پاس گل ترامپ برای ایران/ مسئولان از فرصت طلایی بازگرداندن نخبگان ایرانی استفاده می‌کنند؟

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو-سها صالح، «فقط عاشقان آمریکا بیایند» تمام حرف ترامپ همین است. رئیس جمهور جدید آمریکا می‌گوید: «نمی‌خواهیم آن‌ها اینجا باشند. می‌خواهیم اطمینان یابیم کسانی را به کشورمان نمی‌پذیریم که تهدیدی برای سربازانمان هستند که در خارج از کشور می‌جنگند». رئیس جمهوری خوش قول که بلافاصله بعد قرار گرفتن در مسند ریاست جمهوری قانون ممنوعیت ورود اتباع 6 کشور مسلمان را امضا کرد. مرد مو طلایی آمریکا البته مخالفان سرسختی هم دارد. او که از اول هم با رأی آمریکایی‌های انگلیسی الاصل، مسن و کم سواد روی کار آمد؛ این روزها خشم دانشگاهیان کشورش را برانگیخته است. مردم آمریکا درباره ترامپ چه می‌گویند؟ عاقبت این نازی بازی‌های او چه خواهد بود؟ آیا این یک سرگرمی موقتی است یا دنیا باید منتظر حوادث جدیدی باشد؟

حرف حساب ترامپ چیست؟

ترامپ گام اول را خیلی محکم برداشت. دستور او قاطع بود و تمام کننده! مرز مکزیک را دیوار می‌کشیم، پناهجویان را راه نمی‌دهیم، اتباع 7 کشور هم حق ورود به آمریکا ندارند. بهانه ترامپ برای این کارها امنیت ملی آمریکا است. البته به گفته مقامات آمریکا این دستور موقت است اما شرط عدم تمدید آن این است که کشورهای تحت تحریم اطلاعات نامتعارفی در اختیار آمریکا قرار دهند.

اقدام ترامپ به سرعت در همه دنیا جنجال‌ساز شد. اتفاقی که به نظر می‌رسد دقیقاً همان چیزی بود که رئیس جمهور جدید آمریکا می‌خواست. برخلاف تصور همگانی تصمیم ترامپ کار منحصر به فردی نبود. او قانونی را اجرا کرد که چندی پیش رئیس جمهور دموکرات آمریکا پایه‌اش را گذاشته بود. قانون HR158 چند ماه پیش هم‌زمان با اجرای برجام، تصویب و به امضای اوباما رسیده بود. حتی لیست کشورهای تحریمی هم همان موقع به تأیید دولت رسید. ترامپ اما مثل قبل انتخابت ترجیح می‌دهد کار خودش را بکند و برخلاف بسیاری از سیاستمداران علاقه‌ای به ژست انسان دوستی ندارد. سیاستی که تا اینجا موفق هم عمل کرده است.

واکنش مردم آمریکا؛ از مخالفت توئیتری تا موافقت واقعی

 هنوز ساعاتی از اجرای این قانون نگذشته بود که طوفان توئیتری در حمایت از مسلمانان فضای مجازی را درنوردید. ماجرا البته به فضای مجازی محدود نبود. مکان‌های عمومی به خصوص فرودگاه‌ها که مانع ورود اتباع این 7 کشور به آمریکا می‌شدند؛ محلی برای اعلام اعتراض به این سیاست شد.

منتقدان دلایل مختلفی دارند. برخی این کار ضد انسانی می‌دانند. برخی هم می‌گویند تجربه و خاطرات خوبی از ایرانی‌ها یا اتباع دیگر کشورهای تحریم شده دارند. عده‌ای هم به کشورها انتخاب شده اعتراض دارد. یک کاربر توئیتر نوشته است: «یک دین، یک تاریخ. چرا عربستان را تحریم نمی‌کنید؟» برخی با انتشار آمار عملیات‌های تروریستی اتباع کشورها مختلف به این تناقض رفتار دولتمردان آمریکا واکنش نشان داده‌اند. آنها با مقایسه لیست ترورهای انجام شده با شرکای تجاری ترامپ، صداقت ترامپ را زیر سوال می‌برند؛ چراکه شهروندان هیچکدام از کشورهای تحریم شده در عملیات‌های تروریستی حضور نداشته‌اند اما برعکس کشورهایی که شهروندان تروریست دارند اما ترامپ رابطه تجاری با آنها دارد؛ عضو این لیست نیستند.

