به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، به نقل از مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، طبق آخرین مطالعات صورت گرفته ارزش بازار صنعت کاتالیست در جهان ۳۰ تا ۳۲ میلیارد دلار در سال برآورد می‌شود که عمده مصرف آن‌ها در حوزه زیست محیطی و کاهش آلاینده‌های گاز‌های گلخانه‌ای است. حدود ۴۰ درصد از کاتالیست‌ها نقش ارزش آفرینی برای صنعت دارند که از این دسته می‌توان به کاتالیست‌های صنعت فولاد، پتروشیمی و پالایش نفت اشاره کرد. در حال حاضر ایران از جهت دارا بودن ذخایر غنی نفت و گاز، به عنوان یکی از بازار‌های بزرگ مصرف کاتالیست‌های صنعتی در جهان شناخته می‌شود، به طوری که شرکت دانش بنیان نفت و گاز سرو به عنوان پایه گذار صنعت نوین کاتالیست در کشور از بیست سال گذشته توانسته با ورود به این حوزه نقش مهمی ایفا کند.
تحویل کامل «کاتالیست‌های هیدروژناسیون استیلن» به پتروشیمی مروارید
امیرهومن کریمی وثیق، مدیرعامل شرکت دانش بنیان نفت و گاز سرو از یک موفقیت ملی در حوزه صنعت پتروشیمی خبر داد و اظهار کرد: تنها کاتالیزور تولید اتیلن در سراسر جهان، کاتالیست هیدروژناسیون استیلن است که توانایی تولید آن فقط در اختیار چند شرکت خارجی است و حدود ۳۵ سال، این نوع کاتالیست توسط مجتمع‌های پتروشیمی ایرانی از شرکت‌های خارجی وارد می‌شد. کاتالیست هیدروژناسیون استیلن به عنوان یکی از استراتژیک‌ترین کاتالیست‌هایی شناخته می‌شود که درصدر کالا‌های تحریمی جای گرفته است به طوری که هدف از این تحریم ضربه زدن به شرکت‌های ارزش آفرین در صنعت پتروشیمی بوده است.
مدیر این شرکت دانش بنیان فعال در حوزه نفت و گاز افزود: نگاه ملی که در مجموعه پتروشیمی مروارید از سالیان قبل وجود داشت، باعث شد تا این کاتالسیت مسیر تحقیقاتی و تولید نیمه صنعتی خود را به عنوان یک پروژه مشترک پیش ببرد و با سرمایه گذاری پژوهشی این پتروشیمی، مسیر تجاری‌سازی آن توسط متخصصان این شرکت انجام شد. پس از کسب امتیازات فنی و عملکردی مدنظر، تولید این کاتالیست آغاز و در ماه گذشته این کالای ارزشمند به صورت کامل برای استفاده صنعتی به پتروشیمی مروارید تحویل داده شد.
کریمی ضمن اشاره به اینکه در صنعت پتروشیمی دو نوع «گاز اتیلن» و «گاز سنتز» وجود دارد و هر کشوری بتواند توانایی تولید گاز اتیلن و سنتز را داشته باشد همه صنعت پتروشیمی را در اختیار دارد، خاطرنشان کرد: در حال حاضر خوشبختانه این شرکت توانسته این دو نوع گاز را بومی سازی و صنعت پتروشیمی را به خودکفایی قابل افتخاری رسانده است.
افزایش راندمان تولید محصولات مهمی، چون اوره و آمونیاک
به گفته این مدیر دانش بنیان، شرکت‌های هندی و چینی تا یک دهه قبل در ازای تحویل کاتالیست، هزینه‌های سنگین را از شرکت‌های پتروشیمی و فولادی درخواست می‌کردند، اما آورده‌های این شرکت، باعث ایجاد ارزش افزوده‌های متعددی از جمله کاهش قیمت خرید، افزایش دانش متخصصان ایرانی، افزایش راندمان تولید محصولات مهمی، چون اوره، آمونیاک، متانول و آهن اسفنجی در کشور شده است.
خلق صنعت به جای کارخانه داری/خبر‌های خوبی از صادرات داریم
وی با بیان اینکه خبر‌های خوبی از صادرات مجدد کاتالیست دارد که منتظر به نتیجه رسیدن آنهاست، گفت: این شرکت در حوزه کاتالیست با داشتن ایده‌های خلاقانه به تولید رسیده و توانسته کیفیت خود را حفظ کند به طوری که مشتری‌های داخلی و خارجی ما از محصولات این شرکت راضی بوده و هر روز به تعدادشان اضافه می‌شود. این شرکت در واقع یک «صنعت» خلق کرده است و وقتی صنعت خلق می‌شود، هر چیزی را می‌توانید بدست آورید و خلق کنید. به طور مثال ما نمی‌توانیم خودروی خوب تولید کنیم چرا که صنعت آن را در اختیار نداریم و در حوزه خودرو صرفا کارخانه دار بودیم.
کریمی با اشاره به اینکه بومی سازی کاتالیست توسط این شرکت در ایران ۱۰ سال به طول انجامید، تصریح کرد: از اواسط دهه ۹۰ به واسطه تکمیل زنجیره کاتالیست‌های فولادی و کاتالیست‌های تولید گاز سنتز، شرکت‌های خارجی از بازار ایران کنار گذاشته شدند و به عبارتی اعتماد به محصولات این شرکت دانش بنیان با اطمینان بیشتری صورت گرفت و این مسیر در خارج از کشور نیز با تلاش‌های چندین ساله اتفاق افتاد؛ به طوری که در سال ۱۳۹۹ اولین صادرات این شرکت انجام شد و در حضور بازیگران اصلی کاتالیست، چون سودکمی، تاپسو و جانسون متی توانستیم به واسطه قیمت و کیفیت کاتالیست برنده مناقصه مربوطه باشیم و پالایشگاه بصره عراق با ما وارد مذاکره شد و در همان سال به عنوان صادرکننده نمونه ملی معرفی شدیم. این مسیر با صادرات کاتالیست به کشور ونزوئلا ادامه پیدا کرد، به طوری که سفارش‌های مجدد طی این چند سال نیز دریافت شد و تیم‌های فنی این شرکت در حال حاضر در این کشور و در مجتمع‌های مختلف آن حضور فعال دارند.
