بیاورد و از انتخاب دروس محبوب خود نیز عقب بیافتد. 

به همین منوال نیز نیز رتبه و تحصیلات و مرتبه علمی حقیقی نه اسمی بعضی اساتید پایین است و سواد لازم را برای تربیت معلم ندارند و به روز نیستند ‌و از اصول و شیوه‌های تدریس منسوخ و قدیمی بهره می‌برند. 

مشکلات این دانشگاه اینقدر فراوان است که جا دارد کتابی به نام «مشکلات دانشگاه فرهنگیان» به چاپ برسد. 

کمی از مشکلات دیگرتان در دانشگاه فرهنگیان بگویید

در حوزه آموزش می‌توانیم به بزرگ‌ترین مشکل که کمبود فضای آموزشیی و زمان بندی بد کلاس هاست اشاره کنم، شما فکر کنید مرکز تربیت معلمی که تا سال قبل پذیرای ۲۰۰ نفر بوده و ظرفیتش هم بیشتر از این نیست یک شبه تبدیل به دانشگاه و پذیرای ۸۰۰ نفر دانشجو برای ورودی اول شود و سال به سال بیشتر شود. 

مشکل زیرساخت‌ها و کمبود‌ها اساسی‌ترین مشکلات دانشجومعلمان است؛ به عنوان مثال در برخی پردیس‌ها در کلاس‌ها ازدحام بیشتر از حد استاندارد است و نه تنها در زمینه آموزشی بلکه در زمینه رفاهی، دانشجویی، فرهنگی، هم مشکل داریم حتی در نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌ها هم مشکلاتی وجود دارد. 

در دانشگاه فرهنگیان موضوعی به عنوان مسئله رفاهی برای دانشجویان مدنظر قرارگرفته نشده و اصلا هم رغبتی برای پرداختن به این مسئله وجود ندارد، در تمام دانشگاه‌ها سلف سرویس و سالن غذا خوری و سیستم رزرو ابتدایی‌ترین و مهم‌ترین مسایل رفاهی هستند؛ اما در پردیس‌های ما سیستم رزرو غذا به معنای واقعی وجود ندارد، سلف سرویس‌ها ظرفیت کافی ندارند، صف‌هایی که برای دریافت غذا تشکیل می‌شود تا چندصد متر هم می‌رسد، کیفیت غذا بسیار پایین است، تنوع غذایی وجود ندارد و جالب اینکه هزینه برنج گسترشی و بازرگانی بی‌کیفیت اروگوییه را با بهترین برنج ایرانی و غذا‌ها محاسبه می‌کنند. 

دانشگاهی که شبانه روزی اداره می‌شود طبق قانون متعهدین خدمت ماده ۶ باید عضوی از صندوق رفاه دانشجویی باشد که نیست، خوابگاه‌ها ظرفیت ندارد، در هر اتاق تا ۳۰ نفر دانشجو زندگی می‌کنند، سیستم تهویه و اطفا حریق و برودت و گرمایشی چندانی ندارد، تخت‌ها و تشک‌ها مستهلک شدند و نیاز به تعویض دارند. 

مثلا در پردیس دخترانه کاشان سلف یک ساختمان با زیر زمین آن به عنوان دانشگاه محسوب می‌شود، خواهران ما آنجا در بد‌ترین شرایط که حتی وضع زندان هم اینجوری نیست سر می‌کنند، یک زیر زمین نمور تاریک و سرد خوابگاه آنان است با سقف بالاسری که در ساعت اداری حق تردد به بیرون از زیرزمین رو ندارند. 

یا مثلا در پردیس خواجه نصیر کرمان برای هر صدنفر چهار سرویس بهداشتی تعبیه شده، مشکل اینترنت هم که مانع پژوهش و تحقیق است. 

دانشگاهی با نام فرهنگی؛ مملوع از مشکلات فرهنگی است؛ پردیس‌های ما کار‌شناس متخصصی را در این زمینه یا ندارند یا کم دارند، برنامه‌هایی که زیرمجموعه معاونت یا کار‌شناس فرهنگی اجرا می‌شود، با معیار‌ها و استاندارد‌های روز کاملا تفاوت دارد، قالب برنامه‌ها به شیوه منسوخ گذشته و کسل کننده برگزار می‌شود، همراه با مسائل و روز آمدی و تنوع در این مسائل وجود ندارد و این از عدم برنامه ریزی در سطح کلان، تخصص لازم، و انتصاب‌های نامرتبط و درک و شناخت نداشتن از مساله فرهنگ است. 

شما می‌دانید که دانشگاه مبدا تحولات و ایجاد بینش و تشخیص خط زندگی محسوب می‌شود، از این نظر دانشگاه فرهنگیان به نقش خود عمل کرده است یا خیر شما این مسئله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ 

این مسئله به نظر من چند دهه است که از دانشگاه‌های ما رخت بربسته و فقط دانشگاه‌های ما یک قالب زیبا و پوچ را دارند، شور و شوق و نگاه دانشجویان مبتنی بر این حرف در دهه ۵۰ و ۶۰ بود. 

در دانشگاه فرهنگیان مسئله و مشکل اصلی وجود نگاهی است که مقتضیات زمان و روزآمدی را منهای دانشجو می‌کند و به دانشجو به عنوان دانش آموز می‌نگرد و بیشتر جو تربیت معلم سالهای ۶۰ تا۷۶ را دنبال می‌کند و این هم برمیگردد به کادر میانی دانشگاه فرهنگیان و بدنه انسانی و مدیریتی دانشگاه‌ها، وقتی نگاه به سمت دانشجو این باشد که نباید به بدیهی‌ترین مسایل روز واکنش نشان ندهد و اصولا پیرامون آن در کلاس و دانشگاه بحثی نکند. 

