به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری در دومین همایش علمی"صندوق ثروت ملی و عدالت بین نسلی"، با اشاره به تلاشهای مثبت در زمینه نهادینه کردن اقتصاد دانش بنیان و خلاق در کشور، گفت: وقتی از دانش بنیانها صحبت میکنیم از چه چیزی حرف میزنیم؟ و اینکه آیا ساختارهای ایجاد شده و موجود در کشور با این فرهنگ و نیازها همخوانی دارد؟ اینکه چه راهی را باید انتخاب کنیم؟ کشور ما در حوزه آموزش و پژوهش سرمایه گذاری زیادی میکند، اما موضوع این است که کشوری که این همه در حوزه آموزش و پژوهش هزینه میکند چرا نتایج آن را در اقتصاد نمیبیند؟
ستاری همچنین گفت: مگر میشود در کشوری عدد بالایی در حوزه کشاورزی هزینه شود، ۲۵۰۰ عضو هیات علمی داشته باشد و تعداد بالایی مرکز تحقیقاتی در این حوزه؛ اما وضعیت کشاورزی آن نامطلوب باشد؟ و نتواند فناوری را به این صنعت نفوذ دهد و شرکتهای فعال این حوزه را توسعه دهد؟
معاون علمی و فناوری رییس جمهوری افزود: گاهی راه را اشتباه رفته ایم؛ مثلا برای توسعه تحقیقات تنها به ایجاد مرکز تحقیقاتی بسنده و عضو هیات علمی استخدام کردیم که این نقطه آغاز اشتباهات ما بود. این در حالی است که دولت در تحقیقات تجاری سازی محصولات تنها باید مشاور باشد و صنعت دولتی و تحقیقات دولتی راه به جایی نمیبرد. بارها گفته ام که از پول دولت در پژوهش محصول به دست نمیآید. محصول حاصل سرمایه گذاری بخش خصوصی در پژوهش است.
مفهوم واقعی صنعت را پیادهسازی کنیم
رییس بنیاد ملی نخبگان در ادامه با اشاره به اینکه مفهوم اصلی صنعت با چیزی که در کشور ما است؛ تفاوت ماهوی دارد، بیان کرد: در واقع ما کارخانه داری را با صنعت اشتباه گرفته ایم. البته کارخانه سازی در سالهای دور در کشورمان تحول سازی بزرگی در اشتغالزایی ایجاد کرد، اما نباید آن را با صنعت اشتباه گرفت. در واقع صنعت جایی است که خودمان طراحی، ماشین سازی، تولید دانش و تولید محصول کنیم. مونتاژ کاری زیبنده کشوری با ۴ میلیون نیروی جوان دانشجو نیست.
ستاری حفظ نیروی انسانی نخبه خلاق و تحصیل کرده در کشور را یکی از دغدغههای اصلی مدیران دانست و گفت: اگر نگران از دست دادن این نیروی خلاق و اثرگذار هستیم نمیتوانیم آنها را در کارخانجات مونتاژکاری حفظ کنیم بلکه باید صنعت واقعی را در کشور پیاده سازی و جوانان را به طراحی، ماشین سازی ایجاد خطوط تولید و اثرگذاری ترغیب کنیم.
معاون علمی و فناوری رییس جمهوری افزود: یکی از اشتباهات تاریخی در این حوزه قیمت گذاری بر روی ماشین آلات به مثابه نهادهها بود. یعنی واردات ماشین آلات و همه تجهیزات آن از همه تعرفهها معاف است و گمرک هم کشف قیمتی در این حوزه نمیکند و تعرفه واردات این ماشین آلات نهایت ۱۰ درصد است و همین موضوع باعث شده یکی از صنایعی که پایه دانش بنیانی در کشور است؛ نابود شود و به یک واردکننده ماشین آلات بدل شویم در حالی که بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد از این ماشین آلات قابل ساخت و بومی سازی در داخل کشور است.