بزرگترین پتروشیمی تولید کننده اوره و آمونیاک جهان با کاتالیست ایرانی وارد مدار تولید می‌شود
مدیرعامل این شرکت دانش بنیان از صادرات ۲۰ میلیون دلاری کاتالیست به کشور روسیه خبر داد و گفت: بخش عمده صادرات این شرکت، به کشور روسیه بوده است به طوری که وزارت نفت در گزارش‌های خود از این اقدام ملی به عنوان یک دستاورد بزرگ تاریخی همواره یاد می‌کند؛ در حال حاضر کارشناسان این شرکت، در سه مجتمع فولاد و پتروشیمی روسیه در حال راه اندازی واحد‌های این کشور هستند و قرار است بزرگترین پتروشیمی تولید کننده اوره و آمونیاک جهان نیز با کاتالیست‌های ایرانی شرکت نفت و گاز سرو وارد مدار تولید شود و به گفته رییس پارک فناوری نفت، امروز روسیه به جای پهپاد، به کاتالیست ما وابسته است. نکته حائز اهمیت این است که کشور روسیه در حضور شرکت‌های چینی از شرکت سرو با قیمت بالاتر خرید می‌کند و حتی در حضور شرکت‌های اروپایی نیز از شرکت سرو خرید می‌کند. این شرکت همچنین هشت میلیون دلار کاتالیست به کشور ونزوئلا و دو میلیون دلار به کشور عراق صادرات داشته است.
توسعه کارخانه‌های تولید کاتالیست در ایران
این فعال فناور با اعلام اینکه این شرکت در حال اضافه کردن کاتالسیت‌های جدید به سبد محصولات خود است، بیان کرد: با یک شیب خوب در حال توسعه فضای تولید و ساخت کاتالیست و همچنین نوآوری تکنولوژی تولید کاتالیست در کشور هستیم، به طوری که ارتقاء کیفیت کالا‌های خود با تغییر فرمولاسیون‌هایی دنبال می‌کنیم که واحد تحقیق و توسعه به آن‌ها دست پیدا کرده اند.
اشتغالزایی برای ۷۰۰ نفر/همکاری با نخبگان برای ساخت تجهیزات پیشرفته
به گفته کریمی از تولید دو کاتالیست به تولید بیش از ۳۰ نوع کاتالیست صنعتی رسیده ایم و از حدود ۶۰ نفری که در اوایل دهه ۹۰ در این شرکت فعالیت می‌کردند در حال حاضر نزدیک به ۷۰۰ نیروی انسانی داریم و در این بین خالق چندین صنعت در زنجیره تولید کاتالیست نیز بوده ایم.
مدیر این شرکت دانش بنیان به همکاری با نخبگان دانشگاهی کشور برای ساخت تجهیزات پیشرفته اشاره کرد و گفت: یکی از تجهیزات پیشرفته‌ای که در این شرکت ساخته شده، دستگاه «سورتینگ کاتالیست» نام دارد که با مشارکت یک شرکت دانش بنیان که متشکل از نخبگان دانشگاهی بود، ساخته شد؛ به طوری که تنها نمونه دیگر آن امریکایی است و این دستگاه با سیستم و مدار‌های پیشرفته و دقیقی که دارد می‌تواند در کمترین زمان به صورت کاملا خودکار به جداسازی قطعات کاتالیست و شناسایی قطعات خراب از قطعات سالم بپردازد. این دستگاه با فضای کمی که اشغال می‌کند، باعث کاهش استفاده از نیروی انسانی و افزایش دقت در تولید محصولات و افزایش سرعت و نرخ تولید شود و همچنین دست ما برای به کارگیری نیروی انسانی در ایستگاه‌های دیگر کاری را باز می‌کند.
عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان تجهیزات صنعت نفت ایران، در ادامه گفت: با تمام این توانمندی‌ها و دستاورد‌هایی که داشتیم امیدواریم با عنایت ویژه دستگاه‌های اجرایی خصوصا در بخش برق و گاز بتوانیم با دشواری‌های کمتری در مسیر تولید حرکت کنیم.
افزایش راندمان در حوزه فولاد با محصولات دانش بنیان
وی همچنین درباره نقش آفرینی این شرکت در حوزه فولاد گفت: در سال گذشته توانستیم برای نخستین بار در صنعت فولاد جهان، کاتالیستی تولید کنیم که بدون نیاز به تغییر تجهیزات ثابت بخش ریفرمر تا ۵ درصد راندمان تولید فولاد را افزایش دهد و این به واسطه تغییراتی بود که همکاران بنده در واحد تحقیقات و تولید در کاتالیست ایجاد کرده بودند. این محصول در حال حاضر برای استفاده صنعتی در ریفرمر فولادی مجتمع فولاد میانه ارسال شده و در این میان سایر شرکت‌های فولادی نیز برای استفاده از این کاتالیست جدید فولاد که با عنوان «کاتالیست بهبود یافته» شناخته می‌شود، نگاه مثبتی داشته اند.