بحث‌ها و تشکل‌های جذاب دانشجویی عمدتا وجود ندارد یا فقط اسما وجود دارد و فعالیت‌ها باید طبق نگاه و سلیقه مسوولین باشد، وقتی این نگاه حکم فرما باشد ما شاهد رکود و منفعل شدن دانشجویان هستیم، حتی با وجود تاکید رهبری بر برگزاری کرسی‌های آزاد اندیشی دانشگاه فرهنگیان دو کرسی هم نداشته و بسیار واهمه دارند از این موضوع. 

برخی معتقدند که دانشجویان نباید در مسایل سیاسی دخالتی کنند و باید سر کلاس‌ها فقط بشینند و جز این کنند به کمیته انظباتی معرفی می‌شوند دو اهرم فشار و ارهاب برای کنترل دانشجویان وجود دارد که اول حراست در داخل دانشگاه و دوم گزینش در بیرون دانشگاه است و دانشجویان از این دوتا خط می‌خوانند. 

وقتی دانشجو فعالیت نکند نسبت به پیرامون خود منفعل باشد دل و دماغ تجزیه و تحلیل را نداشته باشد، مسلما نگرشی به وجود نخواهد آمد که بتواند بر روی آن بحث شود و متقن به آن پایبند باشد و این دانشجو «معلم» خواهد شد و معلم اینگونه دانش آموز منفعل به همه امور را تربیت می‌کنند و به مرور جامعه‌ای منفعل خواهیم داشت و این یک خطر جدی است. 

نگاه وزارت آموزش و پرورش به دانشگاه فرهنگیان و تعامل با دانشجویان چگونه است؟ 

نگاه وزارت آموزش و پرورش نگاه بدی است؛ آنان به عنوان یک متهاجم و سربار و هزینه بر به دانشجو معلمان نگاه می‌کنند، دانشجوهای دانشگاه فرهنگیان طبق قانون بورسیه هستند و جز پرسنل آزمایشی وزارت محسوب می‌شوند. 

طبق بخشنامه‌ای بر خلاف قانون این حقوق کاملا برداشت می‌شود و حتی ماهیانه ۱۴۸ هزار ریال حقوق پرداخت می‌کنند که من استناد می‌کنم به چند مورد برای روشن شدن تخلف وزارت که امیدوارم رسانه‌ای و پیگیری شود. 

شیوه کسر از حقوق دانشجو‌ها در ضدیت با قانون «متعهدین خدمت» و «اساسنامه دانشگاه» است برای مثال دانشجویی که حتی یک لیوان آب هم از دانشگاه نمی‌خورند و هیچ گونه بار و هزینه مالی درست نمی‌کند برای دانشگاه با استناد به بخش نامه «تردد به شماره ۵۰۰۰۰/۴۳۷۰/۵۰۰» در ۱۵ ابان ۹۲ نباید هیچ گونه هزینه‌ای پرداخت کند. یا در فصل تابستان که دانشجو تعطیل است چگونه بارمالی ایجاد می‌کند که باید کسر حقوق شود؟ این کسر هزینه با استناد به ماده شش قانون متعهدین خدمت مصوب سال ۶۹ انجام و از این ماده سوء استفاده و تفسیر به رای انجام می‌پذیرد به نفع وزارت تا توجیهی برای تامین هزینه‌ها پیدا کنند؛ اما این مشکلات فراوانی دارد که از جمله به صلاحیت تفسیر نداشتن این قانون است و تفسیری نابجا و خلاف صحت این موضوع را می‌شود از مجلس جویا شد و نیز مگر می‌شود که این خطا سهوی اتفاق بیافتد؛ حتما به عمد است و تفسیر به نفع اگاهنه این قانون که خلاف است. 

یا ماده ۹ و ۱۱۹ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان که کسر هزینه از حقوق دانشجو معلمان و استفاده به عنوان منبع مالی را غیرقانونی می‌کند. 

و سخن پایانی شما... 

عرض من این است که همگان وظیفه و نقش معلمان را در ساختن و حفظ جامعه می‌دانند، معلمی که در اساسی‌ترین نیازهای خود درمانده باشد نمی‌تواند به وظیفه خود عمل کند و یا اینکه معلمی که محتوا و تفکر نداشته باشد جامعه را مسموم می‌کند، پس باید به دو مساله مهم که‌‌ همان مساله مالی و فکری و اندیشه‌ای و فعالیت‌های دانشجویی است توجه کنند و به تخلفات صریح انجام شده و در حال انجام در وزارت اموزش و پرورش رسیدگی کنند. 

هرچند که ما تا چندی دیگر نامه‌ای را به دیوان عدالت اداری، مرکز پژوهش‌های مجلس، قوه قضائیه، بیت رهبری و دفتر رئیس جمهوری می‌فرستیم و علنا اقامه دعوی خواهیم کرد علیه وزارت و دانشگاه فرهنگیان به نفع دانشجو معلمان که در حال صحبت در باب مسایل حقوقیش را شروع کردیم. 

و نیز از شما و رسانه ازاد و حامی دانشجویان تقدیر و تشکر می‌کنم که بنده را قابل دانستید که به عنوان نماینده دانشجو معلمان حرف های را که دیگر رسانه‌ها حاضر به بازتاب آنان نیستند را منتشر کنید.