ستاری ادامه داد: بانکهای دیگر کشورها یکی از مهمترین کارهای خود را تمرکز بر روی سرمایه گذاری خطرپذیر گذاشته اند، اما بانکهای ما چندان تمایلی به وورد به این حوزه ندارند و فقط وام میدهند. در حالی که شرکتهای دانش بنیان برای دریافت وام با مشکلات عدیدهای روبرو هستند و این همان ساختارهایی است که باید تغییر کند و سیستم بانکی و بورسی باید تحول یابد. البته در حال حاضر در بورس بیشتر از ۵۰ شرکت دانش بنیان داریم. تپسی هم به زودی وارد بورس خواهد شد.
ارزشگذاری شرکتهای دانشبنیان باید واقعی باشد
رییس بنیاد ملی نخبگان همچنین بیان کرد: کشور در یک زیست بومی توسعه یافته است که ایران نفت را میفروخت و طرف خارجی هم جنس خود را به ایران میفروخت در این ساختار وارداتی عدهای با کمترین دارایی مادی ایستادند و در حوزههای مختلفی، چون زیست فناوری و نانوفناوری و ... آستین همت بالا زدند و نوآوری و خلاقیت به خرج دادند و نیازها را به شکلی بومی تامین کردند.
ستاری افزود: به طور مثال ما سالی ۴۰۰ هزار لیتر خون کشور را میفرستیم اتریش و آلمان تا دو فراورده کاربردی را برایمان تولید کنند؛ که یک ویال ۵ میلی گرمی از یکی از این محصولات ۲۰۰ یورو به خودمان فروخته میشود آن هم ماده اولیه خودمان. حالا شرکتی در ایران وجود دارد که میتواند این محصول را تولید کند و امسال ۵۰ درصد ظرفیت و نیاز کشور را تامین خواهدکرد همه خطوط آن هم ایرانی است. بعد این شرکت درسیستم بانکی حمایت نمیشود و با مشکلات جدی مواجه میشود.
معاون علمی و فناوری رییس جمهوری ادامه داد: با پدیده جدیدی در حوزه دانشگاه و صنعت مواجه شده ایم که این ساختار نیازمند نگرش و فرهنگ جدیدی است ما در مجلس تلاش کردیم و قانون جهش تولید دانش بنیان تصویب شد و به زودی رییس جمهوری آن را ابلاغ خواهد کرد، اما نتوانستیم همه ایدهها و خواستههای خود را در آن پیاده سازی کنیم. دلیل آن هم همان فرهنگ عمومی موجود در کشور است. اما باز هم خیلی تغییرات مهمی توانستیم ایجاد کنیم. این قانون مترقی میتواند بسیاری از مشکلات پیش روی زیست بوم فناوری و نوآوری را رفع کند.
رییس ستاد فناوریهای نرم و توسعه صنایع خلاق با اشاره به اینکه در این قانون تلاش کردیم مقاومتهای سنتی و دست و پاگیر توسعه اقتصاد دانش بنیان را رفع و فعالیت کسب و کارهای دانش بنیان و خلاق را تسهیل کنیم. این یک فرهنگ، ساختار و جهت گیری جدید است و اثرات آن را در کشور میبینید. قوانین ما ۱۰۰ سال است که بر اساس اقتصاد نفتی نوشته شده بنابراین تغییر آنها سخت و زمان بر است.
ستاری افزود: هرجایی که تعداد شرکتهای دانش بنیان زیاد است؛ مشکلات کمتر است. ما هم در معاونت علمی و فناوری در خدمت هستیم و جهت گیری جدید صندوق توسعه به سمت اقتصاد دانش بنیان خوب است و در این راستا نیاز است که نهادهای جدید در این حوزه ایجاد شود و سرمایه گذاری خطرپذیر توسعه یابد. مثلا حوزه کشاورزی یکی از فقیرترین صنایع در این زمینه است و نیاز است تعداد شرکتهای دانش بنیان بیشتر شود.
دومین همایش علمی"صندوق ثروت ملی و عدالت بین نسلی"، با هدف تبیین نقش و رسالت توسعهای و صیانتی خود طبق منویات مقام معظم رهبری و نیز تشریح برنامههای صندوق توسعه ملی در دولت سیزدهم و با هدف فراهم شدن زمینه تبادل اطلاعات و تجارب فی مابین نخبگان و صاحبنظران این حوزه مهم مالی کشور امروز خود را آغاز کرده است.