یک جوان آمریکایی هم نوشته است: «چرا آنها حق ندارند به کشور ما بیایند اما سربازان ما وارد کشور آنها می‌شود؟»

موافقان هم استدلال‌های خودشان را دارند. یکی از آمریکاها در واکنش به آنهایی که می‌گویند پشت سر مسلمانان می‌ایستند، نوشته: «من اول پشت سر بی‌خانمان‌ها می‌مانم تا آوارگان دیگر کشورها». برخی هم با انتشار عکس‌هایی از کشورهای حاشیه خلیج فارس توصیه کرده‌اند آوارگان به کشورهای مسلمان بروند.

پایان این شکاف اجتماعی در آمریکا کجاست؟ بر اساس آخرین نظرسنجی  "راسموسن" که روز دوشنبه منتشر شد، 57 درصد مردم آمریکا موافق ممنوعیت موقت ورود شهروندان 7 کشور ایران، سوریه، عراق، لیبی، سودان، سومالی و یمن به خاک این کشور هستند.  نتیجه‌ای که هرچند برای برخی آمریکایی‌ها شرمسارانه است اما ثابت می‌کند رئیس جمهور جدید آمریکا به خوبی مردم این کشور را شناخته است. درصد افرادی که از این کار او حمایت می‌کنند حتی از افرادی که به او رای دادند هم بیشتر است.

پروفسور دباشی، استاد ایرانی دانشگاه کلمبیا در گفت‌وگویی با خبرگزاری دانشجو درباره این شکاف اجتماعی می‌گوید: برخى از كسانى كه به ترامپ رأى داده‌اند، با اين سياست‌ها موافقند ولى اكثريت قاطع مردم آمريكا و حتى بسيارى از مقامات رسمى مثل شهردارهاى شهرهاى بزرگ و فرمانداران ايالات به شدت با آنها مخالفند و بر عليه اين تصميم‌ها از طريق تظاهرات گسترده و طرق قانونى مخالفت مي‌كنند. همين ديشب هزاران نفر از مردم شهر نيويورك به فرودگاه رفتند و به نفع مهاجران و آوارگان تظاهرات كردند. برخى وكلاى مدافع حقوق شهروندى دولت ترامپ را به دادگاه فدرال ايالت نيويورك در منطقه بروكلين بردند و يك قاضى شجاع به نفع آنها رأى داد و مهاجرانى را كه پليس فرودگاه دستگير كرده بود آزاد كردند.

قیام دانشگاه‌های آمریکا

همانطور که نتایج نظرسنجی‌های پیش از انتخابات نشان می‌داد؛ بیشتر حامیان رئیس جمهور مو طلایی آمریکا افراد کم سواد هستند. بزرگترین مخالفان او را هم دانشگاهیان این کشور تشکیل می‌دهند.

اولین دانشگاهی که به کارهای ترامپ واکنش نشان داد، دانشگاه کالیفرنیا بود. این دانشگاه اعلام کرد برای آن دسته از دانشجویان مهاجر غیرقانونی که بعد از فرمان محدودیت ورود به آمریکا از سوی ترامپ بازداشت شده‌اند وکیل خواهد گرفت تا جلوی تبعید و اخراج آنها را بگیرد. رئیس این دانشگاه هم با انتشار بیانیه‌ای از وضعیت پیش آمده انتقاد کرد.

یک دانشجوی ایرانی هم ایمیل یکی از اساتیدش را که برای دلداری برای او ارسال کرده بود در فضای مجازی منتشر کرد. استاد سفیدپوست آمریکایی الاصل از دانشجوی ایرانی به خاطر رفتار دولت آمریکا عذرخواهی می‌کند و می‌گوید: «مشکلاتی که برای شما ایجاد شده من را خشمگین می‌کند... اگر کمکی از دست من برمی‌آید، بی‌خبرم نگذارید.»

