۲۲درصد تولیدات علمی کشور‌های اسلامی توسط پژوهشگران ایرانی تولید می‌شود

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: آخرین اطلاعات مستخرج از پایگاه استنادی وب آو ساینس web of science نشان می‏دهد که در سال ۲۰۱۷ میلادی تعداد کل مدارک ثبت شده توسط ۵۷ کشور اسلامی به ۲۳۷۵۴۳ مورد رسیده است. از آنجا که تعداد مدارک ثبت شده جمهوری اسلامی ایران برابر با ۵۱۰۷۱ می‏باشد بنابراین ۲۲ درصد از کل تولیدات علمی کشور‌های اسلامی توسط پژوهشگران ایران اسلامی تولید می‏‌شود.

دهقانی اظهار داشت: بر اساس اطلاعات مندرج در پایگاه بین المللی WOS از نظر کمیت تولید علم جمهوری اسلامی در میان کشور‌های اسلامی در سال ۲۰۱۷ برای اولین بار رتبه نخست را کسب نموده است. هر چند در پایگاه استنادی اسکوپوس در تولید علم ایران در میان کشور‌های اسلامی رتبه اول را داشت، ولی در پایگاه استنادی WOS تا قبل از این همواره در سال‏های گذشته پس از ترکیه درجایگاه دوم بود. در حال حاضر نیز رتبه بین المللی ایران در هر دو پایگاه بین المللی WOS و اسکوپوس در پایان سال ۲۰۱۷ برابر با ۱۶ است.

وی افزود: بر اساس برنامه ۱۰ ساله علم و فنآوری کشور‌های اسلامی که در سال ۲۰۱۷ با حضور روسای جمهور و وزرای علوم و فنآوری کشور‌های اسلامی در قزاقستان به تصویب رسید، میزان تولیدات علمی کشور‌های اسلامی در ۱۰ سال آینده باید به دو برابر افزایش یابد. در حال حاضر سهم کل کشور‌های اسلامی در تولید علم دنیا حدود ۸ درصد بوده و لذا در ۱۰ سال آینده بر اساس این برنامه لازم است به ۱۶ درصد افزایش یابد. بررسی انجام شده نشان می‏دهد که روند تولیدات علمی کشور‌های اسلامی در ۲۰ سال اخیر همواره صعودی بوده است. به طوری که تعداد مدارک تولید شده توسط کشور‌های اسلامی از ۱۴۷۵۵۵ مورد در سال ۲۰۱۳ به ۲۳۷۵۴۳ مورد تا پایان سال ۲۰۱۷ افزایش یافته است. این روند تولیدات علمی رشد ۱۶۰ درصدی را در بازه زمانی مذکور در میان کشور‌های اسلامی نشان می‏دهد. این در حالی است که میزان مدارک ثبت شده به نام جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۳ از ۳۱۴۰۵ مدرک در سال ۲۰۱۷ به ۵۱۰۷۱ مدرک رسیده و میزان رشد تولید علم در این پنج سال ۶۲۰ درصد بوده است.

سرپرست ISC در ادامه گفت: مقایسه میزان تولیدات علمی کشور‌های اسلامی برتر تولید کننده علم در ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که کشور‌های جمهوری اسلامی ایران با ۵۱۰۷۱ مدرک، ترکیه با ۴۶۷۰۴ مدرک، مالزی با ۲۴۲۲۸ مدرک، عربستان صعودی با ۱۹۹۹۳ مدرک و مصر با ۱۷۹۴۴ مدرک به ترتیب در جایگاه‌های اول تا پنجم قرار دارند. این در حالی است که در سال ۲۰۱۳ کشور ترکیه با ۳۷۲۷۷ مدرک، ایران با ۳۱۴۰۵ مدرک، مالزی با ۱۷۳۷۶ مدرک، عربستان صعودی با ۱۲۰۱۷ و مصر با ۱۰۶۳۶ مدرک کشور ها‌ی برتر تولید کننده علم بوده‌اند.

دهقانی گفت: همچنین بررسی میزان سهم کشور‌های اسلامی برتر تولید کننده علم حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۷ با ۴/۲۲ درصد، ترکیه ۵/۲۰ درصد، مالزی ۶/۱۰ درصد، عربستان صعودی ۸/۸ و کشور مصر ۹/۷ درصد تولیدات علمی را دارند. این در حالی است که در سال ۲۰۱۳ میزان سهم کشور‌های ترکیه ۶/۲۳ درصد، ایران ۸/۱۹ درصد، مالزی ۰۱/۱۱ درصد، عربستان ۶/۷ و مصر ۷/۶ درصد بوده است. همچنین، بررسی‏ها بیانگر این امر است که در مجموع بیش از ۸۰ درصد تولیدات علمی کشور‌های اسلامی توسط ۲۰ درصد این کشور‌ها تولید می‏گردد.

دهقانی در ادامه گفت: از نظر تولید علم در حوزه‌های پژوهشی مختلف توسط کشور‌های اسلامی در بازه زمانی ۲۰۱۳ الی ۲۰۱۷ حوزه‏های موضوعی مهندسی با ۱۸۸۰۲۶، شیمی با ۸۲۰۳۱، علم‏رایانه با ۷۸۱۹۸ بیشترین مشارکت را داشته و از این نظر در جایگاه‌های نخست تا سوم در میان تمامی حوزه‌های علمی قرار دارند. جایگاه‏های سوم تا دهم نیز متعلق به حوزه‌های موضوعی فیزیک، علم مواد، سایر موضوعات فناوری علم، ریاضی، پزشکی داخلی- عمومی، محیط زیست و علوم زیستی و داروشناسی و داروسازی می‌‏باشد.

دهقانی در پایان افزود: در زمینه دیپلماسی و همکاری‌های علمی کشور‌های اسلامی با سایر کشور‌های جهان؛ کشور‌های آمریکا، فرانسه، انگلستان، آلمان، چین، کانادا و استرالیا ۷ کشوری هستند که با کشور‌های اسلامی بیشترین همکاری علمی را در بازه زمانی ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ داشته‌اند. نباید فراموش کرد که توسعه علمی در کشور‌های اسلامی و مرجعیت علمی در سطح بین المللی تنها با افزایش کمیت تولید علم حاصل نمی‌شود. مرجعیت علمی اولین بند از سند سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است. توسعه و مرجعیت علمی پیامد‌های مثبت زیادی برای کشور‌های اسلامی به همراه خواهد داشت. بنابراین، بی تردید همزمان با ارتقاءکمیت تولید علم باید افزایش اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی علم تولید شده نیز مورد توجه قرار گیرد.