با وجود همدلی بسیاری از دانشگاهیان آمریکا با دانشجویان ایرانی،سیاست‌های دولت جدید آمریکا آنها را گرفتار کرده است. با شرایط پیش آمده، دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا باید بین دیدار با خانواده یا ادامه تحصیل در آمریکا یکی را انتخاب کنند. طبق قانون جدید اگر آنها برای هرکاری از آمریکا خارج شوند دیگر امکان بازگشت نخواهند داشت. خانواده آنها هم امکان سفر به آمریکا را ندارند. پلیس آمریکا در اولین روزهای اجرای این قانون، والدین یک دانشجوی ایرانی را که برای ملاقات با فرزند خود به آمریکا سفر کرده بودند در فرودگاه نیویورک بازداشت کرد. رسانه‌‎ها در این خصوص نوشتند: «والدین «سحر» دانشجوی ایرانی محصل در ایالات متحده آمریکا که برای ملاقات فرزند خود به این کشور سفر کرده بودند، بنابر قانون تازه تنفیذ شده دولت آمریکا مبنی بر ممانعت از سفر اتباع هفت کشور مسلمان از جمله ایران، بازداشت شدند.این دانشجوی ایرانی، اعلام کرد پس از چندسال حتی به من اجازه داده نشد که برای چند دقیقه والدین خود را از پشت پنجره ملاقات کنم.»

دانشجویانی هم که توانسته بودند پذیرش دانشگاه‌های آمریکا را بگیرند حالا سردرگم هستند. فرهادی وزیر علوم درباره شرایط این دانشجویان گفته است: «تعدادی از دانشجویان دکترا باید برای بخشی از دوره های تخصصی خود که حداقل شش ماه است، به یکی از دانشگاه های معتبر بروند و برخی دانشگاه های آمریکا را انتخاب کرده بودند؛ که با تصمیم لغو ویزا توسط رئیس جمهور امریکا مشکلاتی ایجاد شده؛ لذا تصمیم گرفته شده که فرصت بیشتری به این دانشجویان داده شود که این فرصت جزو سقف زمان تحصیل نباشد تا بتواند در کشورهای دیگر پذیرش بگیرند.»

اعتراض به سبک ایرانی

طبیعتاً ایرانیان مقیم آمریکا هم از جمله مخالفان ترامپ هستند. البته همه آنها یکجور نمی‌اندیشند. یک دانشجوی ایرانی در کانال تلگرامی‌اش، ایرانیانی مقیم آمریکایی را که به اعتقاد او تحلیل صحیحی ندارند؛ به ۴ دسته تقسیم کرده است و می‌نویسد: «عده‌ای که شهروند یا مقیم دائم آمریکا (دارندگان کارت سبز) هستند، تمام غصه‌ای که دارند این است که تکلیف آنها چه می‌‌شود! برخی هم که فکر می‌‌کنند آسیبی نخواهند دید، وقیحانه از این اقدام حمایت می‌‌کنند! بنده حتی دیدم که فردی ایرانی‌ نوشته بود این بلا باید سر مردم ایران بیاید تا بهای حمایت از جمهوری اسلامی با شرکت در انتخابات را بدهند! البته اینها قشر قلیلی هستند اما این حد از وقاحت ولو بین عده‌ای معدود شگفت آور است. عده‌ای که ناراحت هستند، اما عشق آمریکا اجازه نمی‌دهد واقعیت را ببینند، مشکل را به گردن ترامپ انداخته اند؛ در حالی که اصل قانون مربوط به زمان اوباما است. عده‌ای که دانشجو دوره تکمیلی هستند و خود را تافته جدا بافته می‌‌دانند! شاکی‌ شدهاند که ما با بقیه فرق داریم! ما مقاله می‌‌نویسیم و موجب پیشرفت آمریکا می‌‌شویم! باید حساب ما را جدا کنید! این قدر این حرف مهوع است که اصلا ردّ کردن نمی‌خواهد. عده‌ای دیگر، از جمله شورای NIAC، که مثلا با مفاهیمی مثل حقوق بشر آشنا هستند، اعتراض‌شان بلند است چرا اسم ایران در لیست هست و اسم عربستان نیست! نکته جالب این است که برخی‌ شهروندان آمریکا در کامنت نوشته اند، آفرین به شما که گوشزد کردید که چرا عربستان در لیست نیست! علاوه بر شما، ما باید آن‌ها را هم به لیست اضافه کنیم!»

حضور ایرانیان و دست نوشته‌های عجیب و غریب‌شان هم در روزهای اخیر مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است. آنها با دست نوشته‌های خنده‌دار و با خط فینگلیش اعتراض‌شان به ترامپ اعلام کردند.

فرصت طلایی برای بازگشت نخبگان  

شرایط پیش آمده برای ایرانیان مقیم آمریکا، روی دیگری هم دارد. طبیعتاً اذیت و آزار ایرانیان در هر کجای دنیا زجرآور و غیر قابل تحمل است اما برخی معتقدند حالا زمان آن رسیده که با اصلاح کاستی‌های داخلی دل نخبگان ایرانی آمریکانشین را بدست آوریم. احسان جوانمردی دانشجوی ایرانی مقیم آمریکا می‌گوید: «با شرایطی که ایجاد شده، بسیاری از بچه‌ها به فکر بازگشت به ایران افتاده‌اند. این یک فرصت طلایی برای وزارت علوم و دولت ایران است که بتواند از این نخبگان ایرانی که در مراکز تراز اول دنیا کار می‌کردند. با یک جایگاه خوب آنها را به ایران بازگردانیم.»

ولایتی، رئیس جدید هیئت امنای دانشگاه آزاد در پیام مشترکی با رئیس دانشگاه اعلام کرد: « با توجه به اقدام خصمانه و نژاد پرستانه دولت آمریکا علیه ملت ایران تصمیم گرفته شد به اساتید محترم و دانشجویان عزیز ایرانی مقیم آمریکا که در نتیجه تصمیم مذکور مایل باشند به کشور خود بازگردند، رسما اعلام شود؛ دانشگاه آزاد اسلامی با آغوش باز از همکاری اساتید برای تدریس و تحقیق و از دانشجویان ایرانی برای ادامه تحصیل در واحد های دانشگاه آزاد اسلامی استقبال می‌کند.»

دباشی، استاد ایرانی دانشگاه کلمبیا هم با توجه به شرایط پیش آمده؛ به مسئولان ایرانی پیشنهاد داده تا به تجهیز و بازسازی دانشگاه‌های ایران بپردازند.

اینکه امروز عده‌ای در آمریکا مخالف سیاست‌های قلدرمآبانه هستند اتفاق خوبی است. با این حال بخش زیادی از این واکنش‌ها، بازی‌ سیاست داخلی خودشان است. همانطور که برخی آمریکایی‌ها گفتند، سیاست‌های دولت‌های دیگر مثل اوباما هم تفاوت چندانی نداشته است. بدون شک هم مسئولان هم تک تک ایرانی‌ها مسئولیت دارند تا چهره زشتی و دروغینی که علیه وطنمان در آمریکا و دیگر کشورها ایجاد شده اصلاح کنند. با این حال، استفاده از فرصت ترامپ، برای تقویت دانشگاه‌های داخلی پیشنهاد قابل تأملی است که نباید در هیاهوهای رسانه‌ای گم شود. بی‌شک بسیاری از نخبگان ایرانی مشغول در آمریکا اگر امکانات و شرایط لازم را داشته باشند کار و تحصیل در وطن را بر تحقیر مقابل آمریکایی‌ها ترجیح می‌دهند. توپ اینبار در زمین مسئولان ایرانی است. آیا آنها توانایی بهره‌برداری از این فرصت را دارند؟